Ózbekstan: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Wikipedia, erkin enciklopediya
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Teg: Mobile edit Mobile web edit
Өңдеу түйіні жоқ
Qatar No 60: Qatar No 60:
}}
}}
'''Ózbekstan''' - [[Oraylıq Aziya|Oraylıq Aziyadag'ı]] mámleket. Ózbekstannın' paytaxtı — [[Tashkent]] qalası. Mámleket tili — Ózbek tili. Aymağı — 448,960 km2. Xalqı sanı (2019-jıl mart ayına kóre) — 34,001,400 . Pul birligi — [[swm]]. Ózbekstan Respublikası 12 wa'layat ha'm [[Qaraqalpaqstan]] Respublikasınan iba'rat. Ózbekistannın' ulıwma shegarası 6,221 kilometrge, Batıs jag'ınan, shıg'ısqa 1,425 kilometrge, arqadan qublag'a 925 kilometrge sozılg'an. Batıstan ha'm Arqadan [[Qazaqstan]] (shegara uzınlıg'ı 2203 km.) menen, shıg'ısdan [[Qırg'ızıstan]] (shegara uzınlıg'ı 1099 km.) ha'm [[Ta'jikistan]] (shegara uzınlıg'ı 1161 km.) menen, qubladan bolsa, [[Tu'rkmenstan]] (shegara uzınlıg'ı 1621 km.) ha'm [[Afg'anstan]] (shegara uzınlıg'ı 137 km.) menen shegaralas.
'''Ózbekstan''' - [[Oraylıq Aziya|Oraylıq Aziyadag'ı]] mámleket. Ózbekstannın' paytaxtı — [[Tashkent]] qalası. Mámleket tili — Ózbek tili. Aymağı — 448,960 km2. Xalqı sanı (2019-jıl mart ayına kóre) — 34,001,400 . Pul birligi — [[swm]]. Ózbekstan Respublikası 12 wa'layat ha'm [[Qaraqalpaqstan]] Respublikasınan iba'rat. Ózbekistannın' ulıwma shegarası 6,221 kilometrge, Batıs jag'ınan, shıg'ısqa 1,425 kilometrge, arqadan qublag'a 925 kilometrge sozılg'an. Batıstan ha'm Arqadan [[Qazaqstan]] (shegara uzınlıg'ı 2203 km.) menen, shıg'ısdan [[Qırg'ızıstan]] (shegara uzınlıg'ı 1099 km.) ha'm [[Ta'jikistan]] (shegara uzınlıg'ı 1161 km.) menen, qubladan bolsa, [[Tu'rkmenstan]] (shegara uzınlıg'ı 1621 km.) ha'm [[Afg'anstan]] (shegara uzınlıg'ı 137 km.) menen shegaralas.

Iri qalaları: [[Tashkent]] [[Nókis]]
[[Samarqand]] [[Qarshi]] [[Andijan]] [[Úrgenish]] [[Buxara]] [[Ferg'ana]] [[Jizzaq]] [[Namangan]] [[Termiz]] [[Nawayı]] [[Gulistan]]


== Geografiyasi ==
== Geografiyasi ==
[[File:Chiwa_panorama.jpg|thumb|800px|center|Xiywa]]
[[File:Chiwa_panorama.jpg|thumb|800px|center|Xiywa]]

{{main| Ózbekstan geografiyası}}
[[File:UN-Uzbekistan. svg| thumb| left| vertikal = 1.15| Ózbekstan kartası, sonday-aq aldınǵı [[Aral teńizi]]. ]]
Ózbekstannıń maydanı {{convert| 447400| km2| sqmi}} ga teń. Bul dúnya boyınsha 56 -orında hám xalqı boyınsha 42-orında turadı. <ref> {{cite web| url = http: //www. worldatlas. com/aatlas/populations/ctypopls. htm| title = Mámleketler world| publisher = worldatlas. com| accessdate = 2010 jıl 2-may| url-status = janlı| archiveurl = https: //web. archive. org/web/20100507141553/http: //www. worldatlas. com/aatlas/populations/ ctypopls. htm| arxivlanǵan = 2010 jıl 7-may}}} </ref> [[Ǵárezsiz Mámleketlikler Doslıq awqamı|ǴMDA]] mámleketleri arasında ol aymaǵı boyınsha 4-orında hám xalqı boyınsha 2-orında turadı. <ref name = " uzstat" />

Ózbekstan keńlikler [[37-parallel arqa| 37 °]] hám [[46-shı parallel arqa| 46 ° N]] hám uzınlıqlar [[56-meridian shıǵıs| 56 °]] hám [[74-meridian shıǵıs| 74 ° E] ]. Ol batıstan shıǵısqa 1425 km hám arqadan qublaǵa 930 km ge sozılǵan. Arqa hám arqa-batısda [[Qazaqstan]] hám [[Aralqum shóli]] (burınǵı [[Aral teńizi]]) menen qubla-shıǵısta,[[Turkmenistan]] hám [[Afganistan]] qubla-batısda,[[Tadjikistan]] ga shekem qublası -shıǵısda hám [[Kirgizstan]] den arqa-shıǵısda, Ózbekstan eń iri [[Oraylıq Aziya]] mámleketlerinen biri hám qalǵan tórtewi menen shegara qatar Oraylıq Aziyadaǵı birden-bir mámleket bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, Ózbekstan qublada [[Afganistan]]menen qısqa shegaranı 150 km iyeleydi.

Ózbekstan qurǵaqlay, teńizge shıǵıw imkaniyatı joq mámleket. Bul dúnyadaǵı eki [[ikki márte teńizge shıǵıw múmkinshiligine iye bolmaǵan]] mámleketlerden biri (yaǵnıy basqa teńizge shıqpaǵan mámleketlikler menen oralǵan teńizge shıǵıwsız mámleket), ekinshisi [[Lixtenshteyn]]. Bunnan tısqarı,[[endoreyik háwiz]] lar qatarında jaylasqanlıǵı sebepli, onıń hesh bir dáryası teńizge alıp barmaydı. Onıń aymaǵınıń 10 procentten kamrog'ini dárya oypatlıqları hám oazislerdegi intensiv túrde suwǵarılatuǵın erler hám ilgeri [[Ataw teńizi]] dúnyadaǵı eń jaman ekologiyalıq páleketlerdiń birinde qurıtılǵan. <ref> {{yangiliklar keltirilgen| avtor = Daily Telegraph| bas bet = Ataw teńizi 'sayyoramizning eń jaman ekologiyalıq bálelerinen biri'| url = https: //www. telegraph. co. uk/earth/earthnews/7554679/Aral-Sea-one-of-the-planets-worst-environmental-disasters. html| sáne = 5 aprel 2010 jıl| accessdate = 1 may 2010| location = London| jumıs = [[The Daily Telegraph]]| arxivurl = https: //web. archive. org/web/20100408214552/http: //www. telegraph. co. uk/earth/earthnews/7554679/Aral- Sea-one-the-planets-jaman -Environment-disasters. html| arxivlanǵan = 8 Aprel 2010| url-status = live}} </ref> Qalǵanları sheksiz [[Qızılqum shóli]] hám tawlar bolıp tabıladı.
[[File: Koppen-Geiger Map UZB present. svg| thumb| shep| Kopen ıqlım klassifikaciyası boyınsha Ózbekstan kartası]]
Ózbekstandaǵı eń bálent noqat [[Xazret Sultan]]- teńiz júzesinen 4643 metr,[[Surxondaryo wálayati]] dıń qubla bóleginde jaylasqan. Tadjikistan menen shegaralas,[[Dushanbe]] dıń arqa-batısiy bóleginde (ilgeri Kommunistlik partiyanıń 22-s'ezdining shıńı dep atalǵan ). <ref name = uzstat> [http://enews. fergananews. com/article.php? id=2051 Ózbekstan óziniń jazıwlar kitabın baspa etedi - Ferghana. ru] {{webarchive| url = https: //web. archive. org/web/20130513010043/http: //enews. fergananews. com/article.php? Id = 2051| sáne = 2013 jıl 13-may}}. 18 Iyul 2007. Alınǵan 29 Iyul 2009. </ref>

Ózbekstanda ıqlım kontinental bolıp, hár jılı kem [[Jawıngershilik]] kútilip atır (100-200 millimetr yamasa 3, 9 -7, 9 dyuym). Jazdıń ortasha joqarı [[Gradus]] 40 ° C ga jetedi {{nowrap| (104 ° F) }}, qishning ortasha tómen temperaturası -23 ° C átirapında {{nowrap| (-9 ° F) } }. <ref name = " LoC: Climate" > [http://lcweb2. loc.gov/cgi-bin/query/r? frd/cstdy:@field (DOCID + uz0029 ) Íqlım] {{webarchive| url = https://web. archive. org/web/20080922172530/http://lcweb2. loc.gov/cgi-bin/query/r? frd%2 Fcstdy%3 A%40 field%28 DOCID+uz0029%29|date=22 sentyabr 2008}}, Ózbekstan : Mámleketshunoslik - Federal izertlew bólimi, Kongress kitapxanası. </ref>


[[Kategoriya:Ózbekstan| ]]
[[Kategoriya:Ózbekstan| ]]

13:18, 2020 j. dekabrdiń 26 waqtındaǵı nusqası

O'zbekistan Respublikası
O'zbekstan Respublikası
MottoYoʻq
AnthemOʻzbekiston Respublikasining Madhiyasi (O'zbekistan Respublikasının' Gimni)


Location of O'zbekistan
Capital
(and largest city)
Tashkent
41°16′N 69°13′E / 41.267°N 69.217°E / 41.267; 69.217 G O
Official languages Oʻzbek
Government Respublika
 -  Prezident Shavkat Mirziyoyev
 -  Bosh Vazir Abdulla Nigʻmatovich Oripov
Mustaqillik Sovet Ittifogʻidan 
 -  E'lon qilingan 1991 yil 1-sentabr 
 -  Tan olingan 1991 yil 8-dekabr 
 -  Completed 1991 yil 25-dekabr 
 -  Water (%) 4,9%
Population
 -  2016 estimate 31 576 400 (44-shi)
GDP (PPP) 2013 estimate
 -  Total $50 395 billion (74-şi)
 -  Per capita $4 820 (145-şi)
HDI (2003) 0,694 (medium) (111-şi)
Currency Oʻzbekston sʻom (UZS)
Time zone (UTC+5)
 -  Summer (DST)  (UTC+6)
Internet TLD .uz
Calling code 998

Ózbekstan - Oraylıq Aziyadag'ı mámleket. Ózbekstannın' paytaxtı — Tashkent qalası. Mámleket tili — Ózbek tili. Aymağı — 448,960 km2. Xalqı sanı (2019-jıl mart ayına kóre) — 34,001,400 . Pul birligi — swm. Ózbekstan Respublikası 12 wa'layat ha'm Qaraqalpaqstan Respublikasınan iba'rat. Ózbekistannın' ulıwma shegarası 6,221 kilometrge, Batıs jag'ınan, shıg'ısqa 1,425 kilometrge, arqadan qublag'a 925 kilometrge sozılg'an. Batıstan ha'm Arqadan Qazaqstan (shegara uzınlıg'ı 2203 km.) menen, shıg'ısdan Qırg'ızıstan (shegara uzınlıg'ı 1099 km.) ha'm Ta'jikistan (shegara uzınlıg'ı 1161 km.) menen, qubladan bolsa, Tu'rkmenstan (shegara uzınlıg'ı 1621 km.) ha'm Afg'anstan (shegara uzınlıg'ı 137 km.) menen shegaralas.

Geografiyasi

Xiywa
Fayl:UN-Uzbekistan. svg
Ózbekstan kartası, sonday-aq aldınǵı Aral teńizi.

Ózbekstannıń maydanı 447,400 square kilometre (172,700 mi²) ga teń. Bul dúnya boyınsha 56 -orında hám xalqı boyınsha 42-orında turadı. [1] ǴMDA mámleketleri arasında ol aymaǵı boyınsha 4-orında hám xalqı boyınsha 2-orında turadı. [2]

Ózbekstan keńlikler 37 ° hám 46 ° N hám uzınlıqlar 56 ° hám [[74-meridian shıǵıs| 74 ° E] ]. Ol batıstan shıǵısqa 1425 km hám arqadan qublaǵa 930 km ge sozılǵan. Arqa hám arqa-batısda Qazaqstan hám Aralqum shóli (burınǵı Aral teńizi) menen qubla-shıǵısta,Turkmenistan hám Afganistan qubla-batısda,Tadjikistan ga shekem qublası -shıǵısda hám Kirgizstan den arqa-shıǵısda, Ózbekstan eń iri Oraylıq Aziya mámleketlerinen biri hám qalǵan tórtewi menen shegara qatar Oraylıq Aziyadaǵı birden-bir mámleket bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, Ózbekstan qublada Afganistanmenen qısqa shegaranı 150 km iyeleydi.

Ózbekstan qurǵaqlay, teńizge shıǵıw imkaniyatı joq mámleket. Bul dúnyadaǵı eki ikki márte teńizge shıǵıw múmkinshiligine iye bolmaǵan mámleketlerden biri (yaǵnıy basqa teńizge shıqpaǵan mámleketlikler menen oralǵan teńizge shıǵıwsız mámleket), ekinshisi Lixtenshteyn. Bunnan tısqarı,endoreyik háwiz lar qatarında jaylasqanlıǵı sebepli, onıń hesh bir dáryası teńizge alıp barmaydı. Onıń aymaǵınıń 10 procentten kamrog'ini dárya oypatlıqları hám oazislerdegi intensiv túrde suwǵarılatuǵın erler hám ilgeri Ataw teńizi dúnyadaǵı eń jaman ekologiyalıq páleketlerdiń birinde qurıtılǵan. [3] Qalǵanları sheksiz Qızılqum shóli hám tawlar bolıp tabıladı.

Fayl:Koppen-Geiger Map UZB present. svg
Kopen ıqlım klassifikaciyası boyınsha Ózbekstan kartası

Ózbekstandaǵı eń bálent noqat Xazret Sultan- teńiz júzesinen 4643 metr,Surxondaryo wálayati dıń qubla bóleginde jaylasqan. Tadjikistan menen shegaralas,Dushanbe dıń arqa-batısiy bóleginde (ilgeri Kommunistlik partiyanıń 22-s'ezdining shıńı dep atalǵan ). [2]

Ózbekstanda ıqlım kontinental bolıp, hár jılı kem Jawıngershilik kútilip atır (100-200 millimetr yamasa 3, 9 -7, 9 dyuym). Jazdıń ortasha joqarı Gradus 40 ° C ga jetedi (104 ° F) , qishning ortasha tómen temperaturası -23 ° C átirapında {{nowrap| (-9 ° F) } }. [4]

  1. , arxivsáne= parametri de kórsetiliwi tiyis. [http: //www. worldatlas. com/aatlas/populations/ctypopls. htm „Mámleketler world“]. worldatlas. com. Qaraldı: 2010 jıl 2-may. }
  2. 2,0 2,1 fergananews. com/article.php? id=2051 Ózbekstan óziniń jazıwlar kitabın baspa etedi - Ferghana. ru Lua error Module:Webarchive ішіндегі 395 жолында: attempt to concatenate field 'host' (a nil value).. 18 Iyul 2007. Alınǵan 29 Iyul 2009.
  3. Úlgi:Yangiliklar keltirilgen
  4. loc.gov/cgi-bin/query/r? frd/cstdy:@field (DOCID + uz0029 ) Íqlım archive. org/web/20080922172530/http://lcweb2. loc.gov/cgi-bin/query/r? frd%2 Fcstdy%3 A%40 field%28 DOCID+uz0029%29 Arxivlendi 22 sentyabr 2008 at web. archive. org Error: unknown archive URL, Ózbekstan : Mámleketshunoslik - Federal izertlew bólimi, Kongress kitapxanası.