Kontentke ótiw

Qosımsha joybar waqtı

Wikipedia — erkin enciklopediya

Xızmetkerlerge beriletuǵın jeńillikler sıpatında, ayırım jumıs beriwshiler xızmetkerlerdiń jumıs waqtınıń bir bóleginde (ádette procent túrinde) óz jeke joybarları ústinde islewine kepillik beredi.[1][2] Qosımsha joybar waqtı eki shárt penen sheklengen: xızmetker islegen nárse jumıs beriwshiniń intellektual menshigi bolıp tabıladı hám eger soraw berilse, joybardıń kompaniyaǵa qanday da bir jol menen, hátte janapay túrde de payda keltiriwi haqqında túsindirme beriwi kerek.[3]

Google xızmetker waqtınıń 20 procentin qosımsha joybarlar ushın qollanıwǵa bolatuǵın tájiriybeni keń tarqatqanı retinde belgili.[4] Googleda bul AdSense sıyaqlı ónimlerdiń rawajlanıwına alıp keldi.[5][6] Gmail kóbinese 20% joybar dep súwretlense de, onıń jaratıwshısı Pol Buxgeyt onıń hesh qashan bunday bolmaǵanın aytadı.[7] Baǵdarlamanıń dawamlılıǵı soraw astına alınsa da, Google 2020-jılı onıń ele de aktiv baǵdarlama ekenin málimledi.[8]

Bir waqıtları óz xızmetkerleriniń hámmesine yamasa bir bólegine bul jeńillikti usınǵan basqa iri kompaniyalar qatarına BBC (xızmetker waqtınıń 10 procenti),[9] Apple (jıl sayın bir neshe qatar hápte) hám Atlassian (xızmetker waqtınıń 20 procenti) kiredi. LinkedIn sıyaqlı ayırım kompaniyalar xızmetkerler kompaniya waqtında olar ústinde islew ushın ruqsat alıw maqsetinde dáslep óz joybarların usınıwı kerek bolǵan kóbirek sheklewshi versiyalar menen tájiriybe ótkerdi.

Qosımsha joybar waqtı Queens College sociologiya professorı Abraxam Uoker sıyaqlı ayırım akademikler tárepinen «ekspluataciyalıq» dep sınǵa aldı, sebebi ol jumıs beriwshilerge xızmetkerlerdiń jeke biznes ideyaları ústinen intellektual menshik huqıqların beredi, al ideyalardı jumıs beriwshi basqa jaǵdayda hesh qashan islewdi soramaǵan bolar edi.

Tariyxı

3M hám 15% waqıt

15% joybarı 3M tárepinen dúzilgen baslama edi. Bul baǵdarlama ámelge asırılǵan waqıtta, Amerika Qurama Shtatlarınıń jumıs kúshi qatań biznes strukturalarındaǵı júdá iykemsiz jumıs múmkinshiliklerinen ibarat edi.[10][11]

Google ámelge asırıwı

2004-jılı,[12] Google dúziwshileri bul sistemanı qollap-quwatladı. Google ishinde bul baslama «20% Joybarı» dep ataldı. Xızmetkerler tólenetuǵın jumıs waqtınıń 20 procentine shekem jeke joybarlardı ámelge asırıwǵa ilhamlandırıldı. Baǵdarlamanıń maqseti qatnasıwshı xızmetkerlerde innovaciyanı ilhamlandırıw hám sońında kompaniya potencialın arttırıw edi. Googledıń 20% Joybarı 3M baǵdarlamasınıń tásirinde boldı.[13] Googleda Gmail hám AdSense ekewide qosımsha joybarlardan kelip shıqtı.

Bunday sxemanı saqlap qalıwdıń artıqmashılıqların moyınlaw ósken sayın, mektepler óz oqıwshıları ushın klass ortalıǵında bul sistemanı kóshirip aldı. Bunday kreativ túrde stimullanǵan, bahalanbaytuǵın jumıstıń óndiriliwi oqıwshılarǵa bahalawdan qorıqpastan ideyalar menen tájiriybe ótkeriwge múmkinshilik beredi hám olardıń ulıwma oqıwlarına qatnasıwın arttırıwı múmkin.[14] 2013-jıl átirapında ayırım Google xızmetkerleri kompaniya 20 procent waqıttı tolıq toqtatqanın yamasa onı dáslepki koncepciyasınan qayta islep shıqqanın ayttı.[15] Biraq, kompaniya 2020-jılı 20 procent waqıttıń ele de bar ekenin málimledi.

20% Joybarı kóp Google xızmetleriniń rawajlanıwı ushın juwapker. Dúziwshiler Sergey Brin hám Larri Peydj xızmetkerlerge «waqtınıń 20% in Googleǵa eń kóp payda ákeletuǵın nárse ústinde islewge» keńes berdi.[16] Syuzan Voyjicki óz waqtın olardıń AdSense ónimin jaratıwǵa paydalandı.[17] Aqırında, baǵdarlamashı Krishna Bxarat Google Newstı jeke izertlew hám xobbi sıpatında jarattı.

Basqa kompaniyalar

Avstraliyalı kárxana kompaniyası Atlassian 2008-jıldan baslap 20% joybarın qollanıp atır.[18] Qosarlı dúziwshi Mayk Kennon-Bruks «kompaniya ósken sayın innovaciya páseyedi» dep ayttı.[19] Sonlıqtan, innovaciyanı qaytadan ilhamlandırıw ushın sxema kirgizildi. Sistemanıń kirgiziliwi altı aylıq sınaq boldı, injenerlerge 1 million dollar berildi hám olarǵa jeke qızıǵıwshılıqlarına tiykarlanǵan jeke joybarlar ústinde islewge ruqsat etildi.[20] Bul 20% waqıttıń bir bólegi olardıń jıllıq «Ship It» kúni bolıp tabıladı, bunda xızmetkerler qálegen ónimdi jaratıw hám sońınan bul zattı 24 saat ishinde jiberiw wazıypası menen sınaladı.[21] Jumısshılar tazalanǵan pivodan baslap 'Jira' programmalıq támiynat jańalanıwlarına shekem bolǵan ónimlerdi jarattı.

Belgili joybarlar

AdSense

20% Joybarı AdSense rawajlanıwına járdem berdi, bul – baspashılar maqsetli auditoriya ushın media reklamalar óndire alatuǵın baǵdarlama. Bul xızmet veb-sayt islep shıǵıwshılarına hár basıw tiykarında payda tabıwǵa múmkinshilik beredi. Bul xızmet 2003-jıl 18-iyunda ashıq túrde shıǵarıldı. Bul xızmetti Gmail dúziwshisi Pol Buxgeyt kóz aldına keltirgen, ol Gmail xızmeti boyınsha sáykes reklamalardıń júriwin qálegen, biraq joybardı Syuzan Voyjicki ámelge asırdı, ol óziniń arnalǵan 20% waqtında platformanı jaratqan baǵdarlamashılar toparın topladı. Payda bolǵanınan eki jıl ótkennen soń, xızmet kompaniya paydasınıń 15 procentin ákelip atır edi. Xızmet endi ápiwayı tekst, flesh video yamasa bay media túrinde reklamalar usına aladı.

Google News

Xabarlar agregatorı Google News 20% Joybarınıń taǵı bir nátiyjesi bolıp tabıladı. Google News 2006-jılı shıǵarıldı, biraq beta versiyası 2002-jıl sentyabrde engizilgen edi. Bul xızmettiń jaratıwshısı Krishna Bxarat boldı, ol bul programmalıq támiynattı óziniń arnalǵan joybar waqtında islep shıqtı.

Google Dremel

Dremel 2006-jılı Googleda Andrey Gubarev tárepinen «20 procent» joybarı sıpatında oylap tabıldı.[22]

Atlassian

2008-jılı Atlassian óziniń «20% Waqıt Tájiriybesin» járiyaladı, bul altı aylıq sınaq keyinirek tolıq jılǵa uzaytıldı.[23][24] Joybar baslanǵannan altı ay ótkennen soń, kompaniya Jira, Bamboo hám Confluence-de úlken jaqsılanıwlardı kórdi. Bamboo toparı arnalǵan joybar waqtı dawamında mayda Stash 1.0 dı engizdi. Eki belgilengen 'Innovaciya háptesi' seminarları dawamında kompaniya 12 funkciyanı jiberdi. Tájiriybe aqırında, soraw ótkerilgen baǵdarlamashılar ózleri ushırasqan eń úlken másele jańa funkciyalardı jetkeriw hám qáteliklerdi dúzetiw basımı ústinen 20% jumıs ushın waqıt rejelestiriw ekenin bildirdi. Nátiyjede, haqıyqatında qatnasqan baǵdarlamashılar sanına tiykarlanıp, bólingen waqıt «1.1% Waqıtqa» jaqınıraq boldı.

Tiyisli baslama – Atlassian-nıń hár sherekte ótkeriletuǵın 24 saatlıq «ShipIt» xakatonı, bul xızmetkerlerge qálegen joybardı ámelge asırıwǵa múmkinshilik beredi. Burın xızmetkerler bul waqıttı Jira Service Desk-ti jaqsılaw[25] hám júkleniw ekranları ushın Jira programmalıq támiynatın jaqsılaw ushın paydalanǵan.

Paydası menen zıyanı

20% Joybarı xızmetkerlerge kompaniya qulaw basımısız yamasa jumıssızlıq qáwipsiz tájiriybe ótkeriwge múmkinshilik beriw ushın arnalǵan. Xızmetler hám ónimler koncepciyasınan rawajlanatuǵın kompaniyalar ushın innovaciyalıq hám isbilermenlik oylaw tabıs ushın júdá zárúr.

Biraq, islep turǵan biznes ushın ónimdarlıq 20% Joybarı tárepinen unamsız tásir etiliwi múmkin. Burın kompaniyanıń tiykarǵı joybarlarına jumsalǵan waqıttıń joǵalıwı kompaniyanıń ulıwma kórsetkishlerine unamsız tásir etiwi múmkin.[26]

Bul joybardıń waqtın bóliw birgelki emes. Googledıń burınǵı xızmetkeri hám Yahoo! CEOsı Marissa Mayer bir waqıtları «Men sizge Googledıń 20% waqtınıń patas kishkene sırın aytıwım kerek. Bul haqıyqatında 120% waqıt» dep aytqan.

2013-jılı Quartz Googledıń 20% Joybarın «ólgendey bolıp qalǵan» dep táriyipledi. Google basshısı Laslo Boktıń «Work Rules!» kitabında ol koncepciyanıń «ósip hám kemeyip turǵanın» aytadı. Ol xızmetkerlerdiń haqıyqatında jeke joybarlarǵa waqtınıń 10% in arnaytuǵının, ideya «tásirin kórsete baslaǵannan» keyin fokus waqtın arttıratuǵının aytadı. Ol «20 procent waqıt ideyası onıń haqıyqatınan góre áhmiyetlirek» dep aytadı. Jumısshılar hámme waqıt jeke innovaciyaǵa qaray háreketleniwi kerek, biraq ol «formal basqarıw sızıqlarınan sırtta qandayda bir dárejede» islewi kerek.

Atlassian 20% waqıttıń kemshilikleriniń mısalı sıpatında qollanılıwı múmkin. Atlassian qosarlı dúziwshi Mayk Kennon-Bruks 20% Joybarın kompaniya ónimine qanday da belgili jaqsılanıwlar yamasa kemshilikler ákeletuǵının kóriw ushın sınaq sıpatında ámelge asırdı. Olar altı aylıq sınaqtı bir million avstraliya dollarına qarjılandırdı. Bul process dawamında jumısshılar sxema ishindegi tábiyiy strukturalıq qıyınshılıqlar menen gúresti. Bir xızmetker bul 20% waqıttı «jańa funkciyalardı jetkeriw hám qáteliklerdi dúzetiw boyınsha barlıq basımlar arasında» teńlestiriwdiń qıyın ekenin ayttı; baǵdarlama óz xızmetkerleri ushın kóbirek múddetler kirgizdi. Nátiyjede, kompaniya bul 20% Joybardıń haqıyqatında olardıń jumıs waqtınıń 1.1% i bolıp qalǵanın anıqladı. Ushırasqan basqa másele joybarlarda qatnasatuǵın shólkemlestiriw hám topar jumısındaǵı qıyınshılıq boldı. Xızmetkerler jańa programmalıq támiynat jaratıw ushın toparlar shólkemlestirgende, olar basqa minnetlemeleri hám basqa waqıt kesteleri bar xızmetkerler menen islewde qıynaldı.[27] Kompaniya blogları sońǵı on jıllıqta 20% Joybarǵa az silteme beriwdi basladı, bul sxemanıń uzaq múddetli tájiriybelerde tásirin joǵaltatuǵını haqqında siltemeler menen. Kompaniyanıń 'Ship It' kúni ele de xızmetkerge-tiykarlanǵan innovaciyaǵa arnalǵan waqıttıń gúlleniwin kórsetip turadı.

Derekler

  1. ↑ Robinson. «Google Employees Dedicate 20 Percent of Their Time to Side Projects. Here's How It Works» (en). Inc.com (12-mart 2018-jıl). Qaraldı: 8-noyabr 2021-jıl.
  2. ↑ Cheng. «Apple's Tim Cook beefing up employee perks, personal project time» (en-us). Ars Technica (13-noyabr 2012-jıl). Qaraldı: 8-noyabr 2021-jıl.
  3. ↑ Geitz. «Why You Should be Giving Your Developers 20% time» (en). Tighten (6-dekabr 2016-jıl). Qaraldı: 8-noyabr 2021-jıl.
  4. ↑ Xu. «How Side Project Programs Foster Creativity at Work» (en). Built In (6-oktyabr 2020-jıl). Qaraldı: 8-noyabr 2021-jıl.
  5. ↑ Mims. «Google's "20% time," which brought you Gmail and AdSense, is now as good as dead». Quartz (16-avgust 2013-jıl). Qaraldı: 8-noyabr 2021-jıl.
  6. ↑ D'Onfro. «The truth about Google's famous '20% time' policy» (en). www.businessinsider.com (18-aprel 2015-jıl). Qaraldı: 31-may 2019-jıl.
  7. ↑ «How Gmail Happened: The Inside Story of Its Launch 10 Years Ago» (aprel 2014).
  8. ↑ Murphy. «Google Says It Still Swears By the 20 Percent Rule to Find Big Ideas, and You Should Totally Copy It» (en). Inc.com (1-noyabr 2020-jıl). Qaraldı: 17-avgust 2022-jıl.
  9. ↑ Ferne. «BBC - Radio Labs: 10 percent time» (en). www.bbc.co.uk (8-yanvar 2008-jıl). Qaraldı: 8-noyabr 2021-jıl.
  10. ↑ Goetz. «How 3M Gave Everyone Days Off and Created an Innovation Dynamo» (en-US). Fast Company (1-fevral 2011-jıl). Qaraldı: 31-may 2019-jıl.
  11. ↑ Kretkowski, Paul D. „The 15 Percent Solution“. Wired.
  12. ↑ «"An Owner's Manual" for Google's Shareholders». Alphabet Investors Relations. Qaraldı: 28-iyun 2021-jıl.
  13. ↑ «The Tech Classroom - What is the 20% Project in Education?» (en-US). sites.google.com. Qaraldı: 31-may 2019-jıl.
  14. ↑ «The Tech Classroom - What is the 20% Project in Education?» (en-US). sites.google.com. Qaraldı: 13-iyun 2019-jıl.
  15. ↑ Mims. «The '20% Time' Perk at Google Is No More» (en). The Atlantic (16-avgust 2013-jıl). Qaraldı: 11-aprel 2023-jıl.
  16. ↑ D'Onfro. «The truth about Google's famous '20% time' policy» (en). Business Insider Australia (18-aprel 2015-jıl). Qaraldı: 13-iyun 2019-jıl.
  17. ↑ «Susan Wojcicki: The most important Googler you've never heard of» (en-US). The Mercury News (3-fevral 2011-jıl). Qaraldı: 11-aprel 2023-jıl.
  18. ↑ «Atlassian's 20% Time Experiment» (en-US). Work Life by Atlassian (10-mart 2008-jıl). Qaraldı: 31-may 2019-jıl.
  19. ↑ «Atlassian's 20% Time Experiment» (en-US). Work Life by Atlassian (10-mart 2008-jıl). Qaraldı: 13-iyun 2019-jıl.
  20. ↑ «Atlassian's 20% Time: A Year in Review» (en-US). Work Life by Atlassian (19-fevral 2009-jıl). Qaraldı: 31-may 2019-jıl.
  21. ↑ Atlassian. «ShipIt Days» (en). Atlassian. Qaraldı: 31-may 2019-jıl.
  22. ↑ Andrey Gubarev (2020). Dremel: A Decade of Interactive SQL Analysis at Web Scale. https://research.google/pubs/pub49489/. Retrieved 30 September 2022. 
  23. ↑ Cannon-Brookes. «Atlassian's 20% Time Experiment». Atlassian (10-mart 2008-jıl). Qaraldı: 12-iyun 2022-jıl.
  24. ↑ Rotenstein. «Atlassian's 20% Time: A Year in Review». Atlassian (19-fevral 2009-jıl). Qaraldı: 12-iyun 2022-jıl.
  25. ↑ Price. «"24 hours of opportunity": behind the scenes of ShipIt». Work Life by Atlassian (14-oktyabr 2019-jıl).
  26. ↑ Ross. «Why did Google abandon 20% time for innovation?» (en-gb). HRZone (3-iyun 2015-jıl). Qaraldı: 13-iyun 2019-jıl.
  27. ↑ «Innovation Week – 20% time in a box» (en-US). Work Life by Atlassian (10-sentyabr 2012-jıl). Qaraldı: 31-may 2019-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Qosımsha_joybar_waqtı&oldid=120495» saytınan alınǵan