Kontentke ótiw

ArchiMate

Wikipedia, erkin enciklopediya
Qamsızlandırıw talabı procesi ArchiMate arqalı kórsetilgen. ArchiMate hár túrli qatlamlarda modellestiriwge imkaniyat beredi.

ArchiMate ‒ bul biznes domenleri ishinde hám arasında arxitekturanı anıq túrde súwretlew, analizlew hám vizualizaciyalawdı qollap-quwatlaw ushın ashıq hám ǵárezsiz kárxana arxitekturasın modellestiriw tili bolıp tabıladı.

ArchiMate bul The Open Group-tıń texnikalıq standartı bolıp tabıladı hám endi eskirgen IEEE 1471 standartınıń koncepciyalarına tiykarlanǵan. Ol hár túrli qural satıwshıları hám konsalting firmaları tárepinen qollap-quwatlanadı. ArchiMate sonday-aq The Open Group-tıń dizimge alınǵan sawda belgisi bolıp tabıladı. The Open Group-tıń ArchiMate paydalanıwshıları, baǵdarlamalıq támiynat quralları hám kursları ushın sertifikaciya baǵdarlaması bar.

ArchiMate kárxana modellestiriw kólemi boyınsha Birlesken Modellestiriw Tili (UML) hám Biznes Processin Modellestiriw hám Belgilew (BPMN) sıyaqlı basqa tillerden ózin ajıratadı.

Sonday-aq, UML hám BPMN belgili bir paydalanıw ushın arnalǵan hám olar álleqayda awır – shama menen 150 (UML) hám 250 (BPMN) modellestiriw koncepciyaların óz ishine aladı, al ArchiMate shama menen 50 (2.0 versiyasında) menen jumıs isleydi. ArchiMate-tıń maqseti "múmkin bolǵanınsha kishi bolıw", oylawǵa bolatuǵın hár bir shetki scenariydi qamtıw emes. Oqıw hám qollanıw ańsat bolıwı ushın ArchiMate aldınnan "ámeliy jaǵdaylardıń dańqlı 80% modellestiriw ushın jetkilikli bolǵan túsinikler" menen sheklengen.[1]

Sholıw

ArchiMate biznes procesleriniń, shólkemlestiriw strukturalarınıń, maǵlıwmat aǵımlarınıń, IT sistemalarınıń hám texnikalıq infrastrukturanıń qurılısı hám jumısın súwretlew ushın ulıwma tildi usınadı. Bul túsinik hár túrli mápli táreplerge bul biznes domenleri ishinde hám arasında sheshimler hám ózgerislerdiń aqıbetlerin dizaynlawǵa, bahalawǵa hám baylanıs jasawǵa járdem beredi.

ArchiMate tiliniń tiykarǵı koncepciyaları hám baylanısları ArchiMate Framework dep atalatuǵın karkas sıpatında kóriniwi múmkin: Ol kárxana arxitekturasın biznes, baǵdarlama hám texnologiya qatlamına bóledi. Hár bir qatlamda úsh aspekt esapqa alınadı: belsendi elementler, ishki struktura hám paydalanıwdı anıqlaytuǵın yamasa informaciyanı baylanıs isleytuǵın elementler.

ArchiMate tiliniń maqsetleriniń biri hár túrli arxitektura domenlerindegi koncepciyalar arasındaǵı baylanıslardı anıqlaw bolıp tabıladı. Bul tildiń koncepciyaları jeke domenlerdi modellestiriw ushın qollanılatuǵın detallı koncepciyalar (mısalı, baǵdarlamalıq támiynat ónimlerin modellestiriw ushın Birlesken Modellestiriw Tili (UML)), hám biznes processin modellestiriw ushın qollanılatuǵın Biznes Processi Modeli hám Belgilew (BPMN) arasında ortalıqtı uslap turadı.

Tariyxı

ArchiMate-tiń bir bólegi házіrgi waqıtta eskirgen IEEE 1471 standartına tiykarlanǵan. Ol Niderlandiyada Telematica Institutınıń proekt toparı tárepinen húkimet, sanaat hám akademiyadan bir neshe golland sherikleri menen birgelikte islep shıǵarılǵan. Sherikler arasında Ordina, Radboud Universiteti Neymegen, Leyden Joqarı Kompyuter Ilimleri Institutı (LIACS) hám Centrum Viskunde & Informatika (CWI) boldı. Keyinirek, ABN AMRO, Gollandiya Salıq hám Bajıxana Basqarması hám ABP sıyaqlı shólkemlerde testler ótkerildi.

Islep shıǵarıw processi 2002-jıldıń iyul ayınan 2004-jıldıń dekabr ayına deyin dawam etti hám shama menen 35 adam shama menen 4 million evronı aldı. Islep shıǵarıw Gollandiya húkimeti (Gollandiya Salıq hám Bajıxana Basqarması) hám ABN AMRO hám ABP Pensiya Fondı sıyaqlı biznes sherikleri tárepinen qarjılandırıldı.

2008-jılı ArchiMate-tiń iyelik huqıqı hám basqarıwı The Open Group-qa berildi. Ol házirgi waqıtta The Open Group ishindegi ArchiMate Forumı[2] tárepinen basqarıladı. 2009-jıldıń fevral ayında The Open Group ArchiMate 1.0 standartın[3] rásmiy texnikalıq standart retinde járiyaladı. 2012-jıldıń yanvar ayında ArchiMate 2.0 standartı, al 2013-jılı ArchiMate 2.1 standartı shıǵarıldı.

2016-jıldıń iyun ayında Open Group ArchiMate Specifikaciyasınıń[4] 3.0 versiyasın shıǵardı. Archimate 3.0.1-ge jańalaw 2017-jıldıń avgust ayında shıqtı.[5] Archimate 3.1 2019-jıldıń 5-noyabrinde járiyalandı.[6] ArchiMate Specifikaciyasınıń eń sońǵı versiyası 2022-jıldıń oktyabr ayında shıǵarılǵan 3.2 versiyası bolıp tabıladı.[7]

3.0 versiyası imkaniyatlarǵa baǵdarlanǵan strategiyalıq modellestiriwge keńeytilgen qollawdı, fizikalıq resurslardı kórsetetuǵın jańa obektlerdi (fizikalıq dúnyada qollanılatuǵın ingredientlerdi, úskenelerdi hám transport resursların modellestiriw ushın) hám obekt tiplerin hám olardıń arasındaǵı baylanıslardı kórsetetuǵın ulıwma metamodeldi qosadı.[8]

ArchiMate freymvorkı

Tiykarǵı freymvork

ArchiMate tiykarǵı freymvorkı.

ArchiMate tiliniń tiykarǵı koncepciyaları hám elementleri ArchiMate tiykarǵı freymvorkı sıpatında usınıladı.[9] Ol úsh qatlamnan hám úsh aspektten ibarat. Bul kombinaciyalar matricasın jaratadı. Hár bir qatlamnıń passiv strukturası, tártibi hám belsendi struktura aspektleri bar.

Qatlamlar

ArchiMate arxitekturalıq modellerge qatlamlı hám xızmetke baǵdarlanǵan kóriniske iye. Joqarı qatlamlar tómengi qatlamlar tárepinen támiyinlengen xızmetlerden paydalanadı. Álbette, abstrakt dárejede hár bir qatlam ishinde qollanılatuǵın koncepciyalar uqsas bolsa da, biz belgili bir qatlamǵa tán bolǵan álleqayda anıq koncepciyalardı anıqlaymız. Bul kontekstte biz úsh tiykarǵı qatlamdı ajıratamız:[10]

  • Biznes qatlamı biznes bólimleriniń biznes procesleri, xızmetleri, funkciyaları hám waqıyaları haqqında. Bul qatlam "sırtqı tutınıwshılarǵa ónimler hám xızmetler usınadı, olar shólkemde biznes aktyorları hám rolleri tárepinen orınlanatuǵın biznes procesleri arqalı ámelge asırıladı".
  • Baǵdarlama qatlamı "biznestegi komponentlerdi baǵdarlama xızmetleri menen qollap-quwatlaytuǵın" baǵdarlamalıq támiynat baǵdarlamaları haqqında.
  • Texnologiya qatlamı "baǵdarlama qatlamın qollap-quwatlaw ushın apparatlıq támiynat hám baylanıs infrastrukturası menen shuǵıllanadı. Bul qatlam kompyuter hám baylanıs apparatlıq támiynatı hám sistemalıq baǵdarlamalıq támiynatı arqalı ámelge asırılatuǵın baǵdarlamalardı isletiw ushın zárúr bolǵan infrastrukturalıq xızmetlerdi usınadı".

Bul tiykarǵı qatlamlardıń hár biri qosımsha ishki qatlamlarǵa bóliniwi múmkin. Mısalı, biznes qatlamında kompaniyanıń ónimlerin ámelge asıratuǵın tiykarǵı biznes procesleri ekinshi (qollap-quwatlawshı) biznes procesleri qatlamınan paydalanıwı múmkin; baǵdarlama qatlamında aqırǵı paydalanıwshı baǵdarlamaları qollap-quwatlawshı baǵdarlamalar tárepinen usınılatuǵın ulıwma xızmetlerden paydalanıwı múmkin. Biznes qatlamınıń ústinde shólkemniń xızmetlerinen paydalanatuǵın sırtqı tutınıwshılardı modellestiretuǵın ayırım ortalıq qatlam qosılıwı múmkin (biraq olar biznes qatlamınıń bir bólegi dep esaplanıwı múmkin).

Xızmetke baǵdarlanıwǵa sáykes, qatlamlar arasındaǵı eń áhmiyetli baylanıs paydalanıw baylanısları arqalı dúziledi, olar joqarı qatlamlardıń tómengi qatlamlardıń xızmetlerinen qalay paydalanatuǵının kórsetedi. Biraq, ekinshi baylanıs túri ámelge asırıw baylanısları arqalı dúziledi: tómengi qatlamlardaǵı elementler joqarı qatlamlardaǵı uqsas elementlerdi ámelge asırıwı múmkin; mısalı, "maǵlıwmat obekti" (baǵdarlama qatlamı) "biznes obektin" (biznes qatlamı) ámelge asırıwı múmkin; yamasa "artefakt" (texnologiya qatlamı) "maǵlıwmat obektin" yamasa "baǵdarlama komponentin" (baǵdarlama qatlamı) ámelge asırıwı múmkin.

Derekler

  1. ↑ „ArchiMate 3.1 Specification“. Open Group. Qaraldı: 22-fevral 2020-jıl.
  2. ↑ „The Open Group ArchiMate Forum Landing Page - The Open Group“. www.opengroup.org (25-oktyabr 2019-jıl).
  3. ↑ „ArchiMate 1.0 Specification“. www.opengroup.org.
  4. ↑ „The ArchiMate® Enterprise Architecture Modeling Language - The Open Group“. www.opengroup.org. 19-iyun 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-iyun 2016-jıl.
  5. ↑ „Archimate Overview“. Open Group (12-oktyabr 2018-jıl). Qaraldı: 20-yanvar 2019-jıl.
  6. ↑ „ArchiMate 3.1 Specification“. Open Group (5-noyabr 2019-jıl). Qaraldı: 16-fevral 2022-jıl.
  7. ↑ „ArchiMate 3.2 Specification“. Open Group (19-oktyabr 2022-jıl). Qaraldı: 25-aprel 2022-jıl.
  8. ↑ „What is New in ArchiMate® 3.0.1? - The Open Group“. www.opengroup.org. 18-iyun 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-iyun 2016-jıl.
  9. ↑ „ArchiMate 3.1 Specification Chapter 2“. The Open Group. Qaraldı: 22-fevral 2020-jıl.
  10. ↑ „ArchiMate 3.1 Specification Chapter 3“. The Open Group. Qaraldı: 22-fevral 2020-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=ArchiMate&oldid=102958» saytınan alınǵan