Bahalı qaǵaz
Bahalı qag'az - bul hu'jjet iyesinin' mu'lklik huqıqın yamasa onın' emitentine mu'na'sibetin tastıyıqlawshı aqsha hu'jjet, yag'nıy bahalı qag'azdın' a'hmiyeti sonnan ibarat, bul usının' menen bir waqıtta ha'm menshik titulı, ha'm qarız minnetlemesi, ha'm da'ramat alıw huqıqı, ha'm da'ramattın' bir bo'legin to'lew minnetlemesi. Ol bo'leklengen hu'jjet yamasa schetlardag'ı jazıw formasında bolıwı mu'mkin.
Ha'r qanday ekonomikalıq kategoriya sıpatında bahalı qag'az tiyisli bazar sıpatlamalarına iye, olar iyelik etiw, shıg'arıw formasına, bahalı qag'azg'a qoyılmalar qa'wpi da'rejesin, da'ramattı to'lew formaların ha'm t.b. o'z ishine aladı.
Bahalı qag'az o'zin aqshag'a jaqınlastıratug'ın bir qatar sıpatlarg'a iye. Usınday tiykarg'ı sıpatlamalardın' biri – bul ha'r qıylı formalarda (o'tew, satıp alıw-satıw, aktsiyanı emitentke qaytarıw, iyelew huqıqın bir-birewge beriw jolı ha'm t.b.) aqshag'a almasıw imkaniyatı. Ol sonday-aq girew zatı bolıwı, miyrasxorlık boyınsha o'tkeriliwi ha'm ko'p jıl dawamında saqlanıwı mu'mkin.
Bahalı qag'azlar qayda bolıwına qaramastan waqıtsha bos kapitaldı qabıllaydı ha'm satıp alıw-satıw arqalı onı kerekli bag'darda o'tkeriwge ja'rdemlesedi, bul ja'miyetlik o'ndiristin' optimal strukturasın payda etedi ha'm ja'miyetlik talapqa sa'ykes keledi. Ka'rxanalardın' qosımsha finans (qarjı) resurslarına talabı tiykarınan o'nimnin' jan'a tu'rin jaratıw, eski tiykarg'ı fondlardı modernizatsiyalaw, texnikalıq jaqtan qayta qurallandırıw, rekonstruktsiyalaw ha'm aylanıs qarjıların tolıqtırıw menen baylanıslı boladı. Bul talaplar bazar konyunkturasınan g'a'rezli boladı, olardın' o'zgeriwi belgili waqıt ishinde ju'z beredi. Sonlıqtanda ka'rxanalar za'ru'rli finans (qarjı) resursların belgili mu'ddet dawamında, yag'nıy olardın islewi ushın qolaylı bazar konyunkturası bar bolıp turg'anda g'ana alıwı tiyis. O'ytkeni bahalı qag'azlar bazarı ka'rxananı qarjılandırıwdın' jaqsı ha'm qolaylı deregi bolıp tabıladı. Ol ekonomikanın' barlıq xojalıq ju'rgiziwshi subektlerine aqsha resuruların alıw jolın jen'illestiredi ha'm ken'eytedi. Aktsiyalardı shıg'arıw bul resurslardı mu'ddetsiz – aktsionerlik ja'miyettin' pu'tkil o'mir boyı ha'm banklerdin' kredit resurslarına qarag'anda a'dewir paydalı sha'rtler tiykarında alıw imkaniyatın beredi.
Bahalı qag'azlardın' tagı bir artıqmashlıg'ı sonnan ibarat, olardı nominalınan a'dewir joqarı bazar bahasında satıwg'a boladı. Bul sonın' menen tu'sindiriledi, bahalı qag'az o'z nominalına iye bolgan halda, ma'selen, sanaat ka'rxanasına qoyılg'an real kapitaldın' belgili mug'darın quraydı.