Titanik (film, 1997)

Titanik

Kinoteatr afishası
Rejissyor	Djeyms Kemeron
Scenariy avtorı	Djeyms Kemeron
Prodyuserler	Djeyms Kemeron Djon Landau
Bas rollerde	Leonardo Di Kaprio Keyt Uinslet Billi Zeyn Keti Beyts Frensis Fisher Bernard Xill Djonatan Xayd Denni Nuchchi Devid Uorner Bill Pakston
Operatorlıq jumıs	Rassell Karpenter
Montaj	Konrad Baff Djeyms Kemeron Richard A. Xarris
Muzıka	Djeyms Xorner
Óndiriwshi kompaniyalar	Paramount Pictures 20th Century Fox Lightstorm Entertainment
Distribyutor	Paramount Pictures (AQSH hám Kanada) 20th Century Fox (xalıqaralıq)
Shıǵarılǵan sáneler	1-noyabr 1997 (Tokio) 19-dekabr 1997 (AQSH)
Dawamlılıǵı	195 minut
Mámleket	AQSH
Til	Inglis tili
Byudjet	200 million dollar
Kassalıq jıynaǵı	2.264 milliard dollar

Titanik (ingl. Titanic) ‒ rejissyor Djeyms Kemeron tárepinen súwretke alınǵan, ataqlı Titanik kemesiniń apatı tuwralı epikalıq-romantikalıq film. Tariyxıy hám qıyalıy aspektlerdi óz ishine alǵan bul film 1912-jılı RMS Titanik kemesiniń batıwı haqqındaǵı waqıyalarǵa tiykarlanǵan. Leonardo Di Kaprio hám Keyt Uinslet kemeniń birinshi sayaxatı waqtında bir-birine ashıq bolıp qalatuǵın hár qıylı sociallıq klass wákilleri sıpatında bas rollerdi oynaydı. Filmde jáne de Billi Zeyn, Keti Beyts, Frensis Fisher, Bernard Xill, Djonatan Xayd, Denni Nuchchi, Devid Uorner hám Bill Pakston sıyaqlı aktyorlar quramı qatnasqan.

Kemeronnıń film ushın ilhamı keme apatlarına bolǵan qızıǵıwshılıǵınan kelip shıqqan. Ol apattıń emocionallıq tásirin jetkeriw ushın adamlardıń joǵalıwı menen aralasqan muhabbat tariyxı áhmiyetli bolatuǵının sezgen. Óndiris 1995-jıldıń 1-sentyabrinde baslanǵan, sol waqıtta Kemeron Titanik kemesiniń qaldıqların súwretke túsirgen. Izertlew kemesindegi zamanagóy saxnaları Akademik Mstislav Keldısh kemesinde túsirilgen, Kemeron bunı qaldıqlardı súwretke alıwda baza sıpatında paydalanǵan edi. Batıwdı qayta jaratıw ushın masshtablı modeller, kompyuter járdeminde islengen súwretler hám Baxa studiyalarında qurılǵan Titaniktiń qayta tiklengen versiyası qollanılǵan. Film dáslep 20th Century Fox kompaniyasında rawajlandırılǵan, biraq byudjettiń kóbeyiwi hám kesteden artta qalıwı sebepli Fox kompaniyası Paramount Pictures kompaniyasınan finanslıq járdem soraǵan; Paramount AQSH hám Kanadada distribuciyanı ámelge asırǵan, al Fox filmdi xalıqaralıq kólemde shıǵarǵan. Titanik sol waqıtta eń qımbat film bolǵan, onıń óndiris byudjeti 200 million dollar bolǵan. Túsiriliwler 1996-jıldıń iyul ayınan 1997-jıldıń mart ayına shekem dawam etken.

Titanik 1997-jıldıń 19-dekabrinde ekranǵa shıqtı. Ol óziniń vizuallıq effektleri, aktyorlıq oyınları (ásirese Di Kaprio, Uinslet hám Gloriya Styuarttıń), óndiris sapası, rejissyurası, saz shıǵarması, kinematografiyası, syujeti hám emocionallıq tereńligi ushın maqtaldı. Basqa sıylıqlar qatarında, ol 14 Oskar sıylıǵına usınıldı hám rekordlıq 11 sıylıqtı, sonıń ishinde Eń jaqsı film hám Eń jaqsı rejissyor nominaciyaların jeńip aldı, bunda Ben-Hur (1959) filmi menen bir film alǵan eń kóp Oskar sıylıqları boyınsha teńlesip qaldı. Dáslepki dúnya júzilik tabısı 1.84 milliard dollardan asıp, Titanik milliard dollar belgisine jetken birinshi film boldı. Ol 2010-jılǵa shekem eń kóp tabıs tapqan film boldı, keyin Kemeronnıń kelesi filmi Avatar (2009) onnan ozıp ketti. Dáslepki teatr kórsetiwleri, video satıwları, saundtrek satıwları hám AQSH translyaciya huqıqlarınan túsken tabıs 3.2 milliard dollardan astı. Bir neshe márte qayta kórsetiwler filmniń dúnya júzilik teatr tabısın 2.264 milliard dollarǵa jetkerdi, bul onı Avatardan keyin dúnya júzi boyınsha 2 milliard dollardan kóp tabıs tapqan ekinshi filmge aylandırdı. 2017-jılı AQSH Kongress kitapxanası onı «mádeniy, tariyxıy yamasa estetikalıq áhmiyetke iye» dep esaplap, AQSH Milliy film reestrinde saqlaw ushın tańladı.

Syujet

1996-jılı, Akademik Mstislav Keldısh izertlew kemesinde, ǵáziyne awshısı Brok Lovett hám onıń komandası RMS Titanik kemesiniń suw astındaǵı qaldıqların izertleydi, Okean júregi dep atalatuǵın monshaqtı tabıwǵa úmit etip. Biraq, olar monshaqtı taǵıp turǵan jas hayaldıń súwreti salınǵan qaǵaz bar seyfti tabadı. Súwret 1912-jıl 14-aprel kúni salınǵan, bul Titanik aysbergke urılıp, batqan hám shama menen 1,500 adamnıń ólimine alıp kelgen kún edi. Bul ashılıw haqqında televidenie xabarın kórgennen keyin, júz jasar Roza Douson Kalvert Lovett penen baylanısqa shıǵıp, óziniń súwrettegi hayal ekenin aytadı. Monshaqtıń qay jerde ekenin anıqlawǵa járdem bere alar degen úmitte, Lovett Roza hám onıń aqlıǵın Keldısh kemesine alıp keledi, sol jerde Roza Titaniktegi jolawshı sıpatındaǵı tájiriybesin aytıp beredi.

1912-jılı, 17 jasar Roza De Uitt Bukater Sautgemptonda Titanikke óziniń bay qáwenderi Kel Xokli hám anası Rut penen birge minedi. Rut Rozanıń Kelge turmısqa shıǵıwı olardıń finanslıq mashqalaların sheshetuǵının aytadı, biraq Roza bul muhabbatsız neke ushın baxıtsız. Ózin duzaqqa túskendey sezip, Roza kemeniń artqı bóliminen sekirip, óz janına qastlıq qılıwdı oylaydı, biraq onı Djek Douson, jarlı kóshpeli súwretshi toqtatadı. Djek penen Roza doslıq ornatadı, hám Djek oǵan bolǵan sezimleriniń ósip baratırǵanın moyınlaydı. Dáslep qarsılıq kórsetken Roza, Kel hám Ruttıń narazılıǵına qaramastan, Djekke ashıq bolıp qalǵanın túsinedi.

Roza Djekti óz bólmesine alıp kelip, tek monshaqtı taǵıp jalańash halda onnan súwretin salıwın soraydı. Sonnan keyin, olar Keldiń xızmetshisi Spayser Lovdjoydan qashıp, júk bólimindegi mashinada jınıslıq qatnasqa túsedi. Aldıńǵı palubada olar kemeniń aysbergke urılǵanın kóredi hám oficerlerdiń jaǵdaydıń qáwipliligi haqqında sóylesip atırǵanın esitedi. Kel Djektiń Rozanıń súwretin salǵanın hám ol qaldırǵan mazaq xattı tapqanda, ol Lovdjoyǵa monshaqtı Djektiń ústine qoyıwdı buyırıp, onı urlıqta ayıplawdı shólkemlestiredi. Djek qamaqqa alınıp, kapitannıń ofisine qamaladı, al Kel monshaqtı óz paltosınıń qaltasına saladı.

Keme suwǵa bata baslaǵanda, hayallar menen balalarǵa qutqarıw qayıqlarına minip ketiwge birinshi gezekte múmkinshilik beriledi. Roza Djekti tawıp azat etedi, hám olar palubaǵa qaytıp keledi. Sol jerde Kel Rozaǵa qutqarıw qayıǵına miniwdi usınıs etedi, ózi hám Djek basqa qayıqqa minetuǵının aytadı. Ol bilmesten monshaq salınǵan paltosın Rozaǵa kiygizedi. Biraq, Rozanıń qayıǵı tómenge túsirilip atırǵanda, ol Djekti taslap ketiwdi qálemey, batıp baratırǵan kemege qaytıp sekiredi. Ǵázeplengen Kel tapansha alıp, olardı suwǵa tolıp baratırǵan keme boylap quwadı, biraq olar qashıp ketkende bul háreketin toqtatadı. Kel ózin bir balanıń ákesi sıpatında kórsetip, qutqarıw qayıǵına orın alıwǵa erisedi.

Kemeniń suwǵa tolǵan tumsıǵı batqanda, quyrıq bólimi hawaǵa kóteriledi, hám Djek penen Roza qorshawǵa jabısıp turadı. Keme ekige bólinedi, hám quyrıq bólimi qalǵan jolawshılar menen birge muzlı suwǵa batadı. Djek Rozaǵa kishkene qalqıp júrgen sınıqqa shıǵıwǵa járdem beredi hám onnan aman qalıp, tolıq ómir súriwge wáde beriwin soraydı. Djek gipotermiyadan óledi, biraq Roza qaytıp kelgen qutqarıw qayıǵı tárepinen qutqarıladı hám keyin RMS Karpatiya kemesi tárepinen qutqarıladı. Roza Kel hám anasınan jasırınıp qaladı hám Nyu-York qalasına kelgende ózin Roza Douson dep tanıstıradı.

Házirgi waqıtta Roza Keldiń 1929-jılǵı birja qulawınan keyin baylıǵınan ayırılıp, óz janına qastlıq etkenin ashıp beredi. Ol «Keldısh» ekipajına Djektiń onı hár tárepleme qutqarǵanın aytadı hám ol haqqındaǵı estelikleri ǵana qalǵanına ókinish bildiredi. Rozanıń «Titanik» haqqındaǵı gúrrińinen tásirlengen Lovett monshaqtı izlewden bas tartadı. Túnde «Keldısh»tıń artqı tárepinde jalǵız qalǵan Roza, usı waqıtqa shekem ózinde saqlap kelgen monshaqtı keme qaldıqları ústindegi teńizge taslaydı. Keyinirek, ol tóseginde uyıqlap atırǵanday kórinedi, onıń shkafındaǵı súwretler Djek tárepinen ilhamlandırılǵan erkin hám mazmunlı ómirdi kórsetedi. Pútkilley zaqımlanbaǵan «Titanik»tiń bortında jas Roza úlken tekshede Djek penen qayta ushırasadı, keme batqanda qaytıs bolǵan jolawshılar hám ekipaj aǵzaları olardı qol shappatlap kútip aladı.

Aktyorlar quramı

Oydan shıǵarılǵan personajlar

Leonardo Di Kaprio (2002-jılı túsirilgen súwrette), Djek Dousonnıń rolin oynaǵan, hám Keyt Uinslet (2006-jılı), Roza De Uitt Bukaterdiń rolin oynaǵan

• Leonardo Di Kaprio Djek Douson rolinde. Kemeron aktyorlar quramınıń ózlerin haqıyqattan da «Titanik»te otırǵanday seziwi, onıń janlılıǵın qayta jasawı hám «sol energiyanı Djekke beriwi kerek edi, ... júregi kókke kóterile alatuǵın suwretshi» dep ayttı. Djek Viskonsin shtatınıń Chippeva-Folls qalasınan shıqqan, dúnyanı, sonıń ishinde Parijdi aralaǵan gezbe, jarlı jetim sıpatında súwretlengen. Ol poker oyınında «Titanik»ke eki úshinshi klass biletin utıp aladı hám dostı Fabricio menen birge sayaxat qıladı. Ol Rozanı birinshi kórgennen-aq oǵan qızıǵadı. Kúyew jigittiń kelesi kúni keshki awqatqa mirát etiwi Djekke bir keshe dawamında birinshi klass jolawshıları menen aralasıwǵa múmkinshilik beredi. Kemeronnıń bul rolge dáslepki tańlawı River Feniks bolǵan edi, biraq ol 1993-jılı qaytıs boldı. Metyu MakKonaxi, Kris O'Donnell, Billi Krudap hám Stiven Dorf sıyaqlı tájiriybeli aktyorlar qaralǵanına qaramastan, Kemeron olardı 20 jaslı jigittiń roline júdá úlken dep esapladı. Tom Kruz qızıqtı, biraq onıń soraǵan bahası júdá joqarı edi. Kemeron Djared Letonı bul rolge qarastırdı, biraq Leto kastingten ótiwden bas tarttı. Djeremi Sisto Uinslet hám Roza roline talaban basqa úsh aktrisa menen birge bir qatar ekran sınaqların ótkerdi. Sol waqıtta 21 jasta bolǵan Di Kaprioǵa Kemeronnıń dıqqatı kasting rejissyorı Mali Finn tárepinen awdarıldı. Dáslep, ol bul roldi qálemedi hám óziniń birinshi romantikalıq saxnasın oqıwdan bas tarttı. Kemeron bılay dedi: «Ol onı bir ret oqıdı, sońınan oynay basladı, hám men onı qaytadan dıqqat qoydıra almadım. Biraq bir máwritke, aspannan nur túsip, toǵaydı jaqtılattı.» Kemeron Di Kaprionıń aktyorlıq uqıbına qattı isendi hám oǵan bılay dedi: «Qara, men bul jigitti qapa hám nevrotik etpeymen. Men oǵan tik hám aqsaqlıq hám sen qálegen barlıq nárselerdi bermeymen.» Kemeron bul personajdı Djeyms Styuart yamasa Gregori Pek oynaǵan personajlar sıyaqlı elesletti. Djek Douson oydan shıǵarılǵan personaj bolsa da, Nova-Shotlandiyanıń Galifaks qalasındaǵı Fervyu qábiristanında, onda 121 qurban jerlengen, «Dj. Douson» dep belgilengen qábir bar. Prodyuserler film shıqqannan keyin ǵana haqıyqıy Dj. Douson haqqında bildi.
• Keyt Uinslet Roza De Uitt Bukater rolinde. Kemeron Uinslettiń «izlegen nársesi bar» ekenin hám onıń «júzinde, kózlerinde bir sapa» bar ekenin ayttı, ol «adamlardıń onıń menen aqırına deyin birge bolıwǵa tayar bolatuǵının bildi». Roza - Filadelfiyadan kelgen 17 jaslı qız, ol ózi hám anası Rut joqarı klass mártebesin saqlap qalıwı ushın ákesiniń óliminen keyin qarızǵa batqan waqıtta 30 jaslı Kel Xoklige úyleniwge májbúr boladı. Roza Titanikke Kel hám Rut penen birge birinshi klass jolawshısı sıpatında minedi hám Djek penen ushırasadı. Uinslet óz qaharmanı haqqında bılay dedi: «Onıń berejaq nársesi kóp, hám onıń júregi ashıq. Ol dúnyanı izertlep, sayaxat etiwdi qáleydi, biraq ol bunıń bolmaytuǵının [sezedi]». Gvinet Peltrou, Vinona Rayder, Kler Deyns (aldıńǵı jılı «Romeo + Djuletta» filminde Di Kaprio menen birge islegen), Gabriel Anvar hám Riz Uizerspun bul rolge qarastırılǵan. Olar bas tartqannan keyin, Uinslet rol ushın qattı gúresti. Ol Kemeronǵa Angliyadan kúndelikli xatlar jiberdi, bul Kemeronnıń onı Gollivudqa kastingke shaqırıwına alıp keldi. Di Kaprio sıyaqlı, kasting rejissyorı Mali Finn dáslep onı Kemeronnıń dıqqatına jetkerdi. Rozanı izlegende, Kemeron personajdı «Odri Xepbern tipindegi» dep súwretledi. Ol dáslep Uinsletti tańlawǵa gúmanlandı, hátteki onıń kastingde onı tásirlendirgennen keyin de. Di Kaprio menen kastingnen ótkennen keyin, Uinslet oǵan sonshelli tásirlengen edi, ol Kemeronǵa sıbırlap: «Ol ájayıp. Eger meni tańlamasańız da, onı tańlań» dedi. Uinslet Kemeronǵa bir dáste roza gúlin «Siziń Rozańızdan» dep qol qoyılǵan xat penen jiberdi hám oǵan telefon arqalı lobbilik etti. «Siz túsinbeysiz!» dep jalındı ol bir kúni Kemeronnıń Xammerindegi mobil telefonına jetkende. «Men Rozaman! Siziń nege basqa adamlardı kórip atırǵanıńızdı túsinbeymen!» Onıń jigerliligi hám talantı nátiyjesinde Kemerondı onı bul rolge alıwǵa isendirdi.
• Billi Zeyn Kel Xokli rolinde, Rozanıń menmen hám ózinshe kókirek 30 jasar qáwenderi, ol Pittsburgtaǵı polat baylıǵınıń miyrasxorı. Ol Rozanıń Djekke bolǵan muhabbatına narazı. Kemeron dáslep bul rolge Maykl Bindi qaradı, ol burın «Terminator», «Ózgeler» hám «Túpsizlik» filmlerinde birge islegen, keyin onı Metyu MakKonaxige usındı, al Rob Lou bolsa bul rol ushın gúreskenin ayttı.
• Frensis Fisher Rut De Uitt Bukater rolinde, Rozanıń jesir anası, ol óz shańaraǵınıń joqarı jámiyettegi abıroyın saqlap qalıw ushın Rozanı Kelge turmısqa shıǵıwǵa májbúrleydi. Filmde súwretlengen kóp aqsúyek jolawshılar sıyaqlı, onıń minez-qulqı elitalıq hám jeńil-jelpi. Ol qızın súyedi, biraq jámiyettegi orınnıń súyispenshilikke tolı nekeden góre áhmiyetlirek dep esaplaydı. Ol Djekti qattı jaqtırmaydı, hátteki ol qızınıń ómirin qutqarǵan bolsa da.
• Gloriya Styuart zamanagóy Roza Douson Kalvert rolinde. Roza filmdi ramkalıq qurılma arqalı bayanlaydı. Kemeron bılay dedi: «Házirgi waqıt penen ótmishti kóriw ushın, men 101 jasqa jaqın jasalma aman qalǵan adamdı jaratıwdı sheshtim, hám ol bizdi tariyx arqalı baylanıstıradı.» 100 jaslı Roza Lovettke «Okean júregi» haqqında maǵlıwmat beredi, ol suw astındaǵı keme qaldıqlarınan onıń jalańash súwretin tapqannan keyin. Ol kemedegi waqtı haqqındaǵı waqıyanı bólisedi hám keme batqannan berli birinshi ret Djek penen bolǵan qatnası tuwralı sóyleydi. 87 jasında Styuarttı rolge sáykes keliwi ushın grimm arqalı jasartıw kerek boldı. Styuarttı tańlaw haqqında Kemeron bılay dedi: «Meniń kasting rejissyorım onı taptı. Ol otızınshı hám qırqınshı jıllardıń Altın dáwiriniń pensiyadaǵı aktrisaların tabıw missiyasına jiberilgen edi.» Kemeron Styuarttı tanımaǵanın ayttı. Fey Rey de bul rolge qaralǵan edi, biraq Kemeron bılay dedi: «[Styuart] buǵan sonshelli berilgen, sonshelli aqıllı edi hám onıń ruwxı ájayıp edi. Men onıń ruwxı menen [Uinslettiń] ruwxı arasındaǵı baylanıstı kórdim. Men ekewinde de ómirge quwanısh kórdim, hám tamashagóy onıń bir adam ekenin túsine aladı dep oyladım.»
• Bill Pakston - Brok Lovett rolinde, házirgi waqıtta Titaniktiń suw astındaǵı qaldıqlarınan «Okean júregi» gáwharın izlep atırǵan ǵáziyne awshısı. Onıń ekspediciyası ushın waqıt hám qarjılandırıw tawsılıp baratır. Film juwmaǵında ol, Titanik haqqında úsh jıl oylansa da, Rozanıń waqıyasın esitkenge shekem onı hesh túsinbegenin ańlaydı.
• Syuzi Amis - Elizabet «Lizzi» Kalvert rolinde, Rozanıń aqlıǵı, ol ájesin Lovettiń kemesine barǵanda joldaslıq etedi hám ájesiniń Djek Douson menen bolǵan romantikalıq ótmishi haqqında biledi.
• Denni Nuchchi - Fabricio De Rossi rolinde, Djektiń italiyalı eń jaqın dostı, ol Djek poker oyınında eki bilet utıp alǵannan keyin onıń menen birge Titanikke miniwge erisedi. Titanik batqanda Fabricio qutqarıw qayıǵına mine almaydı hám kemeniń múyeshleriniń biri sınıp, suwǵa qulaǵanda, onı hám basqa bir neshe jolawshını ezip óltiredi.
• Devid Uorner - Spayser Lavdjoy rolinde, burınǵı Pinkerton konstebli hám Kaldıń inglis xızmetkeri hám qorǵawshısı. Ol Rozanı baqlap júredi hám Djektiń onı qutqarıwı átirapındaǵı jaǵdaylarǵa gúmanlanadı. Ol Titanik ekige bólingende, úlken tesikke qulap óledi. Uorner jáne de 1979-jılǵı «S.O.S. Titanik» teleserialında Lourens Bisli jolawshısı rolin oynaǵan edi.
• Djeyson Barri - Tommi Rayan rolinde, Djek hám Fabricio menen doslasqan irlandiyalı úshinshi klass jolawshısı. Tommi abaysızda alǵa iyterilip, qorqqan Birinshi oficer Merdok tárepinen atılıp óltiriledi.
• Aleksandrea Ouens-Sarno - Kora Kartmell rolinde, irlandlılar keshesinde Djek penen oynaǵan jas úshinshi klass qızı. Óshirilgen saxnada, Kora hám onıń shańaraǵı úshinshi klass dárwazası qulıplanıp qalǵannan keyin suwǵa batıp óledi.
• Kamilla Overbay Roos - Xelga Dal rolinde, norvegiyalı immigrant hám úshinshi klass jolawshısı, ol Fabricioǵa ashıq boladı. Onıń kópshilik saxnaları qısqartılıp, dáslepki scenariydegi personajdıń ekinshi dárejeli áhmiyeti aqırǵı teatr versiyasında ádewir azaytılǵan bolsa da, Xelga eń kózge kóringen túrde Djek hám Roza menen birge kemeniń quyrıq tárepindegi uslaǵıshqa jabısıp turıp, keyin muzlı suwlarǵa sırǵanap túsip ketip atırǵan waqıtta kórinedi.
• Emi Gaypa - Trudi Bolt rolinde, Rozanıń jeke xızmetshisi.

Tariyxıy personajlar

Waqıyalardı tolıq dál súwretlew maqseti bolmasa da, filmde hár qıylı tariyxıy tulǵalardıń kórinisi bar:

Haqıyqıy Margaret Braun (oń jaqta) Kapitan Artur Genri Rostronǵa «Titanik»tiń aman qalǵan jolawshıların qutqarǵanı ushın sıylıq berip atır

• Keti Beyts - Margaret «Molli» Braun rolinde. Braundı basqa birinshi klass hayalları, sonıń ishinde Rut ta, «ádepsiz» hám «jańa bayıǵan» dep kemsitedi. Ol Djekke dos bolıp, onı birinshi klass awqatlanıw zalına keshki awqatqa shaqırǵanda, oǵan (ulı ushın satıp alınǵan) keshki kiyim toplamın berip turadı. Ol tariyxshılar tárepinen «Batpaytuǵın Molli Braun» dep atalǵan, óytkeni ol basqa hayallardıń qollawı menen 6-qutqarıw qayıǵın Kvartirmeyster Robert Xichensten basqarıwdı óz qolına alǵan. Bul qarama-qarsılıqtıń geypara tárepleri Kemeronnıń filminde kórsetilgen. Reba Makintayrge bul rol usınılǵan edi, biraq ol gastrol kestesi menen sáykes kelmegenlikten bas tartıwǵa májbúr boldı.
• Viktor Garber - keme qurıwshısı Tomas Endryus rolinde. Endryus miyrim-shápáátli, ádepli adam retinde súwretlengen, ol óziniń ullı jetiskenligi haqqında kishipeyil. Soqlıǵısıwdan keyin, ol basqalardı, ásirese Ismeydi, kemeniń batıwı «matematikalıq anıqlıq» ekenine isendiriwge háreket etedi. Kemeniń batıwı waqtında ol birinshi klass shılım shegiw bólmesinde saat janında turıp, bekkem hám qáwipsiz keme qura almaǵanına ókinish bildirip turǵanı kórsetiledi. Bul «Titanik»tiń batıwı haqqındaǵı eń ataqlı ańızlardıń birine aylanǵan bolsa da, 1912-jılı járiyalanǵan kitapta («Tomas Endryus: Keme qurıwshı») bayan etilgen hám sonnan keyin dawam etken bul waqıya, shınında da tańǵı saat 1:40 shamasında 15-sanlı qayıqta kemenden ketken Djon Styuart atlı keme xızmetkerinen kelip shıqqan. Bul waqıyadan keyin Endryusti kórgenler haqqında gúwalıqlar bar. Kórinip turǵanınday, Endryus biraz waqıt shılım shegiw bólmesinde qalıp, oyların jıynaǵan; sońınan evakuaciyaǵa járdem beriwdi dawam etken.

Olimpik kemesiniń ekipajı, 1911-jıl. Shep jaqta: Birinshi oficer Uilyam M. Merdok. Oń jaqta: Kapitan Edvard Dj. Smit.

• Bernard Xill - kapitan Edvard Djon Smit rolinde. Smit «Titanik»ti óziniń sońǵı saparı etip, sońınan pensiyaǵa shıǵıwdı jobalastırǵan edi. Keme batıp baratırǵanda, ol kópirdegi shturval bólmesine ketedi hám kemeniń shturvalın uslap turǵanda, suw basımınan aynalar jarılıp ketip, sol jerde qaytıs boladı. Onıń usılay qaytıs bolǵanı yamasa keyinirek awdarılǵan B qayıǵınıń janında suwda muzlap ólgeni haqqında qarama-qarsı pikirler bar.
• Djonatan Xayd - Uayt Star Laynnıń nadan, qopal basqarıwshı direktorı J. Bryus Ismey rolinde. Nyu-Yorkke erterek jetiw hám jaqsı baspasóz dıqqatın tartıw múmkinshiligi menen, Ismey kapitan Smitke tezirek júriwge tásir etedi; bul jaǵday apattıń keń tarqalǵan súwretleniwlerinde payda bolsa da, dáliller menen tastıyıqlanbaǵan. Soqlıǵısıwdan keyin, ol óziniń «batpaytuǵın» kemesiniń qáwip astında ekenin túsiniwge qıynaladı. Keyinirek Ismey C qayıǵına (kemeden ketken eń sońǵı qutqarıw qayıqlarınıń biri) onı túsiriwden aldın otıradı. Ol kóp hayallar hám balalar suwǵa batıp ólip atırǵanda, apattan aman qalǵanı ushın baspasóz hám jámiyetshilik tárepinen qorqaq dep ayıplanǵan.
• Erik Braden - birinshi klass jolawshısı hám kemedegi eń bay adam Djon Djeykob Astor IV rolinde. Filmde Roza Djekti Astorǵa hám onıń 18 jasar hayalı Madlen (Sharlott Chatton) menen birinshi klass awqatlanıw zalında tanıstıradı. Tanıstırıw waqtında Astor Djekten ol «Boston Dousonları» menen baylanıslı ma dep soraydı, Djek bolsa bunı Chippeva-Folls Dousonları menen baylanıslı ekenin aytıp juwap beredi. Astor eń sońǵı ret úlken tekshe ústindegi áynek gúmbez jarılıp, suw quyılıp kirgende kórinedi.
• Bernard Foks - polkovnik Archibald Greysi IV rolinde. Filmde Greysi Kalǵa «hayallar hám mashinalar bir-birine kelispeydi» degen pikir aytıp, Djekke Rozanı kemeden qulap ketiwden qutqarǵanı ushın minnetdarshılıq bildiredi, biraq Djektiń Rozanı ózin-ózi óltiriw háreketinen qutqarǵanın bilmeydi. Keyinirek ol keme batıp baratırǵanda Djek penen Rozaǵa qalǵan qutqarıw qayıqlarına jol kórsetiwdi usınıs etip atırǵanı kórsetiledi. Foks 1958-jılǵı «Esten shıqpas tún» filminde Frederik Flit rolin oynaǵan.
• Maykl Ensayn - birinshi klassta sayaxat etip atırǵan taw-kán magnatı Bendjamin Guggenxaym rolinde. Ol óziniń hayalı hám úsh qızı úyde kútip atırǵanda, francuz oynası Madam Oberti (Fanni Brett) basqa jolawshılarǵa maqtanıp kórsetedi. Djek Rozanı qutqarǵannan keyin birinshi klass jolawshıları menen keshki awqatqa qosılǵanda, Guggenxaym onı «bogema» dep ataydı. Keme batıw waqtında Guggenxaym suwǵa tolıp atırǵan úlken tekshede kórinedi hám óziniń mırza sıpatında óliwge tayar ekenin aytadı.

Uolles Xartli, Titanik toparınıń sheberi hám skripkashı

• Djonatan Evans-Djons - kemeniń orkestr basshısı hám skripkashısı Uolles Xartli rolinde. Ol keme batıp baratırǵanda qayıq palubasında kásiplesleri menen birge ruwxlandırıwshı muzıka orınlaydı. Aqırǵı batıw baslanǵanda, ol orkestrdi «Qudayım, saǵan jaqınlaw» qosıǵın Betani namasında sońǵı ret orınlawǵa baslaydı hám keme menen birge batadı.
• Mark Lindsey Chapman - kemeniń bas oficeri Genri Uayld rolinde. Ol Kalǵa qutqarıw qayıǵına miniwge ruqsat beredi, óytkeni onıń qolında bala bar edi. Ólmesten aldın ol óz ısqırıǵı menen qayıqlardı batıp atırǵan orınǵa qaytıp kelip, jolawshılardı qutqarıwǵa shaqırıwǵa háreket etedi. Ol muzlap ólgennen keyin, Roza onıń ısqırıǵın paydalanıp besinshi oficer Loudıń dıqqatın tartadı, bul onıń qutqarılıwına alıp keledi.
• Yuen Styuart - «Titanik» aysbergke urılǵan waqıtta kópirde juwapker bolǵan birinshi oficer Uilyam Merdok rolinde. Qutqarıw qayıqlarına asıǵıs háreket waqtında, Merdok waqıtsha qorqınıshtan Tommi Rayandı hám jáne bir jolawshını atıp óltiredi, sońınan ózin basınan atıp óltiredi. Merdoktıń jiyeni Skott filmdi kórgende, aǵasınıń bunday sáwlelendiriliwine qarsı shıqtı, bunı Merdoktıń qaharmanlıq abırayına zıyan keltiretuǵın etip kórdi. Bir neshe aydan soń, Fox kompaniyasınıń vice-prezidenti Skott Nison Merdok jasaǵan Shotlandiyanıń Dalbitti qalasına barıp, jeke ózi keshirim soradı hám Dalbittiń joqarı mektebine Uilyam Merdok estelik sıylıǵın qollap-quwatlaw ushın 5000 funt sterling járdem berdi. Kemeron DVD túsindirme sózinde keshirim soradı, biraq «hayallar hám balalar birinshi» qaǵıydasın orınlaw ushın qural atqan oficerler bolǵanın ayttı. Kemeronnıń aytıwınsha, onıń Merdoktı sáwlelendiriwi «húrmetli adam» haqqında, «jaman bolıp ketken» yamasa «qorqaq óltiriwshi» haqqında emes. Ol jáne bılay dep qostı: «Búgingi kúnde juwapkershiliktiń hám wazıypaǵa tolıq berilgenliktiń usınday sezimin taba alatuǵınıńızǵa isenimli emespen. Bul adam óziniń qutqarıw qayıqlarınıń yarımın suwǵa túsirgen edi, al onıń port táreptegi kásiplesi ele bir qayıqtı da suwǵa túsirmegen edi. Bul xarakter hám qaharmanlıq haqqında kóp nárseni ańlatadı.»
• Djonatan Fillips ekinshi oficer Charlz Laytoller rolinde. Laytoller port tárepindegi evakuaciyaǵa juwapker boldı. Filmde Laytoller kapitan Smitke suwdıń shayqalıwınsız aysberglerdi kóriwdiń qıyın bolatuǵının xabarlaydı hám soqlıǵısıwdan keyin ekipajǵa hayallar menen balalardı qutqarıw qayıqlarına otırǵızıwdı baslawdı usınıs etedi. Ol qolında qural menen tártipti saqlaw ushın onı qollanıwǵa qáwip salıp turǵanı kórsetiledi. Ol birinshi tútin shıǵarıwshı truba qulaǵanda jıynalmalı B qayıǵınıń ústinde kórinedi. Laytoller apattan aman qalǵan eń joqarı lawazımlı oficer boldı.
• Film prodyuseri Kevin De La Noy úshinshi oficer Gerbert Pitman rolinde, ol keme batıwdan aman qaldı hám 5-sanlı qutqarıw qayıǵın basqardı.
• Saymon Kreyn tórtinshi oficer Djozef Boksxoll rolinde, ol signal raketaların atıwǵa hám keme batqan waqıtta 2-sanlı qutqarıw qayıǵın basqarıwǵa juwapker oficer edi. Ol kópir qanatlarında teńizshilerge signal raketaların atıwǵa járdem berip turǵanı kórsetiledi.
• Ioan Graffadd besinshi oficer Garold Lou rolinde, ol keme batqannan keyin muzlı suwlardan aman qalǵanlardı qutqarıw ushın qutqarıw qayıǵın basqarǵan jalǵız oficer boldı. Filmde Loudıń Rozanı qutqarǵanı kórsetiledi.
• Edvard Fletcher altınshı oficer Djeyms Mudi rolinde, ol keme batqanda qaytıs bolǵan jalǵız kishi oficer boldı. Filmde Mudidiń Djek penen Fabricionı keme Sautgemptonnan ketiwge sanawlı minutlar qalǵanda kemege kirgizgeni kórsetiledi. Keyinirek Mudi Merdoktıń kemeni tolıq tezlikke shıǵarıw buyrıǵın orınlap atırǵanı hám Merdokqa aysberg haqqında xabar bergeni kórsetiledi. Ol aqırǵı ret oń táreptegi davitlerdiń birine jabısıp turǵan halda kórinedi, jıynalmalı A qayıǵın suwǵa túsiriw háreketi sátsiz bolǵannan keyin.
• Djeyms Lankaster áke Tomas Baylz rolinde, ol ekinshi klass jolawshısı hám Angliyadan kelgen katolik ruwxaniyı edi. Ol kemenіń sońǵı minutlarında jolawshılarǵa duwa oqıp hám jubanısh berip turǵanı kórsetiledi.
• Lyu Palter hám Elsa Reyven Isidor hám Ida Straus rolinde. Isidor - R.H. Macy and Company kompaniyasınıń burınǵı iyesi, Nyu-Yorktan saylanǵan burınǵı kongressmen hám Nyu-York hám Nyu-Djersi kópir komissiyasınıń aǵzası. Keme batıp baratırǵanda, erli-zayıplılarǵa qutqarıw qayıǵına birge otırıw usınıladı. Isidor barlıq hayallar hám balalar evakuaciya etilmegenshe ketiwden bas tartadı hám hayalı Idaǵa aldın ketiwdi usınıs etedi. Ida qutqarıw qayıǵına minbey, óziniń nekelesiw wádesine sadıq qalıp, Isidor menen birge qalatuǵının aytadı. Olar aqırǵı ret óz kayutasında, suw tolıp atırǵanda tósekte jatıp, bir-birin qushaqlap turǵan halda kórinedi; haqıyqıy Isidor hám Ida Straus ta bir-birin qushaqlaǵan halda kóringen, biraq olar keme aqırǵı ret suwǵa batqanda A palubasında orınlıqlarda otırǵan halda tolqınlar menen aǵıp ketken.
• Martin Djarvis ser Kozmo Daff-Gordon rolinde, 1-qutqarıw qayıǵında qutqarılǵan shotland baroneti. 1 hám 2-qutqarıw qayıqları 40 adamlıq sıyımlılıqqa iye ayrıqsha jaǵday qayıqları edi. Keme palubasınıń aldıńǵı bóliminde jaylasqan bul qayıqlar birew suwǵa qulap ketken jaǵdayda paydalanıw ushın tayar turǵan. Apat túni 1-qutqarıw qayıǵı tórtinshi bolıp túsirilgen, onda Daff-Gordon, onıń hayalı hám onıń xatkeri menen birge 12 adam bolǵan. Baronettiń bul waqıyadaǵı is-háreketi qattı sınǵa ushıraǵan. Onıń «hayallar hám balalar birinshi» qaǵıydasın buzıp, ayrısha jaǵday qayıǵına minip alǵanı hám qayıqtıń suwda júzip júrgenlerdi qutqarıw ushın qaytıp kelmegeni aytılǵan. Ol qutqarıw qayıǵı ekipajınıń hár bir aǵzasına bes funt usınǵan, bul onıń is-háreketin sınǵa alǵanlar tárepinen para sıpatında qabıl etilgen. Sol waqıtta Daff-Gordonlar (hám onıń hayalınıń xatkeri 2007-jılı qayta tabılǵan xatında) olardıń qayıǵı túsirilgen jerde miniwdi kútip turǵan hayallar ya balalar bolmaǵanın aytqan; Titaniktiń 1-qutqarıw qayıǵınıń derlik bos bolǵanı hám birinshi oficer Uilyam Merdoktıń Daff-Gordon, onıń hayalı hám xatkerine olar soraǵan waqıtta (ápiwayı túrde qayıqtı toltırıw ushın) orın usınǵanı tastıyıqlanǵan. Daff-Gordon qutqarıw qayıǵı ekipajına aqsha usınıwı para beriw emes ekenin aytqan. Britaniya Sawda ministrliginiń apattı tergew komissiyası Daff-Gordonnıń ekipajǵa para bermegenin maqullaǵan, biraq eger ayrıqsha jaǵday qayıǵı suwdaǵı adamlarǵa qaray esip barǵanda, olardıń ayırımların qutqara alıwı múmkin edi dep esaplaǵan.
• Rozalind Eyrs Ledi Daff-Gordon rolinde, dúnyaǵa belgili moda dizayneri hám Ser Kosmonıń hayalı. Ol kúyewi menen birge 1-qutqarıw qayıǵında qutqarıladı. Olar qayıq ekipajına apat ornına qaytıwǵa tıyım salǵanı haqqındaǵı gáp sózlerden hesh qutıla almadı, óytkeni qayıq batıp ketiwi múmkin edi. Djarvis hám Eyrs haqıyqıy turmısta er-hayal edi.
• Roshel Rouz Noel Lesli, Rots grafinyası rolinde. Grafinya Kal hám De Uitt Bukaterler menen doslıq qatnasta ekenligi kórsetiledi. Ser Kosmo hám Ledi Daff-Gordonǵa qaraǵanda jámiyette joqarı mártebege iye bolsa da, ol miyrimli, qayıqtı esiwge járdem beredi hám hátte úshinshi klass jolawshılarına ǵamxorlıq qıladı.
• Skott G. Anderson Frederik Flit rolinde, aysbergti kórgen qarawıl. Flit batıp baratırǵan kemeden 6-qutqarıw qayıǵında qashıp qutıladı.
• Pol Braytvell kvartirmeyster Robert Xichens rolinde, altı kvartirmeysterdiń biri hám soqlıǵısıw waqtında keme rulinde bolǵan adam. Ol 6-qutqarıw qayıǵına juwapker. Ol keme batqannan keyin aman qalǵanlardı alıw ushın qaytıwdan bas tartadı hám aqıbetinde qayıqtı Molli Braun basqarıp aladı.
• Martin Ist Redjinald Li rolinde, qarawıl minarasındaǵı ekinshi baqlawshı. Ol keme batıwdan aman qaladı.
• Gregori Kuk Djek Fillips rolinde, kapitan Smit qıyın awhal signalın jiberiwdi buyırǵan bas radist.
• Kreyg Kelli Garold Brayd rolinde, kishi radist.
• Liam Tuoxi bas nanbayshı Charlz Djougin rolinde. Filmde nanbayshı Rozaǵa jıǵılǵannan keyin turıwǵa járdem berip, onı hám Djekti kemeniń artqı bólimine shekem gúzetip, aqırında keme batıp baratırǵanda kemeniń qorshawına jabısıp, flyajkadan konyak iship turǵanı kórsetiledi. Haqıyqıy Djouginniń gúwalıǵına qaraǵanda, ol keme menen birge tómenge túsip, shashın da ıǵallamay suwǵa túsken. Ol jáne de suwıqtı derlik sezbegenin moyınlaǵan, bul kóbinese alkogoldiń arqasında bolǵan. Óshirilgen saxnada ol ishimlik ishiwden aldın paluba orınlıqların suwǵa ılaqtırıp atırǵanı kórsetilgen.
• Terri Forrestal bas injener Djozef G. Bell rolinde: Bell hám onıń adamları keme batıp baratırǵan waqıtta qıyın awhal signalların jiberiw ushın jaqtılar hám energiyanı saqlap qalıw ushın tınbay islegen. Filmde Bell hám barlıq injenerler «Titanik»tiń tómengi bóliminde qaytıs bolǵanı kórsetilgen, biraq keme suwǵa tolıp baslaǵanda kemshilikte injenerlerdiń ayırımları palubaǵa shıǵıwǵa ruqsat etilgenin kórsetetuǵın dáliller bar. Maylawshı Frederik Skott shama menen saat 1:50 hám 1:55 aralıǵında segiz injenerdiń oń jaqtaǵı qayıq palubasındaǵı elektr kranǵa súyenip turǵanın kórgenin aytqan; sol waqıtqa barlıq qutqarıw qayıqları ketip bolǵan edi.

Qısqa roller

«Akademik Mstislav Keldısh» kemesiniń bir neshe ekipaj aǵzaları, sonıń ishinde Mir ózi júretuǵın tereń suw astı apparatınıń jaratıwshısı hám pilotı Anatoliy Sagalevich te kórinedi. Van Ling Fang Lang rolin oynadı; onıń ómirbayanı Kemerondı «Altaw» dep atalǵan hújjetli film islewge túrtki boldı, ol batıwdan aman qalǵan qıtaylı aman qalǵanlar toparı haqqında. Titanik tariyxıy jámiyeti ushın filmniń dekoraciyaları haqqında hújjetli film túsirgen Anders Falk filmde qısqa rolde shved immigrantı sıpatında payda boladı, onı Djek Douson óz kayutasına kirgende ushıratadı; Jámiyettiń sol waqıttaǵı prezidenti hám vice-prezidenti, filmniń konsultantları bolǵan Edvard Kamuda hám Karen Kamuda filmde qosımsha aktyorlar sıpatında qatnasqan.

Aldın ala óndiris

Jazıw hám ilham

Rejissyor, scenarist hám prodyuser Djeyms Kemeron (2000-jılı túsirilgen súwrette)

Djeyms Kemeron ázelden keme apatlarına qızıǵıp kelgen, hám ol ushın «Titanik» «keme apatlarınıń Everesti» edi. Ol teńiz astı ekspediciyasın ámelge asıra alatuǵın jasınan ótip baratırǵan edi, biraq universitette ilimnen kórkem ónerge ótkende bas tartqan ómirin jasaw ushın «intellektual tınıshsızlıǵı» bar ekenin ayttı. «Titanika» atlı IMAX filmi «Titanik» keme qaldıqlarınan alınǵan kórinislerden islengende, Kemeron óz ekspediciyası ushın Gollivudtan qarjılandırıw izlewge qarar etti. Kemeron bılay dedi: «Bul film islewdi ayrıqsha qálegenim ushın emes edi. Men keme qaldıqlarına shúmiwdi qáledim.»

Kemeron «Titanik» filmi ushın scenariy jobasın jazdı, XX ásir Fox kompaniyasınıń basshıları, sonıń ishinde Piter Chernin menen ushırastı hám onı «Titaniktegi Romeo hám Djuletta» sıpatında usındı. Kemeron basshılardıń kommerciyalıq potencialǵa isenbegenin hám onıń aldıńǵı filmlerindegidey háreket saxnaların kútkenin ayttı. Olar Kemeron menen uzaq múddetli qatnasıqlar ornatıwdı úmit etip, joybardı maqulladı.

Kemeron Fox kompaniyasın filmdi «Titanik» keme qaldıqların túsiriwden kelip shıǵatuǵın járiyalanıwǵa tiykarlanıp reklamalawǵa isendirdi hám eki jıl dawamında bir neshe shúmiwlerdi shólkemlestirdi. Ol jáne de Fox kompaniyasın film saxnaları ushın haqıyqıy keme qaldıqların túsiriwdiń, arnawlı effektler menen úlgilewge qaraǵanda, qádirli ekenine isendirdi: «Biz ya [kadrlardı] quramalı úlgiler hám qozǵalıs basqarıw kadrları hám CG hám basqa da usıllar menen isley alamız, bul X muǵdarında qarjı talap etedi - yamasa biz X plyus 30 procent jumsap, haqıyqıy keme qaldıqların túsire alamız.»

Syomka toparı 1995-jılı Atlantika okeanındaǵı keme qaldıqlarında 12 márte túsiriw ótkerdi. Bul jumıs qáwipli edi, óytkeni suw basımı suw astı kemesiniń dúzilisinde kishkene kemshilik bolsa da, topar aǵzaların óltiriwi múmkin edi. Bunnan tısqarı, qolaysız jaǵdaylar Kemeronǵa video túsiriwge kesent etti. Bir shúmiw waqtında, suw astı kemeleriniń biri «Titanik»tiń korpusı menen soqlıǵısıp, hám suw astı kemesi, hám kemege zıyan keltirdi, suw astı kemesiniń vint qaplawshısınıń bólekleri ústińgi dúzilis átirapına shashırap ketti. Kapitan bólmesiniń sırtqı diywalı qulap, ishki bólimi ashılıp qaldı, al úlken tekshe kiriwi átirapındaǵı aymaq zıyan kórdi.

Keme qaldıqları jaylasqan orınǵa túsiw túsiriw toparına «Titanik» apatı tek ǵana bir waqıya emes, al haqıyqıy adam ólimi menen baylanıslı real waqıya ekenin túsindirdi. Kemeron bılay dedi: «Keme qaldıqları átirapında kóp waqıt islep, onıń tereń qayǵısı hám ádalatsızlıǵın, sonday-aq onıń xabarın kúshli sezeseń.» Ol waqıyanıń emocionallıq mazmunın jetkeriwde «úlken juwapkershilik» sezgenin ayttı, óytkeni ol basqa rejissyordıń keme qaldıqlarına barıwı múmkin emesligin túsindi.

Kemeron «Titanik»tiń batıwın «haqıyqatında bolǵan úlken roman sıyaqlı» dep esapladı, biraq bul waqıya ápiwayı minez-qullıq ertegine aylanıp qalǵanın, al film kóriwshilerge tariyxtı jasap kóriw tájiriybesin berejaǵın ayttı. Ǵáziyne awshısı Brok Lovett apattıń adamgershilik tárepi menen baylanıspaǵanlardı kórsetti. Ol Djek penen Rozanıń romantikalıq qatnasıqları eń tásirli element boladı dep isendi: olardıń muhabbatı aqırında joq bolǵanda, kóriwshiler bul joǵaltıwǵa qayǵıradı. Ol bılay dedi: «Meniń barlıq filmlerim muhabbat haqqında, biraq «Titanik»te men aqırı tuwrı teńsalmaqlılıqqa erise aldım. Bul apat filmi emes. Bul haqıyqıy tariyxtıń muqıyatlı qatlamı menen jabılǵan muhabbat haqqında gúrriń.»

Suw astındaǵı kórinislerdi túsirip bolǵannan keyin, Kemeron scenariydi jazıwdı basladı. Ol qaytıs bolǵan adamlardı húrmetlewdi qáledi hám «Titanik»tiń ekipajı hám jolawshıları haqqında altı ay izertlew alıp bardı. Ol sayaxat hám batıw waqıyalarınıń detallı xronologiyasın dúzdi hám onı tariyxıy ekspertler tárepinen tekserttirdi. Túsiriwdiń basınan baslap, komanda kemede ne bolǵanı haqqında «júdá anıq kóriniske» iye boldı. Kemeron bılay dedi: «Bul belgili bir mániste plankanı kóterdi - filmdi joqarı dárejege kóterdi. Bizler bunı waqıt mashinasına minip, artqa qaytıp, túsirip alǵanday, tariyxtaǵı usı waqıyanıń anıq vizualizaciyası bolıwın qáledik.» Kemeronǵa jaslıǵında kórgen 1958-jılǵı «Titanik» haqqındaǵı britaniyalı film «Este qalarlıq tún» tásir etken. Ol ayırım dialoglar menen saxnalardı, sonıń ishinde tryumdegi jolawshılardıń qızǵın keshesin hám batıw waqtında palubada oynap atırǵan muzıkantlardı erkin túrde kóshirip aldı.

Kemeron ǵarrı Rozanıń (qartayǵan) romanın aralıqtaǵı jıllardı sezilerli hám tásirli etiw ushın súwretledi. Uinslet hám Styuart Roza filmniń aqırında óledi dep isense de, Kemeron «juwap hár bir adam ózi jeke beriwi kerek» dedi.

Masshtablı modellestiriw

«Titanik»ti qurǵan Xarland hám Volf kompaniyası ózleriniń jeke arxivlerin syomka toparına ashtı, burın joǵalǵan dep esaplanǵan sızılmalardı bólisti. Kemeniń ishki bólimleri ushın, óndiris dizayneri Piter Lamonttıń toparı sol dáwirdiń buyımların izledi. Kemeniń jańalıǵı sebepli hár bir rekvizit nólden jasalıwı kerek edi. Fox kompaniyası Meksikadaǵı Playas-de-Rosaritonıń qublasında 40 akr jaǵa aymaǵın satıp aldı hám 1996-jıldıń 31-mayında jańa studiya qurılısın basladı. Qayta tiklengen kemeniń sırtqı kórinisin súwretke túsiriw ushın 17 million gallon suw sıyatuǵın gorizont rezervuarı qurıldı, bul 270 graduslı okean kórinisin támiyinledi. Keme tolıq masshtabta qurıldı, biraq Lamont kemeniń rezervuarǵa sıyıwı ushın ústki qurılmanıń hám aldıńǵı palubanıń artıqmash bólimlerin alıp tasladı, qalǵan bólimler cifrlı modeller menen toltırıldı. Qutqarıw qayıqları hám tútin shıǵarıw trubaları on procentke kishireytildi. Qayıq palubası hám A-paluba isleytuǵın dekoraciyalar edi, al kemeniń qalǵan bólimi polat taxtalardan ibarat edi. Ishinde kemeniń batıw saxnaları ushın 50 futlıq kóteriw platforması bar edi. Kemeniń art bóliminiń 60 futlıq 1/8 masshtablı modeli teńiz arxitektorı Djey Kantola tárepinen «Titanik»tiń egiz kemesi RMS «Olimpik»tiń jobaları tiykarında proektlestirilgen. Modeldiń ústinde 600 fut (180 m) rels jolında jaylasqan 162 fut (49 m) biyikliktegi kran bar edi, ol qurılıs, jaqtılandırıw hám kamera platforması xızmetin atqardı.

«Titanik»tiń ishki bólmelerin kórsetetuǵın dekoraciyalar «Titanik»ti qurǵanlardıń fotosúwretleri hám jobaları tiykarında dál qayta tiklendi. Filmde ayrıqsha orın iyeleytuǵın úlken tekshe joqarı standartta qayta jasaldı, biraq ol túpnusqasına salıstırǵanda 30% keńeytildi hám polat arqalıqlar menen bekkemlendi. Meksika hám Britaniyadan kelgen ustalar «Titanik»tiń dáslepki dizaynı tiykarında naǵıslı paneller hám gips bezeklerin oyıp islegen. Gilemler, qaplama materialları, ayırım mebel bólekleri, jaqtılandırıw úskeneleri, orınlıqlar, kesiwshi hám asxanalıq ıdıslar, hár bir zatta White Star Line gerbiniń bolıwı sıyaqlı nárseler dáslepki dizayn boyınsha qayta jasaldı. Kemeron tariyxıy detallardı tekseriw ushın eki «Titanik» tariyxshısı - Don Linch hám Ken Marshalldı jumısqa aldı.

Óndiris

Tiykarǵı túsiriliwler 1996-jılı 31-iyulde Nova-Skotiyadaǵı Dartmutta, «Akademik Mstislav Keldısh» kemesinde házirgi zaman ekspediciya saxnaları menen baslandı. 1996-jıldıń sentyabr ayında óndiris Meksikanıń Rosarito qalasındaǵı jańadan qurılǵan Fox Baja Studios-qa kóshirildi, onda tolıq kólemli «Titanik» qurılǵan edi. Keme quyrıǵınıń palubası batıw waqtında keme quyrıǵınıń kóteriliwine uqsap, bir neshe sekundta nolden 90 gradusqa kóterile alatuǵın sharnir ústine qurıldı. Tryuk orınlawshılardıń qáwipsizligi ushın kóp rekvizitler penoplastan islengen. 15-noyabrge kelip kemege otırıw saxnaları túsirile basladı. Kemeron óziniń «Titanik»in oń tárepte qurdı, sebebi hawa rayı maǵlıwmatların úyreniw arqasında arqadan qublaǵa qaray basım samal esetuǵını anıqlandı, bul tútin shıǵatuǵın trubadan shıqqan tútindi artqa qaray úpledi. Bul kemeniń Sautgemptonnan ketiw saxnasın túsiriwde qıyınshılıq tuwdırdı, óytkeni ol shep tárepi menen jaǵaǵa baylanǵan edi. Jazba kórsetpeler, sonday-aq rekvizitler hám kiyimler keri baǵdarda qollanılıwı kerek boldı; mısalı, eger birew scenariyde ońǵa júrse, túsiriliw waqtında shepke júriwi kerek edi. Post-produkciyada film durıs baǵdarǵa ózgertildi. 1912-jılǵı joqarı klass wákilleriniń ádep-ikramlılıq qaǵıydaların aktyorlarǵa úyretiw ushın tolıq jumıs kúni isleytuǵın etiket oqıtıwshısı jumısqa alındı. Soǵan qaramastan, bir neshe sınshılar filmde anaxronizmlerdi atap ótti.

Kemeron Djektiń Roza portretin sızdı; Uinslet shomılıw kiyiminde turdı. Kemeron bul saxnanıń artında basım hám erkinlik bar dep esapladı: «Siz bunıń ol ushın ne mánis ańlatatuǵının, ol sezip atırǵan erkinlikti bilesiz. Usı sebepli bul biraz quwanıshlı,» dedi ol. Súwret sızıw saxnası Di Kaprio hám Uinslettiń birinshi birgeliktegi saxnası edi. «Bul arnawlı jobalastırılmaǵan edi, biraq men onı bunnan da jaqsıraq jobalastıra almas edim. Olarda qandayda bir tartınıw, energiya hám ekileniw bar,» dedi Kemeron. «Olar birge repeticiya ótkergen edi, biraq hesh nárse túsirmegen edi. Eger meniń tańlawım bolǵanda, men onı túsiriliwdiń orta bólegine qoyıwdı maqul kórer edim.» Kemeron ózi hám komandası «túsiriletuǵın nárselerdi izlep júrdi» dedi, óytkeni úlken dekoraciya «aylar dawamında tayar bolmadı, sonlıqtan biz túsire alatuǵın hár bir nárseni toltırıwǵa háreket ettik.» Kemeron aqırǵı saxnanıń jaqsı shıqqanın ayttı.

Túsiriliw processi awır tájiriybe boldı, ol «Kemeronnıń Gollivudtaǵı eń qorqınıshlı adam» degen ataǵın bekkemledi. Ol «kompromisske barmaytuǵın, qattı talap qoyatuǵın perfekcionist» hám «300 decibelli baqırǵısh, házirgi zaman Kapitan Blayı, megafon hám raciya menen 49 metrlik kranda adamlardıń betine súzip keletuǵın» adam sıpatında tanıldı. Túsiriliw waqtında Uinslet shıntaǵınıń súyegin sındırıp aldı hám keme batırılatuǵın 64 million litrli suw rezervuarında batıp ketiwden qorqtı. «Geyde men onnan shınında da qorqatuǵın edim. Djimniń ashıwı siz oylaǵannan da jaman,» dedi ol. «'Qudaydıń ǵarǵısı ursın!' dep baqıratuǵın edi ol biyshara komanda aǵzasına, 'Bul men qálemegen nárseniń dál ózi!'» Bill Pakston Kemeronnıń jumıs etikasın burınǵı tájiriybesinen biletuǵın edi hám bılay dedi: «Túsiriliw maydanında kóp adam bar edi. Djim júrekler menen aqıllardı jeńip alıwǵa waqtı bar adamlardan emes.» Komanda Kemeronnıń jawız alter egosı bar dep oylap, onı «Mij» dep atadı. Sınǵa juwap retinde Kemeron bılay dedi: «Film islew - bul urıs. Biznes penen estetika arasındaǵı úlken sawash.» Film ústinde 800 den aslam komanda aǵzası jumıs isledi.

1996-jılı 9-avgustta, Kanadada «Akademik Mstislav Keldısh» syomkası waqtında, belgisiz bir adam, komanda aǵzası bolıwı múmkin dep gúman etilgen, Kemeron hám basqalar bir keshte Dartmut, Nova Shotlandiyada ishken sorpaǵa dissociativ narkotik qosıp jibergen. Bul 50 den aslam adamnıń emlewxanaǵa túsiwine sebep boldı. Pakston hám Kemeron sorpanı iship, emlewxanaǵa bardı, biraq Pakston ketiwdi sheshti hám Kemeronǵa bılay dedi: «Djim, men bul jerde qalmayman, bul jerde tolıq tártipsizlik. Men... túsiriliw maydanına qaytıp barıp, bir korobka pivo ishejaqpan.» «Adamlar tolıq esinen ayırılıp, awnap atır edi. Ayırımları sızıqlar hám psixodelikalıq nárselerdi kórip atırǵanın ayttı,» dedi aktyor Lyuis Abernati. Kemeron narkotik tolıq tásir etpesten aldın qusıwǵa úlgerdi. Abernati onıń kórinisinen qattı tańqaldı. «Bir kózi tolıǵı menen qızıl, Terminatordıń kózi sıyaqlı. Qarashıǵı bar, kózdiń aǵı joq, qıp-qızıl. Ekinshi kózi bolsa, ol tórt jasınan baslap jelim iyiskelep kiyatırǵanday kórindi.» Nova Shotlandiya Densawlıq saqlaw departamenti 27-avgustta sorpada náshebentlik zat bar ekenin tastıyıqladı, al Galifaks aymaqlıq policiya xızmeti kelesi kúni jınayatlıq tergew baslanǵanın járiyaladı. Tergew 1999-jıldıń fevral ayında jabıldı.[80] Uwlandırıwdı ámelge asırǵan adam hesh qashan tabılmadı.

Túsiriliw kestesi 138 kúnge mólsherlengen edi, biraq 160 kúnge sozıldı (túsiriliw rásmiy túrde 1997-jıldıń 23-martında juwmaqlandı). Kóp aktyorlar, sonıń ishinde Uinslet te, suwıq suwda saatlap turǵannan keyin ayazlaw, gripp yamasa búyrek infekciyaları menen awırdı. Aqırında, ol Kemeron menen jáne islesiwdi tek «kóp aqsha» tabıw shárti menen ǵana qáleytuǵının ayttı. Bir neshe adam túsiriliwden ketti, úsh kaskadyor súyeklerin sındırdı, biraq Ekran Aktyorları Gildiyası tergewden keyin túsiriliw maydanında hesh qanday qáwipli jaǵday joq ekenin anıqladı. Bunnan tısqarı, Di Kaprio túsiriliw barısında ózin qáwip astında sezgen waqıt bolmaǵanın ayttı. Kemeron qızǵın miynet etikasına isendi hám óz syomka maydanların basqarıw usılı ushın hesh qashan keshirim soramadı, biraq ol mınanı moyınladı:

«Men talapshańman hám komandama da talapshańman. Áskeriy usılda bolıwǵa kelsek, mıńlaǵan qosımsha aktyorlar menen islesiwde, úlken logistikada hám adamlardıń qáwipsizligin támiyinlewde bunıń bir elementi bar dep oylayman. Kóp sanlı adamlar menen islesiwde ádewir qatań metodologiya bolıwı kerek dep esaplayman.»

«Titanik» filmin túsiriw qárejetleri kóbeyip, aqırında 200 million dollarǵa jetti, bul ekran waqtınıń hár minutı ushın 1 million dollardan sál kóbirek edi. Fox basshıları uwayımlap, úsh saatlıq filmnen bir saatlıq anıq qısqartıwlardı usındı. Olar uzaq waqıtlı filmler kórsetiwler sanın azaytıp, tabıstı kemeytedi dep pikir bildirdi, uzaq epopeyalar rejissyorlarǵa Oskar alıwǵa kóbirek járdem bergeni menen. Kemeron bas tarttı hám Fox ke bılay dedi: «Filmimdi qısqartqıńız kele me? Onda meni jumıstan bosatıwıńız kerek! Meni jumıstan bosatqıńız kele me? Onda meni óltiriwińiz kerek!» Basshılar jańadan baslaǵısı kelmedi, óytkeni bul pútkil investiciyanıń joǵalıwına alıp keler edi. Basshılar dáslep Kemeronnıń paydadan óz úlesinen bas tartıw usınısın bos wáde dep esaplap qabıl etpedi, óytkeni olar payda bolıwı shamalı dep boljadı. Ósip baratırǵan qárejetlerdi uwayımlaǵan Fox filmdi birgelikte qarjılandırıw ushın sherik studiya tabıwdı qáledi. Fox dáslep Universal Pictures ke ótinish bildirdi, sebebi olar Kemeronnıń «Haqıyqıy ótirik» (1994) filminiń xalıqaralıq tarqatıw huqıqların óndiris qárejetleri kóbeye baslaǵanda alǵan edi; biraq Universal bas tarttı. Onıń ornına, Fox hám Paramount Pictures 1996-jıldıń may ayında Mel Gibsonnıń «Márt júrek» (1995) filmin tarqatıwda tabısqa eriskennen keyin birigip, aqırında filmdi birgelikte qarjılandırıwǵa hám tarqatıw huqıqların bólisiwge kelisti. 135 million dollar investiciyasın qaytarıw maqsetinde, Fox filmniń ishki bazardaǵı huqıqların Paramount ke sattı, onıń ornına Paramount Fox ke óndiris ushın qosımsha 65 million dollar berdi, al xalıqaralıq huqıqlardı ózinde saqlap qaldı; biraq Fox bunnan keyingi hár qanday byudjet asıp ketiwleri ushın juwapker bolıwdı dawam etti, sonday-aq Paramount penen kelisimniń bir bólegi sıpatında film tiykarında satılǵan hár qanday tovarlardan túsken paydanı tolıq saqlap qaldı.

Kemeron óz úlesinen bas tartıwdı quramalı dep túsindirdi. «... qısqasha aytqanda, film T2 hám «Haqıyqıy ótirik» ke salıstırǵanda proporcional túrde ádewir qımbatqa tústi. Bul filmlerdiń dáslepki byudjeti jeti yaki segiz procentke kóbeydi. «Titanik»tiń de dáslepki byudjeti úlken edi, biraq ol jáne de kóbirek ósti,» dedi ol. «Prodyuser hám rejissyor sıpatında, men cheklerdi jazıp atırǵan studiya aldında juwapkermen, sonlıqtan men olar ushın juwapkershilikti azayttım. Men bunı eki márte isledim. Olar meni buǵan májbúrlemedi; olar meniń bul isime quwanıshlı edi.» Filmniń tabıslı prokat júrisi barısında Fox tiń basshısı Uilyam Mexanik bılay dep pikir bildirdi: «Djim Kemeron bizge qımbat jaman film yaki jáne de qımbat potencial jaqsı film alıwımız múmkinligin ayttı. Biz óz sheshimimizdi qabıl ettik. Hám eń jaqsı tańlawdı ámelge asırdıq.»

2024-jıl iyul ayında, Kemeron «Titanik» islenip atırǵan waqıtta «studiyanıń basımın kóbirek kótergen» adam haqıyqatında birge-prodyuser Djon Landau ekenligin ayttı.[88] Kemeronnıń aytıwınsha, Landau «meniń basımdaǵı filmdi islewim ushın waqıt hám resurslardı támiyinlew ushın barlıq kúshin jumsadı.»

Post-óndiris

Effektler

Kemeron arnawlı effektlerdiń shegarasın keńeytiwdi qáledi hám «The Abyss» hám «Terminator 2: Judgment Day» filmlerinde baslaǵan cifrlı texnologiyalar boyınsha rawajlanıwlardı dawam ettiriw ushın Digital Domain hám Pacific Data Images kompaniyaların jumısqa tarttı. Burınǵı «Titanik» haqqındaǵı kóplegen filmlerde suw áste-aqırın túsirilgen bolıp, bul tolıq isenimli kórinbegen edi. Kemeron óz komandasın kemeniń 45 fut uzınlıqtaǵı (14 m) miniatyurasın «White Star Line ushın reklama islep atırǵanday» túsiriwge shaqırdı. Keyin cifrlı suw hám tútin qosıldı, sonday-aq qozǵalıstı qarmaw saxnasında túsirilgen qosımsha aktyorlar da qosıldı. Vizual effektler boyınsha supervayzer Rob Legato cifrlı qosımsha aktyorlar hám kaskadyorlar ushın kóplegen aktyorlardıń, sonıń ishinde óziniń hám balalarınıń betlerin skanerledi. Sonday-aq, qayta-qayta bóliniwi múmkin bolǵan kemeniń 65 fut uzınlıqtaǵı (20 m) quyrıq bóliminiń modeli bar edi, bul suwda qollanılǵan jalǵız miniatyura edi. Kemeniń mashina bólimlerindegi saxnalar ushın, SS Jeremiah O'Brien kemesiniń mashinalarınıń kórinisleri miniatyura tiykarǵı ramkalar menen birgelikte montajlandı, al aktyorlar jasıl ekran aldında túsirildi. Qarjını únemlew maqsetinde, birinshi klass salonı aktyorlardıń artındaǵı jasıl ekran fonına qosılǵan miniatyura dekoraciya boldı. Keyinirek, salonnıń miniatyurası bólmeniń qıyrawın kórsetiw ushın ezildi hám birinshi klass dáliziniń masshtablı modeli kamera sırtqa qaray panorama islep atırǵanda suw aǵımları menen toltırıldı.

Batıw intererleri ushın 5,000,000 AQSH gallonı (19,000,000 L) sıyımlılıǵı bar jabıq rezervuar qollanıldı, onda pútkil dekoraciya suwǵa qıysaytılıwı múmkin edi. Úlken teksheni batırıw ushın, dekoraciya rezervuarǵa túsirilgende oǵan 90,000 AQSH gallonı (340,000 L) suw quyıldı. Kútilmegende, sarqırama teksheni polat arqalı bekkemlengen tiykarınan julıp aldı, biraq hesh kim jaraqatlanbadı. Titaniktiń 744 fut uzınlıqtaǵı (227 m) sırtqı kórinisiniń birinshi yarımı rezervuarǵa túsirildi, biraq kemeniń eń awır bólegi bolǵanlıqtan, ol suwǵa qarsı amortizator sıpatında háreket etti; dekoraciyanı suwǵa túsiriw ushın, Kemeron dekoraciyanıń kóp bólegin bosattı hám hátte ayırım promenad aynaların ózi sındırdı. Awqatlanıw zalın suwǵa batırǵannan keyin, házirgi waqıtta Lovettiń ROV qurılmasınıń keme sınıqları arasında júriwin túsiriwge úsh kún jumsaldı. Muzlaǵan Atlantikadaǵı batıwdan keyingi saxnalar 350,000 AQSH gallonı (1,300,000 L) sıyımlılıǵı bar rezervuarda túsirildi, onda muzlaǵan deneler suw tiygende kristallanatuǵın untaqtan zattı aktyorlarǵa jaǵıw arqalı jaratıldı, al shash hám kiyimlerge aq mum jaǵıldı.

Kulminaciyalıq saxna, yaǵnıy keme batıwdan aldın bóliniwi hám Atlantika okeanı túbine aqırǵı qulawın kórsetetuǵın saxna, tolıq ólshemli qıysayǵan dekoraciya, 150 qosımsha aktyor hám 100 tryuk orınlawshını talap etti. Kemeron aldıńǵı Titanik filmlerinde laynerdiń aqırǵı qulawın suw astına ádewir sıpayı sırǵanaw sıpatında sáwlelendirgeni ushın sınǵa aldı. Ol «bunı haqıyqatında bolǵan qorqınıshlı hám tártipsiz waqıya sıpatında kórsetiwdi qáledi». Bul izbe-izlilikti ámelge asırıwda, adamlar barǵan sayın qıysayıp baratırǵan palubadan qulap, júzlegen futqa tómen túsip, jolda tosıqlar hám vintlerge urılıwı kerek edi. Tryuk orınlawshılar menen bul izbe-izlikti bir neshe márte túsiriw háreketi ayırım kishi jaraqatlarǵa alıp keldi, hám Kemeron qáwipli tryuklerdi toqtattı. Nátiyjesinde, «qáwipli qulawlar ushın kompyuterde dóretilgen adamlardı paydalanıw» arqalı qáwip-qáter minimumǵa túsirildi. Effektlerdi jaratıw ushın Linux tiykarındaǵı operaciyalıq sistema qollanıldı.

Montaj

Kemeronnıń aytıwınsha, Titanik waqıyasınıń ayırım tárepleri film tayarlanıwdan aldın hám keyin áhmiyetli bolıp kóringen, biraq film rawajlanǵan sayın olardıń áhmiyeti kemeygen. Ol SS Kaliforniyan kemesin filmge kirgizbedi. Bul keme Titanik batqan túni oǵan jaqın jerde bolǵan, biraq radiosın óshirip qoyǵan, Titanik ekipajınıń SOS shaqırıwların esitpegen hám olardıń qáwip-qáter signallarına juwap bermegen edi. Kemeronnıń aytıwınsha, Kaliforniyan haqqındaǵı saxna alıp taslandı, «sebebi ol tamashagóy dıqqatın sol dáwirge qayta buradı. Eger Titanik belgili bir mániste dúnyanıń aqırı ushın kúshli metafora, mikrokosm bolsa, onda sol dúnya óz-ózine jetkilikli bolıwı kerek.» Ol bunıń «kópshilikke arnalǵan film islewge kelisim» emes, al «filmniń emocional haqıyqatlıǵın jaratıw ushın pát beriw» ekenin ayttı.

Birinshi montaj barısında, Kemeron filmniń aqırın ózgertti. Dáslepki versiyada, Brok hám Lizzi keme artında turǵan qartayǵan Rozanı kórip, onıń ózin-ózi óltirmekshi bolıp atırǵanınan qorqadı. Roza «Okean júregi» gáwharın hámme waqıt ózinde saqlaǵanın, biraq onı hesh qashan satpaǵanın, Kaldıń aqshasısız óz betinshe jasaǵanın ashıp aytadı. Ol Brokqa gáwhardı uslap kóriwge ruqsat beredi, biraq oǵan ómirdiń bahası joq ekenin aytıp, gáwhardı okeanǵa ılaqtıradı. Ǵáziyneniń qádirsiz ekenin túsingen Brok óz aqmaqlıǵına kúledi. Montaj bólmesinde, Kemeron bul waqıtqa kelip tamashagóy Brok Lovettke qızıǵıwshılıǵın joytqan boladı dep sheship, bul saxnanı alıp tasladı, sonlıqtan Roza gáwhardı suwǵa taslaǵanda jalǵız boladı. Ol jáne de Titaniktiń batıwınan keyin tamashagóydiń qayǵılı keypiyatın buzǵısı kelmedi.

Birinshi sınaq kórsetiwinde qollanılǵan versiyada Djek penen Roza suw basqan awqatlanıw zalınan qashıp shıqqannan keyin Djek penen Lavdjoy arasında tóbeles boladı. Bul saxna filmge kóbirek qızıǵıwshılıq qosıw ushın jazılǵan edi, hám onda Kal óziniń xızmetshisi Lavdjoyǵa eger ol «Okean júregin» Djek penen Rozadan alıp kele alsa, onı oǵan beriwdi usınıs etedi. Lavdjoy batıp baratırǵan birinshi klass awqatlanıw bólmesinde olardıń izinen quwadı. Djek oǵan hújim etip, onıń basın áynekke uradı; usı sebepli keyinirek filmde Lavdjoydıń jaraqatı bar. Sınaq tamashagóyleri baylıq ushın óz ómirin qáwip astına qoyıw haqıyqıy emes bolar edi dep ayttı, hám Kemeron bunı usı sebepke baylanıslı, sonıń menen birge waqıt hám ritm sebepleri boyınsha alıp tasladı. Kóp basqa saxnalar da usıǵan uqsas sebepler menen alıp taslandı.

Okean júregi

Okean júreginiń dizaynı ushın, Londonda jaylasqan Asprey & Garrard zergerleri filmde rekvizit sıpatında qollanılatuǵın Eduard dáwiri stilindegi halqanı (monshaq) jasaw ushın aq altınǵa ornatılǵan kubik cirkoniylerdi paydalandı. Studiya úsh varianttı jobalastırdı hám islep shıǵardı, olar júdá uqsas, biraq ózgeshe hám ayrıqsha xarakterge iye edi. Olardıń ekewi filmde qollanıldı, al úshinshisi film shıqqannan keyin paydalanılmay qaldı. Úsh halqa ádette túpnusqa rekvizit, Dj. Piterman halqası hám Asprey halqası dep belgili.

Úshinshi hám aqırǵı dizayn filmde qollanılmadı. Filmniń tabıslı bolıwınan keyin, Asprey & Garrard kompaniyasına dáslepki dizayndı qollanıp haqıyqıy Okean júregi halqasın jasaw tapsırıldı. Nátiyjede 103 gáwhar menen qorshalǵan, platinaǵa ornatılǵan 171 karatlı (34.2 g) júrek tárizli Ceylon sapfiri jasaldı. Bul dizaynda júrekti esletiw ushın ástelik penen kesilgen, almurt tárizli úlkenirek Ceylon sapfiri qollanıldı. Bul halqanıń shınjırı da dóńgelek, almurt hám markiz kesimli aq gáwharlardıń aralaspasınan ibarat edi. Ildirgish te júrek kesimli aq gáwhardı óz ishine aldı, oǵan jáne bir dóńgelek kesimli gáwhar bekitilgen bolıp, ol óz gezeginde tóńkerilgen almurt tárizli gáwharǵa bekitilgen, sońınan tiykarǵı tastıń qapasına jalǵanǵan edi. Halqa Beverli-Xillzdegi Sotbis aukcion úyine Diana, Uels xanzadasınıń estelik fondı hám Qubla Kaliforniyanıń AIJS járdemi paydasına ótkerilgen aukcionda tapsırıldı. Ol Asprey kompaniyasınıń belgisiz klientine 1.4 million dollarǵa (2023-jılda 2.62 million dollarǵa teń) satıldı, kelisim boyınsha Dion onı eki kúnnen keyin 1998-jılǵı Oskar sıylıǵın tapsırıw saltanatında taǵıwı kerek edi. Sol waqıttan baslap, bul halqa jámiyetshilikke kórsetiw ushın jetkilikli bolmadı.

Saundtrek

Kemeron «Titanik» filmin irlandiyalı jańa dáwir muzıkantı Enyanıń shıǵarmaların tıńlap jazdı. Enya filmge muzıka jazıwdan bas tartqannan keyin, Kemeron Djeyms Xornerdi tańladı. Olar «Bóten planetalılar» filmi ústinde islegende kelispewshilikler sebepli arası uzaqlasqan edi, biraq «Titanik» olardıń Xornerdiń qaytıs bolıwına shekem dawam etken tabıslı birge islesiwin bekkemledi. Film dawamında esitiletuǵın vokal ushın Xorner norvegiyalı qosıqshı Sissel Kyurkebyonı, kóbinese «Sissel» dep tanılǵan qosıqshını tańladı. Xorner Sisseldi onıń «Innerst i sjelen» albomınan biletuǵın edi hám ásirese onıń «Eg veit i himmerik ei borg» («Men aspanda bir qorǵan bar ekenin bilemen») qosıǵın aytıwın unatatuǵın edi. Ol Sisseldi tańlawdan aldın shama menen 30 qosıqshını sınap kórdi.

Xorner juwmaqlawshı teması «My Heart Will Go On» dı Uill Djennings penen birge jasırın túrde jazdı, óytkeni Kemeron filmde qosıqlardıń bolıwın qálemegen edi. Selin Dion kúyewi Rene Anjelildiń úgit-násiyatı menen demo jazıp beriwge kelisti. Xorner Kemeronǵa qosıqtı kórsetiw ushın onıń keypiyatı jaqsı bolǵan waqıttı kútti. Qosıqtı bir neshe márte tıńlaǵannan soń, Kemeron maqullaǵanın bildirdi, biraq «filmniń aqırında kommerciyalıq jolǵa tústi» dep sınǵa alınıwınan qáweterlendi. Kemeron jáne de tınıshsızlanǵan studiya basshıların tınıshlandırıwdı qáledi hám «onıń filminen shıqqan xit qosıq filmniń pitkeriliwine kepillik beriwde tek unamlı faktor bola alatuǵının» túsindi.

Saundtrek 1998-jıldıń eń kóp satılǵan albomı boldı, onıń satılıwı 27 millionnan aslam

Shıǵarılıwı

Dáslepki kórsetiliw

«Titanik» filminiń distribuciyası Paramount Pictures hám 20th Century Fox arasında bólistirildi; Paramount AQSH hám Kanadadaǵı distribuciyanı, al Fox xalıqaralıq shıǵarılıwdı óz moynına aldı. Eki studiya da Kemeronnıń filmdi 1997-jıl 2-iyulda shıǵarıwǵa úlgeriwin kútken edi. Film usı sánede «jazǵı máwsimniń paydalı bilet satılıwlarınan paydalanıw ushın, sebebi blokbaster filmler ádette usı waqıtta jaqsıraq nátiyje kórsetedi» dep shıǵarılıwı kerek edi. Aprel ayında Kemeron filmniń arnawlı effektleriniń júdá quramalı ekenin hám filmdi sol sánede shıǵarıw múmkin emesligin ayttı. Studiyalar filmdi iyul ayınıń aqırına yamasa avgust ayınıń birinshi háptesine keshiktiriwdi oylastırdı, biraq 25-iyulda shıǵarılıwı kerek bolǵan «Air Force One» filminiń aktyorı Xarrison Ford, Paramount kompaniyasına (onıń tabıslı «Indiana Djons» hám «Djek Rayan» franshizaların islep shıǵarǵan) eger olar «Titanik»ti onıń filmine jaqın waqıtta shıǵarsa, olar menen qaytıp islespeytuǵının bildirgen dep xabar etiledi. 1997-jıldıń 29-mayında Paramount filmniń shıǵarılıw sánesin 1997-jıldıń 19-dekabrine qaldırdı. Filmniń jańa shıǵarılıw sánesi «Tomorrow Never Dies» hám «Mouse Hunt» filmleri menen bólisiletuǵın boldı. «Bul filmniń ózi ápiwayı sátsizlik ekeni haqqındaǵı boljawlardı kúsheytti.» 14-iyulda Minneapoliste ótkerilgen aldın ala kórsetiliw «unamlı pikirler payda etti» hám «internettegi gúrrińler [film] haqqında kóbirek jaǵımlı sóz tarqalıwına sebepshi boldı». Usınıń nátiyjesinde mediada kóbirek unamlı jaqtan járiyalanıwǵa alıp keldi.

Kemeron filmniń dúnya júzilik premerasın Los-Andjeleste ótkeriwden bas tarttı. Paramount Kemeronnıń sheshimi menen kelispedi, biraq Fox kelisip, 1997-jıldıń 1-noyabrinde Tokio Xalıqaralıq Kino festivalında premeranı ótkerdi, onda reakciya «The New York Times» gazetası tárepinen «salqın» dep táriyiplendi. AQSHta unamlı pikirler payda bola basladı; rásmiy Gollivud premerası 1997-jıldıń 14-dekabrinde bolıp ótti, onda «ashılıwǵa qatnasqan iri kino juldızları film haqqında dúnya júzi mediasına qızǵınlıq penen maqtanısh sózlerin ayttı».

Kassalıq tabıs

2012, 2017 hám 2023-jıllardaǵı qayta shıǵarılıwlardan túsken tabıslardı qosqanda, «Titanik» Arqa Amerikada 674.3 million dollar hám basqa ellerde 1.583 milliard dollar tabıs taptı, ulıwma dúnya júzi boyınsha 2.257 milliard dollar boldı. Ol 1998-jılı «Yurskiy dáwir parkin» (1993) artta qaldırıp, dúnya júzindegi eń kóp tabıs tapqan film boldı. Film on eki jıl dawamında bul orındı saqlap turdı, 2010-jılı Kemeron tárepinen jazılǵan hám rejissyorlıq etilgen «Avatar» (2009) onı ozıp ketpegenshe. Ol jigirma bes jıl dawamında Paramount kompaniyasınıń AQSHta eń kóp tabıs tapqan filmi bolıp turdı, 2022-jılı «Top Gun: Maverick» onı bul orınnan túsirmegenshe 1998-jıldıń 1-martında ol dúnya júzi boyınsha 1 milliard dollardan kóbirek tabıs tapqan birinshi film boldı, al 2012-jıldıń 13-15-aprel háptesinde - túpnusqa kemeniń batıwınıń bir ásirliginde, «Titanik» óziniń 3D qayta shıǵarılıwı waqtında 2 milliard dollar shegarasınan ótken ekinshi film boldı. Box Office Mojo biletlerdiń bahasınıń inflyaciyasın esapqa alǵanda, «Titanik»tiń Arqa Amerikada hámme waqıtlardaǵı besinshi eń kóp tabıs tapqan film ekenin boljaydı. Sonday-aq, sayt filmniń dáslepki teatr kórsetiliwi waqtında AQSHta 128 millionnan aslam bilet satılǵanın boljaydı.

«Titanik» Hindstanda tabısqa erisken birinshi shet tilindegi film boldı, bul el dúnyadaǵı eń úlken kino kóriwshi auditoriyaǵa iye ekenin aytadı. Hindistan Times gazetasınıń esabatı boyınsha, bunıń sebebi filmniń kópshilik Bollivud filmleri menen uqsaslıqları hám ortaq temalarǵa iye bolıwında.

Dáslepki kinoteatr kórsetiliwi

«Titanik» 1997-jıldıń 19-dekabr juma kúni Arqa Amerikada kórsetile baslaǵannan keyin turaqlı kóriwshiler sanına iye boldı. Sol hápteniń aqırına kelip, teatrlar biletlerdi tolıq satıp boldı. Film ashılıw kúni 8,658,814 dollar hám ashılıw háptesinde 2,674 teatrdan 28,638,131 dollar tabıs taptı, ortasha hár bir orın ushın shama menen 10,710 dollar bolıp, kassada birinshi orındı iyeledi, «Tıshqan awlaw», «Qıshqırıw 2» hám «Erteń hesh qashan kelmeydi» filmlerinen aldıda boldı. Ol Rojdestvo kúni eń joqarı tabıs tapqan «Áke 3» filminiń rekordın buzıp ótip, ulıwma 9.2 million dollar jıynadı. Ekinshi háptesinde film 35.6 million dollar tabıs taptı, bul «Qıshqırıw 2» filminiń rekordın buzıp, dekabr ayındaǵı eń úlken hápte aqırı tabısı boldı. Jańa jıl kúnine kelip, «Titanik» 120 million dollardan aslamıraq tabıs taptı, onıń ataqlılıǵı arttı hám kinoteatrlar biletlerdi tolıq satıwdı dawam etti. Bar-joǵı 44 kún ishinde ol mámleketlik kassada 300 million dollar belgisine jaqınlasqan eń tez film boldı, burınǵı rekord iyesi «Yura dáwiri parkı» filminiń 67 kúnlik kórsetkishin artta qaldırdı. «Titanik» bul rekordtı 1999-jılǵa shekem saqlap turdı, sońınan onı «Juldızlı urıslar: I bólim – Qarańǵı qáwip» filmi buzıp ótti. Bunnan tısqarı, film 66 kún ishinde 400 million dollar belgisine jetti, bul sol waqıtta eń tez kórsetkish edi, bul rekord 2002-jılı «Órmekshi adam» filmi tárepinen qaytalandı. Eki film de bul kórsetkishti 2004-jılı «Shrek 2» filmi olardı ozıp ketkenshe saqlap turdı.

«Titanik»tiń eń kóp tabıs tapqan kúni 1998-jıldıń 14-fevral shembi kúni boldı, bul kúni ol 13,048,711 dollar taptı, bul Arqa Amerikadaǵı premerasınan segiz hápteden aslam waqıt ótkennen keyin edi. 14-martta ol «Juldızlı urıslar» filmin ozıp, Arqa Amerikada hámme waqıtlardaǵı eń kóp tabıs tapqan film boldı. Ol Arqa Amerikada qatar 15 hápte dawamında birinshi orındı iyeledi, bul hár qanday film ushın rekord edi. 1998-jıldıń aprel ayına kelip, filmniń birinshi ornın «Kosmosta joǵalǵanlar» filmi iyeledi, «Titanik» ekinshi orınǵa tústi. Film Arqa Amerika kinoteatrlarında derlik 10 ay kórsetilip, aqırında 1998-jıldıń 1-oktyabr piyshembi kúni jabıldı, juwmaqlawshı mámleketlik tabısı 600,788,188 dollardı quradı, bul 2023-jılǵı 1140.3 million dollarǵa teń. Arqa Amerikadan tısqarı, film óziniń Arqa Amerikadaǵı tabısınan eki ese kóbirek, yaǵnıy 1,242,413,080 dollar tabıs taptı hám dáslepki teatr kórsetiliwinen dúnya júzi boyınsha ulıwma 1,843,201,268 dollar jıynadı.

Kommerciyalıq analiz

«Titanik» filmi shıǵarılmastan aldın, kóplegen kino sınshıları filmniń kassada áhmiyetli dárejede sátsizlikke ushıraytuǵının boljadı, ásirese ol sol waqıtta hámme waqıtlardaǵı eń qımbat film bolǵanlıǵı sebepli. 1997-jıldıń gúzinde baspasózge kórsetilgende, «bul úlken qáweterler menen boldı», sebebi «kórsetiwlerge juwapker adamlar óz jumıslarınan ayırılıw aldında turǵanın sezdi - aqırında eki studiya birlesip islengen usı úlken awır júk bolǵan súwret sebepli». Kemeron da syomka barısında bir waqıtta «apatqa qaray ketip baratırman» dep oylaǵan edi. «Biz «Titanik»tiń sońǵı altı ayın studiyanıń 100 million dollar joǵaltatuǵının tolıq bilip islegen edik. Bul anıq edi,» dedi ol. Film shıǵarılıw waqtı jaqınlasqanda, «Kemeronǵa onıń menmenligi hám háddinen tıs ısırapgershiligi dep qabıl etilgen nárse ushın ayrıqsha kek penen hújim etildi». Los Angeles Times gazetasınıń kino sınshısı «Kemeronnıń shennen tıs maqtanıshı bul joybardı batırıwǵa jaqın keldi» hám film «eski Gollivud romantikalarınıń góne, tolıǵı menen kóshirilgen versiyası» ekenin jazdı.

Film úlken jetiskenlikke eriskende, onıń kassadaǵı kórsetkishleri burın bolmaǵan dárejede joqarı boldı, bul tamashagóylerdiń sezimlerin ózine tartqan muhabbat tariyxı ekenligi menen túsindirildi. Film ekranlarǵa shıqqannan on hápte keyin de 3,200 ekranda kórsetilip atırǵan edi, al on bes hápte dawamında reytinglerde birinshi orındı iyelep, toǵızınshı háptesinde ulıwma satılıwı 43% ke ósti. Ol birinshi 10 hápte sońında hár háptede 20 million dollardan artıq tabıs taptı, al 14 hápteden keyin de jumıs kúnleri 1 million dollardan artıq tabıs alıp keldi. 20th Century Fox kompaniyasınıń bahalawı boyınsha, besinshi háptege kelip amerikalı jas qızlardıń jeti procenti «Titanik»ti eki márte kórgen. Filmdi bir neshe márte kórgen hám keyin «Leo-maniya»ǵa sebep bolǵan jas qızlar filmniń eń joqarı kassalıq rekordqa jetiwine tiykarǵı sebepshi boldı dep esaplansa da, basqa esabatlarda filmniń tabısı awızdan-awızǵa tarqalǵan jaqsı pikirler hám muhabbat tariyxı menen jańa texnologiyalı arnawlı effektlerdiń birlesiwi sebepli qayta-qayta kóriwge bolatuǵınlıǵı menen baylanıstırıladı. The Hollywood Reporter baspasınıń bahalawı boyınsha, ulıwma 487 million dollarlıq óndiris hám reklama qárejetlerinen soń, film 1.4 milliard dollar taza payda alıp keldi, al qosımsha dereklerden keyin házirgi waqıtta payda 4 milliard dollarǵa shekem jetti.

«Titanik»tiń erlerge tásiri de ayrıqsha atap ótilgen. Ol erlerdi jılatatuǵın filmlerdiń biri dep esaplanadı, MSNBC telekanalınıń jurnalisti Yan Xodder erler Djektiń sayaxatshılıq ruwxın hám Rozanı jeńip alıwǵa umtılǵan háreketlerin jaqsı kóretuǵının, bul olardıń Djekke emocionallıq baylanısın kúsheytetuǵının aytadı. Filmniń erlerdi jılata alıw qábileti 2009-jılǵı «Zombieland» filminde qısqa parodiya etilgen, onda Tallaxassi (Vudi Xarrelson) personajı óziniń jas ulınıń ólimin eske túsirip: «Men «Titanik»ten beri bunday jılamaǵan edim» dep aytadı.

The Atlantic jurnalınıń jurnalisti Skott Meslow bılay dedi: «Titanik» dáslep qorǵawǵa mútáj emes sıyaqlı kórinse de, onıń tabısın esapqa alǵanda, onı sınǵa alıwshılar tárepinen «15 jasar qızlar ushın» film dep esaplanadı. Ol «Titanik»ti jas qızlar ushın azıq dep biykarlaw filmniń jetiskenligin esapqa almaw boladı dep pikir bildirdi: «Bul úlken, 3 saattan aslamıraq dawam etetuǵın tariyxıy romantikalıq drama hámme ushın film - sonıń ishinde jas jigitler ushın da». Meslow, 18 jastan kishi erkekler arasında filmniń joqarı bahalanıwına qaramastan, «Temir adam» sıyaqlı jas jigitlerge baǵdarlanǵan filmler menen birdey reytingke iye bolsa da, ullarǵa hám erkeklerge «Titanik»ti unatıwın moyınlaw ádettegidey emes ekenin ayttı. Ol óziniń de bala waqtında filmdi jasırın unatıp, ashıq túrde biykarlaǵanın moyınladı. «Bul elementlerdiń jıyındısı - tariyx, romantika, háreket - «Titanik»ti pútkil dúnya júzindegi hár qıylı jastaǵı tamashagóyler ushın qarsılıq kórsetiwge bolmaytuǵın usınıs etti (hám etiwdi dawam etpekte)», - dedi ol. «Titanik»tiń kemshilikleri bar, biraq onıń miyrasın esapqa alǵanda, ol óziniń ortasha abırayınan jaqsıraq. Bul 15 jasar qızlar ushın ájayıp film, biraq bul onıń basqalar ushın da ájayıp film emes degendi ańlatpaydı».

Filmdegi citatalar onıń keń tarqalıwına járdem berdi. «Titanik»tiń «Men dúnyanıń patshasıman!» degen belgili sózi kino industriyasındaǵı eń kóp qollanılatuǵın citatalardıń birine aylandı. Adamlardıń jámiyetlik jaǵdaylarda filmlerden citata keltiriwdi ne ushın unatatuǵının izertlegen Kanzas mámleketlik universitetiniń psixologiya professorı Richard Xarristiń aytıwınsha, kúndelikli sóylesiwde film citataların qollanıw házil aytıwǵa uqsaydı hám basqalar menen birlik payda etiwdiń bir usılı bolıp tabıladı. «Adamlar bunı ózlerin jaqsı seziw ushın, basqalardı kúldiriw ushın, ózlerin kúldiriw ushın isleydi», - dedi ol.

Kemeron filmniń tabısın tájiriybeni bólisiwden ádewir payda alǵanı menen túsindirdi. «Adamlar kinoteatrda kúshli tásir alǵanda, onı bólisiwdi qáleydi. Olar dosların alıp kelip, olardıń da lázzetleniwin qáleydi,» dedi ol. «Olar bul nárseniń ómirinde bolıwǵa arzıytuǵın xabardı jetkeriwshi adam bolıwdı qáleydi. «Titanik» usılayınsha islegen.» Media Xabardarlıq Tarmaǵı bılay dedi: «Ádette, blokbaster kino filmin qayta kóriw dárejesi shama menen 5% boladı. «Titanik» ushın qayta kóriw dárejesi 20% ten astı.» Kassalıq túsimler «filmniń uzaqlıǵı 3 saat 14 minut bolǵanlıqtan, ádettegi filmniń kúnine 4 ret kórsetiliwine salıstırǵanda, kúnine tek 3 ret kórsetiliwi múmkin ekenin esapqa alǵanda jáne de tásirli» boldı. Buǵan juwap retinde «kóplegen kinoteatrlar túngi kórsetiwlerdi basladı hám tańǵı 3:30 ǵa shekem tolı zallarǵa iye boldı».

«Titanik» kassalıq túsim rekordın 12 jıl dawamında saqlap turdı. Kemeronnıń kelesi filmi «Avatar» onıń dúnya júzilik túsimin asıp ótiwge haqıyqıy múmkinshiligi bar birinshi film dep esaplandı hám 2010-jılı bunı iske asırdı. Filmniń ne ushın «Titanik»ti tabıslı túrde qáwip astına qoyıwǵa qábiletli bolǵanı haqqında hár qıylı túsindiriwler berildi. Birewi, «Titanik» paydasınıń úshten eki bólegi sırtqı ellerde tabılǵan edi, al «Avatar» da usınday joldı quwdı ... «Avatar» dúnya júzi boyınsha 106 bazarda kórsetildi hám hámmesinde 1-orındı iyeledi» hám «Rossiya sıyaqlı bazarlarda, qay jerde «Titanik» 1997 hám 1998-jıllarda ortasha túsim kórgen bolsa, búgingi kúnde júdá aktiv bolıp tabıladı» hám «burınǵıǵa qaraǵanda kóbirek ekranlar hám kino kóriwshiler» bar. Box Office Mojo prezidenti Brendon Grey, «Avatar» «Titanik»tiń payda rekordın jeńip ótiwi múmkin bolsa da, filmniń kóriwshiler sanı boyınsha «Titanik»ten asıp ketiwi shamalı ekenin ayttı. «1990-jıllardıń aqırında bilet bahaları shama menen 3 dollarǵa arzanıraq edi.» 2009-jıldıń dekabr ayında Kemeron bılay degen edi: «Titanik»ti óz ornınan túsiriwge urınıw real emes dep oylayman. Sońǵı bir neshe jıl ishinde biraz jaqsı filmler shıqtı. «Titanik» ápiwayı qanday da bir júrekti jibitken edi.» 2010-jıldıń yanvar ayındaǵı intervyude, «Avatar»dıń kórsetkishlerin boljaw ańsatlasqan waqıtta, ol bul máselege basqasha qaradı: «Bul boladı. Bul tek waqıt máselesi».

Avtor Aleksandra Keller, «Titanik»tiń tabısın analizlegende, ilimpazlar filmniń ataqlılıǵı «házirgi zaman mádeniyatına, tariyx haqqındaǵı túsiniklerge, tutınıwshılıq hám globallasıw úlgilerine, sonday-aq 1990-jıllardaǵı úlken film waqıyalarınan ádette kútiletuǵın elementlerge – ájayıp ekran kórinislerine, keń kólemli háreketlerge hám siyrek ushırasatuǵın tartımlı personajlar menen epikalıq dramaǵa» baylanıslı ekenin moyınlay aladı dep ayttı.

Sın pikirler

Dáslepki

«Titanik» film sınshıları tárepinen kóbinese jaqsı pikirler aldı, hám tamashagóy hám ilimpazlar tárepinen de unamlı bahalandı, olar filmniń mádeniy, tariyxıy hám siyasiy tásirleri haqqında pikir bildirdi. Rotten Tomatoes sın-pikir jıynawshı veb-saytında, film 255 pikir tiykarında 88% maqullaw reytingine iye, ortasha bahası 10 nan 8,1 boldı. Sayttıń sınshılar juwmaǵında bılay delingen: «Bul Djeyms Kemeron ushın tolıq derlik jeńis, ol tańqalarlıq vizual effektler menen eski melodramanıń bas aylandırarlı aralaspasın usınadı». Metacritic saytı 35 sınshınıń pikirleri tiykarında 100 den 75 salmaqlı ortasha ball berip, filmniń «ulıwma unamlı pikirlerge» iye ekenligin xabarlaydı. CinemaScore tárepinen sorawnama alıp barılǵan tamashagóy filmge siyrek ushırasatuǵın «A+» bahasın berdi, bul 1982-jıldan 2011-jılǵa shekemgi xızmet tariyxında 60-tan az film alǵan baha.

Filmniń ulıwma dizaynına baylanıslı Rodjer Ebert bılay dedi: «Ol minsiz islengen, aqıllı qurılǵan, kúshli oynalǵan hám tartımlı ... Bunday filmlerdi islew tek qıyın emes, al jaqsı islew derlik múmkin emes.» Ol «texnikalıq qıyınshılıqlardıń» «sonshelli qorqınıshlı ekenligin, rejissyorlardıń drama hám tariyxtı da proporciyaǵa alıp kele alıwı tańqalarlı» dep atap ótti hám «ózin hám waqıya, hám qayǵılı saga isendirgenin» ayttı. Ol bunı 1997-jıldaǵı óziniń toǵızınshı eń jaqsı filmi dep atadı. «Siskel & Ebert» telebaǵdarlamasında film «eki bas barmaq» aldı hám kemeniń batıwın qayta jaratıwdaǵı dálligi ushın maqtaldı; Ebert filmdi «ullı Gollivud eposı» hám «kútiwge ılayıqlı» dep súwretledi, al Djin Siskel Leonardo Di Kaprionı «tartımlı» dep taptı.

Djeyms Berardinelli bılay dedi: «Detallarda minsiz, biraq kólemi hám maqseti boyınsha keń, «Titanik» siyrek ushırasatuǵın epikalıq kino waqıyası bolıp tabıladı. Siz «Titanik»ti tek kórip qoymaysız, onı basıńızdan ótkeresiz.» Ol bunı 1997-jıldaǵı óziniń ekinshi eń jaqsı filmi dep atadı. Boxoffice Magazine jurnalınıń Djozef Makbraydı bılay dep juwmaqladı: «Titanikti házirgi waqıtqa shekem islengen eń ullı apat filmi dep súwretlew onı kemsitiw bolar edi. Djeyms Kemeronnıń 1912-jılı «batpaytuǵın» laynerdiń batıwın qayta jaratıwı - Gollivudtan shıqqan eń úlken hám salmaqlı xalıq oyın-zawıq dóretpeleriniń biri.»

Filmniń romantikalıq hám emocional tárepleri de birdey maqtaldı. Urban Cinefile saytınıń Endryu L. Urban bılay dedi: «Siz «Titanik»ten shıqqanda byudjet yamasa dawamlılıq haqqında emes, al onıń úlken emocional kúshi haqqında sóyleysiz, ol kemeniń óziniń mashinalarınday úlken, onıń gigant vintlerindey júregińizge kiriwge bel buwǵan hám onı háreketke keltiretuǵın muhabbat tariyxınday uzaq dawam etetuǵın.» Entertainment Weekly jurnalınıń Ouen Gleyberman filmdi bılay súwretledi: «Bul romantikalıq hálektiń saltanatlı hám qorqınıshlı kórinisi. Scenarist-rejissyor Djeyms Kemeron XX ásirdiń basındaǵı anıqlawshı apattı sonshelli tazalanǵan árman hám qorqınısh penen adamgershilik masshtabta qayta saxnalastırdı, ol xalıq kinosınıń eń tereń qatlamlarına tiyedi.» The New York Times gazetasınıń Djanet Maslin bılay dep pikir bildirdi: «Kemeronnıń ájayıp «Titanik»i on jıllıqlar dawamında birinshi ret «Samal menen ketken» filmi menen salıstırıwǵa shaqırǵan tamasha.» Radio Times radiosınıń Edrian Terner oǵan bes juldızdan tórtin berip, bılay dedi: «Kemeronnıń scenariyi Klark Geybl hám Viven Lidi 80 minut dawamında uslap tura almaǵan bolar edi, biraq sonda da, ol hám onıń sıyqırlı aktyorlar toparı sol eski studiya jıltırlıǵın úsh saat dawamında janlandıradı. «Titanik» - sezimlerge saltanatlı hújim, sońǵı saatta tolıǵı menen sol waqıttaǵı qorqınısh hám muzlatıwshı, paralizlewshi qorqınıshtı súwretleydi. Hám ayırım kadrlar bar, mısalı, puw shıǵarıp turǵan kemeniń qasınan albatrostay aylanıp ótiw, sonda siz Kemeronnıń bunıń bárinen lázzetlenip atırǵanın sezesiz.»

«Titanik» jetiskenlikke eriskeni menen, keri pikirlerge de ushıradı. Ayırım sınshılar kórneklilik tárepi ájayıp bolǵanı menen, syujet hám dialoglar hálsiz ekenin ayttı. Time jurnalınıń Richard Korliss tiykarınan unamsız pikir jazıp, qızıqlı emocional elementlerdiń joqlıǵın sınǵa aldı. Los-Andjeles Times gazetasında Kennet Turannıń pikiri ayrıqsha ótkir boldı. Ol emocional elementlerdi biykarlap, bılay dedi: «Shınında da kóz jasın keltiretuǵını - Kemeronnıń usınday film jazıw onıń qolınan keletuǵınına iseniwi. Bul onıń qolınan kelmeydi, hátte jaqın da kelmeydi.» Ol keyinirek filmniń «Oskar» sıylıqların alıwınıń jalǵız sebebi onıń prokattaǵı tabısı ekenin ayttı. The San Francisco Examiner gazetasınıń Barbara Shulgasser «Titanik»ke tórt juldızdan bir juldız berip, dosınıń mına sózlerin keltirdi: «Bul isenip bolmaytuǵın dárejede jaman jazılǵan scenariyde eki [bas qaharman] bir-birin atı menen ataǵan waqıtlardıń sanı, scenariyde aktyorlarǵa aytıw ushın bunnan da qızıqlıraq nárseniń joqlıǵınıń kórsetkishi edi.»

Keyingi kózqaras

/Film saytınıń Dalin Rowelliniń aytıwınsha, «Uzaq dawam etiw waqtı haqqında shaǵımlar, ayırım personajlardıń júzip júrgen mebel bóleklerine ańsat sıyıwı múmkin ekenligi haqqındaǵı pikirler hám onıń melodramalıq tábiyatı haqqındaǵı háziller menen, «Titanik» házirgi zaman sınlarına jat emes». 2002-jılı kinorejissyor Robert Altman onı «ómirimde kórgen eń jaman jumıs» dep atadı. Usıǵan uqsas, francuz Jańa tolqın rejissyorı hám burınǵı Cahiers du Cinema redaktorı Jak Rivett 1998-jılı Frederik Bonno menen bolǵan intervyuda onı «qaldıq» dep atadı hám ásirese Uinslettiń oyının qattı sınǵa aldı, onı «kóriwge bolmaytuǵın, uzaq waqıttan beri ekranda payda bolǵan eń salaq qız» dep atadı. 2003-jılı film «Eń jaqsı film juwmaqları» sorawnamasında birinshi orındı iyeledi, biraq sol waqıtta Film 2003 sorawnamasında «hámme waqıtlardaǵı eń jaman film» sıpatında da birinshi orındı iyeledi.

2012-jılı «Titanik» jolawshılarınıń ómiri haqqındaǵı izertlewinde tariyxshı Richard Devenport-Xayns bılay dedi: «Kemeronnıń filmi bay amerikalılar hám bilimli inglislerdi jamanladı, olardıń sezimlerin basıwın, jaqsı kiyiniwin, ádep-ikramlı minez-qulqın hám grammatikalıq tárbiyasın qaraladı, al jarlı irlandlar hám sawatsızlardı romantikalıq qaharmanlar etip kórsetti». Britaniya film jurnalı Empire filmge bergen bes juldızlı eń joqarı bahasın hám qızǵın pikirin, keyingi basılımda tórt juldızǵa hám onsha unamlı emes pikirge túsirdi. Bul óz oqıwshılarınıń talǵamlarına juwap beriw ushın islendi, óytkeni olar film átirapındaǵı tolqınlanıwdan hám onıń ıqlasbentleriniń háreketlerinen, mısalı, bir neshe márte kóriwge barǵanlardan ózlerin uzaqlastırıwdı qáledi. Bunnan tısqarı, filmge bolǵan unamlı hám unamsız parodiyalar hám basqa da usınday háziller kóbeyip, internette tarqaldı, bul kóbinese film haqqında hár qıylı pikirdegi ıqlasbentlerdiń qızǵın juwapların payda etti. DVDActive saytınıń Bendjamin Uillkoki filmge qarsı reakciyanı yaki oǵan bolǵan kúshli jekkóriwshilikti túsinbedi. «Meni shınında da ashıwlandıratuǵın nárse...» dedi ol, «filmdi jaqsı kóretuǵınlarǵa jaman hújim etetuǵınlar». Uillkok bılay dedi: «Meniń, álbette, «Titanik»ti unatpaytuǵınlarǵa qarsı hesh nársem joq, biraq sizdi usı ushın kishkene hám ayanıshlı sezindiretuǵın az sanlı adamlar (olar bar, iseniń maǵan) meniń túsiniwimnen hám kewil bóliwimnen anaǵurlım uzaq».

1998-jılı Kemeron unamsız reakciyalarǵa, ásirese Kennet Turannıń sınına juwap berip, bılay dep jazdı: «Titanik» - adamlardı jıltıraq ajiotaj benen ózine tartıp, keyin olardı kóshege aldanǵan hám aldawǵa túsken sezim menen shıǵarıp taslaytuǵın film emes. Olar qayta-qayta kelip, ómirinen 3 saat 14 minut alatuǵın tájiriybeni qaytalawǵa hám basqalardı da ózleri menen birge alıp keliwge, sezimlerin bólisiw ushın qaytıp kelmekte». Kemeron hámme jastaǵı (8 jastan 80 jasqa shekem) hám hár qıylı ortalıqtan shıqqan adamlar onı kórip, «ózleriniń tiykarǵı adamgershiligin bayram etip atırǵanın» atap ótti. Ol scenariydi shın kewilden hám ashıq dep táriyipledi hám onıń aldınnan «adam tájiriybesi menen sezimleriniń máńgi - hám biziń tiykarǵı emocionallıq dúzilisimizdi sáwlelendirgeni ushın tanıs bolǵan universal nárselerdi» óz ishine alǵanın ayttı hám filmniń usı jol menen arxetipler menen islesiw arqalı jetiskenlikke erise alǵanın ayttı. Ol onı jaǵımpazlıq dep esaplamadı. «Turan arxetipti ezbe dep qátelesedi,» dedi ol. «Men onıń eń jaqsı scenariyler tek adam tájiriybesiniń shegarasın izertleytuǵın yamasa ózleriniń hazilkesh hám ayıplı dialogların biziń maqtawımız ushın sheberlik penen aylandıratuǵınlar degen pikirine qosılmayman».

2000-jılı BBC telekanalınıń wákili Almar Xaflidason bılay dep jazdı: «Djeyms Kemeronnıń 'Titanik' filmi pitpesten-aq sınshılar pıshaqların qayray basladı. XX ásirdiń eń qımbat kinokartinasına aylanıwına alıp kelgen shıǵınlardıń ósiwi hám ataqlı juldızları joq aktyorlar quramı filmdi shıǵarılmastan burın-aq sátsizlikke ushıratadı dep oylanıldı. Biraq kassalıq tabıs hám tamashagóy bahası Kemeronnıń haq ekenin hám kóp sınshılardıń qáte ekenin dálilledi». Ol jáne bılay dep qostı: «Ullı kemeniń batıwı hesh kimge sır emes, biraq kópler ushın onıń kólemi hám tragediyası kútilgennen de asıp tústi» hám «filmniń úsh saattan aslamıraq dawam etetuǵının esapqa alǵanda, Kemeron tárepinen ámelge asırılǵan haqıyqıy tásirli oyın-zawıq jetiskenligi boldı». Empire jurnalı aqırında filmge bergen dáslepki bes juldızlı bahasın qayta tiklep, bılay dep pikir bildirdi: «Bul planetadaǵı eń súyikli film ekenligi anıq bolǵan waqıtta Djeyms Kemeronnıń 'Titanik' filmin sınǵa alıw ádetke aylanǵanına hayran qalıwdıń keregi joq».

2017-jılı, filmniń shıǵarılǵanına 20 jıl tolıwı múnásibeti menen, AQSH Kongress kitapxanası tárepinen «mádeniy, tariyxıy yamasa estetikalıq áhmiyetke iye» sıpatında saqlaw ushın AQSH Milliy film reestrine kirgizildi. Sol jılı Kemeron National Geographic telekanalınıń «Titanik: Djeyms Kemeron menen 20 jıldan keyin» baǵdarlaması ushın filmniń dálligin qayta kórip shıqtı.

Filmniń shıńı jıllar dawamında kóp tartıslardı payda etti: Djek penen Rozanıń ekewi de qalqıp turǵan esikke sıyıp, aman qalıwı múmkin be edi degen másele film haqqında eń kóp talqılanǵan táreplerdiń birine aylandı. Filmniń 20 jıllıǵında Kemeron «20 jıldan keyin bul máseleni talqılawımız biraz aqmaqlıq» dep aytqan bolsa da, 2023-jılı filmniń 25 jıllıǵı ushın izertlew alıp bardı. Bul izertlew National Geographic kanalınıń jańalanǵan retrospektivasınıń bir bólegi sıpatında efirge shıqtı hám bul múmkin, biraq itimal emes ekenligin hám kóp ózgeriwshilerge baylanıslı ekenligin kórsetti. Bunnan aldın 2012-jılı MythBusters tárepinen sınaq ótkerilgen edi.

Film Empire sorawnamasında hám keyinirek kino industriyası wákilleri arasında ótkerilgen sorawnamada 100 eń jaqsı film dizimine kirgizildi. 2021-jılı /Film saytınıń wákili Dalin Rowell onı Kemeronnıń karerasındaǵı úshinshi eń jaqsı film dep atadı. Ol «bul onıń eń jaqsı filmleriniń biri, óytkeni ol barlıq qıyınshılıqlardı jeńip ótti» dep ayttı hám onı «haqıyqattan da ájayıp jetiskenlik - úlken byudjetine qaramastan, kishipeyil, shın júrekten islengen orayǵa iye» dep esapladı. Ol jáne bılay dep qostı: «Internet oǵan qarsı jiberetuǵın barlıq házillerge qaramastan, 'Titanik' Kemeronnıń ózi eleslete alatuǵın hár bir nárseni ámelge asıra alatuǵının kórsetedi».

2024-jılı Looper onı «Barlıq dáwirlerdegi 50 eń jaqsı PG-13 filmi» diziminde 44-orınǵa qoydı hám bılay dep jazdı:

Kemeronnıń jańa texnologiyalıq arnawlı effektler járdeminde jaratılǵan batırıp jiberiwshi kórinisi, kóriwshilerdi Titaniktiń saltanatına hám onıń aqırǵı saatlarınıń júrek ezetuǵın xaosına qaytadan alıp baradı. Filmniń ullılıǵı hám onıń qayǵılı waqıyası, syujet qurıw hám vizual effektlerdiń shegarasın keńeytti, keleshektegi iri byudjetli filmler ushın jol ashtı.

Xoshametler

Altın Globus sıylıqlarında, Titanik Eń jaqsı dramalıq film, Eń jaqsı rejissyor, Eń jaqsı original saz hám Eń jaqsı original qosıq nominaciyalarında jeńiske eristi. Uinslet hám Styuart ta nominaciyaǵa usınıldı. 70-Oskar sıylıqları saltanatında, Titanik on tórt Oskar nominaciyasına iye boldı, bul 1950-jılı Djozef L. Mankevichtiń «Hawa haqqında barlıǵı» filmi ornatqan rekordtı qaytaladı hám onnan on birin uttı: Eń jaqsı sáwlelendiriw (Titanik haqqındaǵı ekinshi film, 1933-jılǵı «Kavalkada»dan keyin bul sıylıqtı alǵan), Eń jaqsı rejissyor, Eń jaqsı kórkem bezeliw, Eń jaqsı operatorlıq jumıs, Eń jaqsı vizual effektler, Eń jaqsı montaj, Eń jaqsı kostyum dizaynı, Eń jaqsı ses (Geri Ridstrom, Tom Djonson, Geri Sammers, Mark Ulano), Eń jaqsı ses effektleri montajı, Eń jaqsı original dramalıq saz, Eń jaqsı original qosıq. Uinslet, Styuart hám grim sheberleri nominaciyaǵa usınıldı, biraq «Jaqsıraq bolıwı múmkin emes» filmindegi Xelen Xant, «L.A. Qupıya» filmindegi Kim Beysindjer hám «Qara kostyumdegi adamlar» filmlerine jeńildi. Titanik on bir Oskar sıylıǵın alǵan ekinshi film boldı, «Ben-Xur»dan (1959) keyin. «Saqıynalar áwladınıń qaytıwı: Patshanıń qaytıwı» 2004-jılı bul rekordtı qaytaladı. 2017-jılı «La-La Lend» eń kóp Oskar nominaciyasına iye bolıw rekordın qaytaladı.

Titanik 1997-jılǵı Oskar sıylıǵın Eń jaqsı original qosıq nominaciyasında, sonday-aq tórt Gremmi sıylıǵın Jıldıń jazbası, Jıldıń qosıǵı, Kino yamasa televidenie ushın arnawlı jazılǵan eń jaqsı qosıq hám Eń jaqsı pop vokal atqarıwshı hayal nominaciyalarında jeńip aldı. Saundtrek barlıq waqıtlardaǵı eń kóp satılǵan tiykarınan orkestrlik saundtrek boldı, AQSHta on altı hápte dawamında birinshi orındı iyelep turdı hám tek AQSHtıń ózinde on bir millionnan aslam versiya satılǵanı ushın gáwhar mártebesin aldı. Sonday-aq, ol 1998-jılı AQSHtaǵı eń kóp satılǵan albom boldı. «Júregim dawam etedi» qosıǵı Kino yaki televidenie ushın arnawlı jazılǵan eń jaqsı qosıq nominaciyasında Gremmi sıylıǵın uttı.

Titanik AQSHtan tısqarı da hár qıylı sıylıqlardı jeńip aldı, sonıń ishinde Yaponiya kinoakademiyası sıylıqlarında Jıldıń eń jaqsı shet el filmi nominaciyasın uttı. Nátiyjesinde, ol pútkil dúnya boyınsha hár qıylı sıylıq beriwshi shólkemlerden toqsanǵa jaqın sıylıq aldı hám qosımsha qırıq jeti nominaciyaǵa iye boldı. Filmniń islep shıǵarılıwı haqqındaǵı kitap bir neshe hápte dawamında The New York Times bestsellerler diziminiń joqarǵı ornın iyeledi, «bunday baylanıslı kitaptıń usınday mártebege eriskeni birinshi márte edi».

Titanik Amerika Film Institutınıń sıylıqlı «100 jıl...» seriyasında altı márte payda boldı.

AFI-diń 100 jıl ... 100	Orın	Derek	Eskertiwler
Tolqınlanıw	25		2001-jılı dúzilgen Amerika kinosındaǵı eń qızıqlı 100 filmniń dizimi.
Íshqı-muhabbat	37		2002-jılı dúzilgen Amerika kinosındaǵı eń jaqsı 100 muhabbat tariyxınıń dizimi.
Qosıqlar	14		2004-jılı dúzilgen Amerika kinosındaǵı eń jaqsı 100 qosıqtıń dizimi. Titanik Selin Dionnıń «Júregim dawam etedi» qosıǵı menen 14-orındı iyeledi.
Kino citataları	100		2005-jılı dúzilgen Amerika kinosındaǵı eń jaqsı 100 kino citatasınıń dizimi. Titanik Djek Dousonnıń «Men dúnyanıń patshasıman!» degen uranı menen 100-orındı iyeledi.
Filmler	83		1997-jılǵı ótkerilgen ásirdiń eń jaqsı 100 filmi diziminiń 2007-jılǵı (10 jıllıq) basılımı. Dáslepki dizim shıqqanda Titanik qatnasıwǵa ılayıqlı emes edi.
AFI-diń 10 Top 10	6		2008-jılǵı sorawnama on hár qıylı janrdaǵı eń jaqsı on filmnen ibarat edi. Titanik altınshı eń jaqsı epikalıq film sıpatında orın aldı.

Úy mediası

Titanik 1998-jıldıń 1-sentyabrinde dúnya júzi boyınsha keń ekranlı hám pan hámde skan formatlarında VHS-te shıǵarıldı. Bul shıǵarılıwda eki bólek kasseta bar, sebebi film eki bólimge bólingen. Filmniń úy video shıǵarılıwın reklamalaw ushın 50 million dollardan aslam qarjı jumsaldı. Eki VHS formatı da montajlanǵan film lentası hám filmnen altı litografiya basılımı menen sıylıq qutısı túrinde satıwǵa shıqtı. Dáslepki 3 ayda film Arqa Amerikada 25 million dana satılıp, ulıwma satılıw qunı 500 million dollarǵa jetti hám «Ǵárezsizlik kúni» filmin artta qaldırıp, eń kóp satılǵan haqıyqıy waqıyalar tiykarındaǵı video boldı. Sol waqıtta ol dúnya júzi boyınsha 58 million dana satılıp, «Arıslan patsha» filmin ozıp ótti hám dúnya júzilik ulıwma tabısı 995 million dollarǵa jetti. 2005-jıldıń mart ayına kelip, film 8 million DVD hám 59 million VHS danasın sattı. Birlesken Patshalıqta film shıqqan birinshi kúni 1,1 million dana satılıp, eldiń eń tez satılatuǵın úy video shıǵarılıwı boldı. Bul rekord 2002-jıldıń may ayında «Garri Potter hám sıyqırshılıq tası» filmi birinshi kúni 1,2 million úy video danasın satqanǵa shekem saqlanıp turdı. Film jáne de Birlesken Patshalıqtaǵı eń tez satılatuǵın DVD sıpatında 2008-jılı «Mamma Mia!» filmi onı ozǵanǵa shekem qaldı. Shıqqannan keyingi birinshi hápte ishinde Titanik tez arada «Tolıq monti» filmin ozıp ótip, ulıwma 1,8 million úy video danasın sattı.

NBC AQSH televidenie kórsetiw huqıqların 30 million dollarǵa satıp aldı, bul júdá arzan baha dep esaplandı.

DVD versiyası 1999-jıldıń 31-avgustında shıǵarıldı, bul bir disklik keń ekranlı (anamorflı emes) basılım bolıp, onda teatr treylerinen basqa qosımsha funkciyalar joq edi. Kemeron sol waqıtta keyinirek qosımsha funkciyaları bar arnawlı basılımdı shıǵarıwdı jobalastırıp atırǵanın bildirdi. Bul reliz 1999-jıl hám 2000-jıldıń basında eń kóp satılǵan DVD boldı hám bir million dana satılǵan birinshi DVD boldı. Sol waqıtta AQSHtaǵı barlıq úylerdiń 5 procentinen kemireginde ǵana DVD pleer bar edi. «Biz dáslepki Titanik DVDsin shıǵarǵanda, industriya ádewir kishi edi hám qosımsha funkciyalar házirgi standart dárejesinde emes edi,» - dedi filmniń DVD kórsetkishlerin jáne de tásirli etken Paramount kompaniyasınıń ishki úy oyın-zawıq bóliminiń prezidenti Migan Berrouz.

«Titanik» 2005-jıldıń 25-oktyabrinde qayta DVD formatında shıǵarıldı, sol waqıtta AQSH hám Kanadada úsh diskli Arnawlı Kollekcioner Basılımı satıwǵa qoyıldı. Bul basılımda filmniń jańadan qálpine keltirilgen kóshiriwi, 6.1 DTS-ES Discrete qorshaǵan ses miksı hám hár qıylı arnawlı funkciyalar bar edi. PAL aymaqlarında eki diskli hám tórt diskli variantlar shıǵarıldı, olar sáykes túrde Arnawlı Basılım hám Lyuks Kollekcioner Basılımı dep ataldı. Olar Ullı Britaniyada 2005-jıldıń 7-noyabrinde satıwǵa shıqtı. Filmniń sheklengen 5 diskli toplamı, Lyuks Sheklengen Basılım degen at penen, tek Ullı Britaniyada 10,000 dana etip shıǵarıldı. Besinshi diskte Kemeronnıń «Túpsizliktiń elesleri» hújjetli filmi bar, onı Walt Disney Pictures tarqatqan edi. «Túpsizliktiń elesleri»niń jeke shıǵarılımında eki disk bolsa da, toplamǵa tek birinshi disk kirgizilgen. 2007-jılı, filmniń onınshı jıllıǵına, DVD formatında 10-jıllıq Basılımı shıǵarıldı, ol 2005-jılǵı úsh diskli toplamnıń birinshi eki diskinen ibarat bolıp, film hám sol disklerdegi arnawlı funkciyalardı óz ishine aladı.

Film Paramount Home Entertainment tárepinen 2012-jıldıń 10-sentyabrinde Blu-ray hám Blu-ray 3D formatlarında shıǵarıldı. Filmniń 3D prezentaciyası eki diskke bólingen hám THX-sertifikatlanǵan. Basqa disktegi arnawlı funkciyalar 2005-jılǵı Arnawlı Kollekcioner Basılımı DVD-sindegi kóp funkciyalardı, sonday-aq «Titanik haqqında oylanıwlar» hám «Titanik: Djeyms Kemeron menen aqırǵı sóz» dep atalǵan eki jańa hújjetli filmdi óz ishine aldı. Sońǵısı 2012-jıldıń 9-aprelinde National Geographic kanalında kórsetildi hám Kemeron tárepinen atqarıwshı prodyuserlik etildi.

Filmniń 4K versiyası 2023-jıldıń 5-dekabrinde hám cifrlı, hám Ultra HD Blu-ray formatlarında shıǵarıldı.

Burın 2023-jıldıń aprel ayında AQSHta Amazon Prime Video striming xızmetinde bolǵannan keyin, film 2023-jıldıń iyul ayında, Titan suw astı kemesiniń apatınan keyin kóp ótpey Netflix-te payda boldı. Film 2023-jıldıń oktyabr ayında Paramount+ xızmetinde, al 2024-jıldıń aprel ayınan baslap belgili bir dáwir dawamında Prime Video-da jetkilikli boldı. Filmniń 2025-jıldıń fevral ayında Hulu-ǵa keletuǵını járiyalandı. Ol 2023-jıldıń iyun ayında biypul reklama menen qollap-quwatlanatuǵın Pluto TV striming xızmetinde jetkilikli boldı.

Qayta shıǵarılıw

3D túrlendiriw

2012-jılǵı 3D qayta shıǵarılıwı originaldı 4K tınıqlıqqa qayta islew hám stereoskopiyalıq 3D formatına túrlendiriw (aylandırıw) arqalı islendi. Titanik 3D versiyasın islep shıǵarıwǵa, 4K restavraciyasın qosqanda, 60 hápte hám 18 million dollar ketti. 3D túrlendiriwin Stereo D kompaniyası ámelge asırdı. Process barısında islengen jańa 4K masterden cifrlı 2D hám 2D IMAX versiyaları da alındı. Qayta shıǵarılıw ushın tolıǵı menen qayta islengen jalǵız saxna - 1912-jıldıń 15-aprel tańında teńizde Rozanıń túngi aspanǵa qarawı boldı. Bul saxna Arqa Atlantika okeanındaǵı 1912-jıldıń aprel ayındaǵı orınǵa sáykes dúzetilgen, Qus jolın qosqanda, túngi aspandaǵı juldızlar jaylasıwınıń dál kórinisi menen almastırıldı. Bul ózgeris astrofizik Nil deGrass Taysonnıń real emes juldızlar jaylasıwın sınǵa alıwı sebepli islendi. Ol Kemeronǵa aspannıń dúzetilgen kórinisin jiberiwge kelisti, bul jańa saxnanıń tiykarı boldı.

Paranal observatoriyasınan alınǵan mına súwrettegidey, Qus jolınıń dál kórinisi Rozanıń teńizde aysız túngi aspanǵa qarawın almastırıw ushın qollanıldı. Kórinis 1912-jıldıń 15-aprel kúni saat 4:20 de Arqa Atlantikadaǵı jaǵdayǵa sáykeslestirildi.

Titaniktiń 3D versiyasınıń premerası 2012-jıldıń 27-martında Londondaǵı Korollik Albert zalında Djeyms Kemeron hám Keyt Uinslettiń qatnasıwında ótkerildi, hám 2012-jıldıń 4-aprelinde keń kólemde prokatqa shıqtı, bul Titaniktiń óziniń birinshi sayaxatına shıǵıwınıń júz jıllıǵınan altı kún burın edi.

Rolling Stone film sınshısı Piter Travers qayta shıǵarılǵan filmge 4 ten 3+1⁄2 juldız berip, onı «haqıyqattan da hayran qalarlıq» dep túsindirdi. Ol bılay dedi: «3D Titanikti kúsheytedi. Siz sol jerdesiz. Kino waqıt kapsulasında óz ornın tabatuǵın epopeyaǵa burınǵıdan da kóbirek tartılıp qalasız.» Entertainment Weekly ushın jazǵan Ouen Gleyberman filmge A bahasın berdi. Ol bılay dep jazdı: «Bir ret, 3D filmdegi vizuallıq kórinisler qarańǵı yamasa alaǵada etpeydi. Olar sezilerli dárejede anıq hám janlı kórinedi.» 1997-jılı qattı sın pikirin bildirgen Time jurnalınıń Richard Korlissi sol pikirinde qaldı: «Meniń reakciyam derlik birdey boldı: geyde hayran qaldırǵan, kóbinese suwǵa batqan.» 3D effektlerine baylanıslı ol bılay dep atap ótti: «3D ge dıqqat penen ótkeriw ayırım máwritlerge kólem hám tásir arnaydı ... [biraq] hár bir saxnanıń aldıńǵı hám artqı planın ajıratıw arqalı konvertorlar vizual maydandı organikalıq emes, al diskret dárejelerge bólip taslaǵan.» The Washington Post gazetası ushın Enn Xornadey ózinen «filmniń gumanizm hám tamasha kórinisi sıyaqlı eki mánisi Kemeronnıń 3D túrlendiriwi menen kúsheytilgen be?» dep sorap, oǵan «Yaq» dep juwap berdi. Ol jáne bılay dep qostı: «3D túrlendiriwi jaqınlıq bolıwı kerek jerde uzaqlıq payda etedi, kadrlaw hám kompoziciyada ájayıp máwritlerdi aytpaǵanda.»

Film Arqa Amerikada qayta kórsetilgen birinshi kúni (túngi aldın ala kórsetiwlerdi qosqanda) shama menen 4.7 million dollar tabıs taptı hám hápte aqırında 17.3 million dollar tabıs etip, «Ashlıq oyınları» hám «Amerikalı jıynalıs» filmlerinen keyin úshinshi orındı iyeledi. Arqa Amerikadan tısqarı ol 35.2 million dollar tabıs keltirip, ekinshi orındı iyeledi, al kelesi hápte aqırında óz kórsetkishin jaqsılap, 98.9 million dollar menen kassanı basqardı. Qıtay onıń eń tabıslı aymaǵı bolıp shıqtı, onda ol ashılıw kúni 11.6 million dollar, al ashılıw háptesinde rekordlı 67 million dollar tabıs alıp keldi hám usı processte dáslepki teatr kórsetiwiniń pútkil dawamında tapqanınan kóbirek aqsha taptı.

Qayta shıǵarılǵan versiya dúnya júzi boyınsha 343.4 million dollar tabıs keltirdi, onıń 145 million dolları Qıtaydan, al 57.8 million dolları Kanada hám Amerika Qurama Shtatlarınan keldi. Dúnya júzilik kassası 350 million dollarǵa jaqın bolǵan «Titanik» filminiń 3D qayta shıǵarılıwı «Arıslan patsha», «Juldızlı urıslar» hám «Avatar» filmlerinen aldında turıp, házirgi waqıtqa shekem eń kóp tabıs keltirgen qayta shıǵarılǵan film bolıp qalmaqta.

Filmniń 3D versiyası saylanǵan xalıqaralıq aymaqlarda 4DX formatında da shıǵarıldı, bul kóriwshilerge film atmosferasın qozǵalıs, samal, duman, jaqtılandırıw hám iyis tiykarındaǵı arnawlı effektler arqalı seziwge múmkinshilik beredi.

20 jıllıǵı

Filmniń 20 jıllıǵına arnalıp, «Titanik» 2017-jıldıń 1-dekabrinen baslap bir hápte dawamında kinoteatrlarda Dolby Vision formatında (2D hám 3D versiyalarında) qayta kórsetildi.

25 jıllıǵı

«Titanik» 2023-jıldıń 10-fevralında filmniń 25 jıllıǵı qarsańında AQSHta Paramount tárepinen, al xalıqaralıq dárejede Walt Disney Studios Motion Pictures tárepinen (20th Century Studios hám Buena Vista International belgileri arqalı) qayta restavraciyalanǵan 3D 4K HDR renderinde, joqarı kadr jiyiligi menen kinoteatrlarda qayta kórsetildi. Bul versiyada xalıqaralıq kóshirmeler 20th Century logotipin studiyanıń házirgi ataması menen jańalaydı, bul Disney kompaniyasınıń 2019-jılı studiyanı satıp alıwınıń nátiyjesi bolıp tabıladı.

Titanic Live

Titanik Live - bul Xornerdiń dáslepki muzıkasınıń 130 adamnan ibarat orkestr, xor hám kelt muzıkantları tárepinen film kórsetiliwi menen birge orınlanǵan janlı koncerti boldı. 2015-jıldıń aprel ayında Titanik Live premerası Londondaǵı Korollik Albert zalında ótkerildi, bul jerde 2012-jılǵı 3D qayta shıǵarılıwınıń da premerası bolǵan edi.

Basqa media

• 1998-jılı «Djeyms Kemeronnıń Titanik Izertlewshisi» atlı rásmiy baylanıslı kompyuter oyını shıǵarıldı. Bul bilimlendiriw oyını keme qurılısınıń tariyxın, birinshi sayaxatın hám batıwın, sonday-aq keme qaldıqlarınıń tabılıwı hám izertleniwin qamtıdı. Oyınǵa filmnen alıp taslanǵan kórinisler hám film dekoraciyalarınıń keń kólemli 360 graduslı video materialları kirgizilgen.
• 2020-jılı Spin Master Games tárepinen film tiykarında «Titanik: Oyın» atlı stol oyını shıǵarıldı.