Salqın urıs: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Wikipedia, erkin enciklopediya
Content deleted Content added
SieBot (talqılaw | úlesi)
k robot Adding: mwl:Guerra Frie
Qatar No 63: Qatar No 63:
[[ml:ശീതയുദ്ധം]]
[[ml:ശീതയുദ്ധം]]
[[mn:Хүйтэн дайн]]
[[mn:Хүйтэн дайн]]
[[mr:शीतयुद्ध]]
[[ms:Perang Dingin]]
[[ms:Perang Dingin]]
[[mwl:Guerra Frie]]
[[mwl:Guerra Frie]]

01:21, 2009 j. noyabrdiń 11 waqtındaǵı nusqası

Salqın urıs ekinshi jer-ju'zlik urıstan keyingi da'slepki jıllardın' ahmiyetli o'zgesheligi bolıp tabıladı. "Salqın urıs" tın' kelip shıg'ıwına Sovetler Soyuzı ha'm AQSh ortasındag'ı uzaq dawam etken kelispewshilikler sebep boldı. AQSh tın' Sovetler Soyuzında 1917-jıl rus revolyutsiyası na'tiyjesinde ornatılg'an bolsheviklik du'zimin diplomatiyalıq tu'rde tek g'ana 1933-jılı ta'n aldı. Ha'tteki bunnan keyinde SSSR g'a gu'man menen qarap keldi. Biraqta ekinshi jer ju'zlik urıs waqtında bul eki ma'mleket bir-biri menen awqamlas bolıp "Berlin og'ı" ma'mleketleri menen tabıslı gu'resiw ushın o'z kelispewshiligin jasırdı. Urıstan keyin olar ortasındag'ı qarama-qarsılıq jan'adan birinshi orıng'a shıqtı. AQSh du'nyanın' basqa ma'mleketleri menen o'zinin' erkinlik ten'lik ha'm demokratiya kontseptsiyasın iske asırıwg'a shaqırdı. Puxaralıq urıslar ha'm imperiyanın' qulawınan keyingi tınıshsız du'nyag'a Amerika turaqlılıqtı ornatıwg'a onı tek g'ana paraxat jol menen iske asırıwg'a umtıldı. 1929-1940 jıllardag'ı "Ullı depressiya" (Tu'skinlik) sabaqların tu'singen AQSh o'zinin' awıl xojalıq ha'm sanaat o'nimlerin emes, pu'tkil ekonomikada g'a'rezsizlik ornatıw ushın eksportqa za'ru'r bolg'an Batıs Evropa elleri o'nimlerine jan'a bazarlardı du'ziwde bajıxana tosqınlıqların qısqırtıwg'a ha'reket etti. Xalıq aralıq sawda erkinligi AQSh tın' ekonomikalıq o'siwinin' stimulı ha'm basqada AQSh penen awqamlas ma'mleketlerde turaqlılıq ha'm doslıq qatnasıqlardın' deregi sıpatında ko'zge tu'sti.

Al SSSR dın' o'z programması boldı. Ku'shli Oraylasqan Rus tariyxıy da'stu'ri, Patshashılıq hu'kimi Amerikalıq demokratiyadan ku'shli o'zgeshelendi. Klasslıq gu'res ha'm Kommunistlik idieologiyag'a tiykarlang'an qudiretli ma'mleket II jer ju'zilik urıs waqtında ha'm urıstan keyingi da'wirde de Sovetlik siyasattı dawam etti. Basqınshılıq urıs 20 mln Ruslardın' o'mirin qurban etti. Sovetler Soyuzı o'z ekonomikasın tiklewge ha'm qıyın jag'daydan shıg'ıwg'a ha'reket etti. Sovet ma'mleketi ko'binese batıs shegaralardan qa'wiplendi. Germaniyanın' basqınshılıg'ın saplastırg'annan keyin, bunday basqınshılıqtı boldırmawg'a qarar etti. Sonlıqtan Shıg'ıs Evropada Sovet ma'mleketi talap etken siyasiy rejimlerdin' ha'm jabıq shegaralardın' bolıwı talap etildi. Biraqta Amerika Qurama Shtatı urıs barasında Polsha Chexoslovakiya ha'm basqada Oraylıq ha'm shıg'ıs Evropa ma'mleketlerinin' g'a'rezsizligin ha'm suverenitetin talap etti. Úlgi:Link FA Úlgi:Link FA Úlgi:Link FA Úlgi:Link FA