Agglyutinativlik tiller
Kórinis
Agglyutinativlik tiller (latın tilinen agglutinatio - "jabısıw") — dúzilisi boyınsha sózdiń ózgeriwiniń agglyutinaciya (bir sózge hárqıylı formantlardıń (qosımtalardıń yamasa prefikslerdiń) "jabısıwı" arqalı taza mánisli sózdiń payda bolıwı) usılı tiykarǵısı bolǵan tiller. Dúzilisi boyınsha qaraqalpaq tili de bárshe túrkiy tiller kibi agglyutinativlik tiller qatarında jatadı. Mısalı:
- bala — náreste.
- balalar — bul jerde "-lar" morfeması (qosımtası) tek ǵana kóplik sandı bildirip turıptı (yaǵnıy ol kóplik sandı jasawshı formant)
- balalarım — (meniń balalarım) bul jerde aldınǵı sózge qosılǵan "-ım" morfeması (qosımtası) tek ǵana tiyislilik mánisin bildirip turıptı (yaǵnıy ol atlıqtıń birinshi betke ("meniń") tiyisliligin bildiriwshi formant)
- balalarıma — aldınǵı sózge "-a": morfeması (qosımtası) qosılıwı arqalı jasalǵan bul sóz "balalarım" sóziniń seplengen kórinisi (barıs sepligin jasawshı formant).
Derekler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- Баскаков Н. А. Историко-типологическая морфология тюркских языков: (Структура слова и механизм агглютинации) / Н. А. Баскаков; Отв. ред. акад. А. Н. Кононов; Институт языкознания АН СССР. — М.: Наука, 1979. — 276 с. — 1450 экз. (в пер.)
- Агглютинация, в лингвистике // Большая советская энциклопедия : в 66 т. (65 т. и 1 доп.) / гл. ред. О. Ю. Шмидт. — М. : Советская энциклопедия, 1926—1947.