Jıńǵıl

Qaraqalpaǵımız tábiyatı haqqında nelerdi bilemiz. Máselen hámmege belgili jıńǵıl haqqında she? Tek otqa jaǵıwdı bilemiz, bolǵanı. Jıńǵıldı Izrail áshirepilep ósirip, izertlep, tuqımın nálin shetke satıp otırǵanın bilesiz be? Jıńǵıl ilmiy atı - tamarix (pireney tawlarındaǵı dáriyanıń atına qoyılǵan)Tamarisk yaki tamariks.

Bul ózi kishi puta bolıp, sahra hám yarım sahralarda ósedi. Dúnya júzi boyınsha 75 ten kóp túrleri bar, al elimizde 15ke jaqın túri ushırasadı. Topıraq tańlamaydı, duzǵa, shólge shıdamlı -15gradustan -50 gradusqa shekemgi suwıqqa shıdaydı. Kúndi jaqsı kóredi, qalıń sayada nabıt bolıwı múmkin. "Biologiya hám integrativ medicina" jurnalınıń jazıwına qaraǵanda, jıńǵıl medicinaǵa paydalı jaǵınan júdá áhmiyetli ósimlik bolıp,dári dármek islep shıǵarıwda jıńǵıl ekstraktleri paydalanılmaqta.Jáne de antiviruslıq qásiyeti anıqlanǵan hám basqa medicinalıq qasiyetleri izertlenbekte. Dekorativ puta esabında parklerdi bezewge paydalanıw múmkin. Ortasha jası 75 jıl átirapında. Gúllegen gezleri pal hárrelerin ózine tartadı. Medonos ósimlik esaplanadı.

Bizde toǵay desek dárriw torańǵıl kóz aldımızǵa keledi. Al, sol torańǵıl jóninde nelerdi bilemiz. Rossiya hám Qazaqstanda bul terek qızıl kitapqa engizilip, shabıw qadaǵan etilgen. Torańǵıl negizinen dáriya boyında ósedi,Toǵayzarlıqlar payda etip, topıraqtıń kóshiwiniń aldın aladı..Tamırı suw izlep 30 m tereńge shekem barıwı múmkin. Orıssha atı "toranga" turan teregi dep te ataladı(turanskiy topol),ilimiy atı (populus pruiosa schrenk) esaplanadı.

Íssıǵa, qurǵaqshılıqqa shıdamlı terek, góne zamanlardan kiyatırǵan relikt terek esaplanadı. Jáziyramada qoyıw sayası, quslarǵa, ańlarǵa, jolawshı adamlarǵa dem beredi. Sulıw kórinisi dalamızǵa kórik berip turadı.