Sport klubı

Braziliyanıń Belu-Orizonti qalasındaǵı sport klubı, onda futzal, gandbol, basketbol hám voleybol ushın hár túrli tegislengen hám boyalǵan maydanlar, aldıńǵı planda eki júziw basseyni súwretlengen.

Sport klubı yamasa sport jámiyeti, geyde jeńil atletika klubı yaki sport associaciyası − sport penen shuǵıllanıw maqsetinde dúzilgen adamlar toparı.

Sport klubları ápiwayı aǵzaları birge oynaytuǵın, haqı tólenbeytuǵın hám geyde basqa usınday klublar menen oynaytuǵın, kóbinese shańaraq aǵzaları hám doslarınıń gúwası bolatuǵın shólkemlerden baslap, úlken kommerciyalıq shólkemlerge shekem boladı. Bul kommerciyalıq shólkemlerde professional oyınshılar bar bolıp, olardıń komandaları basqa klublardıń komandaları menen úziliksiz jarısadı hám geyde kóp sanlı pullı tamashagóylerdi tartadı. Klublar bir sport túrine yamasa bir neshe sport túrine (kóp sportlı klublar) arnalǵan bolıwı múmkin.

«Jeńil atletika klubı» termini geyde ulıwma sport klubı ushın qollanıladı, tek ǵana atletikaǵa arnalǵan klub emes.

Fridrix Lyudvig Yannıń Terner háreketi, dáslep 1811-jılı Berlindegi Folkspark Xazenxaydede ámelge asırılǵan, zamanagóy sport klublarınıń payda bolıwına tiykar saldı.

Shólkemlestiriw

Úlken sport klubları velosiped polosı, futbol, basketbol, futzal, kriket, voleybol, gandbol, rink xokkeyi, bouling, suw polosı, regbi, jeńil atletika, boks, beysbol, velosport, tennis, eskek esiw, gimnastika hám basqa da sport túrleri boyınsha professional hám háwesker bólimlerge iye bolıwı menen ajıralıp turadı. Buǵan qosımsha, eyrsoft, bilyard, e-sport, baǵdarlaw, peyntbol yamasa roller derbi sıyaqlı dástúrli emes sport túrleri de kiredi. Sport klubına tiyisli komandalar hám sportshılar bir neshe hár túrli ligalarda, chempionatlarda hám turnirlerde bir klub reńlerin kiyip hám bir klub atın qollanıp jarısa aladı. Olar sonday-aq bir klubtıń ıqlasbentler bazasın, qollap-quwatlawshıların hám imaratların bólisedi.

Kóplegen professional sport klubları associaciyalanǵan sistemaǵa iye, onda baylanıslı ıqlasbentler jıllıq tólem tóleydi. Bunday jaǵdaylarda, ıqlasbentler pútkil máwsim dawamında klubtıń úy oyınlarına hám kórgizbelerine qatnasıwǵa huqıqlı boladı, sonday-aq klubtıń imaratlarında derlik hár qanday sport túri menen shuǵıllanıw huqıqına iye boladı. Dizimge alınǵan aǵza aǵzalıq tólemleri, qatnasıw túsimleri, qáwenderlik shártnamaları, komanda tovarların satıw, televidenie huqıqları hám sportshı/oyınshı transfer tólemleri ádette sport klubın qarjılandırıwdıń tiykarǵı derekleri bolıp tabıladı. Buǵan qosımsha, birjada dizimge alınǵan sport klubları yamasa olardıń komandaları bar - úlken kóp sportlı klublarǵa tiyisli bir neshe professional Evropa futbol klubları buǵan mısal bola aladı (atap aytqanda, Portugaliya SAD-ları (Sociedade Anónima Desportiva) mısalı, Sport Lisboa e Benfica hám Sporting Clube de Portugal, yamasa Ispaniya SAD-ları (Sociedad Anónima Deportiva) Real Zaragoza, S.A.D. hám Real Betis Balompié S.A.D., sonday-aq Società Sportiva Lazio S.p.A. sıyaqlı Italiya klubları).

Ayırım sport komandaları bir sportqa qatnası joq kompaniya tárepinen iyelenedi hám qarjılandırıladı, mısalı, Red Bull GmbH kompaniyasına tiyisli bir neshe sport komandaları, olar ulıwma Red Bulls dep ataladı. Buǵan basqa mısallar - dáslep jumısshı komandaları bolǵan Bayer AG hám Philips korporaciyaları tárepinen sáykes túrde Bayer 04 Leverkusen hám PSV Eindhoven arqalı iyelengen bir neshe sport komandaları, Samsung Group kompaniyasına tiyisli komandalar (Samsung Sports) hám Anschutz Entertainment Group (AEG) kompaniyasına tiyisli komandalar. Olar hár túrli sport túrleri hám ligalarda jarısıwı múmkin, ayırım jaǵdaylarda bir neshe mámlekette bas keńsege iye bolıwı múmkin.

Aǵzalıq

Básekili klub sportı tarawında, sportshı ádette bir disciplina boyınsha tek bir klubqa dizimge alınadı hám jarıs yaki máwsim dawamında tek sol klub ushın jarısadı. Buǵan qosımsha, oyınshılardı almastırıw hám transferler, sportshılardı waqıtsha beriw kelisimleri hám klubqa baylanıssız sınaqtan ótiwshiler kiredi. Eger sportshı bir neshe disciplinada jarıssa, yaki klub aǵzalıǵı jergilikli atletika klubları sıyaqlı jámiyetlik yaki shınıǵıw táreplerine iye bolsa, onda sportshılar bir neshe klubqa dizimge alınıwı múmkin.

Kóp aǵzalıq jeke sport túrlerinde kóbirek ushırasadı, mısalı, atletika sportında uzaq aralıqqa juwırıwshı trek hám maydan komandası ushın da, jol juwırıw komandası ushın da jarısıwı múmkin, sonday-aq shınıǵıw maqsetinde jergilikli sport klubında qosımsha aǵzalıqqa iye bolıwı múmkin. Ayırım milliy sport shólkemleri sportshıdan klub aǵzalıǵınıń basımlıq tártibin kórsetiwdi talap etedi, qaysı klubtıń sportshınıń xızmetine joqarı yaki birinshi talapqa iye ekenligin belgileydi.

Dúnya júzi boyınsha sport klubları

Dúnyanıń kóp aymaqlarında, mısalı Evropa, Arqa Afrika, Batıs Aziya, Hindistan subkontinenti yaki Oraylıq hám Qubla Amerikada bir neshe sport bólimleri (kóp sportlı klublar) yaki tarmaqları bar sport klubları, sonıń ishinde joqarı básekili kásiplik komandalar, júdá keń tarqalǵan hám sol jerlerdegi eń kúshli hám kórnekli sport mákemelerine aylanǵan. Ulıwma alǵanda, studentler sportın hár biri óz bilimlendiriw mákemesin kórsetetuǵın hám bir neshe sport túrleri boyınsha jarısatuǵın kóp sportlı klublardan ibarat dep sıpatlawǵa boladı.

Amerika Qurama Shtatlarında The New York Athletic Club hám Los Angeles Athletic Club sıyaqlı iri mákemeler bir neshe sport túrlerinde qatnasatuǵın atletikalıq klublar sıpatında xızmet etedi. Sonday-aq, bir sport komandasınan ibarat bolǵan sport klublarınıń mısalları da kóp. NFL (amerikalı futbol), CFL (kanadalı futbol), NBA (basketbol), MLB (beysbol), NHL (muz xokkeyi) yaki MLS (futbol) sıyaqlı Arqa Amerika sport ligalarınıń hár bir komandasın sport klubları dep atawǵa boladı, biraq ámelde olar tek bir sport túrine baǵdarlanǵan. Ayırım qáteler bar, ásirese bir iyelik dúzilisi astında bir neshe usınday komandalar bolǵan jaǵdayda, bunday jaǵdayda klub «sport hám oyın-zawıq» kompaniyası dep atalıwı múmkin; mısalı, One Buffalo sport klubın alıp qarayıq, ol NFL komandası (Buffalo Bills), eki xokkey komandası (Buffalo Sabres hám Rochester Americans), kásiplik lakross (Buffalo Bandits hám Rochester Knighthawks) hám ulıwma atletika hám fitnes (Impact Sports and Performance) komandaların óz ishine aladı. Hátte usınday jaǵdaylarda da, jámáátlik kelisim shártnamaları hám shártnama nızamları ulıwma alǵanda sport hám oyın-zawıq kompaniyası ishindegi bir sport komandasınıń oyınshısına sol kompaniyanıń basqa komandasında avtomat túrde oynawǵa ruqsat bermeydi. Ekinshi tárepten, Amerika varsitet komandaları ulıwma alǵanda bilimlendiriw mákemesine tiyisli haqıyqıy kóp sportlı klubtı payda etetuǵın dúziliske shólkemlestirilgen, biraq varsitet kolledj atletikası hesh qashan klublar dep atalmaydı; Amerika kolledjleri hám universitetlerindegi «klub sportı» kolledjler tárepinen emes, al studentler shólkemleri tárepinen tikkeley qollap-quwatlanatuǵın sport túrlerine qatnasadı (amerikalı futbol hám muz xokkeyi boyınsha pútkilley kolledj «klub» komandalarınan ibarat eki liga ushın National Club Football Association hám American Collegiate Hockey Association mısalların kóriń).

Birlesken Korollikte derlik barlıq iri sport shólkemleri bir sport túrine arnalǵan. Buǵan qátelik - Uelstegi Kardiff qalasında jaylasqan Cardiff Athletic Club, ol Cardiff Arms Park maydanınıń iyesi bolıp tabıladı. Ol qalada kriket (Cardiff Cricket Club), regbi-yunion (ol yarım-kásiplik Cardiff Rugby Club kompaniyasınıń tiykarǵı akcioneri), dala xokkeyi (Cardiff & Met Hockey Club), tennis (Lisvane (CAC) Tennis Club) hám bouling (Cardiff Athletic Bowls Club) bólimleri menen eń joqarı áhmiyetli háwesker sport iskerlikleriniń kópshiligi ushın juwapker. Catford Wanderers Sports Club te kóp sportlı shólkem bolıp, badminton, kriket, futbol hám tennis imkaniyatlarına iye. Bunnan tısqarı, basqa bir qansha ellerdegi sıyaqlı, kóplegen universitetler hám kolledjler kásiplik yaki yarım-kásiplik dárejede studentler sport iskerlikleriniń keń kólemin rawajlandıradı. Fulham F.C. bir waqıtları kásiplik regbi-liga komandasın hám eskek esiw klubın basqarǵan, bunı basqa futbol klubları da sońınan qaytalaǵan. Kóplegen futbol klubları kriket komandalarınan kelip shıqqan. Búgingi kúnde kópshilik iri qalalarda hár bir sport túri ushın ayırım klublar bar (mısalı, Manchester United Football Club hám Lancashire County Cricket Club Manchesterde jaylasqan).

Xalıqaralıq kóplegen klublar ózlerin futbol klubları dep ataydı («FC», Britaniya inglis tilinde «Football Club» hám nemis tilinde «Fußball-Club»; portugal tilinde «CF», Clube de Futebol hám ispan tilinde Club de Fútbol). Ulıwma alǵanda, Britaniya futbol klubları tek futbol komandaların shıǵaradı. Biraq basqa bir qansha ellerdegi olardıń uqsasları, hátte futbol klubları dep atalsa da, tolıq kóp sportlı klublar bolıwǵa beyim (Futebol Clube do Porto; Fußball-Club Bayern München; Futbol Club Barcelona). Uqsas qısqartpa «SC» («Soccer Club» mánisinde) geyde Arqa Amerika inglis tilinde qollanıladı (mısalı, Nashville SC hám Orlando City SC), biraq Arqa Amerika komandalarınıń kópshiligi (Arqa Amerika inglis tilinde «football» sózi Arqa Amerika torlı maydan futbolına qatnası bolǵanı sebepli biraz gúmanlı bolsa da) onıń ornına atında «F.C.» di qollanadı (mısalı, FC Dallas yamasa Toronto FC).