Kontentke ótiw

Pleymeyker

Wikipedia, erkin enciklopediya

Futbolda pleymeyker ‒ bul komandanıń oyın aǵımın baqlaytuǵın, kóbinese hújim hám qorǵanıw háreketlerinde qatnasıp, óziniń kóz-qarası, texnikası, toptı basqarıw qábileti, kreativligi hám pas beriw uqıplılıǵı arqalı gol urıwǵa alıp keletuǵın futbolshı.[1] Olar kóbinese komandanıń «10-nomeri» dep ataladı, sebebi olar kóbinese 10-sanlı futbolkanı kiyedi.

Inglis futbolında bul termin hújimshi yarım qorǵawshı túsinigi menen biraz uqsas, biraq pleymeykerler bir poziciyaǵa sheklenbeydi. Bir neshe pleymeykerler qanatlarda yamasa kreativ, kómekshi hújimshi sıpatında da oynay aladı; ayırımları oraylıq yarım qorǵawshı poziciyasında da háreket ete aladı, hújimde hám maydannıń orta sızıǵında top alıp júriwde gezekpe-gezek qatnasadı. Basqa oyınshılar bolsa tereń jaylasqan pleymeyker sıpatında, yarım qorǵawshı sızıǵınıń artında erkin poziciyada háreket etedi. Pleymeykerler ádette qorǵanıw qábiletleri menen tanılmaydı, sonlıqtan olarǵa kóbinese qorǵawshı yarım qorǵawshı járdem beredi. Kóplegen yarım qorǵawshılar hám hújimshiler joqarıda aytılǵan kreativ hám texnikalıq qásiyetlerge iye bolǵanlıqtan, olar komandada pleymeyker xızmetin atqarıwǵa beyim boladı.

Aldıńǵı pleymeykerler

Hújimshi yarım qorǵawshı Diego Maradona (10-sanlı futbolkada) 1986-jılǵı Meksikadaǵı Jáhán chempionatınıń sherek finalında Angliyaǵa qarsı Argentina ushın «Ásirdiń golın» urıwdan aldın

Eń tolıq hám hár tárepleme pleymeykerler kóbinese aldıńǵı pleymeykerler yamasa erkin roldegi pleymeykerler dep ataladı, óytkeni olar hám oraylıq, hújimshi yarım qorǵawshı poziciyalarında, hám qanatlarda keńirek poziciyalarda háreket ete aladı. Hújimshi pleymeykerler geyde komandanıń «10-nomeri» dep ataladı, sebebi olar kóbinese 10-sanlı futbolkanı kiyedi. Hújimshi yarım qorǵawshı pleymeyker yarım qorǵawshılar menen hújimshiler arasında erkin poziciyada, maydannıń orayında yamasa qálegen qanatta jaylasadı. Bul hújimshi pleymeykerler kóbinese qanat oyınshılarına yamasa hújimshilerge ótkir paslar beredi, olardı dárwaza aldına shıǵaradı yamasa qáwipli toplardı ámelge asıradı, sonday-aq ózleri de gol uradı. Olar ádette tez, shaqqan hám jaqsı kóriw, urıw, pas beriw, ótiw hám dribling qábiletine iye joqarı texnikalı oyınshılar bolıp tabıladı; olar gol urıwı menen birge, assistentler, ótkir paslar beriwi hám hújim oyınların baslawı menen belgili. Italiya futbolında kreativ, texnikalı, aldıńǵı pleymeykerler bir poziciyaǵa sheklenbegenlikten, olardı kóbinese «fantazista» yamasa «trekuartista» dep ataydı.[2] Braziliyada hújimshi pleymeyker «meya atakante» dep atalsa,[3] Argentinada onı «enganche» dep ataydı.[4] Inglis tilinde bul poziciya geyde «shuqanaqta oynaw» dep ataladı, sebebi bul pleymeykerler kóbinese qarsılas komandasınıń yarım qorǵawı menen qorǵawı arasındaǵı boslıqta háreket etip, yarım qorǵaw menen hújimdi baylanıstıradı.[5][6] Diego Maradona, Ziko, Mishel Platini, Marta, Pele, Zinedin Zidan, Kaka, Lionel Messi, Roberto Badjo, Rui Kosta, Mikael Laudrup, George Xadji, Djey-Djey Okocha, Shunsuke Nakamura, Xuan Roman Rikelme hám Franchesko Totti - óz karerası dawamında aldıńǵı yarım qorǵawshı pleymeyker sıpatında maydanǵa shıqqan futbolshılardıń ayırım mısalları.[7][8][9][10][11]

Tereń ornalasqan pleymeykerler

Tereń ornalasqan pleymeyker Andrea Pirlo Evro-2012 sherek finalında Italiya atınan Angliyaǵa qarsı oynap atır

Tereń ornalasqan pleymeykerler, kóbinese 8, 6 yamasa 5 sanlı futbolkalardı kiyedi (ásirese Qubla Amerika futbolında),[12][13][14] olar tereń poziciyadan, tiykarǵı yarım qorǵaw sızıǵınıń ishinde yamasa onnan da artta, kórinisten oraylıq yamasa qorǵanıw yarım qorǵawshısı rolinde háreket etedi. Bul jerde olar toptı qollanıw ushın keńislik hám waqıttı paydalanıp, óz komandasınıń oyın tempin basqaradı hám pútkil komandanıń, tek dárwazaǵa hújim emes, al barlıq háreketlerin shólkemlestiredi. Tereń ornalasqan pleymeykerler kóbinese ózleriniń kóriw qábileti, texnikası hám pas beriwi menen belgili. Kópshiligi jáne de oyındı ózgertiw yamasa hújimge shıǵıp baratırǵan oyınshılardı uzaq paslar menen taba alıw qábileti, sonday-aq alıstan soqqı beriw uqıplılıǵı menen tanılǵan. Kóp tereń ornalasqan pleymeykerler ózleriniń tartıp alıw, jumıs qábileti yamasa qorǵanıw kónlikpeleri menen belgili bolmasa da, jaqsı pas beriw, texnika, kóriw hám toptı alıw qábiletine iye qorǵanıwdan hújimge shekem háreket etetuǵın yarım qorǵawshınıń, mısalı, Yaya Turenin bul rolde oynawı ádettegidey bolıp qaldı. Sebebi bul poziciya qorǵanıw yarım qorǵawshısınıń poziciyasına uqsas, hám bul rol olarǵa oyındı buzıwǵa hám keyin toptı qaytarıp alǵannan soń ózleri gol urıw múmkinshiliklerin jaratıwǵa imkaniyat beredi. 2013-jılı The Guardian gazetası ushın jazǵan maqalasında, jazıwshı Djonatan Uilson bul ayrıqsha kreativ qorǵanıw yarım qorǵawshısı rolin «jaratıwshı» dep súwretledi, Xabi Alonsonı bul poziciyada háreket etken tipik mısal sıpatında keltirip, bılay dep atap ótti: «Xabi Alonso, tartıp alıw qábiletine iye bolsa da, toptı hárekette saqlawǵa itibar qarattı, geyde hújim múyeshin ózgertiw ushın qaptallarǵa uzın paslar jiberip, eski stildegi rejista sıyaqlı háreket etti.»

Italiyada tereń ornalasqan pleymeyker «rejista» dep ataladı,[15] al Braziliyada onı «meya-armador» dep ataydı. Italiyada rejista roli Vittorio Pocconıń metodo sistemasındaǵı oraylıq yarım qorǵawshı yamasa centromediano metodista poziciyasınan rawajlandı (2-3-2-3 formaciyasındaǵı oraylıq yamasa qorǵanıw yarım qorǵawshısı poziciyasınıń aldınǵısı), sebebi metodistanıń wazıypaları tek qorǵanıw emes, al kreativ ta edi; solay etip, metodista tek iyeleniwdi buzıw menen sheklenbesten, toptı qaytarıp alǵannan keyin hújim oyınların baslaw menen de shuǵıllanatuǵın edi. Xavi, Andrea Pirlo, Toni Kroos, Luka Modrich, Maykl Karrik, Pol Skoulz, Miralem Pyanich, Jorjino, Markos Senna, Sandey Olise hám Pep Gvardiola - óz kareraları dawamında tereń ornalasqan pleymeykerler sıpatında háreket etken ayırım mısallar.[16][17][18][19][20]

Basqa variantlar

Luka Modrich aldıńǵı qatardaǵı pleymeykerlik penen boks-tu-boks oyının hám tereń ornalasqan poziciyanı biriktiriw qábileti menen tanılǵan.

Pleymeykerler bir ǵana poziciya menen sheklenbeydi; zamanagóy futboldaǵı kóplegen hújimshi pleymeykerler usı hár qıylı hújim rolleriniń kombinaciyasın oynaydı, kóbinese erkin poziciyada háreket etedi. Ayırım pleymeykerler oraylıq yarım qorǵawshı rolinde de háreket ete aladı, yamasa olarǵa aldıńǵı kreativ rollerde oynaw menen komandanıń tempin qadaǵalaw hám tereń yarım qorǵawshı poziciyasında oyın qurıwǵa qatnasıw arasında almasıp turıw erkinligi beriledi, mısalı, Zinedin Zidan,[21][22] Nesib, yamasa Xuan Roman Rikelme.[23] Kreativlik, sheberlik, kóriw, texnika, taktikalıq sezgirlik hám jaqsı pas beriw qábileti - jaqsı pleymeykerdiń haqıyqıy talapları.[24] Zamanagóy futboldıń fizikalıq hám atletikalıq talaplarınıń artıwı menen, ásirese óz dinamikası, oyındı oqıy alıw qábileti hám topsız jumıs islew qábileti menen tanılǵan yarım qorǵawshı pleymeykerlerdiń tereń poziciyalarda oynawı hám kreativ wazıypalarına qosımsha retinde kóbirek qorǵanıw juwapkershiliklerin alıwı barǵan sayın keń tarqalǵan bolıp barmaqta: Bastian Shvaynshtayger, Toni Kroos hám Pol Pogba sıyaqlı yarım qorǵawshılar kóbinese maydannıń orayında oynaydı hám bir neshe rollerdi atqaradı, hám boks-tu-boks yarım qorǵawshıları, hám jaratıwshılar sıpatında háreket etip, ádette artqa sheginip, qarsılaslardı basımǵa alıwǵa hám toptı qaytarıp alıwǵa járdem beredi, sońınan ya toptı alǵa alıp baradı, ya bolmasa ózleriniń kóriwi, texnikası hám pas beriw qábileti menen oyındı basqarıp, hújimdi baslaydı.

Djonatan Uilsonnıń pikirinshe, Luka Modrich maydanda bir neshe rollerdi atqaratuǵın yarım qorǵawshınıń jáne bir mısalı bolıp tabıladı; ol dáslep Dinamo Zagrebte hújimshi yarım qorǵawshı sıpatında baslaǵan bolsa da, Tottenxemde bolǵan waqtında ol tereń oraylıq maydan pleymeykeri roline kóshirildi, bul oǵan hújimdi basqarıwǵa hám komandalasları ushın múmkinshilikler jaratıwǵa imkaniyat berdi.[25] Ol Real Madridtiń 4-2-3-1 formaciyasında tereń yarım qorǵawshı rolinde oynawın dawam etti. Degen menen, Uilson atap ótkenindey, Modrich kóriniste qorǵawshı yarım qorǵawshı sıpatında oynasa da, ol «tolıǵı menen buzıwshı da, kreativ te emes», al «kesh juwırıwlardı ámelge asırıwǵa yaki toptı ayaǵında alıp júriwge qábiletli» «tasıwshı», biraq onıń jaǵdayında «registanıń belgileri bar».[26]

Derekler

  1. ↑ „Playmaker – Define Playmaker at Dictionary.com“. Dictionary.com.
  2. ↑ „The Fantasista“. Fantasista10.co.uk. Qaraldı: 20-avgust 2014-jıl.
  3. ↑ „Playmaker“. MTV. 12-yanvar 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2015-jıl.
  4. ↑ „Tactics: the changing role of the playmaker“. World Soccer. Qaraldı: 5-yanvar 2015-jıl.
  5. ↑ Felix Keith. „Why Playmakers Are the Premier League's Most Prized Assets“. Bleacher Report (22-oktyabr 2014-jıl). Qaraldı: 8-dekabr 2018-jıl.
  6. ↑ Ben Welch. „Link midfield and attack with a striker in the hole“. FourFourTwo (24-fevral 2012-jıl). Qaraldı: 8-dekabr 2018-jıl.
  7. ↑ Mancini. „THE NUMBER 10“. www.robertomancini.com. Qaraldı: 8-dekabr 2018-jıl.
  8. ↑ „2003: Magical Marta ups the tempo in the States“. FIFA.com (15-oktyabr 2004-jıl). 15-fevral 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-yanvar 2016-jıl.
  9. ↑ Storey. „10 of the best playmakers of the 90s: Zizou, Laudrup, Baggio, Bergkamp…“. www.planetfootball.com (15-sentyabr 2018-jıl). Qaraldı: 8-yanvar 2020-jıl.
  10. ↑ Massarella. „Pele or Puskas? Maradona or Messi? Just who is the best No.10 of all-time?“. FourFourTwo (5-noyabr 2015-jıl). 6-noyabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-yanvar 2020-jıl.
  11. ↑ „Jay-Jay Okocha: The dazzling dribbler who danced his way into football greatness“. FIFA.com (27-aprel 2023-jıl). Qaraldı: 16-noyabr 2023-jıl.
  12. ↑ Ashish Shetty. „Understanding a Regista's role in football“. SportsKeeda.com (19-aprel 2014-jıl). Qaraldı: 15-avgust 2016-jıl.
  13. ↑ Amit Singh. „Xavi, Pirlo, Carrick, Modric... A Tactical And Statistical Analysis of Deep-Lying Playmakers in 2011-12“. Just-Football.com (4-iyun 2012-jıl). Qaraldı: 15-avgust 2016-jıl.
  14. ↑ „Generation Next: Matias Kranevitter amound five young argentine number 5s set to star in 2015“. Just-Football.com (4-yanvar 2015-jıl). Qaraldı: 15-avgust 2016-jıl.
  15. ↑ „The Regista And the Evolution Of The Playmaker“. Football-Analysis.com. 7-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2015-jıl.
  16. ↑ „The resurgence of the deep-lying playmaker“. The False 9. 2-iyul 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-iyun 2012-jıl.
  17. ↑ „The modern role of the playmaker“. FIFA.com (1-avgust 2014-jıl). 23-iyun 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-oktyabr 2017-jıl.
  18. ↑ „Real Madrid and Barcelona want Pjanic? Here's Juventus plan“. Calciomercato (26-yanvar 2018-jıl). Qaraldı: 29-sentyabr 2019-jıl.
  19. ↑ Matthew Amalfitano. „Everything you need to know about... Jorginho“. FourFourTwo (1-noyabr 2014-jıl). Qaraldı: 7-sentyabr 2018-jıl.
  20. ↑ N. „Mesut Ozil and the Top 10 Midfielders in Spain“. Bleacher Report (19-avgust 2010-jıl). Qaraldı: 17-yanvar 2024-jıl.
  21. ↑ Ciaran Kelly. „Zinedine Zidane: The Flawed Genius“. Back Page Football (7-dekabr 2011-jıl). Qaraldı: 6-iyul 2015-jıl.
  22. ↑ Bandini. „Year Zero: The making of Zinedine Zidane (Juventus, 1996/97)“. FourFourTwo (3-may 2017-jıl). 25-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  23. ↑ Jason Cowley. „Lonesome Riquelme is the go-to man“. The Guardian (18-iyun 2006-jıl). Qaraldı: 16-mart 2019-jıl.
  24. ↑ Ebrahim Sadien. „The Regista And the Evolution Of The Playmaker“. Football Analysis (5-iyul 2013-jıl). 7-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-iyul 2015-jıl.
  25. ↑ Davie, Chris (20 June 2011). "How Luka Modric's Contribution Makes him Tottenham's Irreplaceable Asset". WhoScored.com. https://www.whoscored.com/Articles/yJdnBMtCW0WN_pmJ7bcMfQ/Show/How-Luka-Modrics-Contribution-Makes-him-Tottenhams-Irreplaceable-Asset. 
  26. ↑ Wilson, Jonathan (18 December 2013). "The Question: what does the changing role of holding midfielders tell us?". https://www.theguardian.com/football/blog/2013/dec/18/question-holding-midfielders-changing-role. 
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Pleymeyker&oldid=116994» saytınan alınǵan