Mashup (veb-qosımsha gibridi)

Mashup (kompyuter sanaatınıń jargonında), veb-islep shıǵıwda, bir grafikalıq interfeyste kórsetilgen jańa xızmetti jaratıw ushın bir neshe derekten alınǵan kontentti paydalanatuǵın veb-bet yamasa veb-qosımsha bolıp tabıladı. Mısalı, paydalanıwshı óz kitapxanalarınıń mánzilleri hám fotosúwretlerin Google kartası menen birlestirip, karta mashupın jaratıwı múmkin.^[1] Bul termin ashıq programmalastırıw interfeysleri (ashıq API) hám maǵlıwmat dereklerin tez hám ańsat integraciyalawdı itibarǵa aladı, olar dáslepki maǵlıwmatlardı islep shıǵarıwdıń baslı sebebi bolmasa da, bayıtılǵan nátiyjelerdi beredi. «Mashup» termini dáslep eki yamasa onnan aslam derekten elementlerdi birlestiriw arqalı bir nárse jaratıwdan kelip shıqqan.^[2]

Mashuptıń tiykarǵı ózgeshelikleri - bul biriktiriw, vizualizaciya hám toplaw. Bar bolǵan maǵlıwmatlardı jeke hám kásiplik paydalanıw ushın paydalıraq etiw áhmiyetli. Basqa xızmetlerdiń maǵlıwmatlarına turaqlı kiris alıw ushın, mashuplar ádette klient qosımshaları yamasa onlayn xosting etilgen boladı.

Ótken jılları kóbirek veb-qosımshalar baǵdarlamashılarǵa maǵlıwmatlar hám funkciyalardı SOA usılında ańsat biriktiriwge múmkinshilik beretuǵın API-lerdi járiyaladı, olardı ózleri qurıwdıń ornına. Mashuplardı sociallıq baǵdarlamalıq táminat hám Veb 2.0 evolyuciyasında belsendi rol oynaydı dep esaplawǵa boladı. Mashup dúziw quralları ádette aqırǵı paydalanıwshılar qollanıwı ushın jetkilikli dárejede ápiwayı. Olar ulıwma programmalastırıw kónlikpelerin talap etpeydi hám kóbirek GUI vidjetlerin, xızmetlerin hám komponentlerin vizual túrde biriktiriwdi qollaydı. Sonlıqtan, bul qurallar paydalanıwshılardıń úles qosıwına múmkinshilik beretuǵın Vebtiń jańa kózqarasına úles qosadı.

«Mashup» termini hesh qanday standart belgilewshi shólkem tárepinen rásmiy anıqlanbaǵan.^[3]

Tariyxı

Vebtiń keńirek tariyxıy konteksti mashuplardıń rawajlanıwı ushın tiykar boladı. Veb 1.0 modeli boyınsha, shólkemler tutınıwshı maǵlıwmatların portallarda saqlap, olardı úziliksiz jańalap turǵan. Olar barlıq tutınıwshı maǵlıwmatların baqlaǵan, al tutınıwshı informaciya alıw ushın olardıń ónimleri hám xızmetlerin paydalanıwǵa májbúr bolǵan.

Veb 2.0 dıń payda bolıwı dástúrli básekilesler arasında keń qollanılǵan hám tutınıwshı maǵlıwmatların ashqan veb-standartlardı kirgizdi. Sol waqıtta, jańa xızmetlerdi islep shıǵıw ushın básekileslerdiń API-lerin aralastırıp hám sáykeslestiriwge múmkinshilik beretuǵın mashuplar payda boldı.

Birinshi mashuplar hár qanday túrdegi maǵlıwmatlar menen biriktiriw hám sonlıqtan maǵlıwmatlardıń vizualizaciyasın jaratıw ushın kartaǵa túsiriw xızmetlerin yamasa foto xızmetlerin paydalanǵan.^[4]Dáslebinde kópshilik mashuplar tutınıwshıǵa baǵdarlanǵan edi, biraq sońǵı waqıtları mashup kárxanalar ushın da paydalı qızıqlı koncepciya sıpatında qaralmaqta. Biznes mashupları jańa kózqaraslardı payda etiw ushın bar ishki maǵlıwmatlardı sırtqı xızmetler menen biriktire aladı. Sonday-aq, Yahoo! Query tilin paydalanıp biypul mashuplardı dúziw ushın pulsız Yahoo! Pipes bar edi.

Mashup túrleri

Biznes mashupları, tutınıwshı mashupları hám maǵlıwmat mashupları sıyaqlı kóp túrli mashuplar bar.^[5] Eń keń tarqalǵan mashup túri - bul ulıwma xalıqqa baǵdarlanǵan tutınıwshı mashupı.

Biznes (yamasa kárxana) mashupları óz resursların, qosımshaların hám maǵlıwmatların basqa sırtqı veb-xızmetler menen biriktiretuǵın qosımshalardı anıqlaydı. Olar maǵlıwmatlardı bir kórsetiwge jámleydi hám biznes hám islep shıǵarıwshılar arasında birge islesiwge múmkinshilik beredi. Bul biznes talapların anıqlaw hám ámelge asırıw ushın islep shıǵarıwshılar hám tutınıwshı (yamasa tutınıwshı wákili, ádette ónim menedjeri) arasında birge islesiwdi talap etetuǵın agile islep shıǵarıw joybarı ushın jaqsı isleydi. Kárxana mashupları - bul hár qıylı ishki hám sırtqı informaciya dereklerinen ámelge asırılıwı múmkin bolǵan informaciyanı usınatuǵın qáwipsiz, vizual jaqtan bay veb-qosımshalar.
Tutınıwshı mashupları brauzerde bir neshe ashıq dereklerden alınǵan maǵlıwmatlardı biriktiredi hám onı ápiwayı brauzer paydalanıwshı interfeysi arqalı shólkemlestiredi.^[6] (mısalı: Wikipediavision Google Map hám Wikipedia API-ın biriktiredi)
Maǵlıwmat mashupları, tutınıwshı mashuplarına qarama-qarsı, bir neshe dereklerden uqsas media hám informaciya túrlerin bir kórsetiwge biriktiredi. Bul resurslardıń barlıǵınıń birikpesi dáslepki dereklerdiń hesh qaysısı tárepinen berilmegen jańa hám ózgeshe veb-xızmetti jaratadı.

API túri boyınsha

Mashuplardı olar paydalanatuǵın tiykarǵı API túri boyınsha da kategoriyalarǵa bóliwge boladı, biraq bulardıń hár qaysısın bir-biri menen biriktiriwge yamasa basqa qosımshalarǵa engiziwge boladı.

Maǵlıwmatlar tipleri

Metaizlew sistemaları tárepinen paydalanılatuǵın indekslengen maǵlıwmatlar (hújjetler, vebloglar, súwretler, videolar, satıp alıw maqalaları, jumıslar ...)
Kartografiyalıq hám geografiyalıq maǵlıwmatlar: geolokaciya baǵdarlamalıq támiyinatı, geovizualizaciya
Fidler, podkastlar: jańalıqlar agregatorları

Funkciyalar

Maǵlıwmat túrlendirgishler: til awdarmashıları, sóylewdi qayta islew, URL qısqartıwshılar...
Kommunikaciya: elektron pochta, shuǵıl xabar almasıw, bildiriw...
Vizual maǵlıwmatlardı kórsetiw: informaciyanı vizualizaciyalaw, diagrammalar
Qáwipsizlikke baylanıslı: elektron tólem sistemaları, ID identifikaciyası...
Redaktorlar

Mashup qollap-quwatlawshı

Texnologiyada, mashup qollap-quwatlawshı - bul sáykes kelmeytuǵın IT resursların mashup jaratıw ushın ańsat biriktiriwge bolatuǵın formaǵa túrlendiretuǵın qural. Mashup múmkinshilik beriwshiler maǵlıwmatlar hám xızmetlerdi biriktiriw ushın kúshli usıllar hám qurallardı (máselen, mashup platformaların) jańa túrdegi resurslarǵa qollanıwǵa múmkinshilik beredi. Mashup múmkinshilik beriwshiniń mısalı - bul elektron kesteden (onı mashup jasaw ushın ańsat paydalanıw múmkin emes) RSS fidin jaratıw quralı. Kóplegen mashup redaktorları mashup qollap-quwatlawshılardı óz ishine aladı, mısalı, Presto Mashup Connectors, Convertigo Web Integrator yamasa Caspio Bridge.

Mashup qollap-quwatlawshılar jáne de «mashuplardı múmkin etetuǵın xızmet hám qural jetkerip beriwshiler» retinde de súwretlengen.

Derekler

↑ What Is a Mashup?.
↑ «mash-up». merriam-webster.com (31-may 2024-jıl).
↑ «Enterprise Mashups: The New Face of Your SOA». SOA WORLD MAGAZINE. — „The term mashup isn't subject to formal definition by any standards-setting body.“. 5-iyun 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-mart 2010-jıl.
↑ Clarkin. «Enterprise Mashups». MSDN Architecture Journal. MSDN Architecture Center (14-yanvar 2009-jıl).
↑ Sunilkumar Peenikal. «Mashups and the enterprise». MphasiS - HP (2009). 2-iyun 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-fevral 2010-jıl.
↑ «Enterprise Mashups: The New Face of Your SOA». SOA WORLD MAGAZINE. — „A consumer mashup is an application that combines data from multiple public sources in the browser and organizes it through a simple browser user interface.“. 5-iyun 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-mart 2010-jıl.

[1] What Is a Mashup?.

[2] «mash-up». merriam-webster.com (31-may 2024-jıl).

[3] «Enterprise Mashups: The New Face of Your SOA». SOA WORLD MAGAZINE. — „The term mashup isn't subject to formal definition by any standards-setting body.“. 5-iyun 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-mart 2010-jıl.

[holmes-4] Clarkin. «Enterprise Mashups». MSDN Architecture Journal. MSDN Architecture Center (14-yanvar 2009-jıl).

[5] Sunilkumar Peenikal. «Mashups and the enterprise». MphasiS - HP (2009). 2-iyun 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-fevral 2010-jıl.

[6] «Enterprise Mashups: The New Face of Your SOA». SOA WORLD MAGAZINE. — „A consumer mashup is an application that combines data from multiple public sources in the browser and organizes it through a simple browser user interface.“. 5-iyun 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-mart 2010-jıl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]