Kontentke ótiw

Programmalıq támiynat komponenti

Wikipedia — erkin enciklopediya

Programmalıq támiynat komponenti ‒ bul belgili bir funkcionallıqtı óz ishine alatuǵın programmalıq támiynattıń modullik bólegi. Komponenttiń qálegen qásiyetleri - qayta qollanıwǵa jaramlılıq hám saqlawǵa jaramlılıq.[1]

Áhmiyeti

Komponentler programmalıq támiynattı islep shıǵıwshılarǵa hár bir aspekt ushın kod jazıwdıń ornına isenimli bólekler menen programmalıq támiynattı qurawǵa múmkinshilik beredi; bul ámelge asırıwdı arnawlı qurıwdan góre zavodtaǵı montajǵa uqsas etedi.

Qásiyetleri

Komponenttiń qálegen qásiyetlerine tómendegiler kiredi, biraq olar menen sheklenbeydi:

  • Kogeziya - baylanıslı funkcionallıqtı óz ishine aladı
  • Qayta qollanıwǵa jaramlı
  • Bekkem
  • Almastırıwǵa jaramlı - birdey interfeyske iye basqa komponent penen almastırılıwı múmkin
  • Hújjetlestirilgen

Úshinshi tárep

Ayırım komponentler programmalıq támiynat sistemasın qurıp atırǵan sol shólkem yamasa komanda tárepinen ishki túrde islenedi. Ayırımları úshinshi tárep, basqa jerde islep shıǵılǵan hám programmalıq támiynat sistemasına qosılǵan.[2]

Komponentke tiykarlanǵan programmalıq támiynat injeneriyası

Úlken kólemli sistemalar ushın, komponentke tiykarlanǵan rawajlanıw quramalılıqtı basqarıw ushın tártipli processti xoshametleydi.[3]

Freymvork

Ayırım komponentler olardı belgili usılda paydalanıwǵa múmkinshilik beretuǵın freymvork texnologiyasına sáykes keledi. Mısallar: CORBA, COM, Enterprise JavaBeans hám .NET Framework.[4][5]

Modellestiriw

UML-de rezervaciyalaw sistemasın modellestiretuǵın óz-ara baylanıslı komponentlerdiń mısalı

Komponent dizaynı kóbinese vizual túrde modellestiriledi. Unified Modeling Language (UML) 2.0-de komponent tórt múyeshli etip kórsetiledi, al interfeys bolsa usınılǵan interfeysti kórsetiw ushın karamel túrinde hám interfeysti paydalanıwdı kórsetiw ushın rozetka túrinde kórsetiledi.

Tariyxı

Qayta qollanıwǵa jaramlı programmalıq támiynat komponentleri ideyası Duglas MakIlroy tárepinen 1968-jılǵı NATO Programmalıq támiynat injeneriyası konferenciyasındaǵı prezentaciyasında itibar qaratılǵan.[6] (Bul konferenciyanıń bir maqseti sol waqıttaǵı programmalıq támiynat daǵdarısı dep atalǵan máseleni sheshiw edi.) 1970-jılları MakIlroy bul ideyanı Unix operaciyalıq sistemasına qubır ózgesheligin qosıw arqalı ámelge asırdı.

Bred Koks 1980-jıllarda programmalıq támiynat komponenti túsinigin jetilistirdi.[7] Ol Objective-C programmalastırıw tilin oylap tabıw arqalı qayta qollanılatuǵın úshinshi tárep komponentleri ushın infrastruktura hám bazar jaratıwǵa háreket etti.

IBM 1990-jıllardıń basında System Object Model (SOM) di engizdi.

Microsoft 1990-jıllardıń basında Component Object Model (COM) di engizdi. Microsoft COM tiykarında kóplegen tarawǵa tiyisli komponent texnologiyaların qurdı, sonıń ishinde Distributed Component Object Model (DCOM), Object Linking and Embedding (OLE) hám ActiveX bar.

Derekler

  1. Pandey. «Tutorial notes: Software Components and Connectors». medium.com (11-iyul 2023-jıl). Qaraldı: 14-may 2024-jıl.
  2. Yadav. «Types of Software Components — With Examples». LinkedIn (16-aprel 2024-jıl). Qaraldı: 14-may 2024-jıl.
  3. Douglas C. Schmidt. «Why Software Reuse has Failed and How to Make It Work for You». Qaraldı: 14-may 2024-jıl.
  4. Crnkovic, I.. A Classification Framework for Software Component Models. 
  5. Lau, Kung-Kiu (2007). Software Component Models. 
  6. McIlroy. «Mass produced software components». Software Engineering: Report of a conference sponsored by the NATO Science Committee, Garmisch, Germany, 7-11 Oct. 1968. Scientific Affairs Division, NATO (yanvar 1969).
  7. Rainer Niekamp. «Software Component Architecture». Gestión de Congresos - CIMNE/Institute for Scientific Computing, TU Braunschweig. — „The modern concept of a software component largely defined by Brad Cox of Stepstone, => Objective-C programming language“. 28-mart 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-iyul 2011-jıl.