Afrika Awqamı
| Afrika Awqamı | |
|---|---|
 | |
Afrika Awqamı 55 Afrika mámleketlerin birlestirgen shólkem bolıp tabıladı. Awqam 2001-jıl 26-mayda Efiopiyanıń Addis-Abeba qalasında, 2002-jıl 9-iyulda Qubla Afrikanıń Durban qalasında shólkemlestirilgen[1]. Afrika Awqamın shólkemlestiriw niyeti 1963-jıl 25-mayda Addis-Abebada shólkemlestirilgen Afrika Awqamı Shólkemine qol qoyǵan 32 húkimet tárepinen ózgertiw bolǵan[2]. Afrika Awqamı Shólkemi 2002-jıl 9-iyulda tarqatıp jiberildi. Birlesken Milletler Shólkeminiń eń zárúrli qararları Afrika Awqamı Assambleyası tárepinen qabıl etilip, oǵan aǵza mámleketler mámleket hám húkimet basshılarınıń yarım jıllıqtaǵı jıynalısların ótkeredi.
Afrika Awqamı xatkeri, Afrika Awqamı komissiyası Addis-Abebada jaylasqan. AIdagi eń úlken qala Lagos, Nigeriya, eń úlken qala aglomeraciyası bolsa Qohira, Egipet bolıp tabıladı. Afrika Awqamı 1, 3 milliarddan artıq xalıqqa hám shama menen 30 million km2 (12 million kvadrat milya) maydanǵa iye. Sahara hám Nil sıyaqlı dúnyanıń dıqqatqa iye jerlerin óz ishine aladı. Tiykarǵı jumısshı tiller arab, inglis, francuz, portugal, ispan hám suahili. Afrika Awqamı quramında Tınıshlıq hám qawipsizlik keńesi hám Pan-Afrika parlamenti sıyaqlı rásmiy organlar bar.
2023-jılda Hindistannıń Deli qalasında bolıp ótken G20 (20 toparı) jıynalısında Afrika Awqamı Evropa Awqamı sıyaqlı G20 aǵzalıǵına qabıllandı.
Bas rezidenciyası Addis-Abebada.
Ulıwma kórinisi[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
Afrika Awqamı siyasıy hám basqarıw organlarınan ibarat. Qarar qabıl etiwshi eń joqarı organ Afrika Awqamı Assambleyası bolıp, AUga aǵza mámleketlerdiń barlıq mámleket yamasa húkimet basshılarınan ibarat. Assambleyaǵa Kongo Demokratiyalıq Respublikası Prezidenti Feliks Tshisekedi baslıq etedi. AU sonıń menen birge, wákillik organı - Pan-Afrika parlamentine iye, ol 265 aǵzadan ibarat bolıp, oǵan aǵza mámleketlerdiń milliy nızam shıǵarıwshı shólkemleri tárepinen saylanadı. Onıń prezidenti - Rojer Nkodo Dang.
Derekler[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
- ↑ „Member States AU-UN“ (en-US). WorldAtlas (6-may 2024-jıl). Qaraldı: 7-may 2024-jıl.
- ↑ Mbeki, Thabo „Launch of the African Union, 9 July 2002: Address by the chairperson of the AU, President Thabo Mbeki“. ABSA Stadium, Durban, South Africa: africa-union.org (9-iyul 2002-jıl). 3-may 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-fevral 2009-jıl.