Únleslik

Túbir sózlerge qosımta qosılǵanda yaki sózler bir-biri menen birigip yamasa dizbeklesip kelgende, olardıń aralıǵında kelgen sesler hám buwınlar bir-birine tásir etip únlesip keledi. Mısalı: awılǵa, terekke sózlerin alsaq, ondaǵı awıl, terek sózlerine qosılǵan qosımtalar da (-ǵa, -ke) túbir sózdegi dawıslı seslerdiń juwan-jińishkeligine sáykes qosılıp kelgen. Sonday-aq, awıl sózindegi keyingi l sesi únli bolǵanlıqtan oǵan qosılǵan qosımtanıń (-ǵa) dáslepki sesi de (-ǵ) únli, al, terek sózindegi keyingi ses (-k) únsiz bolǵanı ushın oǵan qosılǵan qosımtanıń (-k) dáslepki sesi de (-k) únsiz bolıp, bir-biri menen únlesip tur. Seslerdiń bir-birine tásiri birikken sózlerdiń hám sóz dizbekleriniń aralıǵında da boladı. Mısalı: Aytbay, aq altın sózleri aytılıwda Aytpay, aǵ altın túrinde aytıladı. Bunda Aytbay sózindegi t sesi ózinen keyin kelgen b sesine tásir etip, ol aytılıwda p sesine aynalıp esitiledi. Al, aq altın sózinde bolsa keyingi sózdiń dáslepki sesi (a) dáslepki sózdiń keyingi sesine (q) tásir etip, aytılıwdà ol ǵ sesine aynalǵan. Túbir sóz benen qosımtanıń, buwınlardıń, sóz dizbekleriniń aralarındaǵı seslerdiń bir-birine tásir etip únlesiwine únleslik nızamı delinedi. Únleslik nızàmı eki túrli bolıp keledi: 1. Buwın únlesligi. 2. Ses únlesligi