Xafız Sheraziy

Persia Medieval era
Hafez, detail of an illumination in a Persian manuscript of the Divan of Hafez, 18th century
Name	Hāfez-e Šīrāzī
Birth	c. 1310/1337 CE
School/tradition	Persian poetry, Persian Mysticism, Irfan
Main interests	Poetry, Mysticism, Sufism, Metaphysics, ethics
Notable ideas	Hafez's work has been translated by a number of major Western poets

Hafız Sheraziy - XIII-XIV a'sirde jasag'an parsı-ta'jik klassiklerinin' biri. Ol pu'tkil du'nya a'debiyatında g'a'zzel janrının' dan'qın shıg'arg'an belgili so'z sheberlerinen boldı. Hafız negizinen muxabbat jırshısı bolıp tanılsa da, g'a'zzellerdin' tematikalıq shen'berin bayıtqan shayır. Hafızg'a shekemgi da'wirde g'a'zzel tek muxabbat temasında jazılıp, hayallardın' go'zzallıg'ın, ishki debdiwlerin g'ana jırlaytug'ın janr sıpatında tanılg'an edi. Onın' do'retpesinde bul janrdın' sol da'wirdin' siyasiy waqıyaların da o'z ishine alg'anlıg'ın ko'riwge boladı. Hafızdın' g'a'zzellerinde o'z da'wirindegi jag'daylarg'a jaqın turg'anın tek g'ana ıshqı-tuyg'ılar a'leminde jasamag'anın ko'remiz.

Gedeyge hesh na'rse qalmay juqnag'a
Danıshpanlar qolın jaydı zıqnag'a
Aqılsız adamlar ba'ri bay boldı
Bilimlinin' dadı waq! Way,way! boldı.
Du'nyada jaqsı o'lip, jamanlar qalıp
Danalardı go'rge tıqtı aparıp
Olarg'a bir jutım awqat bolmadı

Hafız jasag'an da'wir feodal urıs-ja'njellerden, feodal ta'rtipsizliklerden, zulımlıq ha'm a'dilsizliklerden ibarat edi. Bunın' u'stine Hafız o'zi jasap turg'an qala - Sherazdın' A'mir Temur ta'repinen basıp alınıwı ha'm qalanın' bu'lginshilikke ushrag'anın o'z ko'zi menen ko'rdi. A'mir Temur menen Hafızdın' ushrasqanı shayırdın' ka'mbag'al awhalına onın' ku'lgeni haqqında ra'wiyatlar bar. Haqıyqatında Hafız o'zi jasag'an zamang'a sın ko'z-qaras penen qaraydı. Bilimsiz nadanlar aldında danıshpanlardın' qattı azap shekkenligin jasırmaydı. Ha'tte o'zin de sol azapqa giriptar bolg'anlar qatarına qosıp sanaydı. Sonın' ushın da shayır kewlin qaplap alg'an qapashılıqtı, ju'rek da'rtlerin g'a'zzelge sin'diriwdi maqset etedi.

Eger de kim da'rtsiz dese shayır Hafız g'a'zzelin
Go'zzallıqqa jollamasın, awlaq tutsın na'zerin
Kewlimdegi ha'siretlerdin' bilgin' kelse kepilin'
O'lgennen son' ashıp qaran' tu'tep jatar kepinim

Ol doslıqtı da jırladı. Adam ilajı bolg'anınsha bul du'nyada dos arttırıw za'ru'rligi, hesh waqıt qandı qan menen juwıp bolmaslıg'ı, sonın' ushında pu'tkil du'nyanı tatıwlastırıw, o'mirde jaqsı at qaldırıw Hafızdın' en' baslı ideyalarının' biri edi.

Doslıq darag'ın ko'gert, so'zimdi tın'la a'y adam
Qıynalg'anda aldın'nan japıraq jayıp shıg'ar mudam

Hafız negizinen muhabbat jırshısı bolıwdı a'rman etedi. Sonın' ushın da g'a'zzellerinin' ko'pshiligi ıshqı temasına bag'ıshlang'an.

A'y sazende qobızın'dı sazla tu'rli namag'a
Men de g'a'zzeldi oqıyın, payız kirsin arag'a
Bul go'zzallar ayag'ına bastı sa'jde qılayın
Ha'm olardın' hu'rmetine g'a'zzel oqıp jılayın

Hafızdın' g'a'zzelleri muhabbat haqqında bolıp, insannın' o'mirge degen su'yiw sezimin jalınlı qumarlıq penen jırlaydı. Onın' g'a'zzelleri xalıq arasında nama menen aytıladı. Ol o'zin haqıyqıy muxabbat jırshısı dep biledi.