Gabsburglar
Gabsburglar (nemisshe Habsburger) - Orta ásirler hám Jańa dáwirde Evropanıń eń qúdiretli monarx dinastiyalarınıń biri. 1342-jıldan baslap Avstriyada úzliksiz basqardı, 1438-jıldan baslap (1742-1745-jıllardaǵı qısqa úzilisten keyin) Muqaddes Rim imperiyasınıń taxtın iyeledi. Ol tarqatılǵannan soń (1806) kóp milletli Avstriya (1804-1867) hám Avstro-Vengriya imperiyalarına (1867-1918) basshılıq etti. Aytılǵan barlıq mámleket basqarıwshıları Vena qalasındaǵı Xofburg sarayında jasaǵan.
Gabsburg dinastiyasınıń ulıwma tajı astında Joqarı Sileziya hám onıń kóp sanlı Knyazlıqları hám Gerсoglıqları, Tómengi Sileziya, Slavoniya hám Dunay knyazlıqları da bolǵan.
Imperator Karl VI dıń óliminen soń, ol óziniń barlıq múlkin qızı Mariya Tereziyaǵa miyras etip qaldırıwdı buyırdı. Mariya Tereziya Lotaringiya áwladınan bolǵan Franc Stefanǵa turmısqa shıqtı. Olardıń áwladı Gabsburg-Lotaringiya áwladı dep tanıldı.
XV ásirdıń aqırınan baslap olardıń sırtqı kórinisiniń ayırıqsha belgisi tómenge shıǵıp turatun iyegi bolǵan.
Kelip shıǵıwı
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Házirgi izertlewshilerdıń pikiri boyınsha, Gabsburglar Elzas gercogı Adalrik (Etixo) (683-jıldan soń qaytıs bolǵan) dáwirinen baslanǵan Etixonidler[1] dinastiyasınan kelip shıǵıwı múmkin. Gabsburglardıń anıq belgili eń erte babası - Bay Guntram dep esaplanadı. Onı 950-jılı Germaniya patshası Ulı Otto I ge qarsı kóteriliske shıqqan graf Guntram menen birdey dep esaplaydı[2]. Onıń jerlerı Shveytcariya hám Elzasta (Zundgau hám Nordgau, Joqarı hám Tómengi Elzas) jaylasqan.
Derekler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- ↑ Úlgi:Genealogie Mittelalter
- ↑ John Graham Royde-Smith. „house of Habsburg“ (en). — Encyclopaedia Britannica. 1-avgust 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-sentyabr 2021-jıl.