Jumbaq: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Wikipedia, erkin enciklopediya
Content deleted Content added
k r2.5.5) (Bot Tuzatdi: zh-yue:IQ題
k r2.7.1) (Bot Qoʻshdi: wa:Advina
Qatar No 42: Qatar No 42:
[[tl:Bugtong]]
[[tl:Bugtong]]
[[uk:Загадка]]
[[uk:Загадка]]
[[wa:Advina]]
[[war:Patigo]]
[[war:Patigo]]
[[zh:謎語]]
[[zh:謎語]]

02:15, 2011 j. noyabrdiń 19 waqtındaǵı nusqası

Jumbaq - ko'rkem awızeki do'retpelerinin' belgili bir janrı bolıp esaplanadı. Uyqasımlı qatarlardın' ja'rdeminde bir na'rsege usatıw arqalı jasırg'an zattı tabıwdı qoyıw jumbaqlardın' tiykarg'ı mazmunın quraydı. Jumbaqlar adamlar arasında, a'sirese onın' jas buwını - balalar arasında ko'p aytılıwı, ko'p qollanılıwı menen ayrılıp turadı.

Qaraqalpaq folklorındag'ı jumbaq janrın folklordın' basqa janrları menen shatastırıw kerek emes. Biz jumbaq degende xalıq ta'repinen do'retilgen bir, eki, to'rt, altı, onnan da ko'p qatardan turatug'ın, o'z betinshe ko'riniske iye, bo'lek aytılıp sheshiwdi talap etetug'ın tayar qa'liplesken tekstke iye, u'lkenler, ko'binese balalar arasında aytılatug'ın o'z aldına bir janrdı tu'sinemiz.

Jumbaqlar tematikası jag'ınan og'ada bay. Olardın' bir qatarı ay, ku'n, haqqında, juldızlarg'a arnalg'an. Mısalı: ku'n haqqında "Aq sandıg'ım ashıldı, ishinen jipek shashıldı", "Bir pa'rshe pa'tir, a'lemge tatır" delinse, ay ha'm ku'n tuwralı "Bir ko'lde eki jayın, biri ketse biri tayın" degen jumbaqlar do'retilgen. Al juldızlar jo'ninde "Tam basına tarı jaydım", "Biz, biz, biz edik, biz mınlag'an qız edik, tan' atqansha jayıldıq, tan' atqan son' joyıldıq"- degen jumbaq toqılg'an. Sonday-aq jumbaqlar burınnan son'g'ı o'z mazmunına iye aspan a'lemin qorshap alg'an ta'biyattı, haywanat ha'm o'simlikler dunyasın, adam ku'n-ko'risinin' barlıq ta'replerin, u'y ruzgershiligin zatlardın' ha'mmesin, o'ndiris quralların o'z qarmag'ına alıp, olardın' sır sandıg'ı etip, jas a'wladqa olardı sheshiwdi u'yretip baradı. Jumbaq balalardın' en' su'yikli janrı. Durısında da jas a'wladtın' g'ana emes, al ulıwma adamlardın' oy-o'risin, oylanıwın oy qortıwın salıstırmalı usıl menen belgili bir logikalıq juwmaqlarg'a kelip ta'miyinleytug'ın, ko'rinislerdi tolı sır menen o'zinshe ko'rkem bayanlawdı u'yretetug'ın qaraqalpaq ko'rkem awızeki xalıq do'retpelerinin' en' a'hmiyetli bir tu'ri bolıp esaplanadı.