Charlz Dikkens

Charlz Dikkens
inglisshe Charles Dickens
Dikkens, 1867
Tuwılǵan sánesi	7-fevral 1812(1812-02-07)
Tuwılǵan jeri	Portsmouth, Ullı Britaniya
Qaytıs bolǵan sánesi	9-iyun 1870(1870-06-09) (58 jasta)
Qaytıs bolǵan jeri	Higham, Ullı Britaniya
Ómirlik joldası	Catherine Dickens (1836–1858)
Qol úlgisi

Charlz Dikkens (inglisshe Charles Dickens; 1812-jıl 7-fevral — 1870-jıl 9-iyun) — inglis jazıwshısı hám jámiyet sınshısı. Ol Viktoriya dáwiriniń eń jaqsı jazıwshısı esaplanadı. Ózi jasaǵan dáwirde onıń shıǵarmaları misli kórilmegen abırayǵa iye bolǵan, XX ásirde onıń ádebiy talantı sınshılar hám tiyisli shaxslar tárepinen tán alındı. Onıń roman hám povestleri pútkil dúnyaǵa belgili bolıp qalmaqta.

Angliyanıń Portsmouth qalasında tuwılǵan Dikkens ákesiniń qarızları sebepli qamaqqa túskennen keyin fabrikada islew ushın mektepti tárk etti. Durıs bilim almaǵan bolsa da, erte kámbaǵallıǵı onıń jetiskenlikke erisiw jolında járdem berdi. Ol óziniń 20 jıllıq miynet jolı dawamında háptede bir shıǵatuǵın gazetanı basqarǵan, 15 roman, 5 povest, júzlegen gúrriń hám fantastikalıq maqalalardı basıp shıǵarǵan, balalar huqıqları, bilimlendiriw hám basqa da jámiyetlik máselelerde jańalıqlar ushın gúresken.

Ol 1836-jılı basıp shıǵarılǵan «Pikvik qaǵazları» romanı menen dańqqa eristi. Bir neshe jıl ishinde ol xalıqaralıq tán alınǵan ádebiyatshı boldı, shaxs hám jámiyet haqqındaǵı yumorlıq, satiralıq hám keskin pikirleri menen belgili boldı. Romanlarınıń, tiykarınan, háptelik yamasa aylıq basılımlar kórinisinde shıǵıwı Viktoriya dáwirinde baspa óneriniń eń keń tarqalǵan túri bolǵan seriyalı basılımlardı baslap berdi. Seriyada shıqqan shıǵarmalar Dikkenske oqıwshılardıń juwapkershiligin jaqsı bahalaw imkaniyatın berdi hám ol tez-tez temalardı hám qaharmanlardıń rawajlanıwın ózi alǵan pikirler tiykarında qáliplestirdi. Mısalı, ómirlik joldasınıń pedikurı Devid Kopperfildtegi Maucher xanımnıń kemshilikleri birinshi planda turıptı degen pikirinen keyin ol qaharmannıń jaqsı qásiyetlerin rawajlandırǵan. Ol «Oliver Tvist» shıǵarmasındaǵı Fegin dep atalǵan ataqlı jınayatshı Ikey Solomonnan ilhamlanǵan bolsa kerek. Ol Leigh Hunttan ilhamlanıp jaratqan «Bleak House» filmin mırza Skimpole qaharmanınıń kitaptıń bólimlerin baqlap barıwshı doslarınıń másláhátleri menen islep shıqtı. Ol sol romandaǵı Lourens Baytorn hám shirkew xızmetkeri Muni ushın da haqıyqıy turmıstan úlgi alǵan edi. Ol Baytorn ushın Valter Savage Landordan, al Muni ushın Solsberi maydanındaǵı Luni ismli shirkew xızmetkerinen ilhamlanǵan edi. Ol óziniń temaların jaqsılap dúzetuǵın edi hám óziniń gúrrińlerine kóbinese házirgi waqıyalardıń elementlerin kirgizetuǵın edi.