Favnnnıń tústen keyingi dem alısına prelyudiya

Favnnnıń tústen keyingi dem alısına prelyudiya (francuzsha Prélude à l'après-midi d'un faune) — Klod Debyussinıń shama menen 10 minut dawam etetuǵın orkestr ushın simfoniyalıq poeması. Bul poema 1894-jılda dóretilgen hám birinshi márte 1894-jıl 22-dekabrde Parijde dirijyor Gustav Doret tárepinen atqarilǵan.^[1]^[2]

Kompoziciya Stefan Mallarmenıń "L'après-midi d'un faune" qosıǵınan ilhamlanǵan. Ol Debyussınıń yeń belgili shıǵarmalarınan biri bolıp, Batıs kórkem muzıkası tariyxında burılıs jasaǵan, sonday-aq, impressionizm kompoziciyasınıń dúrdanaları bolıp esaplanadı. Pyer Bulez partituranı zamanagóy muzikanıń baslanıwı dep esaplap, "faunnıń fleytası muzıka kórkem ónerine jańa nápes alıp keldi" dep esaplaǵan.^[3]

Keyin ala Debyussi dóretiwshiligi Vaslav Nijinskiy tárepinen saxnalastırılǵan "Faun" baletine hám Jerom Robbins tárepinen islengen keyingi variantına tiykar boldı.

Maǵlıwmatlar

Natalya ansambli atqarıwında, 2014-jıl

Debyussi óz kompozitsiyası tuwrısında sonday jazǵan:

Bul prelyudiyanıń muzıkası Mallarmenıń ájayıp poemasınıń júdá erkin illyustraciyası bolıp tabıladı. Ol hesh qashan óz-ózinen onı sintezi retinde kórsetpeydi. Kerisinshe, tústen keyingi ıssıdaǵı favnnıń arzıw-ármanları ótetuǵın saxnalar izbe-izligi bar. Keyin nimfalar hám nayadlarnıń qorqınıshlı ushıwlarınan sharshap, ol más uyqıǵa ketedi hám sol uyqıda ol álem tábiyatına iye bolıw haqqındaǵı óz ármanların ámelge asıradı.^[4]

Pol Valeriynıń sózlerine kóre, Mallarmenıń ózi onıń qosıǵı muzıka ushın tiykar retinde qollanılıwınan narazı edi:

Ol óz muzıkasınıń ózi jetkilikli dep esaplaǵan, hám hátte dúnyadaǵı eń jaqsı niyetler menen de, poeziya hám muzıkanı bir-birine qosıw poeziya ushın haqıyqıy jınayat edi, hátte bul eń jaqsı muzıka bolsa da.^[5]

Biraq, Mallarme Debyussinıń mirát etıwı boyınsha premyera spektaklın tamashalawǵa barǵannan keyın, Debyussige tómendegıshe xat jazadı: "Jańa koncertten shıqtım, qattı tásirlendim. Ájayıp! Senıń "Túski fauna" súwretıń menıń tekstıme tuwra kelmeydı, biraq, haqıyqatında da, kóbirek nostalgiyaǵa hám jaqtılıqqa, náziklikke, sezimge hám baylıqqa alıp keledi. Men senıń qolıńdı súysinip qısaman, Debyussi. Mallarmé."^[6]^[7]

Kompoziciya

Bul prelyudiya Debyussinıń Stefan Mallarme (1842-1898) poemasına muzıkalıq juwabı bolıp, onda toǵayda jalǵız óziniń trubkasın shertip atırǵan favn ótip baratırǵan nimfalar hám nayadlardan qozǵaladı, olardı nátiyjesiz quwadı, keyin sharshaǵanlıqtan ózin kórinislerge tolı uyqıǵa taslaydı. "Prelyudiya" dep atalsa da, shıǵarma tolıq - ulıwma poemanıń sezimlerin súwretlew bolıp tabıladı.

Debyussi ekinshi hám úshinshi bólim Interlyudiya hám Parafraza finalın jazıwdı gózlegen edi, biraq ol barlıq muzıkalıq ideyaların bir bólimge jámlewge qarar etti.

Prelyudiya birinshi esitiwde improvizaciyalıq hám derlik erkin formada bolıp kórinedi, biraq jaqınnan baqlaw, shıǵarmanıń muzıkalıq uyalardıń quramalı shólkemlesiwinen ibarat ekenligin kórsetedi, motivler orkestr aǵzaları arasında puxta islep shıǵılǵan hám almastırılǵan. Shıǵarmanı tereń analizlew, Debyussi tárepinen kompoziciyanı ańlawdıń joqarı dárejesin kórsetedi.

Tiykarǵı muzikalıq temalar agash úrimleri menen kirgiziledi, bunda múyizler, tarlar hám arfanıń ólpeń, biraq garmoniyalıq jaqtan jetilisken járdemi beriledi. Debyussi kompoziciyasındaǵı tákirarlanıwshı ásbaplar usı shıǵarmasında payda boladı: sozılǵan pútin tonlıq gamma, oraylıq tonlıqlar arasında uzaq modulyaciyasız garmoniyalıq qaytıwshańlıq, melodiya hám garmoniyadaǵı tritonlar. Ashıwshı fleyta solosı dáslepki dawıstan tómen tritonǵa xromatik túsiw hám keyin kóteriliwden ibarat.

Tiykarǵı tema: $\relative c' { \clef treble \time 9/8 \key e \major \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo "Très modéré" 4. = 36 \override Score.SpacingSpanner #'common-shortest-duration = #(ly:make-moment 1 8) \set Staff.midiInstrument = "fleyta" \stemDown cis'4.~(^"Flute"\p cis8~_\markup \italic "doux et expressif" cis16 \set stemRightBeamCount = #1 b \times 2/3 { \set stemLeftBeamCount = #1 ais16 a gis } g8. a16 b bis) | cis4.~( cis8~ cis16 \set stemRightBeamCount = #1 b \times 2/3 { \set stemLeftBeamCount = #1 ais16 a gis } g8. a16 b bis) | \override DynamicLineSpanner.staff-padding = #3 cis8(\< dis gis e4 gis,8 b4.~\! | b8\> b cis ais4)\! }$
Anıq bolmaǵan akkord progressiyası: $\new PianoStaff << \new Staff \relative c' { \clef treble \time 9/8 \key e \major \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo 4. = 36 \set Score.currentBarNumber = #4 \bar "" \set Staff.midiInstrument = "french horn" \once \override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f r4 r8 r8 e4~->(\p^"Horn" e8e4-- | \time 6/8 << { \dynamicUp f16(\< bes aes4\>)~ aes4.\! } \\ { r8 r16 c,([\p\< d8)~] d16(\> c d4\!) } >> } \new Staff \relative c' { \clef treble \time 9/8 \key e \major \set Staff.midiInstrument = "clarinet" \once \override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f r4 r8 <ais' gis e cis>2.\p\>^"Winds" | \set Staff.midiInstrument = "string ensemble 1" \time 6/8 \clef bass \once \override TextScript #'self-alignment-X = #-1.6 <bes, aes d, f, bes,>\pp_"Strings/Harp" } >>$
Tema: $\relative c' { \clef treble \time 12/8 \key e \major \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo 4. = 44 \set Score.currentBarNumber = #28 \bar "" \set Staff.midiInstrument = "flute" \times 2/3 {gis''16(^"Flute"\f ais \set stemRightBeamCount = #1 gis} \times 2/3 {\set stemLeftBeamCount = #1 fis gis \set stemRightBeamCount = #1 fis} \times 2/3 {\set stemLeftBeamCount = #1 dis e dis)} cis( dis ais4)~ ais8 }$
Tema - xromatizm hám konturda tiykargı temaǵa uqsas. Bir tonlı masshtabtı m.32 da qollanıladi.: $\relative c' \new Staff \with { \remove "Time_signature_engraver" } { \clef treble \time 12/8 \key e \major \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo 4. = 36 \set Staff.midiInstrument = "clarinet" \partial 8*3 eis4(\<^"Clarinet"\p fis8)\! | \once \override Score.BarNumber #'break-visibility = ##(#f #t #t) \set Score.currentBarNumber = #31 \bar "|" g2.~\f\> g4\!~ g32 fis(\< f e)\! \override DynamicLineSpanner.staff-padding = #3.5 dis\p\<([ e f fis] g[ fis f e)\!] dis16(\> e)\! | \override DynamicLineSpanner.staff-padding = #2.5 \time 3/4 f32(\<[ g a b] cis[ dis eis dis)\!] \stemDown cis8(\>[ \acciaccatura { b16[ cis] } b8)\!] a([ \acciaccatura {g16[ a] } g8)] | \stemNeutral f }$
Tema - bas temaǵa uqsas kontur.: $\relative c' { \clef treble \time 3/4 \key e \major \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo "En animant" 4 = 64 \set Score.currentBarNumber = #37 \bar "" \set Staff.midiInstrument = "oboe" cis'8^"Oboe"(_\markup \italic "doux et expressif" b16 gis fis4~ fis16 b cis gis') | fis( dis e cis b gis fis b cis8 b16 gis) | gis(\cresc b b8)~ b16( d d8)~ d16( b cis d) | \set Staff.midiInstrument = "violin" gis^"Violin" ( b b8)~ b16( d d8)~ d16( b cis d)\! }$
Ekilemshi tema: $\relative c' \new Staff \with { \remove "Time_signature_engraver" } { \clef treble \time 3/4 \key des \major \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo \markup \concat { "Même mouv" \raise #.5 t \translate #'(-0.8 . 0) "." "et très soutenu" } 4 = 56 \set Score.currentBarNumber = #55 \bar "" \set Staff.midiInstrument = "clarinet" aes''2(^"Woodwinds"\p_\markup \italic "expressif et très soutenu" f4 | ees4. des8~\< des[ f,)\!] | bes'4(~--\mf bes8 aes4 f8 | ees4~ ees8 des4 ces8) }$
Tema - aldınǵi eki namanıń úzindilerin birlestiriw arqalı jaratılgan jana melodikalıq ideya.: $\relative c' \new Staff \with { \remove "Time_signature_engraver" } { \clef treble \key des \major \time 3/4 \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo "Toujours animé" 4 = 56 \set Score.currentBarNumber = #67 \bar "" \set Staff.midiInstrument = "string ensemble 1" \override TextSpanner #'(bound-details left text) = \markup \italic "cresc. molto" \textSpannerDown bes'16(^"Strings"\mp des des8)~_\startTextSpan des16( c c8)~ c16 bes(\< c des) | \times 2/3 {ees16(\! f \set stemRightBeamCount = #1 ees} \times 2/3 {\set stemLeftBeamCount = #1 des ees des)\stopTextSpan} \stemDown c8~($ bes~) bes16 aes ges aes$ }$
Tema - bas tema menen baylanıslı.: $\relative c' { \clef treble \time 4/4 \key a \minor \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo "Un peu plus animé" 4 = 56 \set Score.currentBarNumber = #83 \bar "" \set Staff.midiInstrument = "oboe" r8 g--~\p^"Oboe" g[ g\startTrillSpan\sfz\>] \slashedGrace a8(\stopTrillSpan g16)\! fis-. f-. e-. e8--\< e32 f( fis g) | g16-.\p }$
Tiykargı temanı juwmaqlawshı xromatikalıq garmonizaciyalaw.: $\relative c' { \clef treble \key e \major \time 12/8 \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo "Très lent et très retenu jusqu’à la fin" 4. = 36 % This marking is one measure earlier than the excerpt \set Score.currentBarNumber = #107 \bar "" \set Staff.midiInstrument = "string ensemble 1" <gis' e b>4.(~ <gis e b>8. <g ees c>16 <fis d a> <f des bes>) <e c g>4.(~ <e c g>8. <f des aes>16 <fis d a> <g ees c>) | <cis gis e ais,>2. <e b gis e b> }$

Derekler

↑ „Pierre Meylan and Chris Walton. "Doret, Gustave."“. Oxford. Qaraldı: 25-may 2009-jıl.
↑ Fanning, Neil Cardew. All music guide to classical music: the definitive guide to classical music. New York: Hal Leonard, 2005 — 351 bet.
↑ Boulez, Pierre (1958), „Entries for a Musical Encyclopaedia: Claude Debussy“, Stocktakings from an Apprenticeship, Oxford (1991 baspasınan baspadan shıǵarılǵan), 259–277-bet, ISBN 0-19-311210-8 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)
↑ Original French: "La musique de ce prélude est une illustration très libre du beau poème de Mallarmé; elle ne prétend pas en être une synthèse. Il s'agit plutôt de fonds successifs sur lesquels se meuvent les désirs et les rêves du faune dans la chaleur de cet après-midi. Enfin, las de poursuivre les nymphes et les naïades apeurées dans leur fuite, il s'abandonne à un sommeil enivrant, riche de songes enfin réalisés, de pleine possession dans l'universelle nature." Quoted in "Les poètes symbolistes et la musique: de Verlaine à Blok" by Hélène Desgraupes.
↑ Valéry, Paul (1933), „Stephane Mallarmé“, Leonardo Poe Mallarmé, trans. James R. Lawler, London (1972 baspasınan baspadan shıǵarılǵan), 263-bet, ISBN 0-7100-7148-5 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)
↑ Dumesnil, Maurice (1940), „Claude-Achille, Young Musician“, Claude Debussy, Master of Dreams, Westport, Connecticut (1979 baspasınan baspadan shıǵarılǵan), 181-bet, ISBN 0-313-20775-5 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)
↑ Lloyd, Rosemary (2005), Mallarmé: The Poet and His Circle, 154-bet, ISBN 9780801489938 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)

[1] „Pierre Meylan and Chris Walton. "Doret, Gustave."“. Oxford. Qaraldı: 25-may 2009-jıl.

[2] Fanning, Neil Cardew. All music guide to classical music: the definitive guide to classical music. New York: Hal Leonard, 2005 — 351 bet.

[3] Boulez, Pierre (1958), „Entries for a Musical Encyclopaedia: Claude Debussy“, Stocktakings from an Apprenticeship, Oxford (1991 baspasınan baspadan shıǵarılǵan), 259–277-bet, ISBN 0-19-311210-8 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)

[4] Original French: "La musique de ce prélude est une illustration très libre du beau poème de Mallarmé; elle ne prétend pas en être une synthèse. Il s'agit plutôt de fonds successifs sur lesquels se meuvent les désirs et les rêves du faune dans la chaleur de cet après-midi. Enfin, las de poursuivre les nymphes et les naïades apeurées dans leur fuite, il s'abandonne à un sommeil enivrant, riche de songes enfin réalisés, de pleine possession dans l'universelle nature." Quoted in "Les poètes symbolistes et la musique: de Verlaine à Blok" by Hélène Desgraupes.

[5] Valéry, Paul (1933), „Stephane Mallarmé“, Leonardo Poe Mallarmé, trans. James R. Lawler, London (1972 baspasınan baspadan shıǵarılǵan), 263-bet, ISBN 0-7100-7148-5 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)

[6] Dumesnil, Maurice (1940), „Claude-Achille, Young Musician“, Claude Debussy, Master of Dreams, Westport, Connecticut (1979 baspasınan baspadan shıǵarılǵan), 181-bet, ISBN 0-313-20775-5 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)

[7] Lloyd, Rosemary (2005), Mallarmé: The Poet and His Circle, 154-bet, ISBN 9780801489938 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]