Bádik
Xalıq erte zamanlarda geypara awırǵan adamlardı ótkir, sıyqırlı sózler ay tıw arqalı da kesellikten emlewge boladı dep esaplap, «Bádik», «Gúlapsan» qusaǵan jırlardı payda etken. «Bádik», «Gúlapsan» qosıqlarınıń arnawlı atqarıwshıları bolǵan. Onı «bádikshi», «gúlapsanshı» dep ataǵan. «Bádik» kóbinese er balalar awırǵanda, al «Gúlapsan» qız balalar awırǵanda aytılǵan. Bádik hám gúlapsan aytıwshılar burınnan yadlap alınǵan tayın qatarlardı aytadı. Áyyemnen qaytalanıp kiyatırǵan turaqlı qatarlar awızdan-awızǵa kóship saqlanǵan. Sebebi, bul jırlar arqalı sózdiń kúshi menen awırıwdı jeńillestirip, awırǵan adamnıń kewlin alǵan. Hárbir salt-dástúr jırları túrli dáwirlerdi basınan keshirip, ózine tán mazmun hám kórkemlilik qásiyetin toplap, áwladtan áwladqa ótip kelgen. Bul jırlar xalıq awızeki dóretpesiniń ishinde úlken orın iyeleytuǵın belgili janr. Xalqımız onı ásirler boyına atadan balaǵa miyras etip qaldırıp, toyın hám basqa da jıyınların sonıń menen atqarǵan. Ol awızdan awızǵa kóship, óz boyına salıstırıw, teńew, metafora usaǵan kóp ǵana kórkemlew quralların jámlegen.
Bádik
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Haw, bádik, kósher bolsań dúzlerge kósh, Qasın qaǵıp, qabaǵın súzgenge kósh, Bunnan jaylaw tappasań men aytayın, Bul dúnyadan gúderin úzgenge kósh. Haw, bádik, kósher bolsań boyanǵa kósh, Topıraq jalap toymaǵan shayanǵa kósh, Onnan jaylaw tappasań men aytayın, Kishkeneniń júyrigi qoyanǵa kósh. Aytayın, al ayt deseń bádik obar, Em bolar dárttiń basın táwip tabar. Haw, bádik, kósher bolsań biylerge kósh, Xannan alǵan shekpenin saǵan jabar.
Bádik ala, Bádikti keshiregór, allatala, Bádikti keshirmeseń allatala, Keynińnen jiberemen otlı shala. Ne boldı bul bádikke qızıl jawıp, Biri qısqa, biri uzın qosılǵan bar. Bas jaǵınan bádikti aytqanımda, Ayaq ushına ketpey me attay shawıp.
Gúlapsan
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Gúl gúlapsan, gúlapsan, gúl emes pe? Poshsha torǵay sheńgelge túnemes pe? Bes-altı awız gúlapsan ayta qoysań, Jımıyıp ayaq ushtan jónemes pe?Gúlapsan da, gúlapsan, gúlapsanday, Gúlapsan qaydan kelgen ulasqanday, Kelgende kósherine iyt gúlapsan, Kórisip ákesi menen jılasqanday, Kórisip sheshesi menen jılasqanday.