Emel Say
Emel Say
| |
|---|---|
| Tuwılǵan jılı | 1927 (jası 83‑84) Túrkiya |
| Milleti | Túrk |
| Oqıǵan jeri | Súwretlew óneri |
| Kásibi | Súwretshilik |
| Uslubı | Miniatura |
| Ómirlik joldası | Reşat Mursaloğlu |
| Perzentleri | 3 |
Emel Say (1927 — 2011-jıl 17-fevral) túrk súwretshisi. Ol súwretshi Zehra Saydıń qızı hám pianinoshi Fazil Saydıń ajapası bolǵan[1].
Ómiri[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
Emel Say 1927-jılda tuwılǵan. Onıń babası siyasatshı bolıp, Shólkem hám rawajlanıw komitetinen shıqqan. Babası oyın zalında ashqan. Onıń anası Zehra Say Túrkiyada zamanagóy toy arqalı turmısqa shıqqan birinshi hayal edi[2]. Emeldiń pikiri bárháma muzıkada edi. Ol on bes jasında Ankara konservatoriyasın shólkemlestirgen professor Karl Ebertdan qosıqshılıq sabaqların aldı. Aldın Emel Say opera artisti bolıwdı árman etken. Ol turmısqa shıqqannan soń, muzıka menen shuǵıllanıwdı toqtatıwǵa májbúr boldı. Onıń ómirlik joldası Fuat Say oǵan jeke jumıs hám qızıqqan zatlarına ruxsat bermegen. Ol kúyewinen ajırasqanǵa shekem yaǵnıy 30 jasqa tolǵansha birden-bir jumısı úsh balasın tárbiyaw edi.
Ajırasqannan keyin ol taǵı muzıka menen shuǵıllana almadı, anası kesel bolıp qaldı, sol sebepli ol jumıs hám dáramat tabıwǵa itibar qaratıwı kerek edi. Dáslepki jumısın Fuat Bezmenniń xatkeri retinde baslaǵan. Ol Fuat Bezmen ushın shama menen on jıl isledi[3].
Ol AQShda da bes jılǵa jaqın islegen.
Onıń anası, ataqlı súwretshi Zehra Say Altsgeymer keselliginiń keyingi basqıshına ótkeninde, súwret sızıwdı dawam ettira almadı. Zehra qızı Emelga Gavayi sayaxatınan Emel alıp kelgen miratnamadaǵı Maui Ákesi (Maui atawı) súwretti sızıwdı baslaǵan edi. Emel bolsa súwretin tamamlawǵa wáde berdi. Ol qanday súwret sızıwdı bilmes edi. Aldın ol jıladı, lekin keyin ol súwret sızıwǵa háreket etti hám sol waqıttan baslap toqtamadı. Ol anasınıń súwretin tamamladı hám Chichek japıraǵındaǵı kórgezbede kórsetildi. Onda súwret músinshi Gyurdal Duyar itibarın tarttı. Ol dáslep Maui Adasi súwreti haqqında soradı, keyin Emel oǵan anası soranıwı ushın háreket etkenin ayttı. Duyar oǵan óziniń tábiyiy uqıplı ekenligin hám súwretshi bolıw ushın tuwılǵanın ayttı. Eger bul isenimli ushırasıw bolmaǵanında, ol turmısında ulıwma súwret sızıw menen shuǵıllanbaǵan bolıwı múmkin edi. Emel 60 jastan keyin súwret sızıwdı baslaǵan.
Óziniń hám shańaraǵınıń jaqın dosına aynalǵan Duyar menen birge ol kóbinese súwretler ústinde isleydi hám keshke shekem birge muzıka tıńlaydı. Oǵan ájayıp súwretler sızıp berer edi[4].
Súwretlew óneri[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
Ol súwretshi Usmon Ozaldıń ustaxanasına shákirt túsip, student retinde islegen[5]. Ol basqa (burınǵı) studentler menen birgelikte shárshembi kúnleri Izmir kórkem óner hám músinshilik muzeyinde dús kelisip, ondaǵı studiyada islegen. Olar «Gruppa shárshembisi» atı menen ataqlı bolıp, sheriklikte kórgezbeler ótkerdi[6][7].
Emel hám Duyar 1977-1990-jıllar aralıǵinda CEP galereyasında kórgezbeler kórsetken.
1995-jılda Emeldiń jumısı Gurdal Duyar jumısı menen birge Asmalımescit kórkem-óner galereyasınıń saltanatlı ashılıw kórgezbesinde kórsetildi.
Texnika[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
Ol kóplegen miniatyuralar jaratqan. Ol tez-tez isletetuǵın usıllardan biri bir súwrette eki túrli boyawdan paydalanıw edi: akril hám guash.
Kórgezbeler[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
1. Emel Say súwret kórgezbesi, Underground kórkem-óner galereyası (1992-jıl 20-mayǵa shekem)[8].
2. Asmalımescit kórkem-óner galereyasınıń ashılıw kórgezbesi (1995-jıl)[9].
3. Emel Say súwret kórgezbesi, Çatı Kórkem onerevi (2000-jıl 7-mayǵa shekem)[10].
4. Emel Say súwret kórgezbesi, Underground kórkem-óner galereyası (2004-jıl 21-mayǵa shekem).
5. 9-kórgezbe, Chichek Bar (2004-jıl 18-dekabrge shekem)
6. Izmirdiń Konak qalasındaǵı doktor Selahattin Akchichek mádeniyat hám kórkem-óner orayı Usmon Ozal studentleriniń aralas kórgezbesi (2012-jıl 15-aprelge shekem).
Doslar hám shańaraq[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
Ol anası Zehra Saydıń turmısqa shıqqanınan keyin de mektepke barıp, kórkem-óner oqıtıwshı bolǵanınan namıslanadı, bul sol waqıtta úlken tabıs edi. Sonıń menen birge, ol ákesi Fuat Say anasın qollap-quwatlaǵanı ushın maqtanar edi. Saydıń ámekisiniń aqlıǵı Fazıl Say óziniń muzıkalıq uqıbı menen dóretiwshilik etken.
Ol Amerik Qurama Shtatlarında bolǵanında shayır hám jazıwshı Gulsüm Chengiz menen doslasadı[11]. Gulsüm Emel hám anası Zehranı úylerinde kórgen edi. Ol Gyurdal Duyar menen de jaqın dos edi hám olar birgelikte kórgezbeler ótkerdi.
Derekler[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]
- ↑ https://www.haberturk.com/yazarlar/tuncay-yilmaz/604221-yasam-ve-devami
- ↑ „arxiv nusxasi“. 3-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-avgust 2022-jıl.
- ↑ https://www. milliyet. com. tr/yazarlar/
- ↑ https://www. haberturk. com/yazarlar/tuncay-yilmaz/604221-yasam-ve-devami
- ↑ http://www. focafoca. com/? sayfa=41&id=2283
- ↑ https://www. iha. com. tr/izmir-haberleri/carsamba-grubu-yeni-resim-sergisi-acti-izmir-95538/
- ↑ https://www. egedesonsoz. com/haber/iste-izmir-ın-kultur-kórkem oner-ve-etkinlik-rehberi/815618
- ↑ http://www. cumhuriyetarsivi. com/katalog/192/sayfa/1992/5/4/index.php
- ↑ com/ „arxiv nusqası“. 7-mart 2021-jılda túp nusqadan archive. org/web/20210307044501/http://asmalimescitartgallery. com/ arxivlendi.
- ↑ https://www. milliyet. com. tr/son-dakika-haberleri/
- ↑ Cengiz 2014.