Jozef Bonapart
| Jozef Bonapart | |
|---|---|
 | |
.svg)  | |
|
Wákillik dáwiri 1806-jıl 30-mart — 1808-jıl 6-iyun | |
| Aldınǵı isker | Ferdinand I |
| Keyingi isker | Ioaxim I |
  | |
|
Wákillik dáwiri 1808-jıl 6-iyun — 1813-jıl 11-dekabr | |
| Aldınǵı isker | Ferdinand VII |
| Keyingi isker | Ferdinand VII |
| Jeke maǵlıwmatları | |
| Tuwılǵan sáne | 1768-jıl 7-yanvar |
| Tuwılǵan jeri | Korte, Korsika |
| Qaytıs bolǵan sáne | 1844-jıl 28-iyul (76 jasta) |
| Qaytıs bolǵan jeri | Florenciya, Toskana |
| Dinastiyası |  Bonapartlar |
| Ómirlik joldası | Jyuli Klari |
| Balaları | Zenaida hám Sharlotta |
| Anası | Leticiya Ramolino |
| Ákesi | Karlo Buonaparte |
| Qolı |  |
Jozef Bonapart (francuzsha Joseph Bonaparte), Juzeppe Buonaparte (italyansha Giuseppe Buonaparte), Xose Bonaparte (ispansha José I Bonaparte), Iosif Bonapart; 1768-jıl 7-yanvar, Korte, Korsika — 1844-jıl 28-iyul, Florenciya, Toskana) — Karlo hám Leticiya Buonapartenıń úlken balası[1], Napoleonnıń aǵası, 1806-1808-jılları Neapol patshası, 1808-1813-jılları Iosif I Napoleon atı menen Ispaniya patshası (ispansha José I Napoleón)[2]. 1804-1811-jıllarda Birinshi Franciya imperiyasınıń miyrasxorı, imperatordıń nizamlı miyrasxorı bolmaǵan jaǵdayda. Soǵan qaramastan, imperiya nizamlarına muwapıq, oniń áwladları Franciya taxtına dawagerlik etiw huqıqına iye emes edi[3].
Biografiyası
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Oten seminariyasında (Oten qalası) bilim alǵan Jozef ákesinıń óliminen (1785) keyin shańaraǵın saqlaw ushın Korsikaǵa qaytadı, advokatlıq ámeliyatına iye boladı, biraq, 1793-jılı anası menen Marselge kóship keledi.
1793-jılı 8-oktyabrde Marseldıń shıǵısındaǵı «Múmkin bolǵan shın kewillik» lojasında masonlıqqa kirisedi. Ol Franciya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası bolip, 1804-jılı Italiya Ullı Shıǵısınıń ullı ustası etip saylanǵan[4].
Siyasat penen aǵası menen bir waqıtta shuǵıllandı, 1796-jıldan bes júzler Sovetiniń deputatı boldı, aǵasınıń atlanıslarına qatnastı hám Respublika atınan shártnamalar dúzdi. 1797-jılı ol Rimde elshi, keyin Besjúzler keńesiniń aǵzası hám xatkeri, 18 bryumerden keyin mámleket keńesgóyi hám minberi boldı. Napoleon imperator ataǵın qabıl etkende Jozef francuz imperator shahzadası hám senator lawazımına iye boldı.
1805-jılı oǵan Neapolǵa qarsı jiberilgen armiyaǵa basshılıq etiw tapsırıldı, 1806-jılı bolsa Neapol patshası etip tayınlandı.
1808-jılı Ispaniya tajın alıp, Neapol taxtın Myuratqa tapsırdı hám 20-iyul kúni Madridke keldi. Jozef 1808-1813-jılları Ispaniya patshası bolǵan. Ol, sonday-aq, Franciya ushın dástúriy monarxtıń inisi Mesye ataǵına iye edi; bul ataq iyesi húkimdardiń úlken ájaǵası boliwi ádetten tıs edi (francuz patshalıǵında bunday ataq bolıwı múmkin emes edi).
Derekler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- ↑ Jozef Buonapartenıń úshinshi perzenti edi, biraq dáslepki ekewi — bir ul hám bir qız náreste waqtında qaytıs bolǵan.
- ↑ «Antiguo Régimen». 6-oktyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2012-jıl.
- ↑ Статья 5 основного закона Первой Французской империи Arxiv nusqa от 15 yanvardıń 2021 на Wayback Machine(franc.)
- ↑ «Joseph Bonaparte at Point Breeze». 14-fevral 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2012-jıl.