Kontentke ótiw

Maqsetler hám tiykarǵı nátiyjeler

Wikipedia — erkin enciklopediya

Maqsetler hám tiykarǵı nátiyjeler (MTN, basqasha MTNler) – bul jeke adamlar, komandalar hám shólkemler tárepinen ólshenetuǵın maqsetlerdi belgilew hám olardıń nátiyjelerin baqlaw ushın qollanılatuǵın maqset qoyıw strukturası. MTNnıń rawajlanıwı ulıwma túrde Endryu Growǵa tiyisli bolıp, ol bul usıldı 1970-jıllarda Intel kompaniyasına kirgizgen hám bul sistemanı óziniń 1983-jılǵı «Joqarı ónimdarlıqtı basqarıw» kitabında bayanlaǵan.[1]

Sholıw

MTNler maqsetten (áhmiyetli, konkret, anıq belgilengen maqset) hám 3-5 tiykarǵı nátiyjeden (sol maqsetke erisiwdi baqlaw ushın qollanılatuǵın ólshenetuǵın tabıs kriteriyleri) ibarat.[2]

Maqsetler tek áhmiyetli, konkret hám anıq belgilengen bolıp qoymastan, olar sol maqsetke umtılıp atırǵan jeke adam, komanda yamasa shólkem ushın ruwxlandırıwshı bolıwı kerek.[3] Maqsetler jáne de baslama menen qollanılıwı múmkin, olar tiykarǵı nátiyjelerdi alǵa jıljıtıw hám maqsetke erisiwge járdem beretuǵın jobalar hám is-háreketler bolıp tabıladı.[4]

Tiykarǵı nátiyjeler 0-100% shkalası boyınsha yamasa jobalawshılar hám sheshim qabıllawshılar tárepinen tiykarǵı nátiyjege erisiw baǵdarında jumıs islep atırǵanlardıń tabıslı bolǵanın yamasa bolmaǵanın anıqlaw ushın qollanıla alatuǵın hár qanday sanlı mánis (mısalı, san, dollar muǵdarı yamasa procent) penen ólsheniwi kerek. Tiykarǵı nátiyjeni anıqlawda «kúlreń aymaq» ushın orın bolmawı kerek.

Tariyxı

Endryu Grow 1970-jıllarda Intel kompaniyasında islegen waqtında MTN koncepciyasın keń tarqattı.[5] Keyinirek ol MTNdı óziniń 1983-jılǵı «Joqarı ónimdarlıqtı basqarıw» kitabında bayanladı.[6]

1975-jılı sol waqıtta Intel kompaniyasında satıwshı bolıp islegen Djon Dorr, Intel ishinde Grow tárepinen ótilgen kursta qatnastı, sol jerde ol sol waqıtta «iMBO» («Intel Management by Objectives» - «Intel maqsetler arqalı basqarıw») dep atalǵan MTN teoriyası menen tanıstı.[7]

1999-jılǵa kelip venchurlıq kapital firması Kleiner Perkins kompaniyasında islep atırǵan Dorr MTN ideyasın Google kompaniyasına usındı. Bul ideya orın aldı hám MTNler tez arada Google mádeniyatınıń oraylıq bólegine aylandı, sebebi ol «shólkemniń barlıq bólimleriniń kúsh-jigerin bir áhmiyetli máselelerge qaratıwın támiyinleytuǵın basqarıw metodologiyası» sıpatında xızmet etti.

Dorr 2018-jılı MTN sisteması haqqında «Áhmiyetli nárseni ólshe» degen kitap baspadan shıǵardı. Growdıń ápiwayı biraq nátiyjeli koncepciyasın Djon Dorr óz kitabında bılay túsindiredi:

«Tiykarǵı nátiyje ólsheniwi kerek. Biraq aqırında siz qarap, hesh qanday tartıssız: Men bunı isledim be yamasa islemedim be? Awa? Yaq? Ápiwayı. Bunda hesh qanday bahalaw joq.»

Alphabet kompaniyasınıń burınǵı bas direktorı hám Google kompaniyasınıń teń tiykarshısı Larri Peydj Dorrdıń kitabınıń alǵı sózinde MTNlarǵa bılay baha bergen:

«MTNlar bizge bir neshe márte 10 ese ósiwge járdem berdi. Olar biziń 'dúnyadaǵı informaciyanı sistemalastırıw' degen aqılǵa sıymaytuǵın missiyamızdı ámelge asırıwǵa múmkinshilik berdi. Olar meni hám kompaniyanıń qalǵan bólegin eń áhmiyetli waqıtlarda belgilengen waqıt hám baǵıt boyınsha alıp júrdi.»

Google kompaniyasında keń tarqalǵannan keyin, MTNlar LinkedIn[8][9] Twitter,[10] Uber,[11] Microsoft[12] hám GitLab[13] sıyaqlı bir qansha basqa uqsas iri texnologiyalıq shólkemler arasında da qollanıla basladı.

Eń jaqsı tájiriybeler

Dorr shólkemlerdiń tiykarǵı nátiyjeler boyınsha maqsetli tabıs dárejesi 70% bolıwın usınıs etedi. 70% tabıs dárejesi tómen qáwip penen xızmetkerlerdi rawajlandırıwǵa baǵdarlanǵan básekige qabiletli maqset qoyıwdı xoshametleydi. Eger tiykarǵı nátiyjelerdiń 100% úziliksiz orınlanıp atırǵan bolsa, tiykarǵı nátiyjeler qayta bahalanıwı kerek.

Bunı esapqa alıp, MTNlar 0.0 den 1.0 ge shekemgi shkalada bahalanadı, bunda 0.7 «umtılıwshı» Tiykarǵı Nátiyjeler ushın normal obyekt bolıp esaplanadı (bunda maqset múmkin bolǵanınsha kóbirek progresske erisiw), al 1.0 «minnetlengen» Tiykarǵı Nátiyjeler ushın kútilgen maqset bolıp tabıladı (bunda nátiyje ónim yamasa funkciyanı jetkerip beriw, múddetke úlgeriw, yamasa binar «islendi» yamasa «islenbedi» statusı).[14]

Shólkemler óz MTNların islep shıǵıwda ádettegi biznesti sáwlelendirmewine itibar beriwi kerek, sebebi bunday maqsetler, anıqlama boyınsha, háreketke baǵdarlanǵan hám ruwxlandırıwshı emes.[15] Sonday-aq «járdem beriw» hám «keńes beriw» sıyaqlı sózlerden qashıw kerek, sebebi olar konkret, ólshenetuǵın nátiyjelerge qaraǵanda belgisiz is-háreketlerdi táriyiplew ushın qollanıladı.[16]

Tiykarǵı nátiyjelerdi islep shıǵıwda keshigiwshi indikatorlardıń ornına aldıńǵı indikatorlardı ólshew usınıs etiledi. Aldıńǵı indikatorlar ańsat ólshenedi hám shólkemlerge bir nárse durıs bolmay atırǵanda erte eskertiw beredi, solay etip olar óz baǵıtın dúzetiwi múmkin. Kerisinshe, keshigiwshi indikatorlar - bul belgili bir ózgerislerge baylanıstırıw múmkin bolmaǵan kórsetkishler bolıp, olar shólkemlerdiń óz waqtında baǵıtın dúzetiwine kesent beredi.[17]

«MTNlar boyınsha qollanba» kitabınıń avtorı Ben Lamorte MTN trenerleri ushın 5 jaqsı tájiriybeni usınıs etedi:[18]

  1. «Az kóp» - MTNlardıń kishi toparın anıqlań
  2. «Eńbeklew-júriw-juwırıw» - MTNlardı bólek-bólek engiziń. Pútkil shólkem boyınsha tolıq kólemde engiziwdiń ornına pilot komandalardan baslań. Birinshi ciklde MTNlar haqqında úyreniwge itibar qaratıń. Ekinshi cikldi programmanı qalay jaqsıraq keńeytiwdi izertlew ushın saqlań.
  3. «Nátiyje, ónim emes» - Tiykarǵı nátiyjelerdi kóbinese ónim (islengen jumıs muǵdarı) emes, al nátiyjelerdi (juwmaqlar) sáwlelendiretuǵın etip jazıń.
  4. «MTNlar hámme nárse emes» - Islep atırǵan hámme nárseńizdi sáwlelendiriwge urınbastan, ólshenetuǵın progresske erisiwdiń eń áhmiyetli tarawların sáwlelendiretuǵın MTNlardı jazıń. MTNlardı wazıypalar hám salamatlıq kórsetkishlerinen ayırıń. Salamatlıq kórsetkishleri baqlanadı hám olardı qadaǵalaw áhmiyetli, biraq tiykarǵı nátiyjelerden ayırmashılıǵı, olar jaqın múddetli jaqsılanıwdıń tiykarǵı dıqqat orayı emes.
  5. MTNlardı úyreniwdiń jalǵız jolı - MTNlardı ámelge asırıw.


MTNlardı jobalaw hám islep shıǵıw tamamlanǵannan keyin, komandalar MTN cikli dawamında óz jumısların nátiyjeli basqarıwdıń áhmiyetli wazıypasına iye boladı. Biznesmen hám avtor Kristina Vodtke maqsetlerge qaray progresske erisiwdi támiyinlew ushın háptelik ritmdi belgilewdi usınıs etedi.

Óz freymvorkinde[19] Vodtke hár dúyshembi kúni tómendegi sorawlarǵa juwap beriwdi usınıs etedi:

  1. Komandanıń MTNlarǵa erisiw isenimliligi qanday?
  2. Komandanıń Salamatlıq Kórsetkishleri jaqsı jaǵdayda ma?
  3. Bul háptede isleniwi kerek bolǵan eń áhmiyetli nárseler qaysılar?
  4. Komanda keyingi tórt hápte ishinde nege tayar bolıwı kerek?

Sın pikirler

MTNlar bir waqıtları ádette jeke adam, komanda hám shólkem dárejelerinde belgilenetuǵın edi; biraq, házirgi waqıtta kópshilik shólkemler jeke qatnasıwshılar ushın MTNlardı anıqlamaydı, sebebi bunday MTNlar wazıypalar dizimine uqsap ketedi hám MTNlardı jumıs nátiyjeliligin bahalaw menen aralastırıp jiberiwge alıp keledi. Kompaniya, komanda hám jeke dárejelerde MTNlardı baslaw ushın motivaciya 2014-jılǵı Google Ventures seminarı videojazbasınan alınǵan, onda Rik Klau MTNlardıń 3 dárejede bolatuǵının túsindiredi. Keyinirek, 2017-jıldıń noyabr ayında, Klau Twitter arqalı anıqlıq kirgizdi: «6- Jeke MTNlardı tolıǵı menen ótkizip jiberiń. Ásirese jas, kishi kompaniyalar ushın. Olar artıqmash. Kompaniya hám komanda dárejesindegi MTNlarǵa dıqqat qaratıń.» Bunnan tısqarı, bir neshe dárejede MTNlardı dúziw MTNlar kóp tárepleri menen qashıwǵa urınatuǵın sarqırama usılınıń artıqmash qollanılıwına alıp keliwi múmkin degen sın pikirler bar.[20]

Uqsas strukturalar

Maqsetler, obyektler, strategiyalar hám ólshemler (MNSÓ) hám Xoshin Kanridiń X-Matricası sıyaqlı basqa strategiyalıq jobalaw freymvorları menen sáykeslik bar. Biraq, MNSÓ óz komponentleriniń biri sıpatında «strategiya»nı anıq kirgizedi.

Sonıń menen birge, MTNlar basqa jumıs nátiyjeliligin basqarıw freymvorkları menen beyimlesedi, tiykarǵı nátiyjelilik kórsetkishleri (TNK) hám teńlestirilgen kórsetkishler kartası arasında jaylasqan.[21]

Derekler

  1. ↑ Bas. «A History of Objectives and Key Results (OKRs)». Plai. 29-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-avgust 2022-jıl.
  2. ↑ Wodtke, Christina. Introduction to OKRs. O’Reilly Media, Inc., 2016. ISBN 9781491960271. 
  3. ↑ «What is an OKR? Definition and examples» (en). What Matters. 24-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-avgust 2021-jıl.
  4. ↑ Maasik, Alexander. Step by Step Guide to OKRs. 
  5. ↑ Bas. «A History of Objectives and Key Results (OKRs)». Plai. 29-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-avgust 2022-jıl.
  6. ↑ Grove, Andrew. High Output Management. Random House, 1983. ISBN 0394532341. 
  7. ↑ Doerr, John. Measure What Matters: How Google, Bono, and the Gates Foundation Rock the World with OKRs. 
  8. ↑ «OKR Cycle». Enterprise Gamification (18-oktyabr 2017-jıl). 8-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-avgust 2019-jıl.
  9. ↑ «OKR Case Studies & Stories - Learn from the best who have had success». ZOKRI. Qaraldı: 13-iyul 2021-jıl.
  10. ↑ Wagner. «Following Frat Party, Twitter's Jack Dorsey Vows to Make Diversity a Company Goal». recode. Vox Media, Inc (27-iyul 2015-jıl). 8-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-noyabr 2015-jıl.
  11. ↑ Fowler. «Reflecting On One Very, Very Strange Year At Uber». Susan Fowler Blog. Susan Fowler. 20-aprel 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-aprel 2018-jıl.
  12. ↑ Chadda. «6 things I learnt about OKRs @ Microsoft». Medium. 8-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-sentyabr 2020-jıl.
  13. ↑ «GitLab: Objectives and Key Results (OKRs)». GitLab. 25-fevral 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-fevral 2022-jıl.
  14. ↑ «How to score OKRs» (en). OKR-Dash Blog. Qaraldı: 21-sentyabr 2024-jıl.
  15. ↑ «OKRs are not "BAU"» (en). What Matters. 13-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-avgust 2021-jıl.
  16. ↑ «re:Work - Guide: Set goals with OKRs» (en). rework.withgoogle.com. 19-noyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-avgust 2021-jıl.
  17. ↑ «Going from Good to Better Part 2» (en). What Matters. 13-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-avgust 2021-jıl.
  18. ↑ Lamorte. «5 mantras for OKRs coaches». The OKRs Blog. Ben Lamorte (29-oktyabr 2020-jıl). 8-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-sentyabr 2022-jıl.
  19. ↑ Wodtke. «Monday Commitments and Friday Wins». Elegant Hack (16-fevral 2014-jıl). Qaraldı: 6-mart 2024-jıl.
  20. ↑ Formgren. «Power of making a difference at work – Blog Article». Its in the Node (15-oktyabr 2018-jıl). 8-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-oktyabr 2018-jıl.
  21. ↑ Davies. «OKR vs Balanced Scorecard – Paul Niven Explains the Difference». Perdoo GmbH (9-oktyabr 2018-jıl). 8-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-dekabr 2018-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Maqsetler_hám_tiykarǵı_nátiyjeler&oldid=119918» saytınan alınǵan