Gol ayırmashılıǵı
Gol ayırmashılıǵı, gol differencialı yamasa upay ayırmashılıǵı – liga jarıslarında birdey upay menen juwmaqlanǵan sport komandaların saralaw ushın qollanılatuǵın teńlikti sheshiwshi usıl. «Gol ayırmashılıǵı» yamasa «upay ayırmashılıǵı» oyınlar gollar menen (xokkey hám futboldaǵı sıyaqlı) yamasa upaylar menen (regbi hám basketboldaǵı sıyaqlı) bahalanatuǵınına baylanıslı qollanıladı.
.png)
Gol ayırmashılıǵı barlıq liga matchlarında urılǵan gollar sanınan ótkizilgen gollar sanın alıp taslaw arqalı esaplanadı hám geyde ápiwayı ǵana «plyus–minus» dep ataladı. Gol ayırmashılıǵı birinshi ret futbolda, 1970-jılǵı FIFA Jáhán Chempionatında teńlikti sheshiwshi usıl retinde engizilgen[1] hám bes jıldan keyin Angliyadaǵı Futbol Ligası tárepinen qabıl etilgen. Sol waqıttan berli ol basqa kóp jarıslarǵa tarqalǵan bolıp, ádette birinshi yamasa, komandalardıń óz-ara oyınlar nátiyjeleri teń bolǵannan keyin, ekinshi teńlikti sheshiwshi usıl retinde qollanıladı. Gol ayırmashılıǵı nolge teń summa bolıp, bir komanda ushın payda (+1) olardıń qarsılası ushın joǵaltıw (–1) menen dál teńlesedi. Sonlıqtan, liga kestesinde gol ayırmashılıqlarınıń qosındısı hámme waqıt nolge teń boladı (eger komandalar tek óz-ara oynaǵan bolsa).
Gol ayırmashılıǵı kóbinese burınǵı gol ortasha sanın yamasa gol qatnasın almastırǵan. Gol ortasha sanı urılǵan gollar sanın ótkizilgen gollar sanına bólgennen keyin esaplanadı[2] hám sonlıqtan ol ólsemsiz shama bolıp esaplanadı. Onı gol ayırmashılıǵı almastırdı, óytkeni ol kóbirek hújimshi oyındı xoshametleytuǵın, komandalardı gol ótkiziwden qorǵanıwdan góre kóbirek gol (yamasa upay) urıwǵa xoshametleytuǵın dep esaplanǵan. Biraq, gol ortasha sanı házirgi waqıtta da Avstraliyada «procent» dep atalıp, teńlikti sheshiwshi usıl retinde qollanıladı. Bul urılǵan upaylardı ótkizilgen upaylarǵa bólip, keyin 100 ge kóbeytiw arqalı esaplanadı.[3]
Eger eki yamasa onnan kóp komandanıń ulıwma urılǵan upayları hám gol ayırmashılıqları teń bolsa, kóbinese urılǵan gollar sanı qosımsha teńlikti sheshiwshi usıl retinde qollanıladı, eń kóp gol urǵan komanda jeńimpaz boladı.[4] Bunnan keyin hár qıylı basqa teńlikti sheshiwshi usıllar qollanılıwı múmkin.
Gol ayırmashılıǵı hám gol ortasha sanı
Gol ortasha sanı, aldınǵısınıń az gol urılǵan oyınlardı xoshametlegenligi sebepli gol ayırmashılıǵı menen almastırıldı. Mısalı, 70 gol urıp 40 gol ótkizgen komanda gol ortasha sanı boyınsha (1.750) 69 gol urıp 39 gol ótkizgen basqa komandadan (1.769) tómenirek kórsetkishke iye boladı. Yamasa, 70 gol urıp 40 gol ótkizgen komanda ushın, qosımsha bir gol ótkiziw gol ortasha sanın 0.043 ke azaytadı (1.707 ge shekem), al basqa bir gol urıw onı tek 0.025 ke ósiredi (1.775 ge shekem), bul gol ótkizbewdi qaytadan gol urıwdan ádewir áhmiyetlirek etedi.
Kerisinshe nátiyje urılǵan gollar sanı ótkizilgen gollar sanınan az bolǵanda payda boladı, bunda gol ayırmashılıǵı ligadan túsiw ushın gúresken komandalar ushın kóbirek qorǵanıwshı oyındı xoshametleydi. 10 gol urıp 20 gol ótkizgen komandanı qarap kóreyik. Gol ayırmashılıǵı boyınsha, qosımsha urılǵan gol qosımsha ótkizilgen goldı biykarlaydı. Biraq, gol ortasha sanı boyınsha, qosımsha bir gol gol ortasha sanın 0.05 ke ósiredi, al gol ótkiziw onı tek 0.024 ke azaytadı.
Gol ortasha sanınıń basqa bir mashqalası sonda, eger komanda gol ótkizbegen bolsa (mısalı, Angliya 1966-jılǵı FIFA Jáhán Chempionatı 1-toparında), onıń mánisin esaplap bolmaydı, sebebi nolge bóliw anıqlanbaǵan.
Gol ayırmashılıǵı boyınsha sheshilgen ataqlar
Niderlandiya joqarı divizionı
2007-jıl, PSV Eyndxoven hám Ayaks
2006–07-jılǵı Eredivizie máwsiminiń sońǵı kúni aldınan, úsh komanda ele de chempionlıq ushın gúreste edi hám onıń menen birge 2007–08-jılǵı UEFA Chempionlar Ligasına kepillikli orınǵa iye bolıwǵa talasatuǵın edi. Óziniń úshinshi ret qatarınan liga chempionlıǵın utıwdı maqset etken PSV, úsh komandadan jalǵız óziniń sońǵı matchın úyde, Vitesse Arnheymge qarsı oynaytuǵın edi. 2004-jıldan berli birinshi ret chempionlıq ataqtı jeńip alıwǵa kelgen Ayaks Villem II ge qarsı saparǵa shıqtı, al AZ, aldınǵı eki máwsimde kúshli úshlikke kirgennen keyin, 1981-jıldan berli birinshi liga chempionlıǵın jeńip alıwǵa umtılıp Ekselsior menen ushırastı.
Bul sońǵı matchlar 2007-jıl 29-aprelde oynaldı. AZ Ekselsiorǵa qarsı qıyınshılıq penen oynadı (oyın juwmaqlanǵannan keyin ligadan túsiw pley-offına shıǵıwǵa májbúr bolǵan), sebebi olar matchtıń derlik 72 minutın tek 10 oyınshı menen oynadı, dárwazaman Boy Vaterman 18-minutta qızıl kartochka aldı. AZ eki ret esapta artta qalıp ketti, Denni Kovermans máwsimdegi 22-golı menen 70-minutta esaptı teńlestirdi. Ekselsiorlı Rene van Dieren sarı kartochkalardı jıynaǵanı ushın maydannan shıǵarılǵanlıqtan, AZ óziniń san jaǵınan kemshiligi teńleskenen keyin esapta alǵa shıǵıw múmkinshiligine iye boldı. AZ bul múmkinshilikten paydalana almadı hám Yoxan Voskamptıń 90-minutta urǵan golı Ekselsiorǵa kútilmegen 3–2 esabında jeńisti alıp keldi.[5]
Sol waqıtta, Tilburgta Ayaks Urbi Emanuelsonnıń golı menen 18-minutta esapta alǵa shıqtı. Ayaks 69-minutta ekinshi golın qostı, Klaas-Yan Xuntelaar máwsimdegi 21-golın urdı.[6]
Sol waqıtta, PSV dáslepki 10 minutta eki márte gol urdı, biraq úsh minuttan soń bir gol jiberip aldı hám birinshi taymda tek 2–1 esabı menen aldında boldı. Ekinshi taymda Ibragim Afellay 58-minutta gol urdı, keyin Djefferson Farfannıń jáne bir golı PSV esabın 4–1 ge jetkerdi.[7]
Derekler
- ↑ Barrow, John D.. Mathletics. London: Vintage, 20 June 2013 — 191 bet. ISBN 9780099584230.
- ↑ «goal average». Cambridge Dictionary. Qaraldı: 27-dekabr 2022-jıl.
- ↑ «Calculating Percentages for the AFL Ladder». The Power From Port. Qaraldı: 7-may 2014-jıl.
- ↑ «Who wins the League if teams have the same number of points?». FA Premier League. 29-aprel 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-may 2014-jıl.
- ↑ «Excelsior vs. AZ – 29 April 2007 – Soccerway». int.soccerway.com.
- ↑ «Willem II vs. Ajax – 29 April 2007 – Soccerway». int.soccerway.com.
- ↑ «PSV vs. Vitesse – 29 April 2007 – Soccerway». int.soccerway.com.