Biznes logikası

Kompyuter programmalıq támiynatında, biznes logikası yamasa domen logikası ‒ maǵlıwmattıń qalay jaratılıwı, saqlanıwı hám ózgertiliwin anıqlaytuǵın real dúnya biznes qaǵıydaların kodlaytuǵın programmanıń bólegi bolıp tabıladı. Ol maǵlıwmatlar bazasın basqarıw yamasa paydalanıwshı interfeysin kórsetiw, sistema infrastrukturası yaki ulıwma programmanıń túrli bólimlerin baylanıstırıwdıń tómengi dárejedegi detalları menen baylanıslı bolıwı múmkin bolǵan programmalıq támiynattıń qalǵan bólegi menen salıstırıladı.

Detallar hám mısal

Biznes logikası:

Biznes obektleriniń bir-biri menen qalay tásir etisiwin belgileydi
Biznes obektlerge kiriw hám olardı jańalaw jolları menen usılların ámelge asıradı

Biznes qaǵıydaları:

Haqıyqıy ómirdegi biznes obektlerin (máselen, esaplar, kreditler, marshrutlar hám inventarlar) modellestiredi

Biznes logikasın óz ishine aladı:^[1]

Jumıs barısı - bul hújjetlerdi yamasa maǵlıwmatlardı bir qatnasıwshıdan (adam yamasa programmalıq sistema) ekinshisine jiberiwdiń tártipli wazıypaları.

Biznes logikasın biznes qaǵıydalardan ajıratıp biliw kerek.^[2] Biznes logikası - bul kárxana sistemasınıń maǵlıwmatlardıń qalay ózgertiliwin yamasa esaplanıwın, hám onıń adamlarǵa yamasa programmalıq támiynatqa qalay jiberiliwin (jumıs barısı) anıqlaytuǵın bólimi. Biznes qaǵıydaları - bul biznes siyasatınıń rásmiy kórinisleri. Process yamasa procedura bolǵan hár bir nárse biznes logikası bolıp esaplanadı, al process te, procedura da bolmaǵan hár bir nárse biznes qaǵıydası bolıp esaplanadı. Jańa keliwshini kútip alıw - bul orınlanıwı kerek bolǵan basqıshlardan turatuǵın process (jumıs barısı), al hár bir jańa keliwshi kútip alınıwı kerek degen - bul biznes qaǵıydası. Sonıń menen bir qatarda, biznes logikası proceduralıq, al biznes qaǵıydaları deklarativlik bolıp tabıladı.^[3]

Mısalı, elektron sawda veb-saytı keliwshilerge zatlardı satıp alıw sebetine qosıwǵa, jetkerip beriw mákan jayın kórsetiwge hám tólem haqqındaǵı maǵlıwmatlardı beriwge ruqsat etiwi múmkin. Veb-sayttıń biznes logikası tómendegidey jumıs barısın óz ishine alıwı múmkin:

Satıp alıw processinde júz beretuǵın waqıyalar izbe-izligi, mısalı, kóp betli forma, onda dáslep jetkerip beriw mákan jayı, keyin esap-faktura mánzilin soraydı, kelesi bette tólem usılı kórsetiledi hám aqırǵı bette qutlıqlaw xabarı kórsetiledi.

Zat táriypi betinen bir zattı bir neshe ret qosıw, sol zattıń sanın kóbeytedi.
Keliwshiniń mákan jayı, elektron pochta mánzili hám kredit karta maǵlıwmatları boyınsha belgili formatlarǵa ámel etiwi kerek.
Kredit karta tarmaǵı menen baylanısıw ushın arnawlı kommunikaciya protokolı.

Veb-sayt programmalıq támiynatı biznes logikası yamasa biznes qaǵıydalarına tiyisli bolmaǵan basqa da kodlardı óz ishine aladı:

Tiykarǵı biznes maǵlıwmatlarına baylanıslı bolmaǵan qosımsha kontent, mısalı, sayttıń reńlerin, kórinisin, fon súwretin hám navigaciya dúzilisin anıqlaytuǵın HTML
Ulıwma qátelerdi basqarıw kodı (mısalı, HTTP 500 qáte kodın kórsetetuǵın bet)
Veb-server sayttı iske túsirgende jumıs isleytuǵın, sistemanı ornatatuǵın inicializaciya kodı
Sayttıń barlıq bólimleriniń durıs islep atırǵanın tekseriw ushın monitoring infrastrukturası (mısalı, esap-kitap sistemasınıń jumıs islep atırǵanın)
Tarmaq baylanısların ornatıw, obektlerdi maǵlıwmatlar bazasına jiberiw, HTTP POST waqıyalarınan paydalanıwshı kirgizgen maǵlıwmatlardı analizlew hám t.b. ushın ulıwma kod

Biznes logikası hám qatlamlar

Biznes logikası programmanıń qálegen jerinde bolıwı múmkin. Mısalı, mákan jay ushın belgili bir format berilgen bolsa, biznes logikasında kórsetilgen maydanlarǵa dál sáykes keletuǵın baǵanaları bar maǵlıwmatlar bazası kestesi dúziliwi múmkin, hám qáte maǵlıwmatlardıń qosılmawın támiyinlew ushın tip tekseriwleri qosılıwı múmkin.

Biznes logikası kóbinese ózgerip turadı. Mısalı, onlayn satıwshı ónimlerin jańa mámleketke jibere baslaǵanda, ruqsat etilgen mákan jay formatlarınıń toplamı ózgeriwi múmkin. Sonlıqtan, biznes logikasın ámelge asıratuǵın kodtı salıstırmalı túrde izolyaciyalanǵan yamasa bos baylanısqan etiw maqsetke muwapıq dep esaplanadı. Bul biznes logikasındaǵı ózgerislerdiń kodtıń tek bir bóliminde az sanlı kod ózgerislerin talap etiwine alıp keledi. Uzaq, biraq kúshli baylanısqan kod ta baǵdarlamashınıń zárúr ózgerislerdiń tek geyparaların islep, sistemanıń bir bólegin qaldırıp ketiw qáwipin kóbeytedi, bul nadurıs jumıs islewge alıp keledi.^[4]

Kóp qatlamlı arxitektura bul ajıratıwdı maǵlıwmatlarǵa kiriw qatlamı yamasa xızmet qatlamı sıyaqlı basqa qatlamlardan bólek bolǵan biznes logikası qatlamın dúziw arqalı rásmiylestiredi. Hár bir qatlam basqa qatlamlardaǵı kod haqqında tek minimal muǵdarda "biledi" - tek zárúr tapsırmalardı orınlaw ushın jetkilikli bolǵan muǵdarda. Mısalı, model-kóriniw-basqarıwshı paradigmasında, basqarıwshı hám kóriniw qatlamları múmkin bolǵanınsha kishi etilip, pútkil biznes logikası modelde toplanıwı múmkin. Elektron kommerciya mısalında, basqarıwshı tólem islew izbe-izligindegi veb-betlerdiń izbe-izligin anıqlaydı, sonday-aq elektron pochta, mákan jay hám tólem informaciyasınıń biznes qaǵıydalarına sáykes keliwin tekseriwge juwapker boladı (bunıń hesh birin maǵlıwmatlar bazasınıń ózine yamasa tómengi dárejeli maǵlıwmatlar bazasına kiriw kodına qaldırmaydı).

Alternativ paradigmalar da múmkin. Mısalı, salıstırmalı túrde ápiwayı biznes obektleri menen, ulıwmalıq kóriniw hám basqarıwshı maǵlıwmatlar bazası obektlerine kire aladı, bul obektlerdiń ózleri qanday formatlardı qabıl etiwi hám qanday ózgerislerdiń múmkin ekenligi haqqındaǵı barlıq tiyisli biznes logikasın óz ishine aladı (maǵlıwmatlar bazası modeli dep ataladı).

Ayırım qatlamlı sxemalar ya ayrıqsha qollanba qatlamın, ya xızmet qatlamın paydalanadı, yamasa biznes logikası qatlamın usılardıń birewi menen birdey dep esaplaydı.

Qurallar hám usıllar

Biznes logikanı proceduralıq kodtan biznes qaǵıydalardı basqarıw sisteması (BQBS) járdeminde ajıratıp alıwǵa boladı.^[5]

Programmalıq támiynattı islep shıǵıwdıń biznes qaǵıydalar usılı BQBS-lardı paydalanadı hám biznes logikanı basqa kodtan qatań túrde ajıratıwdı ámelge asıradı. Paydalanıwshı interfeysin basqarıw sistemaları - bul biznes logika menen basqa kod arasındaǵı kúshli ajıratılıwdı ámelge asırıw ushın qollanılatuǵın jáne bir texnologiya. "Sıyqırlı" basıw túymesi "anti-úlgi" dep esaplanadı: bul jaǵdayda biznes logikanı ańsat saqlanatuǵın usılda kodlawdı qıyınlastıratuǵın jaǵımsız sheklewler payda etetuǵın usıl.

Domen modeli - bul biznes qaǵıydalar talap etetuǵın maǵlıwmatlardı saqlaw túrleriniń abstrakt kórinisi.

Derekler

↑ Steven Minsky (2005-03-27). "The Challenge of BPM Adoption". Techtarget (eBizQ). http://www.ebizq.net/topics/bpm/features/5757.html?&pp=1.
↑ «Definition of business logic» (24-dekabr 2013-jıl).
↑ William Ulrich. «OMG Business Rules Symposium». 24-dekabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi.
↑ ; Cary E. Umrysh „Introduction to Enterprise Software“,Developing Enterprise Java Applications with J2EE and UML. Addison-Wesley, 2001-10-17. ISBN 0-201-73829-5.
↑ Owen. «Bring business logic to light». InfoWorld (19-sentyabr 2003-jıl). Qaraldı: 21-iyul 2020-jıl.

[1] Steven Minsky (2005-03-27). "The Challenge of BPM Adoption". Techtarget (eBizQ). http://www.ebizq.net/topics/bpm/features/5757.html?&pp=1.

[2] «Definition of business logic» (24-dekabr 2013-jıl).

[3] William Ulrich. «OMG Business Rules Symposium». 24-dekabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi.

[4] ; Cary E. Umrysh „Introduction to Enterprise Software“,Developing Enterprise Java Applications with J2EE and UML. Addison-Wesley, 2001-10-17. ISBN 0-201-73829-5.

[5] Owen. «Bring business logic to light». InfoWorld (19-sentyabr 2003-jıl). Qaraldı: 21-iyul 2020-jıl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]