Kontentke ótiw

Úlken Los-Andjeles

Koordinatları: 34°N 118°W / 34°N 118°W / 34; -118
Wikipedia, erkin enciklopediya
Los-Andjeles Metropoliten Aymaǵı

LA Skyline Mountains2.jpg
34°0′0″N 118°0′0″W / 34.00000°N 118.00000°W / 34.00000; -118.00000
Aymaq túriMetropoliten Statistikalıq Aymaq
MámleketAQSH
Shtat(lar)Kaliforniya
Eń úlken qalaLos-Andjeles
Los-Andjeles Metropoliten Aymaǵı kartada
Los-Andjeles Metropoliten Aymaǵı
Los-Andjeles Metropoliten Aymaǵı

Úlken Los-Andjeles ‒ AQSHtıń Kaliforniya shtatındaǵı eń kóp xalıq jasaytuǵın metropoliten aymaq bolıp, Qubla Kaliforniyadaǵı bes okrugti qamtıydı. Ol batısta Ventura okruginen shıǵısta San-Bernardino hám Riversayd okruglerine shekem sozılıp, orayında Los-Andjeles qalası hám Los-Andjeles okrugi, al qubla-shıǵısında Oranj okrugi jaylasqan. Los-Andjeles–Long-Bich birlesken statistikalıq aymaǵı (BSA) 33,954 kvadrat mil (87,940 km²) maydandı qaplaydı, yaǵnıy jer maydanı boyınsha Qurama Shtatlardaǵı eń úlken metropoliten aymaǵı bolıp tabıladı. Tutas qala aymaǵı 2,281 kvadrat mil (5,910 km²) bolsa, qalǵan bólimi tiykarınan tawlı hám shól aymaqlardan turadı. Xalqınıń sanı 18.3 millionnan asadı dep bahalanadı (AQSH Sanaw Byurosı, 2023), bul onı Nyu-Yorktan keyingi eldegi ekinshi eń úlken metropoliten aymaq, sonday-aq dúnyadaǵı eń iri megapolislerdiń biri.

Global oyın-zawıq industriyasınıń, sonıń ishinde filmler, televidenie hám jazılǵan muzıkanıń orayı bolıwdan tısqarı, Úlken Los-Andjeles sonday-aq xalıqaralıq sawda, bilimlendiriw, media, biznes, turizm, texnologiya hám sporttıń áhmiyetli orayı bolıp tabıladı. Ol nominal JІÓ boyınsha dúnyadaǵı úshinshi eń iri metropoliten aymaq bolıp, onıń ekonomikası $1 trillionnan asatuǵın ónim beriwi menen, Nyu-York qalası hám Tokiodan keyin turadı.

Úlken Los-Andjeleste úsh tutas komponent qala aymaqları bar: Ishki Imperiya, onı keń mánisinde Riversayd hám San-Bernardino okrugleri dep anıqlawǵa boladı; Ventura/Oksard metropoliten aymaǵı (Ventura okrugi); hám tek Los-Andjeles hám Oranj okruglerinen turatuǵın Los-Andjeles metropoliten aymaǵı (sonday-aq Metropoliten Los-Andjeles yamasa Metro LA dep te ataladı). Sanaw Byurosı sońǵısın Los-Andjeles–Long-Bich–Anaxaym metropoliten statistikalıq aymaǵı (MSA) dep belgileydi, ol batıs yarım shardaǵı tórtinshi eń iri metropoliten aymaq hám 2020-jılǵı AQSH sanaǵı boyınsha 13 million xalqı menen Qurama Shtatlardaǵı ekinshi eń iri metropoliten aymaq bolıp tabıladı. Onıń ulıwma maydanı 4,850 kvadrat mil (12,561 km²). San-Diego–Tixuana Úlken Los-Andjeles aymaǵı menen San-Klemente hám Temekulada shegaralassa da, Kemp-Pendltonnıń bar bolıwına baylanıslı eki qala aymaǵı geografiyalıq jaqtan tutas emes bolǵanlıqtan, ol onıń bir bólegi emes. Degen menen, ekewi de Meksikanıń Baxa Kaliforniya shtatındaǵı Tixuanaǵa deyin sozılǵan Qubla Kaliforniya Megalopolisiniń bir bólegin quraydı.

Anıqlamalar

AQSH Basqarıw hám Byudjet Basqarması tárepinen anıqlanǵan Los-Andjeles–Long-Bich, KA Birigip Esaplanǵan Statistikalıq Aymaq.  
  Los-Andjeles–Long-Bich–Anaxaym, KA MSA
   
Maydan (km2) Xalıq sanı (2023) JIÓ

(million AQSH dolları)

Los-Andjeles–Long-Bich–Anaxaym, KA (MSA) 12,580 12,799,100[1] 1,295,361[2]
Riversayd–San-Bernardino–Ontario, KA (MSA) 70,610 4,688,053[1] 256,859[3]
Oksard–Tauzand-Ouks–Ventura, KA (MSA) 4,770 829,590[1] 65,991[4]
Los-Andjeles–Long-Bich, KA CSA 87,960 18,316,743 1,618,212

Los-Andjeles metropoliten aymaǵı

Los-Andjeles metropoliten aymaǵı AQSH Basqarıw hám Byudjet Basqarması tárepinen Los-Andjeles–Long-Bich–Anaxaym, KA Metropoliten Statistikalıq Aymaǵı (MSA) dep anıqlanǵan,[5] 2021-jılǵı xalıq sanı 12,997,353 adam.[2] MSA óz gezeginde eki "metropoliten bólimnen" turadı:

  • Los-Andjeles–Long-Bich–Glendeyl, KA Metropoliten Bólimi, Los-Andjeles okrugi menen birdey shegaraǵa iye (2023-jılǵı xalıq sanı 9,663,345)
  • Anaxaym–Santa-Ana–Irvayn, KA Metropoliten Bólimi, Oranj okrugi menen birdey shegaraǵa iye (2023-jılǵı xalıq sanı 3,135,755)

MSA Batıs Amerika Qurama Shtatlarındaǵı eń kóp xalıqlı metropoliten aymaq hám Qurama Shtatlardaǵı ekinshi eń kóp xalıqlı aymaq bolıp tabıladı. Onıń orayında Los-Andjeles–Long-Bich–Anaxaym qalalıq aymaǵı jaylasqan, onıń xalıq sanı 2020-jılǵı sanaq boyınsha 12,237,376 adamdı quraydı.[6]

Úlken Los-Andjeles

AQSH Sanaw Byurosı jumısqa qatnaw úlgilerine tiykarlanıp, keńirek kommerciyalıq aymaqtı anıqlaydı, ol Los-Andjeles–Long-Bich, KA Birigip Esaplanǵan Statistikalıq Aymaǵı (CSA) dep ataladı, kóbirek Úlken Los-Andjeles Aymaǵı degen at penen belgili, 2023-jılǵı bahalanǵan xalıq sanı 18,316,743 adam.[1] CSA aymaǵınıń ulıwma jer maydanı 33,955 kvadrat milya (87,945 km²).

CSA úsh quramlas metropoliten aymaqtı óz ishine aladı:

  • Los-Andjeles–Long-Bich–Anaxaym, KA MSA (2023-jılǵı xalıq sanı 12,799,100), quramına kiredi:
    • Los-Andjeles okrugi, Kaliforniya (2023-jılǵı xalıq sanı 9,663,345)[7]
    • Oranj okrugi, Kaliforniya (2023-jılǵı xalıq sanı 3,135,755)[7]
  • Oksard–Tauzand-Ouks–Ventura, KA MSA, Ventura okrugi menen birdey shegaraǵa iye (2023-jılǵı xalıq sanı 829,590)[7]
  • Riversayd–San-Bernardino–Ontario, KA MSA (2023-jılǵı xalıq sanı 4,688,053), quramına kiredi:
    • Riversayd okrugi, Kaliforniya (2023-jılǵı xalıq sanı 2,492,442)[7]
    • San-Bernardino okrugi, Kaliforniya (2023-jılǵı xalıq sanı 2,195,611)[7]

Tariyxı

Úlken Los-Andjeles metropoliten aymaǵınıń derlik barlıǵı Tongva xalqınıń ata-babalıq jerlerinde, basqasha aytqanda Tovaangarda jaylasqan.[8][9]

Geografiya

Qalalıq forması

Kóp aymaqlar úyler, imaratlar, jollar hám tez júriw jolları menen tolıq toltırılǵan, bunı Vermont Vista dep atalatuǵın Los-Andjeles rayonında kóriwge boladı.

Los-Andjeles ázelden óziniń keń jayılǵanlıǵı menen dańqlı, biraq bul onıń házirgi Amerika metro aymaqları arasındaǵı jayılıw dárejesinen góre, tariyxta qala átirapındaǵı rawajlanıw úlgileri menen ósken úlken qalalardıń "plakat balası" sıpatındaǵı ornı menen baylanıslı.[10] Los-Andjeles–Oranj okrugi metro aymaǵı 2000-jılı AQSH-taǵı eń tıǵız jaylasqan "urbanizaciyalanǵan aymaq" (AQSH Sanaw Byurosı anıqlaması boyınsha) boldı, hár kvadrat milyaǵa 7,068 turǵın (2,729/km²) tuwrı keldi. Salıstırıw ushın, "Nyu-York–Nyuark" Urbanizaciyalanǵan Aymaǵınıń xalıq tıǵızlıǵı hár kvadrat milyaǵa 5,309 adamdı (2,050/km²) quradı.

Los-Andjelestiń keń jayılǵanlıǵı haqqındaǵı abırayı, qalanıń salıstırmalı túrde belgisiz halattan eldiń on iri qalasınıń biri bolıp ósiwi (yaǵnıy 1920-jılı 10-shı eń úlken qala) menen baylanıslı, bul elektr tramvayları hám avtomobiller sebepli qala átirapındaǵı ósiw úlgileri birinshi ret múmkin bolǵan dáwirge tuwrı keledi. Sonday-aq, qala 1920-jılları aymaqlıq jumıs orınları, sawda hám mádeniyatlıq oraylardıń dástúriy oraylıq aymaqlardan tısqarı - Mid-Uilshir, Mirakl-Mayl hám Gollivud sıyaqlı shet qalalarda qurılǵan birinshi iri Amerika qalası boldı. Bul ósiw úlgisi sırtqa qaray dawam etti, ásirese 1950-jıllardan baslap tez jollar sisteması qurılǵannan keyin; solay etip, Úlken Los-Andjeles oraysızlastırılǵan strukturaǵa iye birinshi iri Amerika metropoliten aymaǵı boldı. Onıń tiykarǵı kommerciyalıq, finanslıq hám mádeniy mákemeleri bir oraylıq aymaqta emes, al geografiyalıq jaqtan tarqalǵan. Sonıń menen birge, Los-Andjelestiń xalıq tıǵızlıǵı Nyu-York (27,500), San-Francisko (17,000), Boston (13,300) hám Chikago (11,800) sıyaqlı basqa iri Amerika qalalarına salıstırǵanda tómen (shama menen hár kvadrat milyaǵa 8,300 adam). Qala orayınan 5 mil radiusta tıǵızlıq ayrıqsha joqarı, geypara elatlarda hár kvadrat milyaǵa 20,000 nan aslam adam tuwrı keledi.[11] Pútkil Los-Andjeles metro aymaǵınıń joqarı tıǵızlıqqa iye bolıwınıń sebebi - qalanıń kóplegen shet aymaqları hám janındaǵı qalalardıń joqarı tıǵızlıq dárejesine iye ekenligi. Óziniń urbanizaciyalanǵan aymaqları ishinde Los-Andjeles kishi jer uchastkaları hám pás imaratları menen belgili. Aymaqtaǵı imaratlar basqa úlken qalalarǵa salıstırǵanda pás, tiykarınan zonalastırıw qaǵıydaları sebepli. Los-Andjeles, Pasifik Elektrik temir jolı xalıqtı kishkene qalalarǵa tarqatqan waqıtta, Shıǵıs jaǵalaw qalalarındaǵı qalaaralıq temir jolları sıyaqlı, úlken qalaǵa aylandı. Jigirmanshi ásirdiń dáslepki on jıllıqlarında aymaqlıq temir jol menen baylanısqan ádewir tıǵız, biraq bólek qalalar tarmaǵı menen belgilendi. Avtomobildiń kóbeyiwi usı qatnaw qalaları arasındaǵı boslıqlardı tómenirek tıǵızlıqtaǵı mákanlar menen toltırıwǵa járdem berdi.[12]

XX ásirdiń baslarınan baslap, qalanıń batıs shetlerinde, San-Fernando jaylawına hám Ventura okruginiń shıǵısındaǵı Konexo jaylawına qaray xalıq sanı tez ósti. 1960-1970-jılları kóplegen jumısshı klass wákilleri bolǵan aq terililer Los-Andjelestiń shıǵıs hám oraylıq bólimlerinen usı aymaqqa kóship keldi. Nátiyjede, Konexo maydanında hám US 101 magistralı boylap Ventura okrugine qaray xalıq sanı tez ósti. 1960-jılları US 101 di tolıq tezjol etip rekonstrukciyalaw hám keyingi keńeytiwler Los-Andjeleske qatnawdı ańsatlastırdı hám batısqa qaray rawajlanıwǵa jol ashtı. Ventura okrugindegi hám US 101 magistralı boyındaǵı rawajlanıw ele de dawlı másele bolıp qalmaqta, ashıq keńisliklerdi qorǵawshılar ekonomikalıq ósiw ushın biznesti rawajlandırıw zárúr dep esaplaytuǵınlar menen gúres alıp barmaqta. Aymaqta ele de kóp muǵdarda ashıq keńislik hám jer bar bolsa da, olardıń derlik hámmesi hár bir qalanıń bas jobasınıń bir bólegi sıpatında saqlap qalınǵan hám hesh qashan rawajlandırılmaytuǵını belgilengen. Usınıń sebebinen, bir waqıtları salıstırmalı túrde arzan bolǵan kóshpes múlk bahaları 2000-jıllarǵa shekem ósiwin dawam etti. Mısalı, 2003-jılı Konexo maydanında ortasha úy bahaları 700,000 dollardan 2,2 million dollarǵa shekem boldı. Forbes jurnalınıń maǵlıwmatlarına qaraǵanda, Kaliforniyada "aqılǵa muwapıq bahadaǵı" kóshpes múlkti tabıw "derlik múmkin emes" hám bahalar ósiwin dawam etedi.

Los-Andjeles aymaǵı tiykarınan jańa, arzanıraq, rawajlanbaǵan aymaqlar izleniwi sebepli shet aymaqlarda ósiwin dawam etpekte.[13] Usıǵan baylanıslı, bul aymaqlarda xalıq sanı menen birge úy bahaları da anaǵurlım ósti, biraq 2000-jıllardıń aqırında úy bazarındaǵı kóbik jarıldı. 2000-2006 jıllar aralıǵında xalıq sanınıń eń kóp ósiwi úlken shól aymaqların óz ishine alǵan Riversayd hám San-Bernardino okruglerinde bayqaldı. Ósiw tek urbanizaciyalanǵan aymaqtıń sırtında ǵana emes, sonday-aq oraylıq aymaqlardaǵı bar bolǵan rawajlanıwǵa jaqın jerlerde de dawam etpekte.[14] AQSHtıń barlıq tiykarǵı qalalarındaǵıday, házir oraylıq aymaqta jańa imaratlar qurılısı hám burınǵı keńse imaratların rekonstrukciyalaw arqalı pátli turaq jay qurılısı tez pát penen rawajlanbaqta. Los Angeles Downtown News hár kvartalda jańalanıp turatuǵın dawam etip atırǵan rawajlanıw joybarlarınıń dizimin júrgizedi.[15] XXI ásir dawamında qurǵaqshılıq hám orman órtleri jiyilep, aymaqtıń suw qáwipsizligi rawajlanıw máselesine aylandı.

Los-Andjeles orayı

Tiykarǵı biznes aymaqları hám shetki qalalar

Úlken Los-Andjelestiń dástúrli biznes aymaǵı hám tariyxıy orayı - Los-Andjeles orayı. Biraq, kommerciyalıq iskerliktiń kópshiligi Los-Andjeles orayınan tısqarı jerlerde, atap aytqanda, Senchuri-Siti, Koreyataun aymaǵındaǵı Uilshir bulvarı, Gollivud, Batıs Gollivuddaǵı Sanset-Strip, Yuniversal-Siti, Vudlend-Xillzdaǵı Uorner Orayı, hám Sherman-Ouks hám Ensino sıyaqlı shetki qalalarda jaylasqan, bular keń kólemli shet aymaqlıq rawajlanıw menen bir qatarda jaylasqanlıǵı menen belgili.

Negizinde, Los-Andjeles aymaǵı usınday túrde rawajlanǵan megapolistiń klassikalıq mısalı dep esaplanadı. [16]

Sonıń menen bir qatarda, COVID-19 pandemiyasınan keyin Los-Andjeles orayı kommerciyalıq boslıq dárejesiniń kúshli ósiwi, qalalıq awhal, úysizlik, narkotik qollanıw hám jınayatshılıq sıyaqlı mashqalalarǵa ushıradı. Pútkil biyik imaratlardıń Bel-Eyrdegi úlken múlklerden de arzan bahaǵa satılǵanı haqqında xabarlar bar. [17]

Keńirek Los-Andjeles okrugi hám metro aymaǵı sheńberinde Long-Bich orayı, Pasadena orayı, Glendeyl orayı hám Berbank orayı, Santa-Ana orayı, Anaxaym orayı, Riversayd orayı, San-Bernardino orayı, Irvayn orayı hám Ontario orayı sıyaqlı aymaqlar belgili.

Sáykeslik

Jumıs orınları tek ǵana oraylıq aymaqta emes, al turaqlı túrde oraylıq bólimnen tısqarı jerlerde de jaylasqan. Sonıń ushın, kóp adamlar óz jumısları hám kúndelikli iskerlikleri ushın qalanıń hám shetki aymaqlardıń hár qıylı táreplerine qatnaydı, olardıń úlken bólegi Los-Andjeles qalasınan tısqarıdaǵı municipalitetlerge baǵdar aladı.[18]

Kópshilik metropoliya aymaqlarınan ayırmashılıǵı, Úlken Los-Andjeles aymaǵında aymaqlıq sáykeslik dawlı másele bolıp qalmaqta, kóp turǵınlar pútkil aymaq penen baylanıstı moyınlamaydı. Mısalı, Los-Andjeles okrugi hám Orindj okrugi birge kishkene MSA aymaǵın quraytuǵın bolsa da, ekewi de demografiyalıq, siyasiy hám finanslıq jaqtan ayrıqsha bolǵan kóp sanlı kishi aymaqlarǵa iye. Qubla Orindj okruginiń turǵınları kóbinese bir megapolis aymaǵın quraǵanına qaramastan, Los-Andjelesten bólek sáykeslengisi keledi. Jáne de, Los-Andjeles turǵınlarınıń tek 1.63% i Orindj okrugine jumısqa qatnasa, Orindj okrugi qatnawshılarınıń 6% ten kóbiregi Los-Andjeleske jumısqa qatnaydı.[19] Batıs Riversayd okrugi hám San-Bernardino okrugi pútkil el boyınsha basqa shet aymaq okruglerine tán bolǵan qatnawshı aymaqlarǵa aylandı. Bul okruglerdiń turǵınları kóbinese Los-Andjeles okrugi hám Orindj okrugine jumısqa qatnaydı.[20]

Quramlı okrugler, kishi aymaqlar hám qalalar

Tań aldındaǵı Los-Andjeles oypatlıǵı

Los-Andjeles okrugi

Los-Andjeles qalası oray ornı bolǵan Los-Andjeles okrugi Qurama Shtatlardaǵı eń kóp xalıqlı okrug bolıp, pútkil Kaliforniya turǵınlarınıń tórtten bir bóleginen kóbiregine mákan bolıp esaplanadi.[21] Los-Andjeles qalasınıń úlken kólemi, sonıń menen birge kishkene qalalardı ózine qosıw tariyxı Los-Andjeles okruginiń oraylıq bólimindegi qala shegaraların ádewir quramalastırǵan. Kóp qalalar Los-Andjeles qalası menen tolıq qorshalǵan hám ǵárezsiz municipalitetler bolıwına qaramastan, kóbinese qalanıń aymaqlarına kirgiziledi. Mısalı, Santa-Monika hám Beverli-Xillz (ol derlik tolıq Los-Andjeles penen qorshalǵan) Batıs táreptiń bólegi dep esaplanadı, al Xotorn hám Inglvud Qubla L.A. menen baylanıstırıladı. Los-Andjelestiń haqıyqıy qala shegarasınan tısqarı, biraq qalanıń ózi menen shegaralas jaylasqan qońsılas aymaqlarǵa Santa-Klarita oypatlıǵı, San-Gabriel oypatlıǵı, Qubla qoynaw hám Dárwaza qalaları kiredi.

Los-Andjeles qalasınıń úlken maydanına qaramastan, Los-Andjeles okrugindegi jer maydanınıń kópshilik bólegi birlespegen hám tiykarınan Los-Andjeles okruginiń yurisdikciyası astında. Biraq, bul jerlerdiń kóbin Santa-Monika tawları, San-Gabriel tawları hám Moxave shóli sıyaqlı geografiyalıq ózgeshelikler sebepli jobalastırıw mashqalaları aqıbetinde ańsat rawajlandırıw múmkin emes. Bul aymaqlardaǵı haqıyqıy jer rawajlanıwı birlesken qalalardıń shetlerinde júz beredi, olardıń ayırımları, mısalı, Palmdeyl hám Lankaster qalaları tolıq rawajlanǵan.

Los-Andjeles okrugindegi kishi aymaqlar

Úlken Los-Andjelesti quraytuǵın aymaqlar ushın rásmiy belgilew joq bolsa da, bir biylik organı, Los-Andjeles Tayms, aymaqtı tómendegi regionlarǵa bóledi:[22]

  • Andjeles toǵayı
  • Antilopa oypatlıǵı
  • Oraylıq L.A. (Los-Andjeles oraylıq bólimi, Gollivud, Orta Uilshir hám t.b.)
  • Shıǵıs tárep
  • Dárwaza qalaları/Port aymaǵı
  • Arqa-shıǵıs L.A. (Xaylend-Park, Igl-Rok hám t.b.)
  • Arqa-batıs L.A. okrugi (Santa-Klarita oypatlıǵın qosqanda)
  • Pomona oypatlıǵı (qisman San-Bernardino okruginde)
  • San-Fernando oypatlıǵı
  • San-Gabriel oypatlıǵı
  • Santa-Klarita oypatlıǵı
  • Santa-Monika tawları (Malibu, Topanga hám t.b.)
  • Qubla qoltıq (Palos-Verdes túbegin, Jaǵalaw qalaların qosqanda)
  • Qubla Los-Andjeles
  • Qubla-shıǵıs Los-Andjeles okrugi (Noruok hám Uittierdi qosqanda, Dárwaza qalaların qarań)
  • Verdugolar (Glendeyl, Pasadena hám Kresenta oypatlıǵın qosqanda)
  • Batıs tárep

Joqarıda atalǵan aymaqlardıń geyparaları tawlar yamasa okean sıyaqlı tábiyiy ózgeshelikler menen shegaralanǵan bolıwı múmkin; basqaları qala shegaraları, tez júriw jolları yamasa basqa da jasalma baǵdarlar menen belgilengen. Mısalı, Oraylıq Los-Andjeles - bul Los-Andjelestiń úsh tez júriw jolı hám bir dárya menen qorshalǵan aymaǵı: batısta Xarbor tez júriw jolı (SR 110), arqada Santa-Ana tez júriw jolı (US 101), shıǵısta Los-Andjeles dáryası hám qublada Santa-Monika tez júriw jolı (I-10). Sol waqıtta, San-Fernando oypatlıǵı ("Oypatlıq") oraylıq bólimniń arqa-batıs tárepinde jaylasqan Los-Andjeles hám onıń shetki rayonlarınan turatuǵın hám tawlar menen qorshalǵan oypatlıq sıpatında anıqlanadı.

Oranj okrugi

Oranj okrugindegi Nyuport-Bich qalasınıń hawadan kórinisi

Oranj okrugi dáslep citrus ónimleri, avokado hám neft óndiriwge tiykarlanǵan awıl xojalıǵı aymaǵı bolǵan, al 1950-jıllarda I-5, Santa-Ana tez júriw jolı onı qala menen baylanıstırǵannan keyin Los-Andjeles ushın jataqxana jámiyetine aylanǵan. Dáslep Los-Andjelestiń ósiwi Oranj okrugindegi xalıq sanınıń kóbeyiwine túrtki boldı, biraq 1970-jıllarǵa kelip, ol óz aldına áhmiyetli ekonomikalıq orayǵa aylandı, onıń ishinde turizm hám elektronika sanaatı bar edi. Búgingi kúnde Oranj okrugi óziniń turistlik orınları menen tanımalı, mısalı, Disneylend, Notts Berri Farm, bir neshe taza plyajları hám jaǵalawı, sonday-aq "The O.C." sıyaqlı televizion showlarda kórsetilgen bay aymaqları menen belgili. Dáslepki oray bólimlerdiń hesh biri okrugtiń oraylıq urbanistlik yadrosı xızmetin atqarmaydı, biraq Santa-Ana oraylıq bóliminde hám úsh shetki qalada biznes hám mádeniyat klasterleri bar: Disneylendten Oranj Krash jol ashasına (Oranj, Santa-Ana) shekemgi Anaxaym-Santa-Ana shet qalası, Saut-Kost-Plaza - Djon Ueyn aeroportı shetki qalası (Santa-Ana, Kosta-Mesa, Irvayn) hám Irvaynniń Spektrum shetki qalası.

1890-jıldan baslap Los-Andjeles hám Oranj okrugleriniń xalıq sanı

Oranj okrugi geyde obrazlı túrde "Arqa okrug" hám "Qubla okrug" dep bólinedi. Arqa Oranj okrugine Anaxaym, Fullerton hám Santa-Ana sıyaqlı qalalar kiredi hám ol geografiyalıq hám mádeniy jaqtan Los-Andjeleske jaqınıraq bolǵan eski, etnikalıq jaqtan kóbirek hár qıylı hám tıǵızıraq qurılǵan aymaq bolıp esaplanadı. Qubla okrug, hár qıylı anıqlamalarǵa sáykes, ya Kosta-Mesadan,[23] ya Irvaynnen[24] baslanadı hám shıǵıs hám qubladaǵı Laguna-Bich, Mishn-Vexo, Nyuport-Bich hám San-Klemente sıyaqlı qalalardı óz ishine aladı. Bul aymaq kóbirek turaq jaylı, bay, jaqında rawajlanǵan hám tiykarınan aq násilli xalıqqa iye. Irvayn buǵan qosılmaydı, óytkeni ol jumıs orayı bolıp, etnikalıq jaqtan hár qıylı. Arqa hám qubla arasındaǵı ósip kiyatırǵan alternativ bóliw belgisi - El-Toro Y jol ashası. Oranj jaǵalawı yamasa Qubla jaǵalaw aymaǵı, onıń ornına, jaǵalaw boyındaǵı ayırım yamasa barlıq qalalardan turatuǵın etip anıqlanadı.

Ishki imperiya

San-Bernardino maydanı

Ishki imperiya San-Bernardino hám Riversayd okruglerinen turıp, aymaqtıń tez ósip atırǵan shet qalaların óz ishine aladı. Bunda jumıs isleytuǵın xalıqtıń úlken bólegi yamasa kópshiligi Los-Andjeles yamasa Oranj okruglerine jumısqa qatnaydı. Dáslep citrus óndiriwdiń áhmiyetli orayı bolǵan bul aymaq XX ásirdiń baslarına kelip áhmiyetli sanaat orayına aylandı.[25][26][27] Ishki imperiya, sonıń menen birge, 66-jol hám keyinirek 10-qala aralıq jolınıń pitkeriwinen keyin tiykarǵı transport orayına aylandı. Ekinshi jáhán urısınan keyingi ekonomikalıq ósiw Los-Andjeles hám Oranj okrugleriniń tez rawajlanıwına alıp kelgende, jer rawajlandırıwshılar Los-Andjeles aymaǵınıń keńeyip baratırǵan xalqın jaylastırıw ushın shet qalalar qurıw maqsetinde gektarlaǵan awıl xojalıǵı jerlerin buldozerler menen tegislep tasladı.[25] Aymaqlıq tez júriw jolları sistemasınıń rawajlanıwı shet qalalardıń keńeyiwine hám Ishki imperiyanı Úlken Los-Andjelestiń qalǵan bólegi menen baylanıstırǵan adam migraciyasına járdem etti. Tiykarınan shet qala bolıwına qaramastan, Ishki imperiya sonıń menen birge áhmiyetli qoyma, júk tasıw, logistika hám usaqlap satıw sanaatlarınıń mákanı bolıp, olar aymaqtıń tiykarǵı qalaları bolǵan Riversayd, San-Bernardino hám Ontarioda jámlengen.

Ishki imperiya geyde San-Bernardino hám Riversayd okrugleriniń pútkil aymaǵı sıpatında anıqlansa da, bul okruglerdiń shıǵıs tárepindegi rawajlanbaǵan shól bólekleri Úlken Los-Andjelestiń bir bólegi dep esaplanbaydı. Kaliforniya shtatı bul aymaqqa arqada Adelanto, Eppl-Velli hám Viktorvill qalaların, qublada Riversayd-San-Diego okrug shegarasın hám shıǵısta Anza, Aydiluayld hám Lyusern-Velli qalaların, sonday-aq San-Bernardino milliy toǵayın kirgizedi.[28]

Sonıń menen bir qatarda, Riversayd okruginiń qubla-batıs bólegi, orayı Temekula qalası bolǵan aymaq, ekonomikalıq jaqtan San-Diego okrugi menen baylanıslı bolıp, onıń ósiwi tiykarınan San-Diegodan arzanıraq turaq jay izlep kelgen migrantlar tárepinen ámelge asırılǵan. Bul jaǵday Riversayd okruginiń arqa-batıs bóleginiń ósiwi Oranj okrugi hám Los-Andjelesten arzanıraq turaq jay izlep kelgen migrantlar tárepinen ámelge asırılǵanına uqsaydı.[29][30]

Biraq, keńeyiwdiń anıq arqa hám qubla shegaraları bar bolǵanı menen, aymaqtıń qala shıǵıs shegaraları Los-Andjeles penen birlesken pútin bir nárse payda etiw ushın jayılıp atırǵan qala átirapındaǵı turaq jaylar sebepli barǵan sayın belgisiz bolıp barmaqta, sonıń menen bir qatarda rawajlanıw San-Bernardino hám San-Xasinto tawlarınan ótip, shól aymaqlarǵa da kirip barmaqta. Nátiyjede, Úlken Los-Andjelestiń aymaqlıq anıqlaması házir shıǵıs-arqada Barstou hám onıń átirapındaǵı qalalardı, shıǵıs orayda Yukka-Velli hám Tuenti-Nayn-Palms kiretuǵın Morongo basseynin hám qubla-shıǵısta Koachella maydanı qalaların óz ishine alatuǵın etip keńeytiliwi múmkin. Dúnyadaǵı eń keń tarqalǵan tez júriw jolları sistemalarınıń biri tárepinen támiyinlengen bul óz-ara baylanıs, sonday-aq ekonomikalıq, sociallıq hám media baylanısları bul aymaqlar menen urbanizaciyalanǵan Los-Andjeles hám Ishki imperiya aymaqları arasındaǵı shegaralardı birlestirgen.[31]

Ekonomika

Los-Andjeles metropoliten aymaǵı dúnyadaǵı úshinshi eń iri metropoliten ekonomikasına iye, Úlken Tokio aymaǵı hám Nyu-York metropoliten aymaǵınan keyin turadı. 2022-jılı Úlken Los-Andjelestiń birigip esaplanǵan statistikalıq aymaǵınıń (oǵan Los-Andjeles metropoliten aymaǵı, Ishki imperiya hám Ventura okrugi kiredi) ekonomikası 1.528 trillion dollar boldı.

Los-Andjeles hám Oranj okrugleriniń birgeliktegi ekonomikası shama menen 1.227 trillion dollardı quraydı.[2] Jaǵalaw boyındaǵı Kaliforniya jer bahaları hám olardan alınatuǵın ijara haqıları áhmiyetli bolıp, olar JIÓ tabıslarına úlken úles qosadı, biraq bul joqarı jer bahaları turaq jay qoljetimliligi máselesine alıp keledi hám usılayınsha keleshekte JIÓ ósiwine qáwip tuwdırıwı múmkin degen qáweterler bar.[32][33] Bunı jaǵalawdı bes okruglik birigip esaplanǵan statistikalıq aymaqtıń (CSA) úlken bólegin quraytuǵın, biraq aymaqlıq jalpı metropoliten ónimine ádewir az úles qosatuǵın, sonda da sanaatta ústemlik etetuǵın Ishki imperiya menen salıstırǵanda kóriwge boladı. Úlken Los-Andjeles CSA Úlken Tokio hám Nyu-York-Nyuark-Bridjport CSA dan keyin dúnyadaǵı úshinshi eń iri ekonomikalıq oray bolıp tabıladı.

Úlken Los-Andjeles Aziya avtomobil óndiriwshileri ushın áhmiyetli oray bolıp tabıladı. Atap aytqanda, Mitsubishi, Hyundai, Honda hám Mazda kompaniyalarınıń AQSH bas keńseleri usı aymaqta jaylasqan.[34] Jaqın ótmishte Nissan hám Toyota kompaniyaları da usı aymaqta bas keńselerge iye bolǵan. (Nissan Tennessige, al Toyota Texasqa kóshti.)[35]

Los-Andjeles metropoliten aymaǵınıń ekonomikası ataqlı hám tiykarınan oyın-zawıq industriyasına tiykarlanǵan, ásirese televidenie, kino, interaktiv oyınlar hám jazılǵan muzıkaǵa ayrıqsha itibar qaratılǵan – Los-Andjelestiń Gollivud rayonı hám onıń átirapındaǵı aymaqlar Amerika kino industriyası ushın aymaqtıń áshkara kommerciyalıq hám tariyxıy áhmiyetliligi sebepli "Amerika Qurama Shtatlarınıń kino paytaxtı" dep ataladı. Basqa áhmiyetli tarawlarǵa júk tasıw/xalıqaralıq sawda – ásirese janındaǵı Los-Andjeles portı hám Long-Bich portı, olar birgelikte Qurama Shtatlardaǵı eń bánt teńiz portın quraydı – logistika – Ishki imperiya dúnyadaǵı eń úlken qoyma hám intermodal obektler toplamı bolıp tabıladı – sonday-aq aerokosmos, texnologiya, neft, moda hám kiyim-kenshek hám turizm kiredi.

Los-Andjeles qalası bes Fortune 500 kompaniyasına úy bolıp tabıladı: energetika kompaniyası Occidental Petroleum (2014-jılǵa shekem, keyin bas keńsesin Xyustonǵa kóshirdi), densawlıqtı saqlaw xızmeti kórsetiwshi Health Net, metall distribyutorı Reliance Steel & Aluminum, injenerlik firması AECOM hám kóshpes múlk toparı CB Richard Ellis. Los-Andjeleste bas keńsesi jaylasqan basqa kompaniyalarǵa American Apparel, City National Bank, 20th Century Studios, Latham & Watkins, Univision, Metro Interactive, LLC, Premier America, Gibson, Dunn & Crutcher, DeviantArt, Guess?, O'Melveny & Myers; Paul, Hastings, Janofsky & Walker, Tokyopop, The Jim Henson Company, Paramount Pictures, Sunkist Growers, Incorporated, Tutor Perini, Fox Sports Net, Capital Group, hám The Coffee Bean & Tea Leaf kiredi. Korean Air kompaniyasınıń AQSHtaǵı jolawshı hám júk tasıw operaciyaları boyınsha bas keńseleri Los-Andjeleste eki bólek ofiste jaylasqan. Oyın-zawıq hám media gigantı The Walt Disney Company jaqın jaylasqan Berbankta bas keńsege iye.

Long-Bich portı

Los-Andjeles portı hám Long-Bich portı birgelikte dúnyadaǵı besinshi eń bánt port bolıp, batıs Tınısh okean jaǵalawındaǵı import hám eksport sawdasınıń orayı, sonday-aq batıs yarım shardıń eń áhmiyetli portlarınıń biri bolıp tabıladı. Los-Andjeles portı 43 milya (69 kilometr) jaǵalaw boyında 7,500 akr (3,035 gektar) jer hám suw maydanın iyeleydi hám AQSHtaǵı eń bánt konteyner portı bolıp esaplanadı. Port konteyner kólemi boyınsha AQSHtaǵı eń bánt port, dúnya boyınsha 8-shi eń bánt konteyner portı. 2004-jılı eń iri sawda sherikleri: Qıtay ($68.8 milliard), Yaponiya ($24.1 milliard), Tayvan ($10.8 milliard), Tayland ($6.7 milliard) hám Qubla Koreya ($5.6 milliard) boldı.

Long-Bich portı AQSHtaǵı ekinshi eń bánt konteyner portı bolıp tabıladı. Ol Los-Andjeles portına shegaralas jaylasqan. AQSH-Aziya sawdasınıń tiykarǵı dárwazası sıpatında, port Kaliforniya shtatınıń Long-Bich qalasında 25 milya (40 kilometr) jaǵalaw sızıǵı menen 3,200 akr (1,295 gektar) jer maydanın iyeleydi. Teńiz portı shama menen $100 milliard kóleminde sawda júrgizedi hám Qubla Kaliforniyada 316,000 nan aslam jumıs ornın támiyinleydi. Long-Bich portı hár jılı $100 milliardtan aslam qunǵa iye tovarlardı import hám eksport etedi. Teńiz portı elge jumıs orınların beredi, salıq túsimlerin payda etedi hám usaqlap satıw sawda hám óndiris bizneslerin qollap-quwatlaydı.

Los-Andjeles okrugi Metrosı

Los-Andjeles okrugi Metro kartası

Los-Andjeles Metro Relsi - Los-Andjeles okruginiń ǵalabalıq tranzit rels sisteması. Ol Los-Andjeles okrugi Metropoliten transport basqarması tárepinen basqarıladı hám onıń sisteması Los-Andjeles okrugi boyınsha altı rels liniyasın júrgizedi. Házirgi waqıtta Metro Relsi tórt jeńil rels hám eki tez tranzit liniyasın paydalanadı, ulıwma alǵanda 115.5 milya (185.9 km) rels, 101 stanciya hám 2012-jıldıń dekabr ayınıń maǵlıwmatlarına muwapıq, kúndelikli jumıs kúnleri 360,000 nan aslam jolawshı tasıydı.[36]

  • A Liniyası – jeńil rels
  • B Liniyası – tez tranzit
  • C Liniyası – jeńil rels
  • D Liniyası – tez tranzit
  • E Liniyası – jeńil rels
  • G Liniyası – tez avtobus tranziti
  • J Liniyası – tez avtobus tranziti
  • K Liniyası – jeńil rels

Sistema jeńil rels liniyaları AQSHtaǵı ekinshi eń bánt LRT sisteması bolıp, Bostonnan keyin jolawshılar sanı boyınsha, 2012-jıldıń úshinshi kvartalında ortasha háptelik jumıs kúnleri 200,300 jolawshı tasıǵan. 2019-jılǵa kelip, ol eldegi eń kóp paydalanılatuǵın jeńil rels sistemasına aylandı.[37]

Qalanıń aymaǵı úlken jer silkiniw zonasına jaqın bolǵanlıqtan, tunneller magnitudası 7.5-ke shekemgi jer silkiniwlerge shıdamlı etip qurılǵan. Eki metro liniyası da poezdlarǵa quwat beriw ushın elektrlendirilgen úshinshi relsti paydalanadı, bul liniyalardı basqa úshewinde qollanıwǵa bolmaydı. Kók hám Altın liniyalar tiykarınan jer betinde júredi, Los-Andjelestiń xalqı tıǵız jasaytuǵın aymaqlarında ayırım kóshe boylap, biyiklikte hám jer astında júretuǵın bólimleri bar. Jasıl liniya tolıǵı menen jer betinen bólingen, I-105 avtomagistralınıń ortasında júrip, sońınan qubla tárepke biyikliktegi jol boyınsha burıladı.

Rels liniyaları hápteniń jeti kúni azanǵı saat 5-ten túngi saat 12-ge shekem úziliksiz jumıs isleydi. Túngi saat 12-den keyin hám azanǵı 5-ten aldın ayırım bólimlerde sheklengen xızmet kórsetiledi. Azanǵı saat 2-den 3:30-ǵa shekem rels xızmeti kórsetilmeydi. Anıq waqıtlar marshruttan marshrutqa qaray ózgeredi; kóbirek maǵlıwmat alıw ushın jeke marshrut maqalaların qarań.

Basqa organlar

Metrodan tısqarı, basqa da xızmet kórsetiwshiler óz aymaqları sheginde jergilikli xızmet kórsetedi. Bularǵa Oranj kaunti transport basqarması, San-Bernardino kaunti transport basqarması hám Riversayd tranzit agentligi kiredi.

Aymaqlıq hám qatnaw temir jolları

Metrolinktiń kartası

Aymaqta eki awır temir jol tasıwshısı bar: Amtrak hám Metrolink. Amtrak Pasifik Sórflayner arqalı San-Diego, Santa-Barbara, San-Luis-Obispo hám olardıń arasındaǵı punktlerge xızmet kórsetedi. Ol jáne de uzaq aralıqlı baǵdarlardı usınadı, sonıń ishinde San-Francisko qoltıǵı aymaǵı, Oregon shtatındaǵı Portlend hám Vashington shtatındaǵı Sietlge baratuǵın Koust Starlayt; Arizona shtatındaǵı Flagstaff, Nyu-Meksiko shtatındaǵı Albukerke, Missuri shtatındaǵı Kanzas-Siti hám Chikagoǵa baratuǵın Sautvest Chif; hám háptesine úsh kún sheklengen xızmet kórsetetuǵın, Tuson, El-Paso, Xyuston hám Nyu-Orleanǵa baratuǵın Sanset Limited.

Metrolink Qubla Kaliforniyanıń kóplegen jerlerine, sonıń ishinde aymaqtıń barlıq kauntilerine xızmet kórsetedi. Metrolink Qubla Kaliforniya boyınsha segiz baǵdarda 67 stanciyaǵa xızmet kórsetedi, olardıń kópshiligi (Inland Empayr-Oranj Kaunti baǵdarı hám Errou baǵdarınan basqası) Los-Andjeles Yunion stanciyasınan tarqaladı.

Derekler

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas Population Totals: 2020-2023“. United States Census Bureau, Population Division (14-mart 2024-jıl). Qaraldı: 15-mart 2024-jıl. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Invalid <ref> tag; name "PopEstCBSA" defined multiple times with different content
  2. ↑ 2,0 2,1 „Total Gross Domestic Product for Los Angeles-Long Beach-Anaheim, CA (MSA)“. Federal Reserve Economic Data. Federal Reserve Bank of St. Louis. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Invalid <ref> tag; name "Los Angeles-Long Beach-Anaheim, CA (MSA)" defined multiple times with different content
  3. ↑ „Total Gross Domestic Product for Riverside-San Bernardino-Ontario, CA (MSA)“. Federal Reserve Economic Data. Federal Reserve Bank of St. Louis.
  4. ↑ „Total Gross Domestic Product for Oxnard-Thousand Oaks-Ventura, CA (MSA)“. Federal Reserve Economic Data. Federal Reserve Bank of St. Louis.
  5. ↑ „Current Lists of Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas and Definitions“. United States Census Bureau. 23-sentyabr 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-dekabr 2009-jıl.
  6. ↑ „List of 2020 Census Urban Areas“. United States Census Bureau. Qaraldı: 7-yanvar 2023-jıl.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 „More Counties Saw Population Gains in 2023“. United States Census Bureau. Qaraldı: 14-mart 2024-jıl.
  8. ↑ „On Tovaangar | PRIME“ (en). On Tovaangar | PRIME. — „Tovaangar, which encompasses all of Gabrielino-Tongva territory, covers the Los Angeles Basin, half of Orange County, parts of Riverside County and San Bernardino County...“. Qaraldı: 6-yanvar 2023-jıl.
  9. ↑ Greene. „Mapping the Tongva villages of L.A.'s past“ (en). Los Angeles Times (9-may 2019-jıl). Qaraldı: 7-dekabr 2022-jıl.
  10. ↑ Finding Exurbia: America's Fast-Growing Communities at the Metropolitan Fringe. Brookings Institution, 2006. 
  11. ↑ „Population Density“. Los Angeles Times. 3-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-mart 2020-jıl.
  12. ↑ New York, Chicago, Los Angeles: America's Global Cities. 
  13. ↑ Hale, David. New York and Los Angeles: Politics, Society, and Culture: A Comparative View. Chicago: University of Chicago Press, 2003 — 181–183, 185 bet. ISBN 978-0-226-31369-6. 
  14. ↑ Soja, Edward W.. Postmodern Geographies:The Reassertion of Space in Critical Social Theory. London: Verso, 1999 — 224–233 bet. ISBN 978-0-86091-936-0. 
  15. ↑ „Development“. Los Angeles Downtown News – The Voice of Downtown Los Angeles. 30-iyun 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-iyun 2019-jıl.
  16. ↑ Garreau, Joel. Edge City. Knopf Doubleday Publishing, 1991 — 262–3 bet. ISBN 9780307801944. 
  17. ↑ Welk, Hannah. DTLA Tower Sells for $80M. Knopf Doubleday Publishing, 2024 — 262–3 bet. ISBN 9780307801944. 
  18. ↑ Wolch, Jennifer R.. Up Against the Sprawl: Public Policy and the Making of Southern California. University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-4298-4. 
  19. ↑ „Orange County to County Commuting“. Labor Market Information Division. 21-iyul 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  20. ↑ „Riverside County is 'extreme commute' king“. North County Times. 7-sentyabr 2008-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-avgust 2008-jıl.
  21. ↑ „Newsroom: Population: Census Bureau Releases State and County Data Depicting Nation's Population Ahead of 2010 Census“. Census.gov. 24-avgust 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-avgust 2012-jıl.
  22. ↑ "Neighborhoods". Los Angeles Times. http://projects.latimes.com/mapping-la/neighborhoods/. 
  23. ↑ „South Orange County Real Estate foreclosures – South Orange County MLS homes & Condos For sale“. Orange Coast Real Estate. 22-iyun 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-iyun 2019-jıl.
  24. ↑ "Vacanies Are Up in South OC Offices". https://www.newspapers.com/clip/33114305/south_oc_definition_la_times/. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Ruther, Walter. The Origins of Citrus Research in California. http://lib.ucr.edu/agnic/webber/citrus_history.pdf. Retrieved August 21, 2007. 
  26. ↑ Petrix, Mark (October 30, 2007). "From two orange trees Sprang an Empire". Inland Valley Daily Bulletin. http://www.dailybulletin.com/ci_7335226. 
  27. ↑ Sorba, Michael (October 30, 2007). "Rails reach the Inland Empire". Inland Valley Daily Bulletin. http://www.dailybulletin.com/ci_7334178. 
  28. ↑ „State of California map of Inland Empire“. 14-avgust 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  29. ↑ ; Jennifer B. LeFurgyBoomburbs: The Rise of America's Accidental Cities. Brookings Institution Press, 1 October 2007 — 169– bet. ISBN 978-0-8157-5112-0. OCLC 1005941809. 
  30. ↑ Downey (8 March 2011). "REGION: Riverside County's population jumps by 42 percent in last decade". https://www.sandiegouniontribune.com/sdut-region-riverside-countys-population-jumps-by-42-2011mar08-story.html. 
  31. ↑ Rosenblatt, Susannah (November 27, 2006). "'Inland' for sure, 'Empire' maybe: Where's the boundary?". Los Angeles Times. ISSN 0458-3035. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2006-nov-27-me-inlandempire27-story.html. 
  32. ↑ „Terner Center“. ternercenter.berkeley.edu. 15-noyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-iyun 2019-jıl.
  33. ↑ „California's High Housing Costs: Causes and Consequences“. lao.ca.gov. 16-noyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-iyun 2019-jıl.
  34. ↑ Horovitz. „Auto Makers From Asia Flock to Orange County“ (en-US). Los Angeles Times (18-mart 1986-jıl). Qaraldı: 6-dekabr 2023-jıl.
  35. ↑ Gnerre. „South Bay History: Nissan's American headquarters stayed for nearly half a century“ (en-US). Daily Breeze (29-noyabr 2021-jıl). Qaraldı: 9-dekabr 2023-jıl.
  36. ↑ „Facts at a Glance“. LACMTA (15-yanvar 2013-jıl). 20-avgust 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-yanvar 2013-jıl.
  37. ↑ „Transit Ridership Report Fourth Quarter 2018“. American Public Transportation Association (27-fevral 2020-jıl). 12-yanvar 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-aprel 2020-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Úlken_Los-Andjeles&oldid=99709» saytınan alınǵan