Grafik dizayn
 | Bul maqala Wikipedia qaǵıyda hám talaplarına say bolıwı ushın wikilestiriliwi kerek. |
Grafik dizayn - bul uyqas hám nátiyjeli vizual hám baylanıs ortalıǵın jaratıw ushın kórkem hám dizayn iskerligi. Basqa tárepden, grafik dizayn - bul tekst, suwretler yamasa maǵlıwmattı usınıw ushın xabardı targ'ib etiwshi vizual baylanıs forması.
Grafik dizayn turmıstıń sociallıq-ekonomikalıq hám mádeniy tarawların rawajlandırıwǵa innovciyalıq úles qosadı, biziń dáwirimizdiń vizual landshaftın qáliplestiriwge úles qosadı. Dizayn túri, jańa sánáát texnologiyaları (kompyuter grafikası, veb-dizayn) járdeminde qolda sızılǵan hám basılǵan ámeliy grafikanıń (tipografiya) modernizaciya etilgen forması, vizual baylanıs ortalıǵında dizayn ónimin tákirarlaw hám ámelge asırıw. Grafik dizayn kórkem óneri tipografiya, suwretti islep shıǵıw hám bet rejimin óz ishine alǵan bir qatar kognitiv uqıp hám ónermentshilikti óz ishine aladı.
Zamanagóy grafik dizayn baylanıs dizayniniń bir bólegi esaplanadı. Basqa baylanıs formaları sıyaqlı, grafik dizayn kóbinese baylanıs jaratılatuǵın processdi (dizayndi) hám dóretiwshilik sheshimler, suwretler hám multimedia kompozitsiyalari sıyaqlı ónimlerdi (dızaynlardı ) ańlatadı. Grafik dizaynerler ideyalar hám xabarlardıń vizual suwretin qáliplestiriw ushın belgiler, suwretler hám tekstlerdi jaratadılar hám birlestirediler. Olar vizual kompozitsiyalardi jaratıw ushın tipografiya, suwretleytuǵın kórkem óner hám jumıs stoli baspa usıllarınan paydalanadılar. Grafik dizayn dástúriy túrde kitaplar, jurnallar hám broshyuralar sıyaqlı statikalıq qurallarda qollanıladı. Bunnan tısqarı, kompyuterlerdiń payda bolıwı menen grafik dizayn elektron ǵalaba xabar qurallarında qollanila baslandı - kóbinese óz-ara tásir dizayni yamasa multimedia dizayni dep ataladı. Grafik dizaynniń pragmatikasi onıń texnikalıq hám kommunikativ túrlerin belgileydi: korporativ reklama dizayni (reklama, logotipler hám brendiń, ónimdi qabarǵan jerlew, " sırtqı reklama"), redakciya hám baspa dizayni (kitap dizayni, jurnallar, gazetalar, bukletlar, flayerlar).
Tariyx[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Grafik dizayn termini 1922 jılda Uilyam Addison Dwiggins tárepinen kiritilgen. Biraq, grafik dizaynniń kelip shıǵıwı insaniyattıń kelip shıǵıwına barıp taqaladı, Lascaux úńgirleri, Rim Trayan ústini, orta ásirlerdiń kórsetilgen qóljazbalari, Tokıodaǵi Ginzaniń neon shıraları. Vavilonda ónermentler qanjar formasındaǵı jazıwlardı qurılıs ushın isletiletuǵın ılay gerbish yamasa planshetlerge basqan. Gerbishler húkimranlıq qılıp atırǵan monarx, qurıwshı yamasa basqa belgili shaxstıń atı sıyaqlı maǵlıwmatlardı usınıs etdi. Bul shtat gubernatori yamasa qala Meri atınıń járiyalaǵan birinshi kóshe belgisi edi. Egipetlikler ieroglifler arqalı baylanıstı rawajlantirdilar, olarda eramızǵa shekemgi 136 jılǵa tiyisli grafik belgiler isletilingen, Rosetta tamaqtasında tabılǵan. " Napoleon injenerlerinen biri tárepinen tabılǵan. Rosetta tasi Egipet húkimdarı Ptolemeniya " Quyashdıń haqıyqıy Balası, Aydıń Ákesi hám insanlar baxtiniń qaraqshısi" retinde ańlatpalaǵan. " Egipetlikler papirusdi da oylap tabıwǵan. Qamıstan tayarlanǵan qaǵazlar Erisiw dáryası boylap tabılǵan, olar reklamalardı jazǵan, bul sol waqıtta óz xalqi arasında keń tarqalǵan. Qaranǵi ásirlerde, 500-jıllardan 1450-jıllarǵa shekem xristian monaxlar quramalı kórsetilgen qo'lyozmalarni jarattılar.
XX-XXI-ásirler tariyxında da, vizual kommunikatsiyalarında da reklama, kórkem óner, grafik dizayn hám suwretleytuǵın kórkem óner ortasındaǵı parq joǵaldı. Olar júdá kóp ulıwma elementler, teoriyalqr, principler, ámeliyatlar, tiller hám geyde birdey qayırqom yamasa klientke iye. Reklamada sońı maqset tovar hám xızmetlerdi satıw bolıp tabıladı. Grafik dizaynda " mánis - maǵlıwmattı tártipke salıw, ideyalardı qáliplestiriw, insan tájiriybesin hújjetlestiretuǵin artefaktlerdi ańlatıw hám sezim qılıwdir".
Qospa Shtatlardaǵı grafik dizayn Benjamin Franklin menen baslanǵan, ol óziniń The Pennsylvania Gazette gazetasinnań reklama kórkem ónerin iyelew, óz kitapların tarǵib qılıw hám jámiyet aldinda tásir qılıw ushın paydalanǵan. “Benjamin Franklinniń tapqırlıǵı, ayyarlıǵı da arttı hám 1737-jılda ol ózi shólkemlesken hám jeńimpaz shıqqan tańlawdan keyin Pensilvaniyadaǵi kásiplesi Endryu Bredforddi pochta baslıǵı hám baspashı lawazımına almastırdı. Ol óziniń General jurnalı hám Amerikadaǵı Britaniya plantatsiyalariniń tariyxıy xronikasida (Sunday Evening Post gazetasiniń salafi) ózi usınıs qılıp atırǵan Pensilvaniya kamini dep atalǵan peshdiń abzallıqların aytıp ótken reklama jaylastırıw arqalı óz sheberligin kórsetti. Onıń oylap tapqanı ele de satilmaqda hám Franklin peshi retinde belgili. "
Amerika reklaması dáslep Britaniya gazeta hám jurnallarına eliklew etken. Reklamalar sırlı formada hám olardı oqıwdı qıyınlastırǵan qırlı sızıqlar menen baspadan shıǵarılǵan. Franklin reklamanıń birinshi qatarına 14 noqatlı shrift qosıw arqalı bunı jaqsılaw quradı; keyinirek qısqartirilgan hám " bas betler" qılıw ushın oraylastırılǵan bolsa-da. Franklin London printerleri sınap kórmegen súwretlerdi qosdı. Franklin birinshi bolıp logotiplerden paydalanǵan, olar altın kóz áynekler menen optometristler sıyaqlı xızmetlerdi járiyalaǵan dáslepki belgiler edi. Franklin reklama beretuǵınlarǵa óz ónimlerin satıwda tolıq maǵlıwmatlardan paydalanıw zárúrligini uyretdi. Birpara reklamalar 10 nan 20 qatarǵa, atap aytqanda, usınılıp atırǵan ónimlerdiń reńleri, atları, sortları hám ólshemlerin óz ishine alǵan.
Silteme[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- Uliwmajáhán grafik dizayn kórkem óneri 2015-jıl 13-noyabrde Wayback mashinasında arxivlenǵen