Karolus Magnus: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq
k r2.6.5) (Bot qoʻshdi: pms:Carl Magn |
k Bot: Migrating 115 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3044 (translate me) |
||
| Qatar No 15: | Qatar No 15: | ||
<!-- interwiki --> |
<!-- interwiki --> |
||
[[af:Karel die Grote]] |
|||
[[als:Karl der Große]] |
|||
[[an:Carlos Magno]] |
|||
[[ang:Carl sē Micel Francena Cyning]] |
|||
[[ar:شارلمان]] |
|||
[[arz:شارلمان]] |
|||
[[ast:Carlomagno]] |
|||
[[az:Böyük Karl]] |
|||
[[bat-smg:Karuolės Dėdlīsės]] |
|||
[[be:Карл Вялікі]] |
|||
[[be-x-old:Карл Вялікі]] |
|||
[[bg:Карл Велики]] |
|||
[[bn:শার্লেমাইন]] |
|||
[[br:Karl Veur]] |
|||
[[bs:Karlo Veliki]] |
|||
[[ca:Carlemany]] |
|||
[[ceb:Carlomagno]] |
|||
[[ckb:شارلمان]] |
|||
[[co:Carulu Magnu]] |
|||
[[cs:Karel Veliký]] |
|||
[[cv:Аслă Карл]] |
|||
[[cy:Siarlymaen]] |
|||
[[da:Karl den Store]] |
|||
[[de:Karl der Große]] |
|||
[[el:Καρλομάγνος]] |
|||
[[en:Charlemagne]] |
|||
[[eo:Karolo la Granda]] |
|||
[[es:Carlomagno]] |
|||
[[et:Karl Suur]] |
|||
[[eu:Karlomagno]] |
|||
[[ext:Carlus el Grandi]] |
|||
[[fa:شارلمانی]] |
|||
[[fi:Kaarle Suuri]] |
|||
[[fiu-vro:Karl Suur]] |
|||
[[fo:Karlamagnus]] |
|||
[[fr:Charlemagne]] |
|||
[[fy:Karel de Grutte]] |
|||
[[ga:Séarlas Mór]] |
|||
[[gan:沙利門大帝]] |
|||
[[gd:Teàrlach Mòr]] |
|||
[[gl:Carlomagno]] |
|||
[[he:קרל הגדול]] |
|||
[[hi:शारलेमेन]] |
|||
[[hif:Charlemagne]] |
|||
[[hr:Karlo Veliki]] |
|||
[[hu:I. Károly frank császár]] |
|||
[[hy:Կառլոս Մեծ]] |
|||
[[ia:Carolo Magne]] |
|||
[[id:Charlemagne]] |
|||
[[ilo:Karlomagno]] |
|||
[[io:Karl la Granda]] |
|||
[[is:Karlamagnús]] |
|||
[[it:Carlo Magno]] |
|||
[[ja:カール大帝]] |
|||
[[jv:Charlemagne]] |
|||
[[ka:კარლოს დიდი]] |
|||
[[kk:Ұлы Карл]] |
|||
[[ko:카롤루스 대제]] |
|||
[[ku:Charlemagne]] |
|||
[[la:Carolus Magnus]] |
|||
[[lb:Karel de Groussen]] |
|||
[[li:Karel de Groete]] |
|||
[[lij:Carlomagno]] |
|||
[[lt:Karolis Didysis]] |
|||
[[lv:Kārlis Lielais]] |
|||
[[mk:Карло Велики]] |
|||
[[ml:കാറൽമാൻ]] |
|||
[[mn:Их Карл]] |
|||
[[mr:शार्लमेन]] |
|||
[[ms:Charlemagne]] |
|||
[[mwl:Carlos Magno]] |
|||
[[my:ရှာလမိန်း]] |
|||
[[nah:Carolus Magnus]] |
|||
[[nds:Karl de Grote]] |
|||
[[nds-nl:Karel de Grote]] |
|||
[[nl:Karel de Grote]] |
|||
[[nn:Karl den store]] |
|||
[[no:Karl den store]] |
|||
[[nrm:Charlemangne]] |
|||
[[oc:Carlesmanhe]] |
|||
[[pl:Karol Wielki]] |
|||
[[pms:Carl Magn]] |
|||
[[pnb:شارلمین]] |
|||
[[pt:Carlos Magno]] |
|||
[[qu:Carolus Magnus]] |
|||
[[ro:Carol cel Mare]] |
|||
[[ru:Карл Великий]] |
|||
[[rue:Карл I. Великый]] |
|||
[[sa:शार्लेमन्य]] |
|||
[[scn:Carlu Magnu]] |
|||
[[sh:Karlo Veliki]] |
|||
[[simple:Charlemagne]] |
|||
[[sk:Karol Veľký]] |
|||
[[sl:Karel Veliki]] |
|||
[[sq:Karli i Madh]] |
|||
[[sr:Карло Велики]] |
|||
[[sv:Karl den store]] |
|||
[[sw:Karolo Mkuu]] |
|||
[[ta:சார்லமேன்]] |
|||
[[th:ชาร์เลอมาญ]] |
|||
[[tl:Carlomagno]] |
|||
[[tr:Şarlman]] |
|||
[[tt:Бөек Карл]] |
|||
[[uk:Карл I Великий]] |
|||
[[ur:چارلیمان]] |
|||
[[uz:Buyuk Karl]] |
|||
[[vec:Carlo Magno]] |
|||
[[vi:Charlemagne]] |
|||
[[vls:Karel den Grôotn]] |
|||
[[wa:Tchårlumagne]] |
|||
[[war:Carlomagno]] |
|||
[[yi:קארל דער גרויסער]] |
|||
[[yo:Charlemagne]] |
|||
[[zh:查理大帝]] |
|||
[[zh-yue:查理大帝]] |
|||
18:12, 2013 j. marttıń 7 waqtındaǵı nusqası
Karolus Magnus (latınsha: Carolus Magnus, ingl.: Charles the Great, nem.: Karl der Große, goll.: Karel de Grote) (742 yamasa 747 - 28 yanvar, 814) Awliye Rim İmperiyasına tiykar salg'an Franklar patshası bolg'an.
O'miri
Franklar — nemis xalqının' biri bolıp olardın' u'ylerin Reyn da'ryasının' arg'ı shetine Rim İmperiyasına ıdırap atırg'anlıg'ı sebepli ko'shirgen - olar 700-jıllarg'a kelip Galliya ha'm Reyn da'ryasının' shıg'ısın basqarg'an. Olar Papalıqti ha'm Rim Katolik dinin qorg'ag'an. Olardın' patshası Kelte Pepin o'lgennen keyin, onın' balaları Karolus Magnus ha'm Karloman patshalıqtı bo'lisiwi kerek bolg'an. Olar onı eki bo'limge bo'lgen: yarımı Karolus Magnus ushın ha'm ekinshi yarımı Karloman ushın. Karloman 771-jılı 4-dekabrde qaytıs bolg'an ha'm Ullı Karl pu'tkil Frank patshalıg'ının' basshısına aylang'an.
Ol 786-jıldan baslap Franklardın' patshası ha'm 774-jıldan baslap Lombardlardın' patshası bolg'an. Ol Leo III papası ta'repinen 800-jılı Christmas ku'ni taqtqa otırg'ızılg'an ha'm A'wliye Rim İmperiyasın basqarıp baslag'an. Ko'plegen urıslardan keyin, ol o'z İmeriyasın Batıs Evropa boylap jayıwg'a erisken.
Charles patshalıg'ı da'wirinde barlıq waqıt urısqan. Ol o'zinin' "Joyeuse" dep atalg'an qılıshın qatnasqan otız jıl urısta ha'm 18 gu'reste qollang'anlıg'ı menen belgili. Ol aqırında Rim İmperatorı Oktavian Avgust onnan 800 jıl aldın erise almag'an jetiskenlik, yag'nıy Saksonlardı basıp alıwg'a erisedi. Ol Saksonlardı sonday-aq Katolik dinine qaratıwg'a miyassar boladı. Ol xalqı bilim beriw ushın ko'plegen mekteplerdi salg'an.
Ullı Karl 814-jılı qaytıs boladı, patshalıq onın' jalg'ız balası Lyudovik I ge qaladı.