Galileo Galilei
| Tuwılǵan sánesi | 15-fevral 1564[1] |
|---|---|
| Qaytıs bolǵan sánesi | 8-yanvar 1642[2] (77 jasta) |
Galileo Galilei (15 fevral, 1564 – 8 yanvar, 1642) İtaliyalı astronom (kosmostı úyreniwshi adam) hám ataqlı oyshıl bolǵan.
Ol juldızlardı hám basqa planetalardı baqlaw ushın teleskoptı oylap tapqan birinshi adam bolǵan. Ol Qus jolı kóplegen mayda juldızlardan turatuǵının, aydıń tóbeshikleri bar ekenligin ashqan hám Yupiterdiń tórt joldasın tapqan.
Galileo zatlardıń qalay qulawın ashqan. Bul qaǵıdalar fizikanıń bir bólimi.
Galileo jaqtılıq tezligin anıqlawǵa háreket etken. Ol mınaday etken: Ol bir tóbeshikke mingen hám onıń járdemshisi ekinshi tóbeshikke mingen, ekewinde de qaqpaǵı bar, basta jawılıp turǵan lampası bolǵan. Keyin ol óz lampasınıń qaqpaǵın ashqan. Járdemshisine Galileonıń lampasın kórgennen keyin ózinikin ashıwdı buyırǵan. Galileo keyin járdemshiniń qaqpaqtı ashıw waqtın esaplaǵan. Waqıttı hám tóbeshikler aralıǵın bilip, ol jaqtılıq tezliginiń anıqlaǵan.
Galileo álemniń orayı jer emes, al quyash ekenligin aytqanlıǵı ushın Katolik shirkewi onı qamaqqa alǵan hám óltiremiz dep qorqıtqan. Ol ólimnen qutılıw ushın óz pikirinen qaytqanlıǵın aytqan. Shirkew onı qalǵan ómirin óz úyinen shıqpastan ótkeriwge májbúrlegen.