Buxaranıń tariyxıy orayı
Úlgi:Diqqatga sazovor joylar Buxoro tarıyxıy orayı
Ózbekstannıń Oraylıq Aziya mámleketinde YuNESKO dizimine kiritilgen Jáhán miyrasları obiekti bolıp tabıladı. Pútkil dunya miyrasları obiekti Buxara qalasınıń tariyxıy orayın (Shahriston) óz ishine aladı.
Buxara 2000 jastan asqan qala. So'g'd qala -mámleketlerinen biri bolsaplanadı. Arablar tárepinen Orta Aziya islamlastırılg'annan soń Sameniyler saltanatınıń waqıtaxtı bolǵan Buxara sawda hám o'nermentshiliktiń gúllep-jasnaǵan orayı hám islam dininiń ruwxıy polisine aylandı. Sameniyler húkimranlıǵı tawsılǵannan keyin, Buxara qoraxaniyler húkimdarlıg'ı astında ozıniń siyasiy áhmiyetin joǵalttı, biraq materiallıq gúllep-jasnawda dawam etti. 1220 -jılda qala Shing'isxan áskerleri tárepinen basıp alındı hám wayran etildi, 1370-jılda Ámir Temur tárepinen qayta qurılǵan qalanı taǵı mong'ollar basıp aldı. Shaybaniyler húkimdarlıǵı dáwirinde Buxara 1533-jılda Ózbek xanlıg'ınıń waqıtaxtı bolıp, sandan berli „Buxara xanlıg'ı“ dep júritiledi.
Buxara Oraylıq Aziyadaǵı orta ásirlerdegi islam qalasınıń eń jaqsı úlgilerinen biri bolıp, qala dúzilisi buzilmagan. Shıng'ısxan hám Temurdıń mang'ollar basqınınan aldınǵı ayırım qaldıqlardı bolsapqa almaǵanda, Eski qala tiykarınan XvI ásir jetkiliklilerında Shaboniylar dáwiriniń qalasazlıq hám arxitektorlıg'ınan dárek beredi[1].
Dizimge alıw[redaktorlaw | derekti jańalaw]
1991-jılda Pútkil dunya miyraslar komiteti Buxaranıń tariyxıy orayın YuNESKOnıń Pútkil dunya miyrasları dizimine kirgiziw sheshimin keyinge qaldırdı. 1993-jılda Pútkil dunya miyraslar komitetiniń keleshektegi jıynalısı. Bul Ózbekstandaǵı ekinshi Jáhán miyrasları obiekti hám mámleket Sovet Birlespesinen ǵárezsizlikke eriskeninen keyin birinshi boldı. Ózbekstandaǵı birden-bir Jáhán miyrasları obiekti Ishan qorǵan Sovet dáwirinde YuNESKOnıń Pútkil dunya miyrasları dizimine kiritilgen edi.
Sayt ele de Sovet Birlespesi tárepinen usınıs etilgen shámbelıq dizimde bolǵanlıǵı sebepli, Ózbekstan Respublikasınan ozıniń shámbelıq dizimin usınıw so'ralg'an. 1994-jıl oktyabr ayında Ózbekstan alardı usınıs etdi, sonnan keyin Pútkil dunya miyraslar komiteti Buxaranıń tariyxıy orayı YuNESKOning Pútkil dunya miyrasları dizimine kiritilgenligin tastıyıqladi
Derekler[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- ↑ „Decision 15 COM XV“ (en.nominations not considered: historical centre of boukhara (uzbekistan) & historical monuments of novgorod and its region (russian federation)). Qaraldı: 15-noyabr 2016-jıl.