Kontentke ótiw

Yarım qorǵawshı

Wikipedia, erkin enciklopediya

Futbol sportında, yarım qorǵawshı tiykarınan maydannıń orayında jaylasqan maydan oyınshısı poziciyasın iyeleydi.[1] Yarım qorǵawshılar tek ǵana qorǵanıw wazıypasın atqarıp, hújimlerdi toqtatıwı múmkin, bunday jaǵdayda olar qorǵanıw yarım qorǵawshıları dep ataladı. Oraylıq yarım qorǵawshılar kóbinese shegaralardan ótip, háreketsheńlik hám pas beriw qábiletine iye bolǵanlıqtan, olar kóbinese tereń jaylasqan yarım qorǵawshılar, pleymeykerler, qaptaldan-qaptalǵa oynaytuǵın yarım qorǵawshılar yamasa turaqlı yarım qorǵawshılar dep ataladı. Sonday-aq, sheklengen qorǵanıw wazıypaları bar hújimshi yarım qorǵawshılar da bar.

Komandadaǵı yarım qorǵawshı bólimleriniń kólemi hám olarǵa júklengen wazıypalar qollanılatuǵın formaciyaǵa baylanıslı; maydandaǵı bul oyınshılar toparı ádette yarım qorǵaw dep ataladı.[2] Onıń atı yarım qorǵaw bólimleri ádette formaciyanıń qorǵanıw bólimleri menen hújim bólimleri arasındaǵı aralıq bólimlerdi quraytuǵınınan kelip shıqqan.

Menedjerler (trenerler) kóbinese bir yamasa bir neshe yarım qorǵawshını qarsılas komandanıń hújimlerin buzıw ushın tayınlaydı, al basqalarına gol urıw wazıypası júklenedi yamasa hújim hám qorǵanıw arasında teń juwapkershilik beriledi. Yarım qorǵawshılar ádette match dawamında eń kóp aralıqtı basıp ótetuǵın oyınshılar bolıp tabıladı. Yarım qorǵawshılar oyın barısında eń kóp topqa iyelik etedi, sonlıqtan olar maydandaǵı eń shınıqqan oyınshılardıń biri bolıp esaplanadı.[3] Yarım qorǵawshılarǵa kóbinese hújimshilerge gol urıw múmkinshiliklerin jaratıwǵa járdem beriw wazıypası júklenedi.

Oraylıq yarım qorǵawshı

Ispaniyanıń burınǵı yarım qorǵawshısı Xavi altı jıl izbe-iz FIFPro World XI saylandı komandasına saylanǵan.

Oraylıq yarım qorǵawshılar - bul maydannıń orayı hám onıń átirapındaǵı oyındı baqlaw ushın hújim hám qorǵanıw wazıypaları arasında bólingen oyınshılar. Bul oyınshılar toptı komandanıń hújimshi yarım qorǵawshıları hám hújimshilerine ótkeriwge háreket etedi hám qarsılastıń shtraf (ayıp) maydanına juwırıp kirip, ózleri de dárwazaǵa soqqı beriw arqalı komandasınıń hújimlerine járdem beriwi múmkin. Olar sonday-aq top penen de, topsız da hújimshilerge ekinshi dárejeli qollap-quwatlawdı támiyinleydi..

Qarsılas komanda topqa iyelik etkende, oraylıq yarım qorǵawshı artqa sheginip dárwazanı qorǵawı yamasa alǵa jıljıp, toptı qaytarıp alıw ushın qarsılastıń top alıp júriwshisin basımǵa alıwı múmkin. Óz dárwazasın qorǵap atırǵan oraylıq yarım qorǵawshı qarsılastıń uzaq soqqıların bloklaw ushın oraylıq qorǵawshılardıń aldına shıǵadı hám dárwazaǵa qarap juwırıp kiyatırǵan qarsılas yarım qorǵawshıların qadaǵalaydı.

4-3-3 hám 4-5-1 formaciyaları úsh oraylıq yarım qorǵawshını qollanadı. 4-4-2 formaciyası eki oraylıq yarım qorǵawshını qollanıwı múmkin,[4] al 4-2-3-1 formaciyasında eki tereń yarım qorǵawshınıń birewi oraylıq yarım qorǵawshı bolıwı múmkin. Ataqlı oraylıq yarım qorǵawshılar komandası topqa iye bolǵanda, maydannıń ortasınan oyın tempin belgilew arqalı oyınnıń barısın baqlaw qábileti menen belgili.

Dárwazadan-dárwazaǵa (Box-to-box) yarım qorǵawshı

Ǵaybarlı dárwazadan-dárwazaǵa yarım qorǵawshı Stiven Djerrard hám hújimde, hám qorǵanıwda nátiyjeli bolǵanı ushın maqtalǵan;[5] sonday-aq onıń artqı poziciyadan shtraf (ayıp) maydanına kesh juwırıp kiriw qábileti de maqtawǵa ılayıq.[6]

«Dárwazadan-dárwazaǵa» (Box-to-box) termini ǵaybarlı, aybatlı hám jaqsı ulıwma qábiletlerge iye oraylıq yarım qorǵawshılarǵa qollanıladı, bul olardı hám qorǵanıwda, hám hújimde sheber etedi. Sonlıqtan, bul oyınshılar óz dárwazasına qaytıp barıp, tásir etiw hám soqqılardı tartıp alıw ushın, sonday-aq toptı alǵa alıp barıw yamasa qarsılaslar dárwazasına juwırıp barıp gol urıwǵa háreket etiw ushın da qábiletli.[7] 2000-jıllardıń ortasınan baslap, tendenciyalardıń ózgeriwi hám standart 4-4-2 formaciyasınıń tómenlewi (kóp jaǵdaylarda 4-2-3-1 hám 4-3-3 formaciyalarına jol berip) 1980-1990-jıllardaǵı tipik dárwazadan-dárwazaǵa yarım qorǵawshılarǵa sheklewler qoydı, sebebi komandalardıń eki yarım qorǵawshı roli endi kóbinese «saqlawshılar» (uslap turıwshılar) yamasa «dóretiwshiler» dep bólindi, al bul roldiń úshinshi variaciyası «tasıwshı» (toptı alıp júriwshi) yamasa «hújimshi» (alǵa umtılıwshı) dep sıpatlandı.[8] Dárwazadan-dárwazaǵa yarım qorǵawshılardıń ayırım belgili mısalları - Lotar Matteus, Klarens Zeedorf, Bastian Shvaynshtayger, Stiven Djerrard, Yoxan Neskens, Sokrates, Yaya Ture, Arturo Vidal, Patrik Vieyra, Frenk Lempard, Brayan Robson, Roy Kin hám jaqında Djud Bellingem.[9]

Meccala

Italiya futbolında «meccala» (mezzala) termini (italyan tilinde sózbe-sóz «yarım qanat oyınshısı») bir yamasa eki oraylıq yarım qorǵawshınıń poziciyasın táriyiplew ushın qollanıladı, olar saqlawshı yarım qorǵawshı hám/yamasa pleymeykerdiń eki tárepinde oynaydı. Bul termin dáslep italyan tilinde WM hám Metodo formaciyalarındaǵı ishki hújimshi roline qollanılǵan, biraq keyin oraylıq yarım qorǵawshınıń belgili bir túrin sıpatlaǵan. Meccala kóbinese tez hám aybatlı, hújimge baǵdarlanǵan yarım qorǵawshı bolıp, jaqsı sheberlikke hám belgili hújim qábiletlerine iye, sonday-aq qaptallap hújim etiwge beyim, biraq sonıń menen birge oyınnıń qorǵanıw aspektine qatnasatuǵın hám sırtqa shıǵıp komandaǵa keńlik bere alatuǵın oyınshı; solay etip, bul termin bir neshe hár túrli rollerge qollanılıwı múmkin. Inglis tilinde bul termin dárwazadan-dárwazaǵa yarım qorǵawshı roliniń bir variantı sıpatında qabıl etilgen.[10][11][12]

Qaptaldaǵı yarım qorǵawshı

Qaptaldaǵı yarım qorǵawshı Devid Bekxem óziniń keń pas beriw diapazonı, kóriw qábileti, kese pas beriw uqıbı hám iyilgen erkin soqqıları ushın maqtalǵan, bul oǵan komandalasları ushın múmkinshilikler jaratıwǵa yamasa gol urıwǵa imkaniyat bergen.[13][14]

Shep hám oń yarım qorǵawshılar hújim hám qorǵanıw arasında teńlestirilgen rolge iye bolıp, olar hújimshiler ushın dárwazaǵa kóp kese paslar beredi. Olar maydannıń shet sızıqlarına jaqınıraq jaylasqan. Olarǵa komandalasları ushın gol urıw múmkinshiliklerin jaratıw ushın toptı qarsılastıń shtraf (ayıp) maydanshasına kese pas beriw tapsırılıwı múmkin, al qorǵanıw waqtında olar kese pas beriwge háreket etip atırǵan qarsılaslarǵa basım kórsetiwi múmkin.[15]

Shep hám oń yarım qorǵawshılardı óz ishine alatuǵın keń tarqalǵan zamanagóy formaciyalar - 4-4-2, 4-4-1-1, 4-2-3-1 hám 4-5-1 formaciyaları.[16] Djonatan Uilson 4-4-2 formaciyasınıń rawajlanıwın bılay táriyipleydi: «...qanatshı keń yarım qorǵawshıǵa, shattlǵa aylandı, yaǵnıy onnan kese pas beriwi kútiliwi múmkin, biraq sonıń menen birge qorǵanıw jumısın da atqarıwı kerek edi.»[17] Keń yarım qorǵawshılardıń eki belgili mısalı - Devid Bekxem hám Rayan Giggz.[18]

Italiya futbolında keń yarım qorǵawshınıń roli «tornante di centrocampo» yamasa ápiwayı «tornante» («qaytıp keliwshi») dep ataladı; bul rol sırtqı hújimshi rolinen kelip shıqqan hám yarım qorǵaw hám hújimge járdem beriwden tısqarı, bul poziciyadaǵı oyınshılardan artqa qaytıp, artqı sızıqqa qorǵanıw wazıypalarında járdem beriwdi talap etkenlikten usılay atalıp ketken.[19]

Qanat yarım qorǵawshı

Qanat yarım qorǵawshınıń tariyxıy poziciyası (meccala menen aljastırmaw kerek) maydannıń shetine jaqın oynaytuǵın yarım qorǵawshılarǵa (yarım qorǵawshılarǵa) berilgen. Qorǵanıw wazıypaları bar keń oyınshılar tolıq qorǵawshılar sıpatında qorǵanıwdıń bir bólegine aylanıwǵa beyim bolǵanlıqtan, bul poziciya gónergen.[20][21]

Qorǵanıwshı yarım qorǵawshı

Ispaniyalı qorǵanıwshı yarım qorǵawshı Serxio Buskets (16, qızıl) italiyalı soqqı beriwshi Mario Balotellidiń soqqısın qaytarıw ushın háreket etpekte.

Qorǵanıwshı yarım qorǵawshılar - óz komandasınıń dárwazasın qorǵawǵa kóbirek dıqqat awdaratuǵın yarım qorǵawshı oyınshılar. Bul oyınshılar óz komandasınıń qorǵanıwı aldındaǵı aymaqtı qorǵawı múmkin yamasa qarsılastıń belgili hújimshilerin jeke qadaǵalawı múmkin.[22][23][24] Qorǵanıwshı yarım qorǵawshılar, eger tolıq qorǵawshılar yamasa oraylıq qorǵawshılar hújimge qosılıw ushın alǵa jıljısa, olardıń poziciyalarına ótiwi múmkin.[25][26]

Serxio Buskets óz qatnasın bılay táriyiplegen: «Trener meniń boysınıwshı oyınshı ekenimdi, járdem beriwdi jaqsı kóretuǵınımdı biledi hám eger men birewdiń poziciyasın jabıw ushın qanatqa juwırıwım kerek bolsa, bul júdá jaqsı.» Jaqsı qorǵanıwshı yarım qorǵawshıǵa jaqsı poziciyalıq sezgirlik, qarsılastıń oyının aldın ala seziw, belgilew, tartıp alıw, qıysıq kesiw, pas beriw hám úlken shıdamlılıq hám kúsh (tartıp alıw ushın) kerek. Qubla Amerika futbolında bul rol «volante de marca» dep ataladı, al Meksikada «volante de contención» degen at penen belgili. Portugaliyada bolsa, bul «trinco» dep ataladı.[27]

Qorǵanıwshı yarım qorǵawshı

2012-jılı Kot-d'Ivuar ushın oynap atırǵan Yaya Ture súwretlengen, ol hár tárepleme qorǵanıwshı yarım qorǵawshı; onıń oynaw stili dáslep ekspertler tárepinen «tasıwshı» dep táriyplengen bolsa da, toptı alıp júriw hám qorǵanıwdan hújimge ótiw qábileti sebepli, ol keyinirek pleymeyker roline beyimlesti.

Qorǵanıwshı yamasa tereń oynaytuǵın yarım qorǵawshı óz komandasınıń qorǵanıwına jaqın turadı, al basqa yarım qorǵawshılar hújim ushın alǵa umtılıwı múmkin.[28] Qorǵanıwshı yarım qorǵawshınıń komandası toptı iyelep turǵanda da juwapkershilikleri bolıwı múmkin. Bul oyınshı kóbinese komandasınıń hújimshilerine qısqa hám ápiwayı paslar beredi, biraq komandanıń strategiyasına baylanıslı ayırım qıyınıraq paslar da beriwi múmkin. Marselo Belsa qorǵanıwda qorǵanıwshı yarım qorǵawshını paydalanıwda jetekshi dep esaplanadı. Bul poziciya 4-2-3-1 hám 4-4-2 romb formaciyalarında kóriwge boladı.[29] Jazıwshı Djonatan Uilson qorǵanıwshı yarım qorǵawshınıń úsh túrli tipin anıqlaǵan: «qıyratıwshı», «dóretiwshi» hám «tasıwshı».

...biz Zidan, Raul hám Figonıń artqa qaytpaytuǵının biletuǵın edik, sonlıqtan qorǵanıwshı tórtliktiń aldına qorǵanatuǵın adamdı qoyıwımız kerek edi. - Arrigo Sakki Real Madridtiń Klod Makeleleni qorǵanıwshı yarım qorǵawshı sıpatında kerek etkenin táriyipleydi.[30]

Dáslep, qorǵanıwshı yarım qorǵawshı, yamasa «qıyratıwshı», hám pleymeyker, yamasa «dóretiwshi», kóbinese komandanıń eki oraylıq qorǵanıwshı yarım qorǵawshısı sıpatında bir-biriniń qasında jaylastırılatuǵın edi. Qıyratıwshı ádette tosqınlıqlar etiw, toptı qaytarıp alıw hám onı dóretiwshige jetkeriw ushın juwapker bolǵan, al dóretiwshi toptı saqlap qalıw hám onı hárekette uslap turıw ushın juwapker bolǵan, kóbinese qanatlarǵa uzın paslar beriw arqalı, eski úlgidegi tereń oynaytuǵın pleymeyker yamasa redjista usılında (tómenge qarań). Qıyratıwshınıń (buzıwshınıń) dáslepki mısalları - Nobbi Staylz, Gerbert Vimmer hám Marko Tardelli, al keyingi mısalları Klod Makelele hám Xaver Maskerano, degen menen bul oyınshılardıń kópshiligi basqa tiptegi yarım qorǵawshılardıń qásiyetlerine de iye bolǵan, sonlıqtan olar bir ǵana rolge sheklenbegen. Dóretiwshiniń erte mısalları Jerson, Glenn Xoddl hám Sandi Olise bolsa, al keyingi mısalları Xabi Alonso, sonday-aq Maykl Karrik hám Keyra Uolsh.[31]

Eń sońǵı hám úshinshi tiptegi qorǵanıwshı yarım qorǵawshı «box-to-box» yarım qorǵawshısı, yamasa «tasıwshı» ya bolmasa «júriwshi» sıpatında rawajlandı. Ol tolıǵı menen qıyratıwshı da, dóretiwshi de emes, al toptı qaytarıp alıw hám keyin tereń poziciyalardan alǵa jıljıw uqıplılıǵına iye, ya toptı komandalasına beriw hám shtraf maydanshasına kesh juwırıp kiriw arqalı, ya bolmasa toptı ózi alıp júriw arqalı. Bul tiptegi oyınshılardıń jaqın waqıttaǵı mısalları - Klarens Zeedorf hám Bastian Shvaynshtayger, al Sami Xedira hám Fernandino tasıw tendenciyasına iye qıyratıwshılar bolıp esaplanadı. Luka Modrich - redjistanıń bir qansha qásiyetlerine iye tasıwshı, al Yaya Ture óz karerasınıń keyingi dáwirinde shıdamlılıǵın joǵaltqannan keyin tasıwshıdan pleymeykerge aylanǵan tasıwshı boldı. N'Golo Kante tipik qıyratıwshı sıpatında baslaǵan, biraq «Chelsi»de Antonio Konte basshılıǵında tasıw tendenciyaların rawajlandırdı.

Tereń oynawshı pleymeyker

Italiyalı tereń oynawshı pleymeyker Andrea Pirlo «Yuventus» ushın pas berip atır. Pirlo kóbinese bárhama eń jaqsı tereń oynawshı pleymeykerlerdiń biri esaplanadı.

Tereń oynawshı pleymeyker (Júriwshi 10) - bul qorǵanıw kónlikpeleri sıyaqlı tájiriybege qaraǵanda pas beriw sıyaqlı top kónlikpelerine qánigelesken qorǵawshı yarım qorǵawshı. Bul oyınshıda top bolǵanda, ol basqa qorǵawshı oyınshılarǵa qaraǵanda uzınıraq yamasa quramalıraq paslar beriwge háreket etiwi múmkin. Olar óz komandasınıń oyın tempin belgilewge, toptı saqlap qalıwǵa yamasa qısqa almasıwlar arqalı oyındı qurıwǵa háreket etiwi múmkin, ya bolmasa toptı oraylıq hújimshige yamasa qanat oyınshısına uzın pas beriwge, hátte qarsılas qorǵawshıları menen yarım qorǵawshıları arasındaǵı aymaqta turǵan komandalasına qısqa pas beriwge háreket etiwi múmkin.[32][33][34]

Italiyada tereń oynawshı pleymeyker «regista» dep ataladı,[35] al Braziliyada onı «meia-armador» dep ataydı.[36] Italiyada regista roli Vittorio Pocconıń metodo sistemasındaǵı oraylıq yarım qorǵawshı yamasa centromediano metodista poziciyasınan rawajlandı (2-3-2-3 formaciyasındaǵı oraylıq yamasa qorǵawshı yarım qorǵawshı poziciyasınıń aldın ala kórinisi). Metodista'nıń wazıypaları tek qorǵanıw emes, sonday-aq kreativ boldı; sonlıqtan, metodista tek iyeleniwdi buzıw menen sheklenbey, toptı qaytarıp alǵannan keyin hújim oyınların baslaw menen de shuǵıllandı.[37]

Jazıwshı Djonatan Uilson Xabi Alonsonıń qorǵawshı yarım qorǵawshı rolin «dóretiwshi» dep súwretledi, yaǵnıy eski úlgidegi tereń oynawshı pleymeyker yamasa regista sıyaqlı toptı saqlap qalıwǵa juwapker oyınshı, bılay dep atap ótti: «Alonso tájiriybe islew uqıplılıǵına iye bolsa da, ol toptı hárekette saqlawǵa kóbirek dıqqat awdardı, hújim múyeshin ózgertiw ushın geyde qanatlarǵa uzın paslar jiberip turdı.»

2-3-5 formaciyası: qanat yarım qorǵawshıları (sarı) oraylıq yarım qorǵawshını qorshap turadı.

Oraylıq yarım qorǵawshı

Tariyxıy oraylıq yarım qorǵawshı poziciyası áste-aqırın yarım qorǵawshı sızıǵınan artqa sheginip, soqqı beriwshilerge qarsı artqı sızıqtı kóbirek qorǵaw ushın xızmet etti – oraydaǵı bul arnawlı qorǵanıw roli házirge shekem óziniń kelip shıǵıw dáreklerine baylanıslı «oraylıq yarım qorǵawshı» dep ataladı.[38] Italiya futbol jargonında bul poziciya centromediano metodista yamasa metodista dep belgili boldı, óytkeni ol Vittorio Pocconıń metodo sistemasında barǵan sayın áhmiyetli rolge aylandı. Biraq bul atama keyinirek oraylıq qorǵawshı yarım qorǵawshı rolinde oynaytuǵın, biraq qorǵanıw wazıypalarınan tısqarı kreativ juwapkershilikleri de bar oyınshılardı táriyiplew ushın da qollanıldı.

Hújimshi yarım qorǵawshı

Hújimshi yarım qorǵawshı - bul aldıńǵı yarım qorǵawshı poziciyasında, ádette oraylıq yarım qorǵawshı menen komandanıń hújimshileri arasında jaylasqan hám tiykarınan hújim wazıypasın atqaratuǵın yarım qorǵawshı yamasa hújimshi oyınshı.[39]

Ayırım hújimshi yarım qorǵawshılar «trequartista» yamasa «fantasista» (italyansha: úsh sherek qánigesi, yaǵnıy hújimshiler menen yarım qorǵawshılar arasındaǵı kreativ pleymeyker) dep ataladı. Olar ádette tez, kreativ hám joqarı sheberlikli oyınshılar bolıp, ózleriniń názik qol tiygiziwi, texnikalıq qábileti, dribling sheberligi, kóriw qábileti, uzaq aralıqtan soqqı beriw uqıplılıǵı hám pas beriw sheberligi menen tanılǵan.

Biraq barlıq hújimshi yarım qorǵawshılar «trequartista» emes - ayırım hújimshi yarım qorǵawshılar júdá vertikal bolıp, tiykarınan oyındı baylanıstırıw, toptı uslap turıw yamasa aqırǵı pas beriw ushın xızmet etetuǵın qosımsha hújimshiler, yaǵnıy ekinshi soqqı beriwshiler bolıp esaplanadı.[40] Hár qanday hújimshi oyınshı sıyaqlı, hújimshi yarım qorǵawshınıń roli hújim ushın keńislik jaratıw uqıplılıǵın qamtıydı.[41]

Maydan boylap jaylasıwına qaray, hújimshi yarım qorǵawshı poziciyası shep, oń hám oraylıq hújimshi yarım qorǵawshı rollerine bóliniwi múmkin, biraq eń áhmiyetlisi, olar hújimshilerdiń artındaǵı soqqı beriwshi bolıp esaplanadı. Oraylıq hújimshi yarım qorǵawshı pleymeyker yamasa 10-nomer (10-nomerli futbolkanıń bul poziciya menen baylanıslı bolıwına baylanıslı) dep atalıwı múmkin.[42][43]

Aldıńǵı pleymeyker

2013-jılı «Roma» ushın oynap atırǵan italiyalı hújimshi pleymeyker Franchesko Totti

Bul oyınshılar ádette komandanıń hújim tiregin quraydı hám geyde «shuqanaqta oynawshı» dep aytıladı, degen menen bul termin tereń jaylasqan hújimshi ushın da qollanılıwı múmkin. Hújimshi yarım qorǵawshı - bul pas beriw hám dribling jaǵınan joqarı texnikalıq qábiletlerge iye bolıwdı, hám múmkin, onnan da áhmiyetlisi, qarsılas qorǵanıwın oqıy alıw hám soqqı beriwshige qorǵanıwdı jarıp ótetuǵın paslar jetkerip beriw uqıplılıǵın talap etetuǵın áhmiyetli poziciya.

Bul qánigelesken yarım qorǵawshınıń tiykarǵı wazıypası - joqarı kóre alıw, baqlaw hám texnikalıq sheberlikti paydalanıp, komandalaslarına kroslar, ótkir paslar hám bas penen toptı qaytarıw arqalı jaqsı soqqı beriw hám gol urıw múmkinshiliklerin jaratıw. Olar dribling islep yamasa komandalası menen bir-eki ret pas almasıp, ózleri ushın da soqqı beriw múmkinshiliklerin jaratıwǵa talpınıwı múmkin. Hújimshi yarım qorǵawshılar jáne de qarsılastıń shtraf (ayıp) maydanshasına basıp kirip, basqa komandalasınıń pasınan soń topılıwı múmkin.

Kreativ hújimshi yarım qorǵawshı, yaǵnıy aldıńǵı pleymeyker turaqlı túrde paydalanılǵan jaǵdayda, olar kóbinese komandanıń juldız oyınshısı boladı hám kóbinese 10-nomerli futbolkanı kiyedi. Sonıń ushın, komanda kóbinese óziniń hújimshi yarım qorǵawshısına erkin háreket etiwge hám jaǵdayǵa qaray dóretiwshilikti kórsetiwge múmkinshilik beriw ushın qurıladı. Usınday keń tarqalǵan formaciyalardıń biri - 4-4-2 «romb» (yamasa 4-1-2-1-2), onda anıq belgilengen hújimshi hám qorǵawshı yarım qorǵawshılar dástúrli oraylıq yarım qorǵawshılar jubın almastıradı. Italiyada «fantazista» yamasa «trekuartista» dep atalatuǵın bul poziciya, Ispaniyada «mediapunta», Braziliyada «meya atakante», al Argentina hám Urugvayda «enganche» dep ataladı.[44] Aldıńǵı pleymeykerge mısal retinde Ziko, Franchesko Totti, Lionel Messi, Diego Maradona, Kevin De Bryuyne, Vim van Xanegem hám Mishel Platini sıyaqlı oyınshılardı keltiriwge boladı.

Jáne de Zinedin Zidan, Rui Kosta, Kaka, Andres Inesta, Xuan Roman Rikelme, David Silva hám Luiza Kadamuro sıyaqlı kóbirek iykemli aldıńǵı pleymeykerlerdiń mısalları bar. Bul oyınshılar maydannıń tereń aymaqlarında oyınnıń tempin basqara alıw menen birge, aldıǵa óte alıp, qorǵanıw sızıqların buzatuǵın ótkir paslar bere alǵan.[45][46][47][48][49]

Mesut Ózil ádewir tuwrıdan-tuwrı usıldı qabıl etken hám aqırǵı pastı beriwge qánigelesken klassikalıq 10-nomer sıpatında qaralıwı múmkin.

Trekuartista

«Trekuartista» termini Italiya futbolında 4-3-1-2 formaciyasında hújimshi yarım qorǵawshı sıpatında oynap atırǵan, biraq aqırında maydannıń tereń bólimlerine túsetuǵın, qarsılas oyınshılardı óz ornınan shıǵarıp, komandalaslarınıń hújim etiwi ushın bos orın jaratıp beretuǵın oyınshını súwretlew ushın qollanılǵan; trekuartista nátiyjesinde oraylıq yarım qorǵawshı ornında otırıp, tereń oyın qurawshı retinde xızmet etedi. Sonlıqtan, trekuartista ádette jaqsı kóriw qábileti, texnikası, qozǵalısı, pas beriw uqıplılıǵı hám uzaqtan soqqı beriw qábiletine iye kreativ hám taktikalıq jaqtan aqıllı oyınshı bolıwı kerek. Olar jáne de aybatlı, oyındı oqıy alatuǵın hám komandaǵa qorǵanıwda járdem bere alatuǵın ǵaybarlı oyınshı bolıwı kerek.[50] Ueyn Runi geyde usıǵan uqsas rolde oynaǵan; kóriniste tiykarǵı soqqı beriwshiniń artında 10-nomer sıpatında jaylasqan bolsa da, ol kóbinese komandasına iyelik etiwge hám hújimlerdi baslawǵa járdem beriw ushın maydannıń jáne de tereń bólimlerine túsip ketetuǵın edi.

«Jalǵan 10» yamasa «oraylıq qanatshı»

Aldıńǵı qatardaǵı pleymeyker Mesut Ózil 2010-jılǵı FIFA Dúnya Chempionatında Germaniya quramasında jalǵan 10 sıpatında qollanılǵan.

«Jalǵan 10» yamasa «oraylıq qanatshı»[51] ] ‒ bul trekuartistadan ózgeshe bolǵan yarım qorǵawshı túri. «Jalǵan 9» sıyaqlı, olardıń ózgesheligi mınada: qaǵaz júzinde hújimshi yarım qorǵawshı sıpatında oynap atırǵanday kórinse de, soqqı beriwshiniń artında maydannıń ortasında qalatuǵın dástúrli pleymeykerden ayırmashılıǵı, jalǵan 10nıń maqseti - óz ornınan shıǵıp, toptı iyelegende qanatlarǵa qaray jıljıw arqalı hám qanatshılarǵa, hám tolıq qorǵawshılarǵa flanglerdi artıqsha júklewge járdem beriw. Bul qarsılas yarım qorǵawshılar ushın eki mashqala tuwdıradı: ya olar jalǵan 10ǵa qanatqa jıljıwǵa jol beredi, hám olardıń, qanatshınıń hám tolıq qorǵawshınıń bar bolıwı qanatta úsh qarsı eki oyınshı artıqmashılıǵın jaratadı; ya olar jalǵan 10dı gúzetedi, biraq maydannıń ortasında qanatshılar yamasa hújimge qosılǵan yarım qorǵawshılar paydalana alatuǵın bos orın qaldıradı. Jalǵan 10lar ádette maydannıń ortasında oynawǵa buyrıq berilgen dástúrli qanatshılar bolıp, olardıń tábiyiy oynaw usılı olardı qanatlarǵa jıljıwǵa hám komandalasları ushın qorǵawshılar arasına pas jetkerip beriwge umtıldıradı. Geyde jalǵan-10 jalǵan-9 menen birge basqasha funkciyanı atqara aladı, ádette 4-6-0 formaciyasında, 4-3-3 yamasa 4-2-3-1 formaciyası sıpatında maskirovka qılınǵan jaǵdayda. Basqa hújimshiler yamasa jalǵan-9lar artqa sheginip, qorǵawshılardı jalǵan-10lardan alıslatqanda, maydannıń ortasında bos orın payda boladı, sonda jalǵan-10 qorǵawshılardı hayran qaldırıp, bul bos orınnan paydalanıp jáne de óz ornınan shıǵadı, kóbinese dárwazaǵa qaray hújimlik dribling etip yamasa jalǵan-9lardan kelgen paslarǵa juwırıp shıǵıp, óz gezeginde gol urıw múmkinshiliklerin jaratadı yamasa ózleri gol urıwǵa umtıladı.[52]

Qanatshı (Vinger)

Zamanagóy futbolda, qanatshı yamasa keń oyınshı terminleri maydannıń shep yamasa oń tárepinde oynaytuǵın qorǵawshı emes oyınshıǵa qollanıladı. Bul terminler shep yamasa oń hújimshilerge qollanılıwı múmkin. Qanat qorǵawshıları yamasa shep ya oń yarım qorǵawshılar, shep ya oń hújimshi yarım qorǵawshılar, yamasa tolıq qorǵawshılar sıyaqlı shep yamasa oń táreptegi qorǵawshılar ádette qanatshılar dep atalmaydı.

XIX aqırında belgili bolǵan 2–3–5 formaciyasında qanatshılar kóbinese maydannıń qaptal sızıqlarına jaqın turǵan hám komandanıń ishki hám oraylıq hújimshileri ushın toptı ortaǵa taslawı kútilgen.[53] Dástúrli túrde, qanatshılar tek hújim oyınshıları bolıp, olardan artqa qaytıp qorǵanıw kútilmegen. Bul 1960-jıllarda ózgere basladı. 1966-jılǵı Dúnya Chempionatında, Angliya komandasınıń menedjeri Alf Remsi sherek finaldan baslap qanatshılardı tańlamadı. Bul komanda «Qanatsız káramatlar» dep atalıp, házirgi 4-4-2 formaciyasınıń payda bolıwına alıp keldi.[54][55]

Bul zamanagóy keń oyınshılarınıń kóbirek talap etiletuǵın rol atqarıwına alıp keldi, óytkeni olardan tolıq qorǵawshıların qorǵaw ushın járdem beriw hám toptı qaytarıp alıw ushın izge qaytıw, sonday-aq oraylıq hújimshiler hám soqqı beriwshiler ushın sheber shawıp beriwler ámelge asırıw kútiledi.[56] Ayırım hújimshiler jalǵız soqqı beriwshiniń artında qanatshı sıpatında háreket ete aladı. Úsh adamlıq yarım qorǵaw sızıǵında, arnawlı qanatshılar geyde oraylıq yarım qorǵawshı yamasa pleymeykerdiń janında qanatlar boylap jaylastırıladı.

Bunnan da talapshań rol - qanat qorǵawshısınıń roli, onda keń oyınshıdan hám qorǵanıw, hám hújim etiw kútiledi.[57] Qanatshınıń roli hújimshi yamasa yarım qorǵawshı sıpatında klassifikaciyalanıwı múmkin bolǵanlıqtan, bul rol qorǵawshı menen yarım qorǵawshı arasındaǵı shegaranı buzadı. Italiyalı menedjer Antonio Konte óziniń belgili 3-5-2 hám 3-4-3 formaciyalarında qanat qorǵawshıları sıpatında háreket etetuǵın keń yarım qorǵawshılardı yamasa qanatshılardı qollanıwı menen tanılǵan, mısalı; bul oyınshılardan hújimde alǵa shıǵıp keńlik beriw, sonday-aq izge qaytıp komandasın qorǵanıwda járdem beriw kútiledi.[58]

Geyde qanatshınıń rolin basqa tiptegi oyınshı da atqara aladı. Mısalı, ayırım trenerler qanatta «qanattaǵı maqsetli oyınshını» qollanǵanı belgili, yaǵnıy ádette oraylıq hújimshi sıpatında oynaytuǵın iri hám fizikalıq kúshli oyınshı, ol qanatta hawa gúreslerin utıwǵa hám toptı uslap turıwǵa háreket etedi, yamasa tolıq qorǵawshılardı poziciyadan shıǵaradı; mısalı, Romelu Lukaku geyde usı rolde qollanılǵan.[59] Taǵı bir mısal - 2016-17 máwsiminde Yuventusta trener Massimiliano Allegri qol astında Mario Mandjukich; ádette soqqı beriwshi bolsa da, ol sol qanatta qollanıldı hám onnan hawa gúreslerin utıw, toptı uslap turıw hám keńislik jaratıw, sonday-aq qarsılas oyınshılarǵa basım kórsetiw talap etildi.[60]

Qanatshılar qızıl reń menen, al «keń oyınshılar» (oraylıq yarım qorǵawshılardıń qaptallarında oynaytuǵınlar) kók tús penen kórsetilgen.

Búgingi kúnde qanatshı ádette shetki sızıqlar janında keń poziciyada jaylasqan hújimshi yarım qorǵawshı bolıp esaplanadı. Stenli Metyus yamasa Djimmi Djonston sıyaqlı qanatshılar dástúrli W-tárizli formaciyalarda sırtqı hújimshiler sıpatında klassifikaciyalanǵan hám rásmiy túrde «Oń jaq sırtqı» yamasa «Shep jaq sırtqı» dep atalǵan, biraq sońǵı 40 jıl ishinde taktikalar rawajlanıwı menen qanatshılar maydannıń tereń poziciyalarına tústi hám házir ádette 4-4-2 yamasa 4-5-1 formaciyalarında yarım qorǵawdıń bir bólegi sıpatında klassifikaciyalanadı (biraq komanda hújim waqtında olar sáykesinshe 4-2-4/2-4-4 hám 4-3-3 formaciyalarına uqsap ketedi).

Qanatshınıń wazıypalarına tómendegiler kiredi:

  • Qanatta ótkeriw variatı sıpatında «keń qatnasıw» támiyinlew.
  • Qarsılas tolıq qorǵawshını sheberlik penen yamasa tezlik penen jeńiw.
  • Qanatqa shıqqanda anıq kese ótkeriw múmkinshiligin beretuǵın, yamasa dárwaza baǵdarında ishke kirgen waqıtta anıq gol urıw múmkinshiligin beretuǵın orta maydannan kelgen paslardı oqıw.
  • Qarsılas qanatshıǵa qarsı eki ese kóbeyiw, ásirese olar komandańnıń tolıq qorǵawshısı hám qanatshısı tárepinen «eki ese belgileniwde» bolǵan waqıtta.

Úlgili qanatshı tez, hiyleker hám shetki sızıqtı «qushaqlawdı» jaqsı kóredi, yaǵnıy maydan boylap shetki sızıqqa jaqın juwırıp, kese ótkeriwlerdi ámelge asıradı. Biraq, basqa qásiyetlerge iye oyınshılar da qanatta tabıslı bolıwı múmkin. Ayırım qanatshılar keń poziciyada qalıwdıń ornına ishke qaray kesip ótiwdi maqul kóredi hám hújimshilerge diagonal paslar berip yamasa dárwazaǵa soqqı berip, pleymeyker sıpatında qáwip tuwdıradı. Hátte tez dep esaplanbaytuǵın oyınshılar da qanattan oyın dúziw qábileti ushın klub hám xalıqaralıq dárejede qanatshı sıpatında tabıslı paydalanılǵan. Geyde qanatshılarǵa aldıńǵı sızıq boylap erkin háreket etiw múmkinshiligi beriledi hám olar qorǵanıw wazıypalarınan azat etiledi. Yoxan Kroyf bul sheberlikti jiyi kórsetken, ol Total futboldıń haqıyqıy úlgisi bolǵan, bul eń dáslepki formasında Vengriya milliy futbol komandasınan kelip shıqqan dep esaplanatuǵın hám 40-jıllardıń aqırı - 50-jıllardıń basında derlik kámillikke jetkerilgen oyınnıń eń joqarı «usta-stili» edi.

Aljirli xalıqaralıq oyınshı Riyad Maxrez óz karerası dawamında kóbinese qanatshı sıpatında paydalanılǵan.

Qanatshılardıń tipik qábiletlerine tómendegiler kiredi:

  • Birge-bir qarsı jaǵdayda tolıq qorǵawshını jeńiw ushın texnikalıq sheberlik.
  • Tolıq qorǵawshını birge-bir qarsı jaǵdayda jeńiw ushın tezlik.
  • Keń poziciyada bolǵanda kese ótkeriw qábileti.
  • Yarım qorǵawshılardan yaki komandalaslarınan kelgen pastı bahalawda jaqsı topsız háreket qábileti.
  • Qarsılas aymaǵında toptı saqlap qalıw ushın jaqsı pas beriw qábileti hám sabırlılıq.
  • Zamanagóy qanatshı trenerdiń talap etken tez taktikalıq ózgerislerine beyimlesiw ushın eki qanatta da qolaylı oynay alıwı kerek.

Qanatshılar futboldıń tanıs bólegi bolsa da, qanatshılardı paydalanıw heshqashan universal emes. Qanatshılarsız oynaytuǵın kóp tabıslı futbol komandaları bar. Buǵan ataqlı mısal - Karlo Anchelottidiń 2000-jıllardıń aqırındaǵı Milanı, olar ádette tar romb formaciyasında yaki shırsha formaciyasında (4-3-2-1) oynap, qanatlar boylap zárúr keńlikti támiyinlew ushın tolıq qorǵawshılarǵa isenedi.

Invert qanatshı hám raumdoyter

AQSH hayal-qızlar futbol komandasınıń yarım qorǵawshısı Megan Rapino (shepte) óz karerası dawamında invert qanat oyınshısı sıpatında paydalanılǵan.

Invert qanatshı - bul dástúrli qanatshı poziciyasınıń zamanagóy taktikalıq rawajlanıwı. Kópshilik qanatshılar maydannıń qaysı tárepinde oynaytuǵınına qarap oń yaki shep ayaqlı bolıwına qarap belgilenedi, oń ayaqlılar oń tárepte, al shep ayaqlılar shep tárepte oynaydı.[61] Bul oyınshını óz tábiyiy tárepine qoyıw kúshlirek kese ótkeriwdi hám shet sızıqlar boyında toptı jaqsıraq qorǵawdı támiyinleydi dep esaplanadı. Biraq, poziciya invert bolǵanda hám qanatshı kerisinshe qarama-qarsı qanatta ishten sırtqa qarap oynaǵanda (mısalı, oń ayaqlı oyınshı shep invert qanatshı sıpatında), olar ámelde járdemshi soqqı beriwshilerge aylanadı hám tiykarınan hújimde rol atqaradı.[62]

Ádette qarsılastıń tolıq qorǵawshısın sırtqa hám qanatlar boylap shıǵarıp, shet sızıq janında toptı kese ótkeriwdiń ornına, qanatshını maydannıń qarama-qarsı tárepine jaylastırıw oyınshıǵa 18 metrlik ayıp maydanshası átirapında kesip ótiwge, qorǵawshılar arasınan pas beriwge yamasa óziniń kúshli ayaǵı menen dárwazaǵa soqqı beriwge múmkinshilik beredi.[63] Bul hújim taktikası zamanagóy futbolda keń tarqalǵan, óytkeni ol dástúrli qanatshılarǵa pleymeykerler hám gol urıwshılar sıpatında kóbirek háreketleniw erkinligin beredi,[64] mısalı, «Sassuolo» komandasınıń shep ayaqlı oń qanat oyınshısı Domeniko Berardi karerasındaǵı 30 goldı A Seriyasınıń ótken yarım ásirindegi hár qanday oyınshıdan tezirek urdı.[65] Invert qanatshılar tek tolıq qorǵawshılardı ózleriniń hálsiz táreplerine qarap ısırıp qoymastan, sonday-aq olar keńeyip, basqa komandaǵa hújimshiler hám qanat qorǵawshıları dárwazaǵa qaray baǵdarlanǵanda tereń qorǵanıwǵa májbúr etedi, aqıbetinde kóbirek gol urıw múmkinshiliklerin jaratadı.[66]

Tábiyiy túrde shep ayaqlı Aren Robben (solda, 11) kóbinese óz karerası dawamında oń qanatta invert qanatshı sıpatında paydalanılǵan, bul oǵan ishke kirip, óziniń kúshli ayaǵı menen dárwazaǵa soqqı beriwge múmkinshilik beredi.

Bul taktikalıq arxetiptegi basqa yarım qorǵawshılar qatarına Lionel Messi[67] hám Eden Azar,[68] sonday-aq AQXFK (AQSH hayal-qızlar futbol komandası)nan Megan Rapino kiredi. Real Madrid sıyaqlı klublar usı sebepli óz qanat oyınshıların «nadurıs» qaptalda oynatıwdı tańlaydı; Real Madridtiń burınǵı bapkeri Joze Mourine kóbinese Anxel Di Mariyanı oń qaptalda hám Krishtianu Ronaldunı sol qaptalda oynatatuǵın edi.[69][70][71] Bavariya Myunxenniń burınǵı bapkeri Yupp Xaynkes kóbinese sol ayaqlı Aren Robbendi oń qaptalda hám oń ayaqlı Frank Riberidi sol qaptalda oynatatuǵın edi.[72][73] Eki qaptalda da oynawdıń eń aldıńǵı sheber ámeliyatshılarınıń biri nemis qanat oyınshısı Yurgen Grabovskiy bolıp, onıń ikemliligi Germaniyaǵa 1970-jılǵı Dúnya chempionatında úshinshi orındı hám 1974-jılı dúnya chempionı ataǵın alıwǵa járdem berdi.

Mediada invert qanat oyınshısı poziciyasınıń bir variaciyasın belgilew ushın qollanılǵan sıpatlama - bul «hújimshi», «jalǵan» yamasa «gol urıwshı qanat oyınshısı», ásirese Krishtianu Ronaldunıń Real Madridtegi dáwirindegi sol qaptal roline mısal boladı. Bul sıpatlama hújimshil pikirdegi invert qanat oyınshısın táriplew ushın qollanılǵan, ol qaǵaz júzinde sırtta oynaytuǵın bolıp kórinedi, biraq onıń ornına jaza maydanı ishindegi ortalıq zonalarǵa belgisiz juwırıwlar jasaw erkinligi beriledi, pas hám kroslardıń aqırına shıǵıp gol urıw ushın, nátiyjede hújimshi sıpatında xızmet etedi.[74][75][76][77][78]

Bul rol nemis futbol jargonında belgili bolǵan raumdeuter roli (sózbe-sóz «keńislik interpretatorı») menen salıstırmalı, oǵan mısal retinde Tomas Myuller, sonday-aq Dele Alli hám Tim Kexill kórsetiledi. Bul - hújimshil pikirdegi keń zonalı oyınshı, ol nátiyjeli ortalıq hújim zonalarına jıljıp, pas alıw hám gol urıw yamasa gol urdırıw ushın orın tabadı, al basqa komandalasları qarsılaslardı ózlerine tartıp, olardıń juwırıwları ushın keńislik jaratadı.[79]

Jalǵan qanat oyınshısı

«Jalǵan qanat oyınshısı» yamasa «jeti yarım» - bul ádette ortalıqta oynaytuǵın, biraq qaǵaz júzinde sırtqı zonada jaylasqan oyınshı túrin sıpatlaw ushın qollanılǵan termin. Biraq match dawamında olar ishke qaray jıljıp, qorǵawshılardı poziciyadan shıǵarıw, orta zonanı tıǵızlastırıw hám komandasına bul zonada sanlıq artıqmashılıq beriw ushın maydannıń ortalıǵında háreket etedi. Bul maydannıń ortalıǵında toptı iyelew ústinligin alıw hám hújimshiler ushın múmkinshilikler jaratıw ushın islenedi. Bul poziciya sonday-aq tolıq qorǵawshılarǵa qaptal boylap hújimge qosılıw múmkinshiligin beredi. Bul rolde oynaǵan Samir Nasri onı bir waqıtları «kóshersiz pleymeyker» dep sıpatlaǵan.[80][81][82][83][84][85][86]

Derekler

  1. ↑ „Positions guide: Central midfield“. BBC Sport (1-sentyabr 2005-jıl). 11-mart 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-avgust 2013-jıl.
  2. ↑ „Football / Soccer Positions“. Keanu salah. Expert Football. 23-noyabr 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-iyun 2008-jıl.
  3. ↑ Performance characteristics according to playing position in elite soccer. 
  4. ↑ "Formations guide". BBC Sport. September 2005. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/rules_and_equipment/4197518.stm. 
  5. ↑ "Steven Gerrard completes decade at Liverpool". The Times. https://www.thetimes.com/sport/football/article/steven-gerrard-completes-decade-at-liverpool-d5wq20nm3ck. 
  6. ↑ "Retro Premier League review: Why 2008/09 was Steven Gerrard's peak season". The Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/football/2020/03/30/retro-premier-league-review-200809-steven-gerrards-peak-season/. 
  7. ↑ Cox. „In praise of the box-to-box midfielder“. ESPN FC (4-iyun 2014-jıl). 7-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 31-oktyabr 2014-jıl.
  8. ↑ Wilson. „The Question: what does the changing role of holding midfielders tell us?“. The Guardian (18-dekabr 2013-jıl). 28-mart 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 31-oktyabr 2014-jıl.
  9. ↑ „The Best Box-to-Box Midfielders of All-Time“ (8-iyun 2020-jıl). 29-oktyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-oktyabr 2021-jıl.
  10. ↑ Tallarita. „Just what is a mezzala?“. Football Italia (4-sentyabr 2018-jıl). 31-iyul 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-yanvar 2020-jıl.
  11. ↑ „English translation of 'mezzala'“. Collins Dictionary. 2-iyul 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  12. ↑ Walker-Roberts. „How Antonio Conte got the best from Paul Pogba at Juventus“. Sky Sports (25-fevral 2018-jıl). 23-noyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  13. ↑ „Manchester United Legends – David Beckham“. manutdzone.com. 18-avgust 2008-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-may 2007-jıl.
  14. ↑ „England – Who's Who: David Beckham“. ESPN FC (3-sentyabr 2002-jıl). 10-iyun 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2020-jıl.
  15. ↑ "Wide midfielder". BBC Sport. September 2005. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/rules_and_equipment/4197228.stm. 
  16. ↑ "Formations guide". http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/rules_and_equipment/4197518.stm. 
  17. ↑ Wilson. „The Question: Why are so many wingers playing on the 'wrong' wings?“. The Guardian (24-mart 2010-jıl). 26-avgust 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-noyabr 2014-jıl.
  18. ↑ Taylor, Daniel (18 February 2010). "Milan wrong to play David Beckham in central midfield says Sir Alex Ferguson". The Guardian. https://www.theguardian.com/football/2010/feb/18/sir-alex-ferguson-david-beckham-milan. 
  19. ↑ „Genoa: Top 11 All Time“ (it). Storie di Calcio (9-avgust 2017-jıl). 25-iyun 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-may 2020-jıl.
  20. ↑ „Old football formations explained - Classic soccer tactics & strategies“. Football Bible (8-may 2025-jıl). 5-iyul 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 31-mart 2016-jıl.
  21. ↑ „Football Glossary, Letter W“. Football Bible. 16-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-avgust 2017-jıl.
  22. ↑ Cox. „Manchester United nullified Gareth Bale but forgot about Aaron Lennon“. The Guardian (20-yanvar 2013-jıl). 26-may 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 31-oktyabr 2014-jıl.
  23. ↑ Cox. „The final analysis, part three: brilliant Busquets“. zonalmarking.net (16-iyul 2010-jıl). 6-iyul 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-iyul 2013-jıl.
  24. ↑ Cox. „How Manchester United nullified threat of Everton's Marouane Fellaini“. The Guardian (10-fevral 2013-jıl). 26-may 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 31-oktyabr 2014-jıl.
  25. ↑ Cox. „Analysing Brazil's fluid system at close quarters“. zonalmarking.net (3-mart 2010-jıl). 6-iyul 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-iyul 2013-jıl.
  26. ↑ Lowe. „Sergio Busquets: Barcelona's best supporting actor sets the stage“. The Guardian (27-may 2011-jıl). 20-avgust 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 30-oktyabr 2014-jıl.
  27. ↑ „50 Best Defensive Midfielders in World Football History“. Bleacher Report (21-noyabr 2011-jıl). 4-aprel 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-may 2020-jıl.
  28. ↑ F. „On Going Beyond Holding Midfielders“. Cartilage Free Captain (28-yanvar 2014-jıl). 31-may 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 31-oktyabr 2014-jıl.
  29. ↑ Cox. „Teams of the Decade #11: Valencia 2001-04“. zonalmarking.net (29-yanvar 2010-jıl). 7-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-iyul 2013-jıl.
  30. ↑ Wilson, Jonathan. Inverting the Pyramid. Nation Books, 2013. ISBN 9781568589633. 
  31. ↑ „Keira Walsh – The Metronome“. Analytics FC (13-sentyabr 2022-jıl). Qaraldı: 13-sentyabr 2022-jıl.
  32. ↑ Cox. „Paul Scholes, Xavi and Andrea Pirlo revive the deep-lying playmaker“. The Guardian (19-mart 2012-jıl). 14-iyun 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-noyabr 2014-jıl.
  33. ↑ Goldblatt, David. The Football Book. 
  34. ↑ Dunmore, Thomas. Soccer for Dummies. 
  35. ↑ „The Regista And the Evolution Of The Playmaker“ (5-iyul 2013-jıl). 7-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2015-jıl.
  36. ↑ „Playmaker“. MTV. 12-yanvar 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2015-jıl.
  37. ↑ "Mezzo secolo senza Vittorio Pozzo, il mitico (e discusso) c.t. che cambiò il calcio italiano: Ritiri e regista". 20 December 2018. https://www.corriere.it/sport/cards/mezzo-secolo-senza-vittorio-pozzo-mitico-discusso-ct-che-cambio-calcio-italiano/ritiri-regista.shtml. 
  38. ↑ Wilson, Jonathan (20 September 2011). "The Question: Did Herbert Chapman really invent the W-M formation?". The Guardian. https://www.theguardian.com/football/blog/2011/sep/20/arsenal-herbert-chapman-southampton-tactics. 
  39. ↑ „Positions in football“. talkfootball.co.uk. 23-avgust 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-iyun 2008-jıl.
  40. ↑ „The Number 10“. Roberto Mancini. 19-dekabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-iyul 2016-jıl.
  41. ↑ Michalak. „Identifying football players who create and generate space“. Uppsala University Publications. 8-aprel 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-avgust 2022-jıl.
  42. ↑ Wilson. „The Question: What is a playmaker's role in the modern game?“. TheGuardian.com (18-avgust 2010-jıl). 26-may 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-dekabr 2014-jıl.
  43. ↑ Cox. „How the 2000s changed tactics #2: Classic Number 10s struggle“. ZonalMarking.net (26-mart 2010-jıl). 8-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-dekabr 2014-jıl.
  44. ↑ „Tactics: the changing role of the playmaker“. Qaraldı: 5-yanvar 2015-jıl.
  45. ↑ Ciaran Kelly. „Zinedine Zidane: The Flawed Genius“. Back Page Football (7-dekabr 2011-jıl). 6-iyul 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-iyul 2015-jıl.
  46. ↑ Bandini. „Year Zero: The making of Zinedine Zidane (Juventus, 1996/97)“. FourFourTwo (3-may 2017-jıl). 25-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  47. ↑ "Zidane vede il Pallone d'oro ma Sheva è il suo scudiero". https://www.repubblica.it/online/campionato/shevazida/shevazida/shevazida.html. 
  48. ↑ "More to come from Louisa Necib". http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifawomensworldcup2011/blog/2011/07/more-to-come-from-louisa-necib.html. 
  49. ↑ Jason Cowley. „Lonesome Riquelme is the go-to man“. The Guardian (18-iyun 2006-jıl). 31-oktyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-mart 2019-jıl.
  50. ↑ James Horncastle. „Horncastle: Riccardo Montolivo straddles both sides of the Germany/Italy divide“. The Score. 20-avgust 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-avgust 2014-jıl.
  51. ↑ „Introducing…the central winger?“. zonalmarking.net (3-dekabr 2010-jıl). 7-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-avgust 2013-jıl.
  52. ↑ „The False-10“. 11-noyabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-iyun 2012-jıl.
  53. ↑ Wilson. „It's a Simple Game“. Football League 125 (2013). 5-aprel 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-dekabr 2014-jıl.
  54. ↑ Galvin. „Sir Alf Ramsey“. National Football Museum. 6-iyun 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-iyul 2008-jıl.
  55. ↑ „Chelsea prayers fly to the wings“. FIFA (5-mart 2006-jıl). 7-noyabr 2008-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-iyun 2008-jıl.
  56. ↑ „Positions guide: Wide midfield“. BBC Sport (1-sentyabr 2005-jıl). 21-sentyabr 2006-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-iyun 2008-jıl.
  57. ↑ „Positions guide: Wing-back“. BBC Sport (1-sentyabr 2005-jıl). 4-aprel 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-iyun 2008-jıl.
  58. ↑ Debono. „The issues with Antonio Conte's 3-5-2 system“. Sports Illustrated (17-iyul 2019-jıl). 15-may 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-may 2021-jıl.
  59. ↑ Tactics and Etc. (13 May 2018). "Understanding roles in Football Manager (and real life) (part 1)". Medium. https://medium.com/@v_maedhros/understanding-roles-in-football-manager-and-real-life-part-1-73054cfbb303. 
  60. ↑ Homewood (10 May 2017). "Versatile Mandzukic becomes Juve's secret weapon". Reuters. https://www.reuters.com/article/uk-soccer-champions-juv-mandzukic/versatile-mandzukic-becomes-juves-secret-weapon-idUKKBN1860YF. 
  61. ↑ Barve, Abhijeet (28 February 2013). "Football Jargon for dummies Part 2- Inverted Wingers". Football Paradise. http://www.footballparadise.org/blog/inverted-wingers/. 
  62. ↑ Wilson, Johnathan. Inverting The Pyramid: The History of Soccer Tactics. Nation Books, 2013. 
  63. ↑ Wilson, Jonathan (24 March 2010). "The Question: Why are so many wingers playing on the 'wrong' wings?". https://www.theguardian.com/sport/blog/2010/mar/24/the-question-inside-out-wingers. 
  64. ↑ Singh, Amit (21 June 2012). "Positional Analysis: What Has Happened To All The Wingers?". Just-Football.com. http://www.just-football.com/2012/06/positional-analysis-what-has-happened-decline-of-traditional-wingers/. 
  65. ↑ Newman, Blair (8 September 2015). "The young players who could rejuvenate Antonio Conte's Italy at Euro 2016". https://www.theguardian.com/football/2015/sep/08/young-players-revive-antonio-conte-italy-euro-2016. 
  66. ↑ Goodman, Mike L. (6 June 2014). "How to Watch the World Cup Like a True Soccer Nerd". Grantland. http://grantland.com/features/how-to-watch-the-world-cup-like-a-true-soccer-nerd/. 
  67. ↑ Reng. „Lionel Messi“. Financial Times (27-may 2011-jıl). 8-yanvar 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-yanvar 2015-jıl.
  68. ↑ Silvestri. „Diego Costa fa felice Conte: il Chelsea batte il West Ham all'89'“ (it). Eurosport (15-avgust 2016-jıl). 18-dekabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-dekabr 2018-jıl.
  69. ↑ Al-Hendy. „Real Madrid: Tactical Review of the 2011-12 Season Under Jose Mourinho“. Bleacher Report (17-may 2012-jıl). 29-may 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-may 2021-jıl.
  70. ↑ Tighe. „Breaking Down the 10 Most Popular Formations in World Football“. Bleacher Report (21-noyabr 2012-jıl). 14-may 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-may 2021-jıl.
  71. ↑ Richards. „The 15 Best Wingers in World Football“. Bleacher Report (30-iyul 2013-jıl). 13-may 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-may 2021-jıl.
  72. ↑ Koch. „Tactics Tuesday: Natural vs. Inverted Wingers“. Fútbol for Gringos (1-fevral 2011-jıl). 7-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-oktyabr 2015-jıl.
  73. ↑ „Robbery, Aubameyang and Mkhitaryan and the Bundesliga's Top 10 telepathic understandings“. Bundesliga. 21-noyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  74. ↑ Dunne. „Cristiano Ronaldo evolving into an effective striker for Real Madrid“. ESPN FC (14-mart 2018-jıl). 25-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  75. ↑ MOLINARO. „Ronaldo vs. Messi: the case for Ronaldo as world's best player“. Sportsnet. 27-iyun 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  76. ↑ Driscoll. „Cristiano Ronaldo's rise at Real Madrid“. Football Italia (2-avgust 2018-jıl). 10-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  77. ↑ Goodman. „Are Real Madrid ready for life without Cristiano Ronaldo?“. ESPN FC (8-mart 2016-jıl). 10-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  78. ↑ Laurence. „Bale and Ronaldo comparisons not so ridiculous“. ESPN FC (11-fevral 2013-jıl). 10-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  79. ↑ „Thomas Müller: the most under-appreciated player in world football“. Bundesliga. 2-oktyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-avgust 2021-jıl.
  80. ↑ Cox. „Roberto Soldado perfectly anchors AVB's 'vertical' football“. ESPN FC (6-avgust 2013-jıl). 10-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  81. ↑ Cox. „Man United must play Paul Pogba in best position to get the most from him“. ESPN FC (18-noyabr 2016-jıl). 10-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  82. ↑ Baldi. „Man United, meet Miki: The one-man arsenal who'll revitalise your attack“. FourFourTwo (1-iyul 2016-jıl). 1-dekabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  83. ↑ Davis, Toby (22 March 2015). "ANALYSIS-Soccer-Van Gaal's tactical wits edge battle of the bosses". https://www.reuters.com/article/soccer-england-liverpool-united/analysis-soccer-van-gaals-tactical-wits-edge-battle-of-the-bosses-idUKL3N0WN0AT20150322. 
  84. ↑ Murray. „The long read: Guardiola's 16-point blueprint for dominance - his methods, management and tactics“. FourFourTwo (16-avgust 2016-jıl). 10-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  85. ↑ Ndiyo. „Julian Weigl: The Modern Day Regista“. Medium (3-avgust 2017-jıl). 26-oktyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-aprel 2020-jıl.
  86. ↑ McNicholas. „The Tactical Evolution of Arsenal Midfielder Santi Cazorla“. Bleacher Report (1-iyul 2015-jıl). 10-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-may 2020-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Yarım_qorǵawshı&oldid=116989» saytınan alınǵan