Galileo Galilei

Galileo Galilei su'wreti

İtaliyanın' Florentsiya qalasının' shetinde jaylasqan Galileo Galilei statuyası.

Galileo Galilei (15 fevral, 1564 – 8 yanvar, 1642) İtaliyalı astronom (kosmostı uyreniwshi adam) ha'm ataqlı oyshıl bolg'an.

Ol juldızlardı ha'm basqa planetalardı baqlaw ushın teleskoptı oylap tapqan birinshi adam bolg'an. Ol Qus jolı ko'plegen mayda juldizlardan turatug'ının, aydın' to'beshikleri bar ekenligin ashqan ha'm Yupiterdin' to'rt joldasın tapqan.

Galileo zatlardın' qalay qulawın ashqan. Bul qag'ıdalar fizikanın' bir bo'limi.

Galileo jaqtılıq tezligin anıqlawg'a ha'reket etken. Ol mınaday etken: Ol bir to'beshikke mingen ha'm onın' ja'rdemshisi ekinshi to'beshikke mingen, ekewinde de qaqpag'ı bar, basta jawılıp turg'an lampası bolg'an. Keyin ol o'z lampasının' qaqpag'ın ashqan. Ja'rdemshisine Galileonın' lampasın ko'rgennen keyin o'zinikin ashıwdı buyırg'an. Galileo keyin ja'rdemshinin' qaqpaqtı ashıw waqtın esaplag'an. Waqıttı ha'm to'beshikler aralıgın bilip, ol jaqtılıq tezliginin' anıqlag'an.

Galileo a'lemnin' orayı jer emes, al quyash ekenligin aytqanlıg'ı ushın Katolik shirkewi onı qamaqqa alg'an ha'm o'ltiremiz dep qorqıtqan. Ol o'limnen qutılıw ushın o'z pikirinen qaytqanlıg'ın aytqan. Shirkew onı qalg'an o'mirin o'z uyinen shıqpastan o'tkerige ma'jbu'rlegen.