Kontentke ótiw

Joldaslıq ushırasıw

Wikipedia — erkin enciklopediya
Sydney FC komandası 2007-jıldıń noyabr ayında ANZ stadionında Los-Andjeles Gelaksi komandasına qarsı joldaslıq ushırasıw ótkerip atır
Vetnamdaǵı joldaslıq oyın

Joldaslıq ushırasıw (sonday-aq doslıq oyın, shınıǵıw oyını, demonstraciyalıq oyın, tayarlıq oyını, máwsim aldı oyını, qızdırıw oyını yamasa tayarlıq matchı dep te ataladı, bul eń keminde sport túrine baylanıslı) – bul oyınshılardıń yamasa komandanıń reytingine tásir etpeytuǵın yamasa onıń tásiri ádewir tómen bolǵan sport ilajı. Joldaslıq ushırasıwlar kóbinese «qızdırıw matchları» xızmetin atqaradı, ásirese kóp komandalıq sport túrlerinde bul oyınlar trenerler hám menedjerlerge liga máwsimi yamasa turnirdiń básekili matchlarınan aldın oyınshılardı tańlawǵa hám shınıqtırıwǵa járdem beredi. Eger oyınshılar ádette basqa ligalardaǵı hár qıylı komandalarda oynaytuǵın bolsa, joldaslıq ushırasıwlar oyınshılarǵa bir-biri menen islesiwdi úyreniw múmkinshiligin beredi. Oyınlar ayırım komandalar arasında yamasa bir komandanıń bólimleri arasında ótkeriliwi múmkin.

Joldaslıq ushırasıw sonday-aq qanday da bir shaqırıqtı sheshiw, kásiplik kórsetiw, sporttı járiyalaw, jılnama yamasa ataqlı oyınshını eske alıw, yamasa qayırqomlıq maqsetleri ushın qarjı jıynaw ushın da qollanılıwı múmkin. Birneshe sport ligaları ózleriniń eń jaqsı oyınshıların bir-birine qarsı qoyıw ushın barlıq juldızlar oyının ótkeredi, al basqa joldaslıq ushırasıwlar eki hár qıylı liga yamasa mámleket qatnasıwshıların dúnyada eń jaqsı ekenin rásmiy emes anıqlaw ushın bir-birine qarama-qarsı qoyıwı múmkin. Olimpiada oyınları sıyaqlı xalıqaralıq jarıslar da kórgizbeli sport túri sıpatında joldaslıq ushırasıwlar ótkeriwi múmkin.

Associaciyalıq futbol

Rossiyada FK Spartak Moskva veteranlarınıń Severdvinsk komandasına qarsı joldaslıq ushırasıwı

Associaciyalıq futboldıń dáslepki kúnlerinde doslıq oyınlar eń keń tarqalǵan match túri bolǵan. Biraq, 1888-jılı Angliyada Futbol Ligasınıń rawajlanıwı menen liga hám kubok turnirleri básekilesiwdiń tiykarǵı usıllarına aylandı. Solay etip, XIX ásirden baslap doslıq matchlardıń áhmiyeti tómenledi: 2000-jılǵa kelip dúnyanıń derlik hár bir elinde milliy ligalar dúzildi, al tómengi dárejeli komandalar ushın jergilikli yamasa aymaqlıq ligalar jumıs isley basladı.

Klub futbolı

Liga futbolınıń engiziliwinen keyin, kópshilik klub komandaları hár máwsim baslanıwınan aldın bir neshe joldaslıq ushırasıwlar ótkeredi (olardı máwsim aldı joldaslıq ushırasıwları dep ataydı). Joldaslıq futbol matchları básekilik emes dep esaplanadı hám tiykarınan oyınshılardı jańa máwsimge/básekili matchqa «qızdırıw» ushın qollanıladı. Ayırım qaǵıydalar ózgertiliwi yamasa sınalıwı múmkin, mısalı, sheksiz almastırıwlar (bul komandalarǵa tájiriybesi azıraq oyınshılardı oynatıw imkaniyatın beredi). Bunday oyınlar kóbinese úlken klub penen jaqın jaylasqan kishkene klublar arasında ótkeriledi, mısalı, Nyukasl Yunayted hәm Geytsxed arasındaǵı oyınlar, yamasa xalıqaralıq turǵa shıqqan úlken klubtıń jergilikli qarsılaslar menen oyını. 2000-jılllardan baslap, AQSHta ótkerilgen joldaslıq ushırasıwlar Evropa komandaları ushın barǵan sayın paydalı bola basladı.[1][2]

Kópshilik joldaslıq ushırasıwlar ápiwayı bir ret ótkeriletuǵın, klublar arasında kelisilgen matchlar bolıp, onda qarsılas klub miyman klubqa belgili bir summa tóleydi. Biraq ayırım komandalar Emireyts Kubogı, Tereza Errera Trofeyi, Xalıqaralıq Chempionlar Kubogı hám Amsterdam turniri sıyaqlı qısqa turnirlerge de qatnasadı. Bul ilajlarda qáwenderlik kelisimleri, kubok hám telekórsetiwler bolıwı múmkin bolsa da, olarǵa úlken abıroy berilmeydi. Bunnan tısqarı, klub komandaları global brending kampaniyaları sheńberinde basqa kontinentlerge sayaxat etiwi múmkin.

Xalıqaralıq futbol

Krishtianu Ronaldu hám Lionel Messi 2011-jılı Shveycariyada ótkerilgen Portugaliya-Argentina joldaslıq ushırasıwınan aldınǵı saltanatlı ilajlarǵa qatnasıp atır.

Xalıqaralıq komandalar da joldaslıq ushırasıwlar ótkeredi, ádette úlken turnirlerdiń saralaw yamasa final basqıshlarına tayarlıq retinde. Bul áhmiyetli, óytkeni milliy quramalardıń birge tayarlanıwǵa waqtı ádettegidey az boladı. Klub hám xalıqaralıq dárejedegi joldaslıq ushırasıwlar arasındaǵı eń úlken ayırmashılıq - xalıqaralıq joldaslıq ushırasıwlar kóbinese klub liga máwsimleri arasında emes, al máwsim dawamında ótkeriledi. Bul geyde milliy associaciyalar menen klublar arasında oyınshılardıń qatnasıwı boyınsha kelispewshiliklerge alıp kelgen, sebebi oyınshılar joldaslıq ushırasıwda jaraqat alıwı yamasa sharshap qalıwı múmkin.

Xalıqaralıq joldaslıq ushırasıwlar komanda menedjerlerine turnirden aldın komanda quramı hám taktikasın sınap kóriw múmkinshiligin beredi, sonday-aq turnir quramına kirgiziwi múmkin bolǵan oyınshılardıń qábiletlerin bahalawǵa múmkinshilik beredi. Xalıqaralıq joldaslıq ushırasıwlarda oyınshılarǵa eskertiw beriliwi múmkin hám qızıl kartochka yaki belgili bir dáwir ishinde jıynalǵan sarı kartochkalar tiykarında keleshektegi xalıqaralıq matchlardan shetletiliwi múmkin. Kiygen futbolkalar sanı hám urılǵan gollar da oyınshınıń kareralıq rekordlarına kiredi. Nátiyjeler eldiń FIFA reytingine tásir etiwi múmkin. 2004-jılı FIFA xalıqaralıq joldaslıq ushırasıwlarda komandanıń almastırıwların bir matchta altıǵa sheklew haqqında qarar qabıl etti. Bul qarar menedjerlerdiń bir matchta 11 ge shekem almastırıw jasawı menen bunday matchlardıń kúlkili bolıp baratırǵanı haqqındaǵı sınǵa juwap edi.[3] Eger bul qaǵıyda buzılsa, xalıqaralıq match óziniń rásmiy mártebesin joytadı.[4]

King's Cup, Kirin Cup, Intercontinental Cup hám China Cup sıyaqlı kóp milletli futbol turnirlerindegi matchlar ádette FIFA tárepinen xalıqaralıq joldaslıq ushırasıwlar sıpatında qaraladı.

Qayırqomlıq oyını

Ulıwma Korollik hám Irlandiyada «kórgizbeli ushırasıw» hám «joldaslıq ushırasıw» eki túrli oyın túrlerine tiyisli. Joqarıda aytılǵan joldaslıq ushırasıwlar kórgizbeli matchları dep atalmaydı, AQSHtıń Major League Soccer, Yaponiyanıń J.League yamasa Qubla Koreyanıń K League sıyaqlı ligalarında ótkeriletuǵın barlıq juldızlar matchları joldaslıq ushırasıwlar emes, al kórgizbeli matchları dep ataladı. Ádette bir yamasa eki barlıq juldızlar komandasın qamtıǵan qayır-saqawat maqsetinde ótkeriletuǵın bir ret oynalatuǵın match, yamasa oyınshınıń klubqa qosqan úlesi ushın húrmet kórsetiw maqsetinde ótkeriletuǵın match ta kórgizbeli matchları dep atalıwı múmkin, biraq olar ádette sáykesinshe qayırqomlıq matchları (Soccer Aid, Team UNICEF hám t.b.) hám gúwalıq matchları dep ataladı.

Shınıǵıw oyını

Shınıǵıw oyını ádette eki komanda arasında ótkeriletuǵın básekilik emes futbol matchı bolıp, kóbinese trenirovka shınıǵıwınıń bir bólegi sıpatında yamasa oyınshılarǵa match tájiriybesin beriw ushın ótkeriledi. Menedjerler de shártnama usınıwdan aldın oyınshını hárekette baqlaw ushın bunday oyınlardan paydalanıwı múmkin. Ádette bul oyınlar stadionda emes, al shınıǵıw maydanında ótkeriledi hám tamashagóyler qatnaspaydı.

Bendi

1957-jılı Bendi boyınsha Jáhán chempionatı shólkemlestirilgenge shekem, hár jılı ótkeriletuǵın joldaslıq ushırasıwlar bul sport túriniń milliy komandaları ushın tiykarǵı waqıyalar bolǵan. Xalıqaralıq joldaslıq ushırasıwlar házir de jiyi ótkeriledi.

Boks

Burın boksta joldaslıq ushırasıwlar keń tarqalǵan edi. Djek Dempsi pensiyaǵa shıqqannan keyin kóp joldaslıq jekpe-jeklerde qatnasqan. Djo Luis Baddi Baer menen revansh jekpe-jeginde qayırqomlıq ushın ayqasıw ótkergen, biraq bul joldaslıq ushırasıw dep esaplanbaǵan, sebebi ol Luistiń dúnya awır salmaq chempionı ataǵı ushın bolǵan, hám chempionlıq jekpe-jegi sıpatında eki boksshınıń da jeke diziminde esapqa alınǵan. Muxammed Ali kóplegen joldaslıq ushırasıwlarda qatnasqan, sonıń ishinde Layl Alzado menen de. Házirgi waqıtta Mayk Tayson, Xulio Sesar Chaves, Xorxe Kastro hám Floyd Meyvezer kishi joldaslıq ushırasıwlarǵa qatnasqan.

Payda tabıw ushın ótkerilmese de, háwesker gúresler (ádette) hám sparring sessiyaları joldaslıq ushırasıw dep esaplanbaydı. 2018-jıldıń 25-avgustında, YouTube blogerleri Logan Pol hám KSI teńbe-teń nátiyje menen juwmaqlanǵan joldaslıq ushırasıw ótkerdi. 2020-jıldıń 28-noyabrinde Mayk Tayson hám Roy Djons kishi teńbe-teń nátiyje menen juwmaqlanǵan jekpe-jek ótkerdi.

Muz xokkeyi

1917–18-jıllardaǵı NHL máwsiminen aldın, 15-dekabrde Monreal Kanadiens hám Monreal Uonderers komandaları arasında joldaslıq ushırasıw ótkerilgen. Bul oyın Galifaks jarılısınan zıyan kórgenlerge járdem beriw maqsetinde ótkerilgen.[5]

1995–2004-jıllardaǵı Milliy Xokkey Ligasınıń jámáátlik shártnaması boyınsha, komandalarǵa máwsim aldınan toǵız joldaslıq ushırasıw ótkeriwge ruqsat etilgen. 1975-jıldan 1991-jılǵa shekem, NHL komandaları geyde Super Seriya sheńberinde Sovet Awqamı komandaları menen joldaslıq ushırasıwlar ótkergen, al 1978-jılı máwsim aldınan tayarlıq waqtında Dúnya Xokkey Associaciyasınıń komandaları menen de oynaǵan. NFL sıyaqlı, NHL de geyde óz NHL komandası joq qalalarda joldaslıq ushırasıwlar shólkemlestiredi, kóbinese klubtıń kishi liga filialında (mısalı, Karolina Xarrikeyns komandasınıń Sharlott, Arqa Karolinadaǵı Time Warner Cable Arenasında ótkergen oyınları, bul jerde olardıń AHL filialı Sharlott Chekers jaylasqan; Los-Andjeles Kings komandasınıń Ontario, Kaliforniyadaǵı Citizens Business Bank Arenasında ótkergen oyınları, bul jerde olardıń AHL filialı Ontario Reyn jaylasqan; Monreal Kanadiens komandasınıń Kvebek qalasındaǵı Colisée Pepsi stadionında ótkergen oyınları, bul jerde házir kásiplik xokkey joq, biraq 1995-jılǵa shekem NHL komandası bolǵan; Vashington Kepitals komandasınıń Baltimor Xokkey Klassikasında 1st Mariner Arenasında ótkergen oyınları; Baffalo Seybrs komandasınıń iyesi Terrens Pegulanıń oqıǵan universiteti Penn Steyt Universitetiniń Pegula Ice Arena stadionında ótkergen oyınları; hár qıylı Batıs Kanada komandalarınıń Saskatundaǵı Credit Union Centre stadionında ótkergen oyınları, bul jer NHL keńeyiwi ushın potencial orın bolıp esaplanadı; hám Sent-Luis Blyuz komandasınıń Kanzas-Siti, Missuridegi T-Mobile Center stadionında ótkergen oyınları, bul jer de keńeyiw ushın potencial orın bolıp esaplanadı hám házirgi waqıtta Blyuz komandasınıń televizion bazarı bolıp esaplanadı).

2017-jılı Vegas Golden Nayts komandası NHL-ge kiriwinen aldın, Kings komandası dástúrli túrde MGM Grand Las-Vegas penen birge islesiw sheńberinde Las-Vegasta «Muzlaǵan Qáhár» dep atalǵan jıllıq oyın ótkeretuǵın edi. Keyin bul oyın Yuta shtatınıń Solt-Leyk-Siti qalasındaǵı Delta Center stadionında ótkerildi, biraq 2024-jılı Yuta Xokkey Klubı keńeytilgen komandasınıń payda bolıwı sebepli toqtatıldı. Búgingi kúnde barlıq komandalar altı, jeti yamasa segiz máwsim aldı oyınların ótkeriwi kerek. Hár bir máwsim aldı oyınında, Dúnya Kubogı waqtınan tısqarı, keminde segiz veteran oyınshı qatnasıwı kerek. 1994–95 hám 2012–13 máwsimlerinde lokautlar sebepli máwsim aldı oyınları ótkerilmedi.

2000-jıllardan baslap, geybir máwsim aldı oyınları NHL Challenge hám NHL Premiere seriyaları sheńberinde Evropada evropalı komandalarǵa qarsı ótkerildi. Standart máwsim aldı oyınlarınan tısqarı, Vankuver Kenaks komandasınıń YoungStars turniri hám Detroyt Red Uingz komandasınıń shınıǵıw lageri sıyaqlı perspektivalı turnirler de bar, bunda NHL komandalarınıń jas perspektivalı oyınshıları óz ana klublarınıń bayraǵı astında bir-birine qarsı oynaydı.

1992-jılı dárwazaman Manon Reom Tampa Bey Laytning komandasınıń máwsim aldı oyınında qatnasıp, Arqa Amerikada tolıǵı menen erlerden ibarat kásiplik sport komandasında oynaǵan birinshi hayal boldı.

«Ushıwshı ákeler», kanadalı katolik ruwxaniylerden ibarat topar, qayırqomlıq maqsetinde joldaslıq xokkey oyınların ótkeriw ushın úziliksiz Arqa Amerika boylap sayaxat etti. Shólkemniń tiykarın salıwshılardıń biri, Les Kostello, kásiplik xokkeyden ketkennen keyin ruwxaniy bolǵan burınǵı NHL oyınshısı edi. Taǵı bir belgili joldaslıq xokkey komandası - Buffalo Seybrz Veteranlar Xokkey Komandası, ol derlik tolıǵı menen NHL-den ketken oyınshılardan quralǵan, olardıń kópshiligi (atına sáykes) óz karerasınıń bir bólegin Buffalo Seybrz komandasında ótkergen.

Amerika kolledj xokkey komandaları geyde Kanada kolledj komandaları menen, sonday-aq AQSH yamasa Kanada milliy komandaları menen joldaslıq oyınlar ótkeredi. (Erler xokkeyinde úlkenler milliy komandaları NHL hám basqa kásiplik oyınshılardan tańlanadı, hám kolledj komandaları, hátte olarǵa qarsı oynawǵa ruqsat berilgende de, bul komandalar menen básekilese almaǵan bolar edi. Biraq, 18 jasqa shekemgi milliy komandalar háweskerlerden quralǵanlıqtan, kolledj komandaları olar menen oynay aladı.)

Beysbol

2008-jılı Atlanta Breyvs hám Mets komandaları arasındaǵı báhár máwsimindegi tayarlıq ushırasıwı

Ullı Liga Beysbolınıń (MLB) máwsim aldı dáwiri báhár máwsimindegi tayarlıq dep te ataladı. Barlıq MLB komandaları Arizona yamasa Florida shtatlarında báhár máwsimindegi tayarlıq bazaların saqlaydı. Arizonadaǵı komandalar Kaktus Ligasın quraydı, al Floridadaǵı komandalar Greypfrut Ligasında oynaydı. Hár bir komanda basqa MLB komandaları menen shama menen 30 máwsim aldı oyın ótkeredi. Olar jergilikli kolledj komandası, óz farm-sistemasındaǵı kishi liga komandası, hátte bir mámleketti wákillendiriwshi milliy beysbol komandası menen de joldaslıq ushırasıwlar ótkeriwi múmkin.[6] Ayırım kúnleri komanda eki bólek quramǵa bólinip, eki ayırım oyın ótkeredi, bul «bólingen quram» oyınları dep ataladı.

Burın kóplegen MLB komandaları jıl dawamında basqa ullı ligadaǵı jaqın jaylasqan komandalar menen úziliksiz joldaslıq ushırasıwlar ótkerip turǵan, biraq ádettegi máwsimdegi ligaaralıq oyınlardıń engiziliwi bunday ushırasıwlardı kereksiz etti. Eki Kanadalı MLB komandası - Amerika Ligasınıń Toronto Blyu Djeys hám Milliy Liganıń Monreal Ekspos komandaları hár jılı Pirson Kubogı ushın jarısatuǵın edi; bul dástúr Ekspos komandasınıń 2005-jılǵı máwsimde Vashington qalasına kóshiwi menen toqtadı. Usıǵan uqsas, Nyu-York Yankiz komandası 1946-jıldan 1983-jılǵa shekem hár qıylı jergilikli qarsılaslar menen Merdiń Kubogı oyınında qatnastı.

Burın ádettegi máwsim dawamında komandanıń Kishi Liga filialları menen joldaslıq ushırasıw ótkeriwi keń tarqalǵan edi, biraq oyınshılardıń jaraqat alıw qáwpi hám sayaxat máseleleri sebepli bul házir júdá siyrek ushırasadı. Hár qıylı ligalardaǵı qala-aralıq komandalar arasındaǵı joldaslıq ushırasıwlar, mısalı, Chikagonıń Krosstaun Klassik hám Nyu-Yorktıń Sabvey Seriyası sıyaqlı burın tek maqtanısh ushın ótkeriletuǵın joldaslıq ushırasıwlar, házir ligaaralıq oyınlarǵa qosılǵan. Hár jılı iyul ayında AL komandaları oyınshıları menen NL komandaları oyınshıları arasında ótkeriletuǵın jıllıq MLB Barlıq Juldızlar oyını uzaq waqıt joldaslıq ushırasıw dep esaplanǵan, biraq 2003-jıldan 2016-jılǵa shekem bul mártebe gúmanǵa alındı, sebebi Barlıq Juldızlar oyınında jeńgen komandanıń ligası kelesi Jáhán Seriyasında óz maydanında oynaw artıqmashlıǵın alatuǵın edi (2003-jılǵa shekem ligalar óz maydanında oynaw artıqmashlıǵın gezeklesip alatuǵın edi; 2017-jıldan baslap ádettegi máwsimde jaqsıraq nátiyje kórsetken komanda óz maydanında oynaw artıqmashlıǵın alatuǵın boldı).

Basqa bir joldaslıq ushırasıw, Dańq Zalı Oyını/Klassigı, Nyu-York shtatınıń Kuperstaun qalasında Beysbol Dańq Zalına kirgiziw háptesinde ótkeriletuǵın edi, biraq ol da 2008-jılı ligaaralıq oyınlar hám komandalardıń tek almastırıwshı oyınshılardı oynatıwı sebepli toqtatıldı.

Basketbol

Kásiplik basketbol

Milliy Basketbol Associaciyası (NBA) komandaları ádette jılına segiz máwsim aldı joldaslıq ushırasıw ótkeredi, olardıń sanı jeti oyınnan kem bolmaydı. Búgingi kúnde, NBA komandaları máwsim aldı oyınlarda derlik bárhama bir-biri menen oynaydı, biraq kóbinese óz bazar aymaqlarındaǵı biytárep maydanlarda ótkeredi. Bul ádettegi máwsim waqtında úy komandasınıń arenasına bara almaytuǵın ıqlasbentlerge óz úyine jaqın jerde oyın kóriwge múmkinshilik beredi. Mısalı, Minnesota Timbervulvs komandası Arqa hám Qubla Dakota arena maydanlarında oyın ótkeredi, al Finiks Sans komandası hár jılı bir joldaslıq ushırasıwdı Kaliforniya shtatınıń Indian-Uells qalasındaǵı Indian-Uells Tennis Baǵında ashıq hawada ótkeredi. Bul NBA oyınınıń ashıq hawada ótkeriletuǵın jalǵız mısalı bolıp tabıladı. Joldaslıq ushırasıwlar geyde AQSH hám Kanadadan tısqarı jerlerde de ótkerilgen.

Biraq, 1971-jıldan 1975-jılǵa shekem, NBA komandaları Amerika Basketbol Associaciyası (ABA) komandaları menen máwsim aldı joldaslıq ushırasıwlar ótkerdi, bunda ABA 80 ge 75 esabı menen jeńiske eristi. NBA nıń dáslepki jıllarında, liga klubları geyde ataqlı sayaxatshı Garlem Globtrotters komandası menen básekelesip, aralas nátiyjelerge eristi. Minneapolis Leykers komandası Globtrottersti jeti oyınǵa qarsı bir oyın menen jeńdi. NBA Evropa hám Aziyada máwsim aldı oyınlar ótkergen. 2015-jıldan baslap, liga tuwrıdan-tuwrı afrikalıq shıǵısı bar oyınshılar menen liganıń qalǵan oyınshıları arasında NBA Afrika Oyınların jobalastırdı; NBA sonday-aq Avstraliyanıń Milliy Basketbol Ligasındaǵı komandalar menen de oynaǵan. 2006 hám 2007-máwsimlerde, NBA hám tiykarǵı Evropa klub jarısı, Evroliga, eki NBA komandası hám sol jılǵı Evroliga finalistleri qatnasqan máwsim aldı turnir ótkerdi. 1998–99 hám 2011–12 máwsimlerinde, lokautlar sebepli komandalar tek eki máwsim aldı oyın menen sheklendi.

Hár jılǵı NBA Barlıq Juldızlar Oyını joldaslıq ushırasıw bolıp esaplanadı.

Hayallar Milliy Basketbol Associaciyası (WNBA) komandaları jılına úsh máwsim aldı oyınǵa shekem ótkeredi. WNBA komandaları bir-biri menen oynaydı hám sonday-aq hayallardıń milliy basketbol komandaları menen de oynaydı. Kópshilik jılları, WNBA Barlıq Juldızlar Oyının da shólkemlestiredi, biraq bul oyın Olimpiada oyınları sıyaqlı úlken xalıqaralıq jarıslar bolǵan jaǵdayda biykar etiledi.

Kolledj basketbolı

Dástúrli túrde, úlken kolledj basketbol komandaları óz máwsimlerin bir neshe joldaslıq ushırasıwlar menen baslaǵan. Olar Athletes in Action yamasa Marathon Petroleum qáwenderlik etken komanda sıyaqlı burınǵı kolledj oyınshılarınan quralǵan sayaxatshı komandalar menen oynaǵan.[7] 1992-jılǵa shekem, FIBA shet el milliy komandalarında professional oyınshılarǵa ruqsat bermegen waqıtta, kolledjler geyde bul komandalar menen joldaslıq ushırasıwlar ótkergen. Biraq, 2003-jılı Milliy Kolledj Atletika Associaciyası (NCAA) kolledj emes komandalar menen oyınlarǵa tıyım saldı. Ayırım komandalar NCAA II Divizionı, NCAA III Divizionı hám NAIA komandaları menen, hátte Kanadadaǵı kolledjler hám universitetler menen joldaslıq ushırasıwlar jobalastıra basladı. Iri kolledj basketbol komandaları ele de jaz máwsiminde basqa ellerge barıp joldaslıq ushırasıwlar ótkeredi, biraq kolledj komandasına hár tórt jılda tek bir shet el saparına hám hár saparda maksimum on oyınǵa ruqsat etiledi.

Amerika futbolı

Kásiplik futbol

Milliy Futbol Ligası (NFL) komandaları jılına úsh máwsim aldı oyın ótkeredi, tek eki komanda hár jılı tórtinshi oyın - Pro-Futbol Dańq Zalı Oyının ótkeredi (2021-jılǵı máwsim keńeytiwine deyin tórt oyın bolǵan). Bul joldaslıq ushırasıwlar, olardıń kópshiligi avgust ayında ótkeriledi, trenerlerge máwsim aralıǵındaǵı 90 oyınshıdan ibarat dizimdi ádettegi máwsimdegi 53 oyınshıǵa deyin qısqartıwǵa járdem beriw maqsetinde ótkeriledi. Máwsim aldı oyınlar ushın jobalastırıw formulası ádettegi máwsimdegidey qatań bolmasa da, máwsim aldı qarsılaslardı tańlawda kóplegen sheklewler hám dástúrler bar; komandalarǵa bul oyınlardı qanday kúnleri hám waqıtta ótkeriwge de sheklewler qoyılǵan. Beysbol hám xokkeyde keń tarqalǵan ádet bolǵan bólingen komanda oyınları, yaǵnıy bir kúnde eki oyın ótkeriwi kerek bolǵan komandanıń eki otryadqa bóliniwi, bul jerde qadaǵan etilgen.

NFL Evropa, Yaponiya, Kanada, Avstraliya (sonıń ishinde 1999-jılǵı Amerika Kubogı) hám Meksikada liganıń ataqlılıǵın arttırıw ushın joldaslıq ushırasıwlar ótkergen (Qıtayda da usınday oyın jobalastırılǵan edi, biraq finanslıq hám logistikalıq mashqalalar sebepli aqırında biykar etilgen). Liga basqa ligalardıń qarsılasları menen oyın ótkeriwdi únsiz qadaǵan etken, eń sońǵı ligaaralıq oyın 1972-jılı NFL-dıń Nyu-York Djets komandası menen Seaboard Football League-niń Long-Aylend Chifs komandası arasında bolǵan, al NFL komandasınan basqa komanda menen (NFL-dıń barlıq jańa kelgen College All-Stars komandası) sońǵı oyın 1976-jılı ótkerilgen.

Joldaslıq ushırasıwlar kóplegen ıqlasbentler arasında ádewir ataqlı emes, olar máwsimlik bilet paketiniń bir bólegi sıpatında eki úy joldaslıq ushırasıwı ushın ádettegi máwsim bahaların tólewge narazı. Bul ámeliyatqa qarsı ıqlasbentler hám ıqlasbentler toparları tárepinen NFL-ǵa yamasa onıń aǵza komandalarına qarsı kóplegen sudlar ashılǵan, biraq olardıń hesh biri bunı toqtatıwda tabısqa erispegen. NFL máwsiminiń aqırında ótkeriletuǵın (2010-jıldan baslap Super Bowldan bir hápte aldın ótkeriletuǵın) Pro Bowl de joldaslıq ushırasıw dep esaplanadı.

Arena Football League 2000-jıllardıń basında qısqa waqıt eki oyınnan ibarat joldaslıq máwsim ótkergen, bul ámeliyat 2003-jılı jańa televiziya kelisimi menen toqtatılǵan. Strukturalanǵan máwsimnen tıs joldaslıq ushırasıwlar ishki Amerika futbolı ligalarında salıstırmalı túrde keń tarqalǵan; bul dárejedegi oyında komandalar jiyi ligaların ózgertetuǵın bolǵanlıqtan, kishkene ligalardıń basqa ligadan bolǵan komandalar menen, ligaǵa sınaq franshizası sıpatında qosılıwǵa tayar turǵan komandalar menen yamasa grafiktegi bos orınlardı toltırıw ushın yarım professional sırtqı komandalar menen joldaslıq ushırasıwlar belgilewi ádettegi jaǵday.

Kolledj hám joqarı mektep futbolı

Kóplegen kolledj futbol komandaları, ásirese iri shólkemler, báhárde komandanı járiyalaw hám jańa shaqırılǵan oyınshılarǵa kópshilik aldında oynaw múmkinshiligin erte beriw ushın tiykarınan kópshilik aldında ishki joldaslıq ushırasıw ótkeredi. Bul ishki oyınlardıń kópshiligi milliy televideniede kórsetiledi, biraq kolledjaralıq oyınlar dárejesindegi kózge túserli emes. Kolledj sportında báhárgi ámeliyatlardıń aqırındaǵı tiykarǵı jarıs ushın jiyi qollanılatuǵın termin - «Báhárgi oyın» bolıp tabıladı.

Joqarı dárejedegi kolledj futbolında qarsılas kolledjler arasında haqıyqıy joldaslıq ushırasıwlar joq; kolledj futbolınıń joqarı dárejesinde pikir sorawlarınıń áhmiyetli bolıwına baylanıslı, hátte joldaslıq oyınlar da haqıyqıy kórgizbeli oyınlar bolmas edi, sebebi olar sorawǵa qatnasıwshılardıń pikirlerine tásir etiwi múmkin. Ishki oyınlar múmkin, sebebi komandanıń ózi menen oynawı sorawǵa qatnasıwshılarǵa baha beriwge az múmkinshilik qaldıradı, al Football Bowl Subdivision (FBS) dárejesinen tómen dárejelerde chempionatlar obektiv formulalar tiykarında sheshiledi, sonlıqtan bul komandalar ózleriniń pley-off úmitlerine tásir etpesten ligadan tıs oyınlar oynay aladı.

Joqarı mektep futbol komandaları máwsim aldındaǵı ámeliyatı waqtında basqa komandalar menen baqlanatuǵın shınıǵıw oyınlarına jiyi qatnasadı, biraq tolıq joldaslıq ushırasıwlar siyrek boladı. Buǵan liga qaǵıydaları hám qarjı, sayaxat hám oyınshılardıń jaraqatlanıwı haqqındaǵı táshwishler sebep boladı. Sonıń menen birge, dástúrli sentyabr-iyun oqıw múddetinde kópshilik mektep aymaqlarında oqıwshılar avgust ayınıń basında ǵana dizimge alınadı. Ayırım shtatlarda «djambori» dep atalatuǵın máwsim aldındaǵı ilajlar ótkeriledi, onda bir neshe jup joqarı mektep futbol komandaları gezekpe-gezek bir yarım (ádette 24 minut oyın waqtı) oynaydı, bul oyınshılarǵa birinshi rásmiy oyınnan aldın tájiriybe alıwǵa múmkinshilik beredi. Joqarı mektep futbolınıń jáne bir joldaslıq ushırasıwı - bul juldızlar oyını, ol ádette aymaqtıń eń jaqsı oyınshıların bir jerge jıynaydı. Bul oyınlar ádette pitkeriwshi oqıwshılar tárepinen ádettegi máwsimnen keyin yamasa jazda oynaladı. Bul oyınlardıń kópshiligi, sonıń ishinde AQSH Armiyası Barlıq Amerikalıq Kubogı hám Under Armour Barlıq Amerika Oyını, oyınshılardıń kolledjler tárepinen kóriniwi hám olardıń kolledjge qabıllaw profilin joqarılatıwı ushın kórsetpe sıpatında paydalanıladı, yamasa sportshılardıń óz tańlawın tastıyıqlawı hám Milliy Qol Qoyıw Kúninen tısqarı Milliy Niyet Xatına qol qoyıwı ushın qollanıladı.

Arqa Amerikadan tısqarı komandalar

Arqa Amerikadan tısqarı, komandalar geyde máwsim aldındaǵı tayarlıqlardıń bir bólegi sıpatında joldaslıq ushırasıwlardı shólkemlestiredi - mısalı, Nemis Futbol Ligasınıń komandaları kóbinese ádettegi máwsim aldında ekinshi yamasa úshinshi dárejeli qarsılaslar menen oyınlar jobalastıradı. Joldaslıq ushırasıwlar jáne hár qıylı ellerden bolǵan, ádette bir-biri menen oynamaytuǵın komandalar arasında da geyde jobalastırıladı - sonıń ishinde Arqa Amerikalı emes komandalar menen Arqa Amerika kolledj komandaları arasında da. COVID-19 pandemiyası sebepli kóp jerlerde ádettegi liga oyınları biykar etilgenlikten, ayırım komandalar onıń ornına joldaslıq ushırasıwlar jobalastırdı, sonıń ishinde 2020-jıldıń 20-sentyabrinde Drezden Monarxları Vroclav Panteraların qabıl etti.[8]

Kanada futbolı

Kanada Futbol Ligasındaǵı komandalar hár jılı iyun ayında eki joldaslıq ushırasıw ótkeredi. KFLdaǵı joldaslıq ushırasıwlar trenerler shtabı hám oyınshılar ushın úlken áhmiyetke iye boldı, sebebi olar oqıw-úyreniw jıyınınıń aqırǵı basqıshı sıpatında paydalanıladı hám ádettegi máwsim quramları joldaslıq ushırasıwlardan keyin juwmaqlanadı, olar ulıwma alǵanda «máwsim aldı» oyınları dep ataladı.

Regbi-awqam

Háweskerlik dáwirinde milliy komandalar arasında regbi-awqam boyınsha jarıslar sheklengen sanda bolǵan. Sonlıqtan, milliy komandalar arasındaǵı oyınlar hesh qashan «joldaslıq ushırasıwlar» yamasa «doslıq oyınlar» dep esaplanbaydı, sebebi olar hár dayım Test-match mártebesine iye boladı.

Milliy komandalar geyde Barbarian F.C. hám Barbarian Rugby Club sıyaqlı shaqırılǵan komandalar menen joldaslıq ushırasıwlar ótkeredi. Sonıń menen birge, regbi-awqam klubları geyde máwsim aldı oyınların ótkeredi.

Avstraliya qaǵıydaları boyınsha futbol

Avstraliya qaǵıydaları boyınsha futbol 1859-jılı Viktoriyada payda bolǵannan berli Avstraliyanıń hám dúnyanıń kóp jerlerine engizilgen. Bul keńeyiwdiń kóp bólegi tikkeley úlken ligalardıń usı sport túri demonstraciyalıq sportı sıpatında oynalǵan aymaqlar hám ellerde ótkergen joldaslıq ushırasıwlarına baylanıslı.

Avto jarıs

Hár qıylı avto jarıs shólkemleri chempionatqa kirmeytuǵın joldaslıq ushırasıwlar ótkeredi; bul ushırasıwlar ádette qatnasıwshılarǵa chempionat upayların bermeydi, biraq qatnasıwshılarǵa aqshalı sıylıq usınadı. NASCAR Cup Series jılına eki joldaslıq ushırasıw ótkeredi – máwsim basında Los-Andjeles Memorial Kolizeyinde ótkeriletuǵın Busch Clash hám máwsimniń ortasında Nort-Uilksboro Spidveyinde ótkeriletuǵın All-Star Race. Eki ushırasıw da 1,000,000 AQSH dollarınan aslamıraq úlken sıylıq qorına iye. NASCAR jáne de Yaponiyada Suzuka trassası hám Tvin Ring Motegide hám Avstraliyada Kalder Park Tanderdomda joldaslıq jarıslar ótkergen.

Chempionatqa kirmeytuǵın jarıslardıń basqa tariyxıy mısallarına IndyCar jarıslarındaǵı Marlboro Challenge hám Britaniya Turing Mashinalar Chempionatındaǵı TOCA Touring Car Shootout kiredi. 1980-jıllardıń ortasına shekem jáne de ádewir sandaǵı chempionatqa kirmeytuǵın Formula Bir jarısları bolǵan.

Milliy Íssı Sterjen Associaciyasınıń (NHRA) Pro Stock komandaları Pomonadaǵı dástúrli baslanıwdan aldın máwsim aldı drag ushırasıwın ótkeredi. Pro Stock Showdown - bul Pro Stock komandaları ushın Las-Vegas Motor Spidveyindegi The Strip trassasında ótkeriletuǵın máwsim aldı drag ushırasıwı.

Sumo

Sumo gúresinde rásmiy turnirler (xonbasho) jılına altı ret Tokio, Osaka, Nagoya hám Fukuoka qalalarında ótkeriledi.[9] Turnirler arasında Yaponiyanıń kóbirek aymaqlarına sumo gúresin alıp barıw ushın djungyo (巡業) dep atalatuǵın aymaqlıq turlar shólkemlestiriledi.[10] Joldaslıq gúreslerden tısqarı, «shash tárbiyalaw, komediyalıq sumo hám sumo qosıq aytıw kórsetpeleri» de bar, sonday-aq ıqlasbentlerge palwanlar menen ushırasıw hám sumo dógerekxanalarına jańa qatnasıwshılardı tabıw múmkinshilikleri beriledi.

Derekler

  1. ↑ . 12 July 2016. 
  2. ↑ . 11 July 2011. 
  3. ↑ "Fifa limits substitutions". BBC Sport. 28 February 2004. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/3509153.stm. 
  4. ↑ "Adnan Januzaj's Belgium debut wiped from record books". BBC Sport. 4 June 2014. https://www.bbc.co.uk/sport/football/27703265. 
  5. ↑ Zawadzki, Edward. The Ultimate Canadian Sports Trivia Book, Volume 1. Canada: Dundurn Press, 2001 — 216 bet. ISBN 9780888822376. 
  6. ↑ Heffernon. «Spring Training Game XIII: Venezuela at Royals» (en). Royals Review (8-mart 2017-jıl). 24-fevral 2024-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2024-jıl.
  7. ↑ Levin. «Crossed Off – They're God's favorite basketball team…of course nobody wants to play them». Slate (3-dekabr 2004-jıl). 27-iyun 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 30-may 2011-jıl.
  8. ↑ «Football: Dresden Monarchs – Wroclaw Panthers 14:48». Sportbuzzer.de. 27-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-sentyabr 2021-jıl.
  9. ↑ «Sumo Schedule». Japan Times. 30-noyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-noyabr 2022-jıl.
  10. ↑ Gunning. «Sumo 101: Regional tours». Japan Times (17-iyul 2019-jıl). Qaraldı: 25-noyabr 2022-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Joldaslıq_ushırasıw&oldid=117069» saytınan alınǵan