Antonim

Wikipedia, erkin enciklopediya

Mánisi jaǵınan bir-birine qarama-qarsı sózler Antonim sózler dep àtàlàdı. Mısalı: kóp — az, jaqsı — jaman, biyik — pás, uzaqlaw — jaqınlaw, uzın —kelte, arıq — semiz, quwraq — ıǵal, batır — qorqaq. Antonim grekshe «anti» hám «onyma» sózleriniń birikpesinen payda bolıp, bizińshe qarsı atama, yaǵnıy qarama-qarsı mánidegi atama degendi ańlatadı. Antonim hár qıylı mánilerde kele beredi. Mısalı: jaqsı-jaman (sapasın), aq-qara (túr-túsin), kún-tún (waqıttı), jılaw-kúliw (háreketti) t.b. mánilerdi ańlatadı. Al tilimizdegi duzlı, duzsız, kewilli, kewilsiz, arlı, arsız sózlerinde de qarama-qarsı máni seziledi. Wolarda tek qosımtalarǵa baylanıslı, sol belginiń barı ya joǵı ǵana ańlatıladı, sóz túbiriniń mánisi bir. Sonlıqtan bunday sózler antonim bola almaydı. Mà’nileri qàràmà-qàrsı sózlerden jàsàlǵàn jup sózlerde de qarama-qarsı máni bar, biraq wolar da bir uǵımdı bildirgenlikten bir sóz retinde qaraladı. Mısalı: uzaq — jaqın, ushıw — túsiw, jılaw — kúliw, az — kóp.