Fariza Ońǵarsınova

Fariza Ońǵarsınova
Tuwılǵan sánesi	25-dekabr 1939-jılı(1939-12-25)
Tuwılǵan jeri	Atıraw oblastı, Novobogat rayonı
Qaytıs bolǵan sánesi	23-yanvar 2014-jılı(2014-01-23) (74 jasta)
Qaytıs bolǵan jeri	Astana
Dóretiwshilik túri	Poeziya

Fariza Ońǵarsınqızı Ońǵarsınova (25-dekabr 1939 jıl – 23-yanvar 2014 jıl) — qazaq shayırı, xalıq jazıwshısı, jurnalist.

1939-jılı 25-dekabrde Guryev (házirgi Atıraw) oblastı, Novobogat rayonına qaraslı Manash awılında tuwılǵan.

Ómirbayanı

Bayulı taypası Aday ruwınıń Tázike atasınan shıqqan. Farizanıń ákesi Ońǵarsın Imanǵali (1891-1940) oqıǵan, elge húrmetli azamat bolǵan. Házirgi Atıraw oblastında dáslepki balıq xojalıǵın shólkemlestirgen kisi. Al anası Xalima Imanǵalieva (1893-1976) arabsha xat tanıp, qazaq awızeki ádebiyatın jaqsı bilgen. Shayır qız úydiń genjesi, tuwısqanlarınıń birazı jaslay qaytıs bolǵan. Ákesi júregi awırıp erte kóz jumdı, al anası 70-jılları dúnyadan ótken. Balalıǵınan shayırlıq qásiyetin kórsetip, ózine tásir etken jaǵdaylarǵa baylanıslı qosıq shıǵaratuǵın bolǵan. Shayırdıń Anvar, Almas atlı ulları hám Anar, Ayda atlı kelinleri bar. Anelya, Alan, Anita, Axmetjan, Aslan, Alsu atlı aqlıqları bar, Sonday-aq, shayır erte qaytıs bolǵan jalǵız ájaǵasınıń ul-qızların tárbiyalap ósirgen.

Xızmet jolı

• 1961-jılı Guryev mámleketlik pedagogikalıq institutınıń til-ádebiyatı fakultetin pitkerip, Balıqshı rayonı Erkinqala, “Oktyabrdiń 40 jıllıǵı” qazaq orta mekteplerinde muǵallim bolıp jumıs islegen.
• 1966–1968-jılları Guryev oblastlıq “Kommunistik eńbek” gezetiniń partiya turmısı bóliminde ádebiy xızmetker wazıypasın atqarǵan.
• 1968–1970-jılları respublikalıq “Jas Leninshi” (házirgi “Jas alash”) gezetiniń Aqtóbe, Guryev, Oral oblastları boyınsha menshikli jurnalisti bolıp islegen.
• 1970–1977-jılları respublikalıq “Qazaqstan pioneri” (házirgi “Ulan”) jurnalınıń bas redaktorı, 1978-2000 jılları “Pioner” (házirgi “Aq jelken”) jurnalınıń bas redaktorı bolıp isledi.
• 1996–2004-jılları Qazaqstan Respublikası májilisiniń I hám II shaqırılımlarınıń deputatı boldı.
• 2014-jıl 23-yanvar kúni Astana qalasında uzaq kesellikten dúnyadan ótti.

Ádebiy dóretiwshiligi

Dáslepki qosıqları respublikalıq baspasóz betlerinde 1958-jılı jarıq kórdi. Birinshi qosıqlar toplamı “Sanduǵash” 1966-jılı jarıq kórgen. “Almas qılısh”, “Tartadı bozbalanı magnitim”, “Sayraǵan Jetisudıń búlbilimen”, “Tıńlań, tiri adamlar”, “Ǵarǵıs”, “Hásiret penen erlik jırı” poemaları, “Úyim meniń - Watanım”, “Mańǵıstaw monologları”, “Revolyuciya hám men” qosıq toplamlarınıń avtorı.

Kóplegen shıǵarmaları shet tillerine awdarılǵan. Chili shayırı Pablo Nerudanıń “Júrektiń tórt mezgili” kitabın, orıs shayırı A.A.Bloktıń “Nápis”, “Kulikov dalası”, “On eki jıl ótkennen soń”, “Karmen”, “Qarlı perdeler” qosıq toplamların, sonday-aq, R.F.Kazakovanıń, E.A.Evtushenkonıń, arab shayırı Ábdiraxman ál-Xamisidiń jeke shıǵarmaların qazaq tilinde awdarǵan.

1984-jılı “Úyim – meniń Watanım”, “Mańǵıstaw monologları”, “Revolyuciya hám men” qosıq toplamları ushın Qazaq KSR Mámleketlik sıylıǵınıń laureatı ataǵına iye boldı.

Shıǵarmaları

• Сандуғаш. Өлеңдер. Алматы., «Жазушы», 1966;
• Маңғыстау маржандары. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1969;
• Мазасыз шақ. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1972;
• Асау толқын. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1973;
• Көгершіндерім. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1974;
• Биіктік. Очерктер. А., «Жазушы», 1975;
• Біздің Кәмшат. Повесть. А., «Жазушы», 1976;
• Сенің махаббатың. Өлеңдер. А., «Жалын», 1977;
• Шілде. Таңдамалы. А., «Жазушы», 1978;
• Нежность. Стихи. А., «Жалын», 1978;
• Тревоги. Стихи. М., «Молодая гвардия», 1979;
• Озарение. Стихи. М., «Советский писатель», 1980;
• Полдневный жар. Стихи. А., «Жазушы», 1980;
• Сұхбат. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1983;
• Жүрек күнделігі. Таңдамалы. А., «Жалын», 1984;
• Дауа. Өлеңдер. «Жалын», 1985;
• Алмазный клинок. Стихи. М., «Художественная литература», 1984;
• Ожидание солнца. Стихи. М., «Молодая гвардия», 1985;
• Таңдамалы шығармалары. Екі томдық. А., «Жазушы», 1987;
• 10 томдық таңдамалы шығармалар жинағы. 2004.

Sıylıqları

• “Húrmet belgisi” (1976)
• “Parasat ordeni” (1996)
• QazKSR Mámleketlik sıylıǵınıń laureatı (1979).
• “Халыққа білім беру ісінің үздігі” (1985).
• Qazaqstan xalıq jazıwshısı (1991).
• Qazaqstan xalıq shayırı.
• Qazaqstan Mámleketlik sıylıǵınıń laureatı.

Shańaraǵı

• Ákesi - Imanǵaliev Ońǵarsın (1891–1940).
• Anası - Imanǵalieva Xalima (1893–1976).
• Balaları - Ońǵarsınov Anvar (1966 jılı tuwılǵan), Ońǵarsınov Almas (1976 jılı tuwılǵan).
• Aqlıqları - Anita (1987 jılı tuwılǵan), Alan (1996 jılı tuwılǵan), Anelya (1999 jılı tuwılǵan), Axmetjan (1998 jılı tuwılǵan), Aslan (2002 jılı tuwılǵan), Alsu (2009 jılı tuwılǵan).