Cristóbal Balenciaga
| [[Fayl:|280px|súwret]] | |
| Tuwılǵan sánesi | 21-yanvar 1895[1][2] |
|---|---|
| Qaytıs bolǵan sánesi | 23-mart 1972 (77 jasta) |
Kristobal Balensiaga Eyzagiyr (Cristóbal Balenciaga Eizaguirre) (21-yanvar' 1895, Ispaniya – 23-mart, 1972, Ispaniya) Ispaniyalıq moda dizayneri ha'mde Balenciaga moda u'yinin' tiykarshısı sanaladı.
Balalıq dawiri[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Cristobal Balenciaga Eisaguirre İspan ha'm Fransuz modası a'leminin' XX a'sirdegi ko'rnekli wa'killerinin' biri. Ol 1895-jıldin' 21-yanvar sa'nesinde İspanyanin' Baskler u'lkesindegi Guetaria qalashasında du'nyag'a keldi. Onın' son'g'ılıqta belgili couturier (joqari moda dizaineri) bolıp jetisiwine onın' tigiwshi anası baslı sebepshi boldı. Ol kishkene balalıq da'wirinen baslap-aq o'z anasınan tiginshilik kasibinin' sırların qunt penen u'yrenip bardı. On eki jasinda-aq jas Balenciaga shakirt sıpatinda moda a'lemine qadem qoyıp, Markiza de Kaza Torrestin' na'zerine tu'sedi. Sal o'tepey-aq, zeyni o'tkir ha'm alg'ır Balenciaga Markiza de Kaza Torrestin' qollap-quwatlawı arqasında o'z ta'jiriybesin ja'nede bayıtıw maqsetinde paytaxt Madridke jol aladi. Madridtegi qaynag'an ha'm ala-sapranlı turmıs ishinde bolajaq couturier tiginshilik ha'm pishim sırlarinin' o'zine ele tanis bolmagan ta'replerin bar jigeri menen o'zlestiredi.
Joqarı moda a'lemine birinshi qa'demleri[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Tuwma uqıplılıq, jaslıqtan sheberlik penen o'zlestirilgen ta'jiriybe ha'm o'z ustinde tınbay izleniwshilik Balenciaganın' joqarı moda a'lemine isenim menen kirip keluwin ta'minlep berdi. Aqır aqıbetinde jas, g'ayratli, kushke tolg'an, o'zine isengen, jan'a g'ana jigirma to'rt jastı qarsılag'an Balenciaga o'zinin' birinshi modalar atelesin ha'm o'zi ta'repinen jaratılg'an kiyim baslardı satıw ushun arnalg'an du'kanın İspanyanın' San Sebastyan qalasında ashıwg'a miyasar boladı. Bul ele baslanıwı edi, endi keshegi “shet-shebirlik” Balenciaganın' EISA atlı modalar atelesi ha'm buyırıtpa arqalı tigilgen kiyim-kenshekler satılatug'ın dukanlarının' tarmaqları Madrid ha'm Valensiyada boy tikledi. Olardın' dan'qi kun sayın İspanyanın' abroylı ha'm aqsu'yek ja'myetshiligi arasinda mısılsız da'rejede artıp bardı. Sonlıqtan da sal kem jigirma jıl dawamında Balenciaganın' sheber qollarınan jaralgan o'zine ta'n ta'kirarlanbas pishinler İspan korolinin' shan'araq ag'zaları ha'm putkul aqsu'yekler wakillerinin' iyinlerin bezep turdı.
Parij ha'm fransuz joqarı modası[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Baxıtqa qarsı İspanyada baslang'an puxaralar urısı go'zzalıq jaratıwg'a umıtılıwshı Balenciaga ushın bir qansha qolaysızlıqlar tuwdırdı. Sol sebepli couturier ana watanı İspanyani ilajsız taslap, “moda a'leminin' ju'regi” bolg'an Parijge ko'ship o'tedi. Fransuz modasının' o'zgesheligi, onin' ha'tteki o'tkir ko'zler de ilg'ay almaytug'in ha'mde tu'sindirip bolmaytug'ın jumbaqlı qa'siyetleri Balenciaganın' fransuz modasına degen su'yispenshiligin ja'ne de arttırıp jiberdi. Couturierdin' Fransuz paytaxtindag'ı birinshi modalar atelesi 1937-jıldin' Avgust ayında George V gu'zarında ashılıp, sol jerdin' o'zinde onin' “İspan Oyaniwshiliq Ma'denyati” ta'sirinen ilxamlanıp jaratılg'an modalar toplamı fransuz ja'miyetshiligi na'zerine usınıldı. Bul modalar toplami fransuz baspa so'zi ta'repinen joqarı yoshqınlıq penen jarıtılıp, couturierge “moda tarawında tu'p burılıslardı ko'zlewshi” degen ta'rip beriledi. Parijdin' Balenciaganı moda a'lemine tanıtıwda salmaqlı ulesi bar desek qa'te bolmaydi. Sebebi onın' moda tarawındag'ı jetiskenlikleri bul qala menen tola baylanislı. Ekinshi du'nya ju'zlik urıstan son' couturierdin' bul qaladag'ı iskerligi sol da'wirdegi modanın' rawajlanıwında a'hmiyetli ro'l oynadı. Onın' moda a'lemindegi o'zine ta'n ornı ha'm abroyı sol waqittag'ı modanın' ko'rnekli wa'killeri ta'repinen joqarı baxalandı. Ma'selen Christian Dior mınanday degen edi: “Joqari Moda bul orkestrg'a megzes bolıp, onda dirijer bolıw tek Balenciaga ushun. Al qalg'anlar, yag'nıy bizler, barı-jog'ı sol orkestradag'ı a'piwayı muzikantlarımız. Jane de anig'ıraq aytatug'ın bolsaq, bizler tek g'ana onın' dirijerlıq tayaqshasınan shiqqan ko'rsetpelerge a'mel qılıwshılarmız”. Al Coco Chanel İspan couturieri haqqında qısqasha mınanday degen edi. “Men tek g'ana Balenciaganı haqıyqıy jetik couturier dep bilemen. Al qalg'anlar bolsa barı-jog'ı bir a'piwayı nusqa jasawshılar”. Bul couturier ustaz sipatında da moda a'leminde ayrıqsha orning'a iye. Onin' shakirtleri Oscar de la Renta, Andre Courreges, Emanuel Ungaro, Mila Schön ha'm Hubert de Givenchy lar bolip esaplanadi.
Joqarı modadan o'zin shetke alıwı ha'm o'mirinin' song'ı jılları[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Belgisiz sebeplerge ko're, 1968-jılida Cristóbal Balenciaga o'zin moda aleminen shetke alıp Parij, Barcelona ha'm Madridtegi moda uylerin, birinin' izinen birin jawıp, o'z iskerligin tamamlaydı. En' ashınarlısı, ol moda a'lemi menen “modani men iyttin' o'mirine uqsataman” degen so'zler menen xoshlasadi. Bul couturier 1971-jıli Coco Chaneldi son'gı saparg'a uzatıw waqtında jamiyetshillike son'gı ma'rtebe ko'rinis qılıp, 1972-jıldın 24-Mart sa'nesinde İspanyanin Javea qalasinda dunyadan o'tedi.
Moda toplamlarının' pishinleri[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Bul couturierdin' moda du'nyasinda qaldirg'an o'zine ta'n jo'nelisi bolıp ol h'ayallar dene qurilisının' sirtqi go'zzalıg'ın ken', erkin h'a'reketleniwdi sheklemeytug'ın, ha'm kimono pishindegi kiyim baslar menen ashıp beriwdi hosh ko'rer edi. Onın' usınday pishinleri XX a'sirdin' ekinshi yarımınan keyin ken' u'rdis aldı. Ma'selen, onın' 1951-jılg'ı h'ayallar u'st-bası toplamındagi basım kopshilik pishimleri ken' iyinli ha'mde ken' belliklerden ibarat bolgan edi. Al 1955-jılg' toplamdag'ı jaketler domalaq shar pishininde bolgan bolsa, 1957-jılg'ı toplamda qap pishinindegi ha'm kelte jen'li toplamdı ko'remiz. Aradan bir jıl o'tip kutire ken' belikli, jen'siz belgili “Baby Doll” pishinin jaratıwg'a eristi. Ol kobinese o'z toplamları ushın qalın' ha'm iyiliwshen' emes gezlemelerden paydalang'andı abzal ko'rgen. Bul sawlatlı pishinlerdi ardaqlawshıları ha'm onın' qarıydarları dizimin biri-birinen abroylı insanlar qurag'an. Olar Pauline de Rothschild, Bunny Mellon, Marella Agnelli, Gloria Guinness, Mona von Bismarck ham Jackie Kennedy.