Antarktikanıń xalıqaralıq huqıqıy dárejesi: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Wikipedia, erkin enciklopediya
Content deleted Content added
EmausBot (talqılaw | úlesi)
k r2.7.2+) (Bot Oʻchirdi: tr:Antarktika Antlaşması Metni
k r2.7.2) (Bot Oʻchirdi: az:Antarktika haqqında konvensiya
Qatar No 14: Qatar No 14:


[[ar:نظام معاهدة أنتاركتيكا]]
[[ar:نظام معاهدة أنتاركتيكا]]
[[az:Antarktida haqqında konvensiya]]
[[az:Antarktika haqqında konvensiya]]
[[bg:Антарктически договор]]
[[bg:Антарктически договор]]
[[ca:Tractat Antàrtic]]
[[ca:Tractat Antàrtic]]

02:38, 2012 j. apreldiń 28 waqtındaǵı nusqası

Antarktikanın' xalıqaralıq huqıqıy da'rejesi

Antarktikanın' qalın' muz benen qaplang'an usı kontinenttin' og'an tutasıwshı suw ha'm atawlardın' ayrıqshı xalıqaralıq-huqıqıy da'rejesi XX a'sir basında bir qatar ma'mleketler ta'repinen anaw yaki mınaw tiykarlarında usı aymaqtın' ayrıqsha rayonlarına bola o'z suverenitetin' ja'riyalawı ha'm usının' na'tiyjesinde ma'mleketler arasında dawlar ha'm qurallı soqlıg'ısıwlar kelip shıg'ıwı menen baylanıslı.

Bunday jag'daydın' keleshegi joq ekenligi ha'm adamzattın' ulıwma ma'pleri jolında Antarktikanı u'yreniw ha'm onnan paydalanıwg'a qaratılg'an xalıqaralıq birge islesiwdin' jedel rawajlanıwı onın' ayrıqshı xalıqaralıq-huqıqıy da'rejesi ha'm aymaqlıq ta'rtibin belgilewdi talap etedi. Usı konferentsiya Antarktika haqqındag'ı sha'rtnamanı islep shıqtı. Da'slep usı sha'rtnama 12 ma'mleketten ibarat edi. Bu'gin onın' qatnasıwshıları sanı 40 tan artıq boldı. Usı sha'rtnama tiykarında keyin ala Antarktika huqıqıy jag'dayın retlestiriwshi, atap aytqanda, Antarktika qorlarınan paydalanıw boyınsha sha'rtnamalar du'zildi. 1959-jılı qabıl etilgen sha'rtnama eki tiykarg'ı jag'daydan kelip shıg'adı:

  1. ol qandayda bir ma'mlekettin' Antaraktika aymag'ınının' hesh bir bo'leginin' suverenitetin ta'n almaydı ha'm onın' menen birge aymaqlıq dawlardı biykarlamaydı da;
  2. sha'rtnama ma'mleketler xalıqaralıq birlespesi ko'zqarasınan kelip shıg'ıp, Antarktika tek tınısh ma'selelerde paydalanıwı lazımlıg'ın belgileydi.

Usıg'an muwapıq, Antarktikanın' tolıq quralsızlandırılg'anlıg'ı ha'm biyta'repligi belgilengen.

Antarktikada ilimiy ha'm basqa izertlewler alıp baratug'ın stantsiya ha'm ekspeditsiya ag'zaları onı jibergen ma'mleket yurisdiktsiyası astında boladı, stantsiya ha'm ekspeditsiyalar arasında olar xızmetkerleri almastırılg'anda da bul jag'day saqlanadı.