Metr: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Wikipedia, erkin enciklopediya
Content deleted Content added
EmausBot (talqılaw | úlesi)
k r2.7.3) (Bot qoʻshdi: sah:Миэтэрэ
Addbot (talqılaw | úlesi)
k Bot: Migrating 135 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11573 (translate me)
 
Qatar No 53: Qatar No 53:
[[Kategoriya:Sİ]]
[[Kategoriya:Sİ]]
[[Kategoriya:Metrologiya]]
[[Kategoriya:Metrologiya]]

[[af:Meter]]
[[als:Meter]]
[[am:ሜትር]]
[[an:Metro]]
[[ar:متر]]
[[arz:متر]]
[[ast:Metru]]
[[az:Metr]]
[[ba:Метр]]
[[bat-smg:Metros]]
[[be:Метр]]
[[be-x-old:Мэтар]]
[[bg:Метър]]
[[bjn:Meter]]
[[bn:মিটার]]
[[bo:སྨི།]]
[[bpy:মিটার]]
[[br:Metr]]
[[bs:Metar]]
[[ca:Metre]]
[[ckb:مەتر]]
[[cs:Metr]]
[[cu:Мєтро]]
[[cv:Метр]]
[[cy:Metr]]
[[da:Meter]]
[[de:Meter]]
[[dv:މީޓަރު]]
[[el:Μέτρο (μονάδα μήκους)]]
[[en:Metre]]
[[eo:Metro]]
[[es:Metro]]
[[et:Meeter]]
[[eu:Metro]]
[[fa:متر]]
[[fi:Metri]]
[[fr:Mètre]]
[[frr:Meeter]]
[[fur:Metri]]
[[fy:Meter]]
[[ga:Méadar]]
[[gan:米]]
[[gl:Metro]]
[[gn:Temira'ãha]]
[[hak:Kûng-tshak]]
[[he:מטר]]
[[hi:मान]]
[[hif:Metre]]
[[hr:Metar]]
[[hu:Méter]]
[[hy:Մետր]]
[[ia:Metro]]
[[id:Meter]]
[[io:Metro]]
[[is:Metri]]
[[it:Metro]]
[[ja:メートル]]
[[jbo:mitre]]
[[jv:Mèter]]
[[ka:მეტრი]]
[[kk:Метр]]
[[kn:ಮೀಟರ್]]
[[ko:미터]]
[[krc:Метр]]
[[ksh:Läng]]
[[ku:Metre]]
[[la:Metrum]]
[[lb:Meter]]
[[li:Meter]]
[[lmo:Meter]]
[[ln:Mɛtɛlɛ]]
[[lo:ແມັດ]]
[[lt:Metras]]
[[lv:Metrs]]
[[mg:Metatra]]
[[mk:Метар]]
[[ml:മീറ്റർ]]
[[mn:Метр]]
[[mr:मीटर]]
[[ms:Meter]]
[[mt:Metru]]
[[nah:Huehcan]]
[[nds:Meter]]
[[new:मिटर]]
[[nl:Meter]]
[[nn:Meter]]
[[no:Meter]]
[[nrm:Mète]]
[[oc:Mètre]]
[[os:Метр]]
[[pl:Metr]]
[[pms:Méter]]
[[pnb:میٹر]]
[[pt:Metro]]
[[qu:Mitru]]
[[ro:Metru]]
[[roa-tara:Metre]]
[[ru:Метр]]
[[rue:Метер]]
[[sah:Миэтэрэ]]
[[scn:Metru]]
[[sco:Metre]]
[[se:Mehter]]
[[sh:Metar]]
[[simple:Metre]]
[[sk:Meter]]
[[sl:Meter]]
[[so:Mitir]]
[[sq:Metri]]
[[sr:Метар]]
[[su:Méter]]
[[sv:Meter]]
[[sw:Mita]]
[[szl:Myjter]]
[[ta:மீட்டர்]]
[[te:మీటరు]]
[[tg:Метр]]
[[th:เมตร]]
[[tl:Metro]]
[[tr:Metre]]
[[tt:Метр]]
[[uk:Метр]]
[[ur:میٹر (پیمائش)]]
[[uz:Metr]]
[[vec:Metro]]
[[vi:Mét]]
[[vls:Meter (lengtemoate)]]
[[war:Metro]]
[[xmf:მეტრა]]
[[yi:מעטער]]
[[yo:Mítà]]
[[zh:米 (单位)]]
[[zh-classical:公尺]]
[[zh-min-nan:Kong-chhioh]]
[[zh-yue:米]]

Bul nusqanıń waqtı: 21:01, 2013 j. marttıń 7

Metr (belgileniwi: m; grekshe μέτρον — o'shew) — SI degi uzunlıq o'lshew birligi. 1 metr — jaqtılıq nurının' vakuumda, 1/299 792 458 sekund ishinde basıp o'tken jolına ten'.

Kelip shıg'atug'ın birlikler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Pikometr[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Pikometr (belgileniwi: pm) — 10-12 metrge ten’. Mısalı: Gyeliy atomı radiusı 31 pm.

Nanometr[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Nanometr (belgileniwi: nm) — 10-9 metrge ten’. Yag’nıy, 1 metrdin’ milliarddan bir bo’limi. Mısalı: Qattı zatlardag’ı atomlar arasındag’ı aralıq nanometrlarde o'lshenedi.

Mikrometr[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Mikrometr (belgileniwi: µm) — 10-6 metrge ten’. Yag’nıy, 1 metrdin’ millionnan bir bo’limi. Mısalı: Shudring tamshısı shama menen 10 µm ge ten’.

Millimetr[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Millimetr (belgileniwi: mm) — 10-3 metrge ten’. Yag’nıy, 1 metrdin’ mın’nan bir bo’limi.

Santimetr[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Santimetr (belgileniwi: sm) — 10-2 metrge ten’. Yag’nıy, 1 metrdin’ ju’zden bir bo’limi.

Detsimetr[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Detsimetr (belgileniwi: dm) — 10-1 metrge ten’. Yag’nıy, 1 metrdin’ onnan bir bo’limi.

Kilometr[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Kilometr (belgileniwi: km) — 103 metrge ten’. Mısalı: Transportlarda a’dette basıp o'tilgen jol kilometrlarde o'lshenedi.

Tariyxı[redaktorlaw | derekti jańalaw]

1890-1960-jıllarda paydalanılg’an xalıq-aralıq metr etalonı
  • 1790-jıl 8-may — frantsuz milliy qurultayı qararı menen, 1 metr — 1 sekundta 45° mu’yesh astında terbelip atırg’an yarım dawirli mayatnik uzunlıg’ına ten’ etip alındı.
  • 1791-jılı 30-mart — frantsuz milliy qurultayı, frantsuz ilimler akademiyası talaplarına baylanıslı, 1 metr — Parij meridianının’ 40 millionnan bir bo’limine teng’ dep alındı.
  • 1795-jıl — waqtınshalı latunnan metr etalonın islep shıg’ılıwı.
  • 1799-jıl 10-dekabr — frantsuz milliy qurultoyi qarori bilan, 1799 jıl 23-iyulda qayta yasalgan metr etaloni tugallangan nusxa hisoblanib davlat arxiviga joylashtirildi.
  • 1889 -jıl 28-sentyabr — birinshi xalıq-aralıq qurultay (CGPM)
  • 1927-jıl 6-oktyabr — jetinshi xalıq-aralıq qurultay (CGPM) Metr etalonının’ ja’nede anıg’ıraq nusqası. Bul etalonnın’ kese-kesimi maydanı «X» korinisinde bolıp, platina ha’m iridiy aralaspasınan tayarlang’an.
  • 1960-jıl 20-oktyabr — 11 - xalıq-aralıq qurultay (CGPM): 1 metr — vakuumda nurlang’an kripton-86 izotobı tolqın uzunlıg’ının’ 1650763,73 ke ko'beymesine ten’ dep belgilendi.
  • 1983-jıl 21-oktyabr — 17-xalıq-aralıq qurultay (CGPM):

Qızıqarlı mag’lıwmatlar[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Siltewler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

birlikleri
Tiykarg'ıları: metr | kilogramm | sekunda | amper | kelvin | kandela | mol
Do’relgenleri: radian | steradian | gerts | gradus Tselsiya | katal | nyuton | djoul | vatt | paskal | kulon | volt | om | simens | farad | veber | tesla | genri | lyumen | lyuks | bekkerel | grey | zivert