Kontentke ótiw

El Klasiko

Wikipedia — erkin enciklopediya

El Klasiko (ispan tilinde, kishi háripler menen de jazıladı;[1] ispansha aytılıwı: [el ˈklasiko]) yamasa El Klassik (katalon tilinde,[2] aytılıwı [әl ˈklasik]), ekewi de «Klassika» mánisin ańlatadı, bul atama básekiles klublar Barselona hám Real Madrid arasındaǵı hár qanday futbol matchına berilgen. Dáslep Ispaniya chempionatındaǵı jarıslarǵa qatnaslı bolǵan bul termin, házir klublar arasındaǵı barlıq oyınlardı, sonıń ishinde UEFA Chempionlar Ligası, Ispaniya Superkubogı hám Ispaniya Kubogı oyınların da óz ishine aladı. Bul sporttaǵı eń qatal básekilerdiń biri dep esaplanadı hám onıń matchların dúnya júzi boyınsha júz millionlaǵan adam kóredi.[3][4] Óziniń intensivligi menen belgili bolǵan bul oyın eki komandanıń da este qalarlı gol bayramlawın óz ishine aladı, kóbinese eki táreptiń de bir-birin mısqıllawı menen baylanıslı boladı.[5]

Olar dúnyadaǵı eń bay hám tabıslı futbol klubları qatarına kiredi; 2014-jılı Forbes jurnalı Barselona hám Real Madridti dúnyadaǵı eń qımbat eki sport komandası dep atadı. Eki klubtıń da dúnya júzi boyınsha tárepdarları bar hám olar sociallıq tarmaqlarda eń kóp baqlanatuǵın eki sport komandası bolıp tabıladı.[6]

Real Madrid rásmiy báseki oyınlarında óz-ara nátiyjeler boyınsha 105 jeńis penen aldıńǵı orında, Barselonanıń 103 jeńisi bar, 2025-jıl 26-aprelde ótkerilgen oyınǵa shekem 52 teńlik bolǵan.[7][8][9][10] Atletik Bilbao menen birge, olar La Ligada hesh qashan tómengi ligaǵa túspegen jalǵız klublar bolıp esaplanadı.

Oyınshılar arasındaǵı básekiler

Laslo Kubala hám Alfredo Di Stefano (1953–1961)

1950-jıllardıń basına shekem Real Madrid Ispaniyada turaqlı chempionlıqqa talaban emes edi, 1929-jıldan 1953-jılǵa shekem tek eki Primera Divizion titulın jeńip alǵan edi.[11] Biraq, 1953-jılı Alfredo Di Stefanonıń, sol jılı Pako Gentonıń, 1956-jılı Raymond Kopanıń hám 1958-jılı Ferenc Pushkashtıń keliwi menen Real ushın jaǵday ózgerdi. Bul dáwirde Real Madridtiń kúshi artıp, komanda Ispaniya hám Evropaǵa húkimdarlıq etti, al Barselona bolsa óziniń vengriyalı juldızı Laslo Kubalaǵa hám 1955-jılı qosılǵan Luis Suaresqa, sonıń menen birge vengriyalı oyınshılar Shandor Kochish hám Zoltan Cibor hám braziliyalı Evaristoǵa súyendi. Kubala hám Di Stefanonıń keliwi menen Barselona hám Real Madrid sol jılları Evropadaǵı eń áhmiyetli klublardıń qatarına kirdi, al bul oyınshılar óz komandalarınıń tariyxındaǵı burılıs noqatın bildirdi.[12][13][14]

Kubala hám Di Stefano menen báseki payda boldı, biraq onıń búgingi kúndegi jaǵdayǵa keliwi ushın ele kóp waqıt kerek boldı.[15] Bul dáwir hár qıylı turnirlerdegi oyınlardıń kópligi menen sıpatlandı, óytkeni olar sol waqıtta bar bolǵan barlıq turnirlerde, ásirese Evropa dárejesinde, eki máwsim qatar eki ret ushırastı. Olardıń dáwirinde El Klasiko 26 ret ótkerildi: Real 13 matchtı, Barselona 10 matchtı jeńdi, al 3 match teń tamamlandı. Bul oyınlarda Di Stefano 14, al Kubala 4 gol urdı.

Krishtianu Ronaldu hám Lionel Messi (2009–2018)

Cristiano Ronaldo in 2012
Lionel Messi in 2011
Krishtianu Ronaldu hám Lionel Messi 2011–12 máwsiminde

2009-jıldan 2018-jılǵa shekemgi Lionel Messi hám Krishtianu Ronaldu arasındaǵı báseki El Klasiko tariyxındaǵı eń básekige tolı boldı, eki oyınshı da óz klublarınıń barlıq waqıtlardaǵı eń kóp gol urǵan oyınshıları boldı. Olardıń dáwirinde eki klub ushın da kóplegen rekordlar jańalandı; eki oyınshı Real Madrid hám Barselonada bolǵan kópshilik máwsimlerde La Liga hám Chempionlar Ligasında gezekpe-gezek eń kóp gol urıwshılar boldı.[16] Bul dáwirde Ronaldu Evropa Altın butsın úsh ret, al Messi bes ret jeńip aldı.[17] Bunnan tısqarı, Messi Altın toptı bes ret, al Ronaldu tórt ret jeńip aldı.[18]

Ispaniyada birge oynaǵan toǵız jıl dawamında, eki oyınshı barlıǵı bolıp 922 gol urdı, sonıń ishinde El Klasiko oyınlarında 38 gol, olardıń 20-sın Messi, al 18-in Ronaldu urdı. 2024-jılǵa kelip, Ronaldu UEFA Chempionlar Ligasınıń barlıq waqıtlardaǵı eń kóp gol urǵan oyınshısı bolıp turıptı, al Messi ekinshi orında.[19] Sonıń menen bir qatarda, Messi 474 gol menen La Liganıń barlıq waqıtlardaǵı eń kóp gol urǵan oyınshısı, al Ronaldu 311 gol menen ekinshi orında.[20] Eki oyınshı da óz klublarınıń La Liga tariyxındaǵı eń kóp upay jıynaw rekordına úles qostı, Real Madrid 2011–12 máwsiminde hám Barselona 2012–13 máwsiminde 100 upaydan topladı.

Messi-Ronaldu básekilesi eki oyınshınıń da kóplegen gollar urıwı menen, sonday-aq olardıń jetisiwinde úlken sebepker bolǵan kóplegen jergilikli hám Evropa titulları menen sıpatlandı. Óz dáwirinde, olar klublarınıń Evropadaǵı ústemligine úles qostı, sebebi olar toǵız máwsim ishinde altı Chempionlar Ligası titulın jeńip aldı, sonıń ishinde 2014-jıldan 2018-jılǵa shekem bes izbe-iz máwsim bar.[21] El Klasiko oyınlarında Messi óz karerasında 26 gol urıp, rekord ornattı. Ronaldu 18 gol urıp, bul kórsetkish penen Di Stefano menen birge oyınnıń tariyxındaǵı ekinshi orındı bólisip tur. Ekinshi tárepten, Ronaldunıń minut basına gol urıw qatnasında azǵana artıqmashlıǵı bar, ol El Klasiko oyınlarında hár 141 minutta bir gol urǵan. Onnan sál artta Messi turıptı, ol hár 151.54 minutta bir gol urǵan.

Olardıń dáwirinde Real Madrid penen Barselona arasındaǵı básekilesik Ronaldu menen Messidiń básekilesigi menen sıpatlandı. Barselonanıń Neymar hám Luis Suarestı, al Real Madridtiń Garet Beyl hám Karim Benzemanı juldız oyınshılar sıpatında satıp alıwınan keyin, básekilesik klublardıń hújim úshlikleri arasındaǵı gúreske keńeytildi. Bul úshlikler «BBC» (Beyl-Benzema-Krishtianu) hám «MSN» (Messi-Suares-Neymar) degen laqaplar menen belgili boldı. Ronaldu 2018-jılı Real Madridten Yuventuske ótti, al 2018-19-jıllardaǵı La Liganıń birinshi ushırasıwı aldındaǵı háptede Messi qolınan jaraqat alıp, oyınnan shetletildi. Bul 2007-jıldan berli birinshi ret eki oyınshınıń da qatnaspaǵan El Klasikosı boldı, hám ayırım ǵalaba xabar quralları bunı «dáwirdiń aqırı» dep sıpatladı.[22][23] Barselona bul oyında 5-1 esabı menen jeńiske eristi.[24]

Derekler

  1. ↑ «el clásico, en minúscula y sin comillas» (es). fundeu.es. Qaraldı: 2-mart 2020-jıl.
  2. ↑ «El clàssic es jugarà dilluns». El Punt (18-noyabr 2010-jıl). 31-dekabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-noyabr 2010-jıl.
  3. ↑ "Barca & Real renew El Clasico rivalry". 12 December 2008. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/7773758.stm. 
  4. ↑ "The bitterest rivalry in world football". The Guardian. 28 August 2002. https://www.theguardian.com/football/2002/aug/28/sport.danrookwood. 
  5. ↑ "Real Madrid-Barcelona: Celebrations in enemy territory". Marca. http://www.marca.com/en/football/barcelona/2017/04/24/58fe5ed8ca47413f548b461c.html. 
  6. ↑ "Barcelona becomes first sports team to have 50 million Facebook fans". Forbes. https://www.forbes.com/sites/mikeozanian/2014/01/03/barcelona-becomes-first-sports-team-to-have-50-million-facebook-fans/. 
  7. ↑ "Barça and Real Madrid: El Clásico". FC Barcelona. https://www.fcbarcelona.com/en/el-clasico. 
  8. ↑ "Las estadísticas del Clásico: partidos, goles y datos de los enfrentamientos entre Real Madrid y Barcelona". https://cadenaser.com/nacional/2023/03/02/las-estadisticas-del-clasico-partidos-goles-y-datos-de-los-enfrentamientos-entre-real-madrid-y-barcelona-cadena-ser/?outputType=amp. 
  9. ↑ "26 años sin un Clásico amistoso". https://www.mundodeportivo.com/futbol/el-clasico-barca-real-madrid/20170728/43102933574/barca-madrid-clasico-amistoso.html?facet=amp. 
  10. ↑ "Los amistosos Real Madrid–Barcelona". https://www.lagalerna.com/los-amistosos-real-madrid-barcelona/. 
  11. ↑ «Primera División – Champions» (en). worldfootball.net. Qaraldı: 3-iyul 2022-jıl.
  12. ↑ «Historias de la Liga: el año en que Kubala entrenó a Di Stéfano» (es). martiperarnau.com.
  13. ↑ Sanjurjo. «Kubala e Di Stefano: le nuove stelle del cinema spagnolo durante il franchismo» (it). academia.edu.
  14. ↑ «Messi y Cristiano; Di Stéfano y Kubala: La lucha entre Barça y Madrid» (es). lavanguardia.com (19-aprel 2012-jıl).
  15. ↑ «Real Madrid: Kubala's last battle against Real Madrid». spainsnews.com. 4-iyul 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-iyul 2022-jıl.
  16. ↑ «EXCLUSIVE: Cristiano Ronaldo's former coach explains impact of Lionel Messi rivalrys». Daily Mirror (21-mart 2022-jıl).
  17. ↑ «Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards». RSSSF. Qaraldı: 23-yanvar 2023-jıl.
  18. ↑ White. «Every Ballon d'Or winner: A complete list of every men's player to have won the award» (en). FourFourTwo (17-oktyabr 2022-jıl). Qaraldı: 23-yanvar 2023-jıl.
  19. ↑ «Champions League all-time top scorers: Cristiano Ronaldo, Lionel Messi, Robert Lewandowski, Karim Benzema». UEFA (28-iyun 2022-jıl).
  20. ↑ «All-time La Liga top scorers: From Lionel Messi and Cristiano Ronaldo to Raul». goal.com. Qaraldı: 23-yanvar 2023-jıl.
  21. ↑ «Champions League – Champions» (en). worldfootball.net. Qaraldı: 3-iyul 2022-jıl.
  22. ↑ «Barcelona vs Real Madrid: First Clasico without Lionel Messi or Cristiano Ronaldo since 2007 marks end of era». Evening Standard (26-oktyabr 2018-jıl). Qaraldı: 26-oktyabr 2018-jıl.
  23. ↑ «No Messi or Ronaldo in El Clasico for first time since 2007». FourFourTwo (20-oktyabr 2018-jıl). Qaraldı: 26-oktyabr 2018-jıl.
  24. ↑ «Barcelona 5–1 Real Madrid». BBC Sport (28-oktyabr 2018-jıl). Qaraldı: 28-oktyabr 2018-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=El_Klasiko&oldid=112533» saytınan alınǵan