Film

Kinofilmler, taǵı filmler retinde bilgen, vizual kommunikatsiyanıń túri ol jıljıytuǵın súwretlerdi jáne dawıstı áńgimelerdi aytıw yamasa xabarlaw ushın qollanadı (adamlarǵa oqıǵanǵa kómeklesedi). Dúnyanıń hár bóleginde adamlar kinofilmler qaraydı oyın-sawaldın túri retinde, shadlanıw alıwdıń jolı. Geybir adamlar ushın shadlanıw kúliwdi bildire aladı, al basqalar ushın bul jılawdı bildire aladı, yamasa qorıǵıwdı seziw.
Kinofilmlerdiń kóbi jasaladı onda olar kinolarda yamasa kinofilm teatrlarında úlken ekranlardıń ústinde kórsetile aladı. Keyin kinofilmler kinofilm ekranlarınıń ústinde waqıt aralıǵında kórsetiledi (bir neshe háptelerden bir qatar aylarına jalǵasadı), kinofilmler aqılı televidenieniń yamasa sım televideniesiniń ústinde kórsetiledi, jáne satqan yamasa jallaǵan DVD disklerdiń yamasa videokasseta lentalarınıń ústinde, onda adamlar kinofilmlerdi úyde qaray aladı. Siz kinofilmlerdi taǵı júktey yamasa jibere alasız. Keyin kinofilmler televidenie stantsiyasınıń ústinde kórsetiledi.
Kinofilm kamerası yamasa video kamerası súwretlerdi júdá tez aladı, ádette 25 súwret (ramkalaar) hár sekund. Kinofilm proektorı, kompyuter, yamasa televidenie súwretlerdi anaw shamada kórsetkende, bul zatlardıń jıyında súwretlerdiń óte jıljıw kórsetkeni sımbattı kórinedi. Dawıs sol waqıtta bolmasa jazıladı, yamasa keyin qosıladı. Kinofilmdegi dawıslar ádette adamlardıń sóylew dawıslarınan turadı (ol dialog dep ataladı), saz (ol "kinofilm naması" dep ataladı), jáne dawıs effektleri, kinofilmde bolıp atatuǵın háreketlerdiń dawısları (esiklerdiń ashılıwı yamasa mıltıqlardıń atıwı sonday sımbattı).
Stsenariyshi stsenariydi jazadı, ol kinofilmniń áńgimesi sózler menen aktyorlar aytadı. Onnan soń prodyuser adamlardı iske jallaydı kinofilmniń ústinde jáne barlıq aqshanı aladı aktyorlar ushın jáne úskene tólew kerek boladı. Ádette prodyuserler bul aqshanı aladı, bankten qarızǵa alıw arqalı yamasa investorlardı alıw arqalı aqshanı kinofilmge óndirisine qarızǵa beredi. Biraz prodyuserler kinofilm studiyası ushın jumıs isleydi; basqa prodyuserler ǵárezsiz (olar kinofilm studiyası ushın jumıs islemeydi).
Aktyorlar jáne direktorlar stsenariylerdi ya aytıwdı jáne ya islewdi tabıp alıw ushın oqıydı. Aktyorlar stsenariyden sózlerdi este qaldıradı olar kinofilmde aytadı, jáne háreketler oqıydı stsenariy olarǵa islegendi aytadı. Onnan soń direktor aktyorlarǵa ya isleytuǵının aytadı jáne kameraǵa túsiriwshi olardıń qozǵalıs súwretlerin qozǵalıs súwret kamerası menen aladı.
Filmge túsiriw pitken gezde, redaktor jıljıytuǵın súwretlerdi birge tolıq áńgimeni aytıw jolda saladı ishinde jıyın waqıt sanında. Audio injenerler jáne dawıs injenerleri saz jazadı jáne qosıq salıwdı jáne bunı jıljıytuǵın súwretlerge biriktiredi. Kinofilm islengende, kinofilmniń kóplegen kóshirmeleri kinofilm labaratoriya arqalı jasaladı jáne kinofilm orawına qaray salınadı. Onnan soń kinofilm orawı kinolarǵa jiberiledi. Proektor dep atalatuǵın elektrikalıq mashina kinofilm arqalı jarıqtı júdá ashıq jarqıratadı, jáne qarańǵı bólmede otıratuǵın adamlar bunı úlken ekrannıń ústinde kóredi. Janr kinofilmniń túri yamasa kinofilmniń stili ushın sóz.
![]() | Bul maqala qaraqalpaq tiliniń imla, grammatika yamasa punktuaciya qaǵıydalarına muwapıq jazılmaǵan. |
Bul maqalada derekler kórsetilmegen. |