Arab tili
Arab tili — samiy (semid) tiller toparına kiredi.
Arab tiliniń ádebiy norması islamnan burın-aq dúzile basladı. Islam dininiń payda bolıwı arablardıń oraylasqan bir mámleketke birigiwine alıp keldi. Bul hádiyse arab tiliniń bekkemleniwine jánede rawajlanıwına óz tásirin tiygizdi. VIII-IX ásirlerde arab tiliniń grammatikası islep shıǵıldı, leksikografiyalıq sózlikler jaratıldı, folklor hám arab bádáwiy poeziyası jıynaldı. Arab tiliniń arab hám ájám (arab emes) xalıqlar arasında keń tarqalıwına Quran hám Muhammed Áleyhis-salamnıń hádiysleri óz tásirin tiygizdi. Arab tili islam dini jetip barǵan barlıq xalıqlar arasında keńnen tarqadı hám bekkem ornalastı. Arab tili kóp waqıtlarǵa shekem xalıq aralıq hám bilim-tálim tili bolıp keldi. Ózleriniń tereń ilimiy pikirleri menen dúnya iliminiń rawajlanıwına úlken úles qosqan Ábúw Rayxan Beruniy, Ábúw Nasır Farabiy, Ábúw Áliy ibn Sina, Muhammed Xorezmiy, Mahmud Zamaxshariy hám t.b. ullı alım hám allamalar usı tilde miynetlerin dóretken.
Klassikalıq arab tili házirgi arab tiliniń payda bolıwına negiz saldı. Házirgi arab tili jaqın shıǵıstaǵı hám Afrikanıń arqa tárepinde jaylasqan jigirmadan artıq arab elleriniń rásmiy tili. Bul tilde kúndelikli gazeta-jurnallar shıǵadı, kitaplar basıladı, radio hám televidenie esittiriw hám kórsetiwleri alıp barıladı, mekteplerde, joqarı hám orta arnawlı oqıw orınlarında sabaqlar ótiledi h.t.b.
Tariyxqa názer taslasaq islam dini kirip kelgennen baslap tap 1929 jılǵa deyin Qaraqalpaqstanda arab jazıwınan paydalanıp kelindi. Jazıw-sızıw, ilim-bilimlendiriw, mámleketlik isler usı jazıwda júrgizildi. Biziń diyarımızda ata-babalarımızdan miyras bolıp arab tili, arab grafikası tiykarındaǵı fars, túrkiy tillerinde kóplegen qoljazba hám baspa kitaplar saqlanıp qalǵan. Bul qoljazba hám baspa kitaplarda tariyxımız, mádeniyat, ádebiyat tariyxımız boyınsha ele ilimiy kópshilikke málim bolmaǵan qunlı derekler saqlanǵan.