Grafika dizayni

Wikipedia, erkin enciklopediya
Grafik belgiler kóbinese funktsional hám anonim bolıp, AQSh Milliy Park Xızmeti piktogrammalarinda súwretlengen.

Grafik dizayn - bul uyqas hám nátiyjeli vizual hám baylanıs ortalıǵın jaratıw ushın kórkem hám dizayn iskerligi. Basqa tárepden, grafik dizayn - bul tekst, súwretler yamasa maǵlıwmattı usınıw ushın xabardı tarqatiwshi vizual baylanıs forması.

Grafik dizayn turmıstıń sociallıq-ekonomikalıq hám mádeniy tarawların rawajlandırıwǵa innovaciyalıq úles qosadı, biziń dáwirimizdiń vizual landshaftın qáliplestiriwge úles qosadı. Dizayn túri, jańa sánáát texnologiyaları (kompyuter grafikası, veb-dizayn) járdeminde qolda sızılǵan hám basılǵan ámeliy grafikanıń (tipografiya) modernizaciya etilgen forması, vizual baylanıs ortalıǵında dizayn ónimin tákirarlaw hám ámelge asırıw. Grafik dizayn kórkem óneri tipografiya, suwretti islep shıǵıw hám bet rejimin óz ishine alǵan bir qatar kognitiv uqıp hám ónermentshilikti óz ishine aladı.

Zamanagóy grafik dizayn baylanıs dizaynini bir bólegi esaplanadı. Basqa baylanıs formaları sıyaqlı, grafik dizayn kóbinese baylanıs jaratılatuǵın processti (dizayndi) hám dóretiwshilik sheshimler, súwretler hám multimedia kompozitsiyalari sıyaqlı ónimlerdi (dızaynlardı) ańlatadı. Grafik dizaynerler ideyalar hám xabarlardıń vizual súwretin qáliplestiriw ushın belgiler, súwretler hám tekstlerdi jaratadılar hám birlestirediler. Olar vizual kompozitsiyalardi jaratıw ushın tipografiya, súwretleytuǵın kórkem óner hám jumıs stoli baspa usıllarınan paydalanadılar. Grafik dizayn dástúriy túrde kitaplar, jurnallar hám broshyuralar sıyaqlı statikalıq qurallarda qollanıladı. Bunnan tısqarı, kompyuterlerdiń payda bolıwı menen grafik dizayn elektron ǵalaba xabar qurallarında qollanila baslandı - kóbinese óz-ara tásir dizayni yamasa multimedia dizayni dep ataladı. Grafik dizaynniń pragmatikasi onıń texnikalıq hám kommunikativ túrlerin belgileydi: korporativ reklama dizayni (reklama, logotipler hám brending, ónimdi jaylastirip sáliw, «sırtqı reklama»), redakciya hám baspa dizayni (kitap dizayni, jurnallar, gazetalar, bukletler, flayerlar).

Tariyx[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Kells kitabiniń beti: folio 114v, bezetilgen tekst. Tunc dicit illis

Grafik dizayn termini 1922-jılda Uilyam Addison Dwiggins tárepinen kiritilgen. Biraq, grafik dizaynniń kelip shıǵıwı insaniyattıń kelip shıǵıwına barıp taqaladı, Lascaux úńgirleri, Rim Trayan ústini, orta ásirlerdiń kórsetilgen qóljazbalari, Tokıodaǵi Ginzaniń neon otlarina shekem. Vavilonda ónermentler qanjar formasındaǵı jazıwlardı qurılıs ushın isletiletuǵın ılay gerbish yamasa planshetlerge basqan. Gerbishler húkimranlıq qılıp atırǵan monarx, qurıwshı yamasa basqa belgili shaxstıń atı sıyaqlı maǵlıwmatlardı usınıs etdi. Bul shtat gubernatori yamasa qala Meri atınıń járiyalaǵan birinshi jól belgisi edi. Egipetlikler ieroglifler arqalı baylanıstı rawajlantirdilar, olarda eramızǵa shekemgi 136-jılǵa tiyisli grafik belgiler isletilingen. e., Rosetta tasinda tabılǵan. «Napoleon injenerlerinen biri tárepinen tabılǵan Rosetta tasinda Egipet húkimdarı Ptolemeyni» Quyashdıń haqıyqıy Balası, Aydıń Ákesi hám insanlar baxtiniń qaraqshısi «retinde ańlatpalaǵan». Egipetlikler papirusti da oylap tapqan edi. Qamıstan tayarlanǵan qaǵazlar Erisiw dáryası boylap tabılǵan, olar reklamalardı jazǵan, bul sol waqıtta óz xalqi arasında keń tarqalǵan. Qaranǵi ásirlerde, 500-jıllardan 1450-jıllarǵa shekem xristian monaxlar quramalı kórsetilgen qáljazbalardi jarattılar.

XX -XXI-ásirler tariyxında da, vizual kommunikatsiyalarında da reklama, kórkem óner, grafik dizayn hám súwretleytuǵın kórkem óner ortasındaǵı parq joǵaldı. Olar júdá kóp ulıwma elementler, teoriyalar, principler, ámeliyatlar, tiller hám geyde birdey qayırqomlıqshı yamasa klientke iye. Reklamada sońı maqset tovar hám xızmetlerdi satıw bolıp tabıladı. Grafik dizaynda «mánis - maǵlıwmattı tártipke salıw, ideyalardı qáliplestiriw, insan tájiriybesin hújjetlestiretuǵin artefaktlerdi ańlatıw hám sezim qılıwdir»

Qospa Shtatlardaǵı grafik dizayn Benjamin Franklin menen baslanǵan, ol óziniń «The Pennsylvania Gazette» gazetasidan reklama kórkem ónerin iyelew, óz kitapların tarqatiwshi hám jámiyetke tásir qılıw ushın paydalanǵan. «Benjamin Franklinniń tapqırlıǵı, ayyarlıǵı da arttı hám 1737-jılda ol ózi shólkemlesken hám jeńimpaz shıqqan tańlawdan keyin Pensilvaniyadaǵi kásiplesi Endryu Bredfordti pochta baslıǵı hám baspashı lawazımına almastırdı. Ol óziniń General jurnalı hám Amerikadaǵı Britaniya plantatsiyalariniń tariyxıy xronikasinda («Sunday Evening Post» gazetasiniń baslamasi) ózi usınıs qılıp atırǵan «Pensilvaniya kamini» dep atalǵan shirshasin abzallıqların aytıp ótken reklama jaylastırıw arqalı óz sheberligin kórsetti. Onıń oylap tapqanı ele de satilmaqda hám Franklin shirshasi retinde belgili.»

Amerika reklaması dáslep Britaniya gazeta hám jurnallarına eliklew etken. Reklamalar sırlı formada hám olardı oqıwdı qıyınlastırǵan qırlı sızıqlar menen baspadan shıǵarılǵan. Franklin reklamanıń birinshi qatarına 14 noqatlı shrift qosıw arqalı bunı jaqsılaw quradı; keyinirek qısqartirilgan hám «bas betler» qılıw ushın oraylastırılǵan bolsada. Franklin London printerleri sınap kórmegen súwretlerdi qosdı. Franklin birinshi bolıp logotiplerden paydalanǵan, olar altın kóz áynekler menen optometristler sıyaqlı xızmetlerdi járiyalanǵan dáslepki belgiler edi. Franklin reklama beretuǵınlarǵa óz ónimlerin satıwda tolıq maǵlıwmatlardan paydalanıw zárúrligiń uyretdi. Birpara reklamalar 10 nan 20 qatarǵa, atap aytqanda, usınılıp atırǵan ónimlerdiń reńleri, atları, sortları hám ólshemlerin óz ishine alǵan.

Basıp shıǵarıwdıń payda bolıwı[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Krizis úrim-putaǵı dáwirinde (618-907) aǵash bloklar toqımashılıq buyımlarına basıw hám keyinirek buddist tekstlerdi qayta qayta tiklew ushın óyilgan. 868-jılda baspa etilgen Buddist jazıwı málim bolǵan eń áyyemgi baspa kitap bolıp tabıladı. 11-ásirden baslap shrift járdeminde uzınlaw betler hám kitaplar islep shıǵarıla baslandı, bul bolsa Song úrim-putaǵı dáwirinde (960 -1279 ) kitaplardı keń paydalanıwǵa múmkinshilik berdi.

17—18-ásirlerde shriftten aǵash yamasa mıs taxtadan baspadan shıǵarılǵan reklama betalari yamasa sawda kartaları ushın paydalanılǵan. Bul hújjetler kimniń biznesi bolıp tabıladı jáne onıń jaylasqan jayı haqqında xabar beredi. Ingliz súwretshi Uilyam Xogart oyip salinǵan naqis óz uqıpınan paydalanǵan, biznes sawdası ushın birinshi dizaynerlerden biri edi.

1448-jılda Mayns Logan Gutenberg birinshi ret jańa metall eritpesinen tayarlanǵan baspaxana túrin isletgen. Bul grafikanı jáne de qolaylaw etip isledi, sebebi ǵalabalıq baspadan shıǵarıw baspa materiallar bahasın sezilerli dárejede páseytirdi. Ilgeri reklamanıń kópshiligi awızsha edi. Mısalı, Fransiya hám Angliyada ayıpkerler ónimlerdi tap áyyemgi rimlikler sıyaqlı reklama etkenler.

Baspadan shıǵarıw kitaplardı jáne de qolaylaw etdi. Aldus Manutius kitaptıń dúzilisin islep shıqtı, bul Batıs baspa dizayni ushın tiykar boldı. Grafik dizaynniń bul dáwiri gumanistik yamasa eski usıl dep ataladı. Bunnan tısqarı, Angliyanıń birinshi baspashısı Uilyam Kakston diniy kitaplar shıǵarǵan, biraq olardı satıwda qiynalgan. Ol qalǵan betlerden paydalanıwdı anıqladi hám olardı kitaplardı reklama qılıw hám shirkew qapılarına jaylastırıw ushın isletdi. Shama menen 1612-jılda bul ámeliyat Evropada baspa reklamanıń birinshi forması bolıp, «squis» plakatlari yamasa «pin up poster» dep at berildi. «Siquis» termini áyyemgi Rim dáwirinen kelip shıqqan bolıp, ol jerde ǵalabalıq daǵazalarda «siquis» («eger kimdir..») kórsetilgen. Bul baspa reklamalardan keyin tileklerdiń ǵalabalıq reestri qıdırıw daǵazaları dep atalǵan hám birpara tarawlarda, mısalı, Parij daǵı birinshi dáwirli baspada, reklamalar «máslahát» dep atalǵan. Búgingi kúnde «máslahát» dıń ekvivalenti reklama bólimleri yamasa ústinleri bolıp tabıladı.

1638-jılda Garvard universiteti Angliyadan baspaxana aldı. Londondaǵi kitap satıwshısı Benjamin Xarris Bostonda taǵı bir baspaxanaǵa iye bólǵanǵa shekem 52 jıldan kóbirek waqıt ótti. Ol «Ǵalabalıq hádiyseler, de shet el, de jergilikli» gazetasini baspa etdi. Ol tórt betten ibarat bolıp, birinshi baspadan keyin húkimet tárepinen qadaǵan etilgen.

Jan Kempbell 1704-jılda payda bolǵan birinshi «Boston News-Letter» gazetasina tiyisli. Gazeta revolyuciya dáwirinde háptelik gazetalar atı menen belgili. Bul at qaǵazdıń hár bir tárepinde sıyanı keptiriw 13 saattan kelip shıqqan. «Sheshim aldın reklamanı baspadan shıǵarıw, keyin bolsa baspadan bir kún aldın xabardı basqa tárepke baspadan shıǵarıw edi. Qaǵaz tórt betten ibarat bolıp, ulıwma qaǵazdıń keminde 20-30 protsentinde (1 hám 4-betler) reklama bar edi. Eń sońǵı jańalıqlar «Boston News Letter» dıń túp nusqasında jaylastırılǵan edi. Kempbellniń óz oqıwshılarınan reklama soranıwı bolǵan. Kempbellniń birinshi pullıq reklaması 1704-jıl 7 yamasa 8-mayda úshinshi basılıwında edi. Birinshi reklamalardan ekewi urlıq miqlanǵan ushın edi. Úshinshisi, Nyu-Yorkdaǵi baspa birinshi Uilyam Bredfordǵa tiyisli bolǵan Oyster Bay múlki hám birinshi bolıp qımbat bahalı zatlardı satqan. Bredford óziniń birinshi gazetasin 1725-jılda, Nyu-Yorkda birinshi bolıp, Nyu-York gazetasin baspa etdi. Bredfordtiń balası Filadelfiyada odan aldın bolıp, 1719-jılda American Weekly Mercury jurnalın baspa etdi. Mercury hám Massachusets gazetalari birinshi ret bir kún aldın baspa etilgen.

Sánáát dizayni[redaktorlaw | derekti jańalaw]

XIX-ásirdiń aqırında baspa dizaynniń birinshi rásmiy basılıwı Evropada, atap aytqanda, Ullı Britaniyada grafik dizaynniń súwretleytuǵın kórkem ónerden ajırasıwın bayramlaw ushın islep shıǵarılǵan.

1849-jılda Genri Koul óziniń «Journal of Design and Manufacturing» jurnalında dizaynniń áhmiyetin húkimetke jetkezgen halda Britaniyada bilimlendiriw tarawında tiykarǵı kúshke aylandı. Ol Ullı kórgezbeni zamanagóy sánáát texnologiyası hám viktoriya dizayni bayramı retinde quradı.

1891-jıldan 1896-jılǵa shekem Uilyam Morristiń Kelmskott baspasózi Kórkem óner hám ónermentshilik háreketiniń eń zárúrli grafik dizayn ónimlerin baspa etdi hám zamanagóy kitaplardı jaratıw hám satıw boyınsha tabıslı biznes menen shuǵıllandı. Morris ǵárezsiz túrde grafik dizayn bazarın hám bul jańa kórkem óner túri ushın kásipti jarattı. Kelmskott Press tariyxıy usıllarǵa obsessiya menen ajiralıp turadı. Bul tariyxıylıq on toǵızınshı ásir grafik dizayni jaǵdayına birinshi zárúrli munasábet edi. Morristiń jumısı, qalǵan menshikli baspasóz háreketi menen birge Zamanagóy usılina tikkeley tásir kórsetdi.

XX-asirdiń dizayni[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Boeing 747 samolyotı onı Air Force One retinde belgileydi. Aspan kók sırtqı kórinisler, Amerika bayraǵina, prezident qóli hám Kaslon jazıwları túrli waqıtlarda túrli dizaynerler tárepinen túrli maqsetler ushın islep shıǵılǵan hám dizayner Raymond Loui tárepinen bir samolyot ushın birden-bir dizaynda birlestirilgen.

«Grafik dizayn» termini birinshi ret 1922-jılda XX-ásir baslarında amerikalıq kitap dizayneri Uilyam Addison Dwigginstiń «Jańa túrdegi baspaxana jańa dizayndi talap etedi» dóretpesinde payda bolǵan. 1927-jılda baspa etilgen «Raffes Graphic Design», bul termin atındaǵı birinshi kitap edi..[1]

London metrosınıń belgileri zamanagóy dizaynniń klassik úlgisi bolıp tabıladı hám 1916-jılda Edvard Jonston tárepinen islep shıǵılǵan shriftten paydalanadı.

1920-jıllarda sovet konstruktivizmi óndiristiń túrli tarawlarında «sanalı islep shıǵarıw» di qolladı. Háreket revolyuciyalıq Rossiyada individualistik kórkem ónerdi paydasız dep esapladı hám usınıń menen utilitar maqsetlerde obiektler jaratılıwina ótti. Olar ımaratlar, teatr jıynaqları, plakatlar, shúberekler, kiyim-keńshek, mebeller, logotipler, menyular hám basqalardı proektlestirilgen.

Yan Tshixold 1928-jılda baspadan shıǵarılǵan «Jańa tipografiya» kitabında zamanagóy tipografiya principlerın kodlastırǵan. Keyinirek ol bul kitapda ózi ilgeri súrgen fashizm filosofiyasın biykarlaw etdi, biraq ol tásirliliginshe qaldı. Chikxold, Bauhaus tipograflari Herbert Bayer, Laslo Moholy-Nagy hám El, xalıq Lissitski sıyaqlı grafik dizaynǵa úlken tásir kórsetdi. Olar jigirmalanshı ásir dawamında qollanılǵan islep shıǵarıw texnologiyaları hám stilistik texnikasın jarattılar. Keyingi jıllarda zamanagóy usıldaǵı grafik dizayn keń tán alındı hám qollanildi. Ekinshi jáhán urısınan keyin Amerika ekonomikası grafik dizaynǵa, tiykarlanıp reklama hám jaylastirip saliwda jerleste úlken mútajlikti kórsetdi. 1937-jılda nemis Bauhaus dizayn mektebiniń Chikagoǵa tarqalıwı Amerikaǵa «Ǵalabalıq» minimalizmdi alıp keldi; «Zamanagóy» arxitektura hám dizayndi qosıw. Ásirdiń ortalarında zamanagóy dizayndaǵi belgili atlar arasında Adrian Frutiger, Univers hám Frutiger shriftleri dizayneri; Bauhaus principlerın qabıl etken hám olardı ataqlı reklama hám logotip dizaynǵa qollanǵan Pol Rand, korporativ identifikaciya retinde belgili grafik dizaynniń tiykarǵı birinshilerinen birine aynalǵan halda Evropa minimalizmǵa ayriqsha amerikansha jantasıwdı jaratılıwina járdem berdi; Albom sirtiń oylap tabılǵan bolip Aleks Shtaynvays; Jozef Myuller-Brokmann, 1950 hám 1970-jıllar dáwirine tán bolǵan qatań, biraq qolay tárzde afishalardi jaratqan.

Professional grafik dizayn sánáátı qarıydarlıq penen parallel túrde rawajlandi. Bul, ásirese, « Áwele zárúrli» (First Things First) manifestinǵa iye bolǵan grafik dizayn jámiyetshiliginiń qáweter hám sın pikirine sebep boldı. Ken Garland tárepinen 1964-jılda birinshi ret baspa etilgen, ol 1999-jılda Emigre 51 jurnalında First Things First 2000 manifesti retinde qayta baspa etilgen. Ol jaǵdayda sonday delingen: «Biz ústin turatuǵınlıqlardı jáne de paydalı, uzaq dawam etetuǵın hám demokratiyalıq baylanıs formalarına - ónim marketinginen jańa mánisti úyreniw hám óndiriske ótiwdi usınıs etemiz. Tartıs sheńberi tarayip barıp atır; keńeyiwi kerek. Consumerism gúmansız isleydi. Bul, ásirese, vizual tiller hám dizayn resursları arqalı kórsetilgen basqa keleshekler menen gúmanlaniwi kerek. Eki baspa da Rudi VanderLans, Erik Spikermann, Ellen Lupton hám Rik Poynor sıyaqlı ámeliyatshılar hám oyshıllardıń qolların tartqan. 2000-jılǵi manifest, sonıń menen birge, vizual mádeniyat kúshli sın pikiri menen belgili Adbusters jurnalında baspa etilgen.

Qosımsha[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Reń.

Grafik dizayn brend, biznes yamasa basqa zatlar haqqındaǵı xabardı dóretiwshilik vizual kontent arqalı kópshilikke jetkiziw ushın isletiledi.

Grafik dizayn barlıq vizual zatlarǵa qollanıladı: jol belgilerinen tartıp texnikalıq diagrammalarǵa shekem, keńselerara húkimetlerge tartıp málimlemelerge shekem.

Dizayn ónim yamasa ideyanı satıwǵa járdem beredi. Ol brendingniń (reklama elementleri) bir bólegi retinde logotipler, reńler, jaylastirip saliw hám tekst sıyaqlı ónimler hám korporativ identifikaciya elementlerine qollanıladı. Grafik dizaynerler tárepinen usınıs etilip atırǵan xızmetler qatarında brending barǵan sayın úlken áhmiyetke iye bolmaqta. Grafik dizaynerler kóbinese brending komandasınıń bir bólegi bolıp tabıladı, sol sebepli grafik dizayn búgingi kúnde reklamanıń eń zárúrli elementlerinen biri esaplanadı, sebebi sóz dizbegiler hám tırnaqlardıń dástúriy reklaması endi klientlerdi tartpaydı, vizual qızıqlıq reklamanıń eń zárúrli táreplerinen biri bolıp tabıladı. Ónim hám xızmetlerdi reklama qılıw, xabardı tiyisli hám túsinikli saqlaǵan halda grafikalar ajiralıp tursa, eń nátiyjeli esaplanadı. Tuwrı grafika dıqqattı tartıwı hám tamashagóydi ónimdi satıp alıw múmkinshiligın asırıwı múmkin. Ulıwma alǵanda, qánigeler grafik dizaynniń jeti tiykarǵı principin anıqlaydilar:

Tuwrilaw

Tiykarǵı dizayn principi. Súwret, tekst blogı, bas bet yamasa logotip bolama, tuwrilaw sizge quramıńızda strukturanı jaratılıwina múmkinshilik beredi. Ulıwma bet tuwriliǵin anıqlaw hám olardıń sanın kemeytiw zárúrli bolıp tabıladı. Kóplegen programmalar elementler háreketlenip aitrǵanda avtomatikalıq túrde tegislenedi. Tuwrilaw, sonıń menen birge, grafiklardı jaylastırıwda tártipsizlik hám tosınarlılıqtı joq etedi.

Kontrast

Eki element ortasındaǵı farqti kúsheytiw ushın reńler, ólshem, sırtqı kórinisler, tipografik usıl hám elementler ortasındaǵı munasábetti ózgertiwińiz hám zárúrligin kórsetiwińiz múmkin. Kontrasttan paydalanıwdan maqset kontentingizdiń ayırım elementlerin ajıratıp kórsetiw, tekstińizdiń óqiliwina jaqsılaw hám oǵan dinamizm beriw bolıp tabıladı. Kontrastsız tártip ádetde maqsetli auditoriya ushın jaǵimsiz.

Birdeylik

Kóp betli hújjet ádetde oqıwshına vizual signallardı usınıw hám túsiniwdi ańsatlastırıw ushın elementlerdi birdey orınlarda jaylastırıw qábiletine iye. Ámeldegi illyustratsiya hám fotografiya usılları da hújjet dawamında sáykes keledi.

Ritm

Tipografik usıllardaǵı izbe-izlik hújjettiń dúzilisin belgileydi hám qarıydar tárepinen aqıl etiw qolaylıǵı ushın maketde vizual belgilerdi jaratıliwina múmkinshilik beredi. Bunnan tısqarı, elementler arasındaǵı aralıq betti kórsetiwde grafik elementlerdiń ózi sıyaqlı zárúrli bolıp tabıladı. Mudamı birdey aralıqtan paydalanıw (yamasa tiykarǵı intervaldıń kópligi) oqıwdıń «turaqlı aǵımin» támiyinleydi.

Ápiwayılıq

Adamlar arasinda «kemrek - kóp» dep aytadi. Haqıyqattan da, tártipti jaqsılawdıń eń ańsat jolı ne qosıwıńız múmkinligin emes, bálki vizual tásirdi kúsheytiw ushın neni alıp taslawıńız múmkinligin anıqlaw bolıp tabıladı.

Reń

Reń sezim, sesler uyǵınlıǵı hám atmosferanı ańlatadı. Adamlar ańsiz túrde bul reńlerdi siltemeler menen bólesedi. Mısal ushın, jasıl reń kóbinese tábiyat penen, qızıl dúbeleydey, kók arqayinliq hám qara sánáát penen baylanıslı. Joybardıń basında dizayn dawamında isletiletuǵın 3-5 reń palitrasın anıqlaw zárúrli áhmiyetke iye. Bul reńler bir-birin tolıqlawısh bolıwı múmkin yamasa kóbirek bekkemlik ushın hár qıylı sayalarǵa ıyelewi múmkin. Fotosuretler hám súwretler de birdey reń sxemasında bolıwı kerek. Esletpe reńi mudamı málim bir xabardı bekkemlewde nátiyjeli boladı. Reń aqılǵa sonshalıq úlken tásir kórsetedi, geyde aldın qara hám aq reńde islegen maqul.

Tipografiya

Dizayner isletiletuǵın qurılmanıń programmalıq támiynatında júdá kóp shriftlerge iye. Daslep, jańa baslaniwshilar ushın mudamı qawipsiz bolǵan klassik shriftlerdi (Helvetica, Zıyana, Frutiger, Garamond, Univers) tańlaw usınıs etiledi.

Reklamadan tısqarı, grafik dizayn kóńilashar industriyada tábiyat kórinisi hám vizual gúrriń qılıw ushın isletiledi. Kóńilashar maqsetler ushın dizaynniń basqa mısalları qatarına romanlar, vinil albom sirti, komikslar, DvD sirti, kino óndiriste ashılıw hám jabılıw kreditleri, sahna programmaları hám rekvizitlari kiredi. Bul sonıń menen birge, futbolkalar hám satılatuǵın basqa ekran basılǵan buyımlar ushın isletiletuǵın kórkem óner dóretpelerin de óz ishine alıwı múmkin.

Ilimiy jurnallardan jańalıqlar esabatlarına shekem pikir hám faktlerdiń prezentaciyası kóbinese grafikalar hám vizual maǵlıwmatlardıń oylanǵan kompozitsiyalari menen jaqsılanadı, bul informaciya dizayni dep ataladı. Gazetalar, jurnallar, bloglar, televidenie hám hújjetli filmler grafik dizayndan paydalanıwı múmkin. Internettiń payda bolıwı menen ınteraktiv qurallarda tájiriybege iye bolǵan informaciya dizaynerleri jańalıqlardıń fonın súwretlew ushın barǵan sayın kóbirek paydalanılıp atır. Informaciya dizayni maǵlıwmatlar vizualizatsiyasin óz ishine alıwı múmkin, bul maǵlıwmatlardı vizual tárzde ózine tartatuǵınlı prezentaciyaǵa aylandırıw hám tártipke salıw ushın programmalardan paydalanıwdı óz ishine aladı hám informaciya grafikası menen baylanıslı bolıwı múmkin.

Kónlikpeler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Grafik dizayn joybarı ámeldegi tekstti hám aldınan ámeldegi súwretlerdi yamasa grafik dizayner tárepinen islep shıǵılǵan súwretlerdi usıllaw hám usınıwdı óz ishine alıwı múmkin. Elementler dástúriy hám cifrlı formaǵa kiritiliwi múmkin, olar súwretleytuǵın kórkem óner, tipografiya hám tártip texnikasınan paydalanıwdı óz ishine aladı. Grafik dizaynerler betlerdi tártipke saladı hám grafik elementlerdi qálegenshe qosadı. Grafik dizaynerler túp dóretpeler jaratıw ushın fotograflar yamasa illyustratorlardi tartıwları múmkin. Dizaynerler kóbinese ınteraktiv dizayn yamasa multimedia dizayni dep atalatuǵın cifrlı qurallardan paydalanadılar. Dizaynerlerge auditoriyanı isentiriw hám dızaynların satıw ushın baylanıs qábiletleri kerek.

«Process mektep» baylanıs haqqında bolıp tabıladı; ol xabarlar uzatılatuǵın kanallar hám ǵalaba xabar quralların aytıp otedi hám qaysı jiberiwshiler hám qabıl etiwshiler bul xabarlardı kodlaydı hám dekodlaydi. Semiotik mektep xabardı qabıl etiwshiler menen óz-ara tásir qılıw arqalı mánis payda etiwshi belgiler konstruktsiyasi retinde qaraydı; agent retinde baylanıs.

Tipografiya[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Tipografiya shrift dizayni, shrift glifleriń ózgertiw hám shriftti jaylastırıwdı óz ishine aladı. Ulıwma glifler (belgiler) illyustratsiya texnikası járdeminde jaratıladı hám ózgertiriledi. Jazıw shriftti, noqat ólshemin, gúzetiwdi (barlıq belgiler arasındaǵı belgiler arasındaǵı boslıq ), kerniń (eki anıq belgi arasındaǵı belgiler arasındaǵı boslıq ) hám jetekshi (qatar aralıǵın ) tańlawdı óz ishine aladı.

Tipografiyani teriwshi, tip dizaynerleri, grafik súwretshiler, kórkem basshılar hám xatkerler ámelge asıradılar. Cifrlı ásirden aldın, basıp shıǵarıw arnawlı iskerlik edi. Birpara shriftler stereotipik ideyalar menen baylanısadı yamasa uqsaydı. Mısal ushın, «Esabat 1942» jazıw mashinkasi yamasa vintage esabatına uqsas tekstti baspadan shıǵaratuǵın shrift bolıp tabıladı.

Bet tártibi[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Kitap dizaynida altın koefficient

Bet tártibi betdegi elementlerdi (quramdı) jaylastırıw, mısalı, súwretti jaylastırıw, tekstti jaylastırıw hám usıl menen shuǵıllanadı. Bet dizayni mudamı baspa materiallarda itibarǵa alınǵan hám jaqında web-betler sıyaqlı displeyler ushın keńeytirilgen. Elementler ádetde túrdegi (tekst), súwretler hám (geyde baspa ǵalaba xabar qurallarında) sıya menen baspadan shıǵarilmagan elementler ushın, mısalı, qálipte kesiwlazer menen kesiw, folǵa shtamplaw) yamasa soqır naǵis saliw sıyaqlı diolin sıyaqlı grafik ornın iyelewshi elementlerden ibarat.

Salinǵan naǵis[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Salinǵan naǵis - qaǵaz hám basqa materiallar yamasa betlerge basıp shıǵarıw arqalı kórkem óner dóretpelerin jaratıw. Process bir neshe birdey dóretpelerdi óndiriske ılayıq, olardıń hár biri baspa dep ataladı. Hár bir baspa túp nusqa bolıp, texnikalıq tárepten qayta baspa retinde belgili. Baspadan shıǵarıwlar bir túp sırtından, texnikalıq tárepten matritsadan jaratıladı. Qalıplerdıń keń tarqalǵan túrlerine tómendegiler kiredi: metall plitalar, ádetde oyma yamasa oyma ushın mıs yamasa sink; litografiya ushın isletiletuǵın tas; aǵashdan qayta islew ushın aǵash bloklar, linoleum ushın linoleum hám ekranlı baspadan shıǵarıw ushın shúberek plitaları. Bir taxtada baspadan shıǵarılǵan dóretpeler baspanı jaratadı, zamanagóy dáwirde ádetde hár biri sheklengen baspanı shólkemlestiriw ushın imzalanadi hám nomerlenedi. Baspa baspalar súwretshiniń kitabı sıyaqlı kitap formasında baspadan shıǵarılıwı múmkin. Bir barmaq izi bir yamasa bir neshe usıllardıń jemisi bolıwı múmkin.

Qálem eń tiykarǵı grafik dizayn qurallarından biri bolıp tabıladı.

Texnologiyadan tısqarı, grafik dizayn oyshańlıq hám dóretiwshilikti talap etedi. Dizayn sxemaları hám renderlar ushın sın kózqarastan, gúzetiw, muǵdarlıq hám analitik pikirlew talap etiledi. Eger atqarıwshı ápiwayıǵana basqa dizayner (mısalı, kórkem baslıq ) tárepinen usınıs etilgen sheshimge (mısalı, eskiz, stsenariy yamasa kórsetpeler) ámel qilsa, ol jaǵdayda atqarıwshı ádetde dizayner esaplanbaydı.

Strategiya[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Strategiya nátiyjeli grafik dizayn ushın barǵan sayın úlken áhmiyetke iye bolmaqta. Grafik dizayn hám kórkem óner ortasındaǵı tiykarǵı parq sonda, grafik dizayn mashqalanı sheshedi hám estetik tárepten de jaǵımlı. Dizayner óz klientleriniń mútajliklerin, sonıń menen birge, dizayn menen óz-ara baylanısda bolatuǵın adamlardıń mútajliklerin túsiniwi zárúrli bolıp tabıladı. Dizaynerlarniń wazıypası dizayndi sap estetik qurallardan tısqarına asırıw ushın biznes hám dóretiwshilik maqsetlerdi birlestiriw bolıp tabıladı.[2]

Ásbaplar[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Prezentaciya usılı (mısalı, aranjirovkalar, usıl, qural ) dizayn ushın zárúrli bolıp tabıladı. Islep shıǵıw hám prezentaciya quralları auditoriyańız joybardı qanday qabıllawın ózgertiwi múmkin. Súwret yamasa tártip dástúriy media hám qóllanbalar yamasa kompyuterlerdegi cifrlı súwretti redaktorlaw quralları járdeminde jaratıladı. Kompyuter grafikasındaǵı ásbaplar kóbinese « qayshı» yamasa «qálem» sıyaqlı dástúriy atlardı aladı. Birpara grafik dizayn quralları, mısalı, pánjere dástúriy hám cifrlı sırtqı kórinislerde qollanıladı.

1980-jıllardıń ortalarında jumıs stoli baspaları hám grafik kórkem óner programmaları ilgeri qolda orınlanǵan súwretlerdi manipulyatsıya qılıw hám kompyuter súwretin jaratıw múmkinshiliklerin engizdi. Kompyuterler dizaynerlarǵa tártip yamasa tipografik ózgerislerdiń tásirin tezlik penen kóriw hám dástúriy ǵalaba xabar qurallarınıń tásirin simulyatsiya qılıw imkaniyatın berdi. Qálem sıyaqlı dástúriy qurallar kompyuterlerdi qayta kórip shıǵıw ushın paydalanilǵanda da paydalı bolıwı múmkin; dizayner yamasa kórkem direktor dóretiwshilik processtiń bir bólegi retinde kóplegen kontseptsiyalardı sızıwı múmkin. Stiluslar sızılmalardı cifrlı súwretke alıw ushın planshet kompyuterler menen isletiliwi múmkin.

Kompyuterler hám programmalıq támiynat[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Dizaynerlar kompyuterler dóretiwshilik processti kúsheytiredima yamasa joqpa degen pikirge kelmeydi. Birpara dizaynerlerdiń atap ótiwinshe, kompyuterler kóplegen ideyalardı qolda kórsetiw yamasa jabıstırıw arqalı ámelge asırıwdan kóre tez hám tolıqlaw úyreniwge múmkinshilik beredi. Basqa dizaynerlar cifrlı dizayndan sheksiz tańlaw tapsada, bul anıq nátiyjesiz yamasa sheksiz iteratsiyaga alıp keliwi múmkin.

Kópshilik dizaynerlar dástúriy hám kompyuter texnologiyaların birlestirgen gibrid processden paydalanadılar. Tastıyıqlanǵan maketlarden aldın ideyalar alıw ushın paydalanıladı, keyininen kompyuterde jiltiratiw vizual ónim jaratıladı.

Grafik dizaynerlar súwret, tipografiya hám maket programmalarında maman bolıwı kútiledi. 1990 -jıllardıń basınan berli grafik dizaynerler tárepinen qollanılatuǵın ataqlı hám «standart» programmalardıń derlik barlıǵı Adobe Systems Incorporated kompaniyasınıń ónimleri bolıp tabıladı. Kóbinese aqırǵı basqıshda Adobe Photoshop (rastrlı súwretlerdi redaktorlaw programması) hám Adobe Illustrator (vektor sızıw programması) isletiledi. Dizaynerler kóbinese onlayn dizayn maǵlıwmatlar bazalarınan óz jumıslarında aldınnan islep shıǵılǵan rastr súwretleri hám vektor grafikalarınan paydalanadılar. Rastrlı súwretlerdi Adobe Photoshop da redaktorlaw múmkin, logotipler hám súwretlerdi Adobe Illustrator da redaktorlaw múmkin hám juwmaqlawshı ónim Adobe InDesign, Serif PagePlus hám QuarkXpress sıyaqlı tiykarǵı maket programmalarınan birinde jıynaladı. Kúshli ashıq kodlı programmalar (olar biypul) da professional, da ápiwayı paydalanıwshılar tárepinen grafik dizayn ushın isletiledi. Bularǵa Inkscape (vektorlı grafikalar ushın), GIMP (foto redaktorlaw hám sǵwretti manipulyatsıya qılıw ushın ), Krita (sızıw ushın) hám Scribus (tártip ushın) kiredi.

Dizaynniń tiyisli tarawları[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Jeke kompyuterler payda bolǵanınan berli kóplegen grafik dizaynerler ádetde grafik paydalanıwshı interfeysi (GUI) dep atalatuǵın ortalıqta interfeys dizayni menen shuǵıllanıwdı. Buǵan web-dizayn hám programmalıq támiynattı islep shıǵıw kiredi, bunda aqırǵı paydalanıwshı ınteraktivligi tártip yamasa interfeys dizaynini esapqa aladı, vizual baylanıs qábiletlerin paydalanıwshı tájiriybesi hám onlayn brendingdi túsiniw menen birlestirgen halda, grafik dizaynerler kóbinese web-sayt yamasa programmalıq támiynat qosımshasınıń kórinisi hám sezimin jaratıw ushın programmalıq támiynat islep shıǵıwshıları hám web-islep shıǵıwshılar menen isleydi. Interfeys dizayniniń zárúrli tárepi ikonka dizayni bolıp tabıladı.

Paydalanıwshı tájiriybesi dizayni[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Paydalanıwshı tájiriybesi dizayni insannıń kompaniya yamasa onıń ónimleri menen qanday munasábette bolıwın úyreniw, analiz qılıw hám rawajlandırıw bolıp tabıladı.

Tájiriybeli grafik dizayn[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Qánige grafik dizayn - bul qurılǵan ortalıqta baylanıs kónlikpelerin qóllaw. Grafik dizaynniń bul tarawı ámeliyatshılardan islep shıǵarılıwı kerek bolǵan fizikalıq qurılmalardı túsiniwdi hám ımaratlar menen birdey átirap-ortalıq sharayatlarına shıdam beriwdi talap etedi. Sonday etip, bul dizaynerler, óndiriwshiler, qalasózlishiler, arxitektorlar, óndiriwshiler hám qurılıs gruppaların óz ishine alǵan pánlerara, sherikliktegi process bolıp tabıladı.

Tájiriybeli grafik dizaynerler adamlardıń ımaratlar hám boslıqlar menen baylanıs qılıwda dus keletuǵın mashqalalardi sheshiwge háreket qıladı. Átirap-ortalıq grafikası dizaynerleri ushın ámeliy shınıǵıwlarǵa mısallar belgiler, jaylardı jaratıw, brendli ortalıqlar, kórgezbeler hám muzey kórsetisleri, jámiyetlik imaratları hám cifrlı ortalıqlar.

Kásipler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Grafik dizayndagi mártebe dóretiwshilik spektrniń barlıq bólimlerin óz ishine aladı hám kóbinese bir-birine sáykes keledi. Jumısshılar dizayn xızmetlerin, baspa, reklama hám jámiyetshilik penen baylanıslar sıyaqlı arnawlı wazıypalardı atqaradılar. 2017-jıl jaǵdayına kóre, ortasha mıynet haqı jılına 48,700 dollardı quradı. Sánáátdaǵı tiykarǵı pozitsiyalar kóbinese mámleketke qaray parıq etedi. Bularǵa tómendegiler kiriwi múmkin: grafik dizayner, kórkem direktor, dóretiwshilik direktor, karikaturashi hám baslanǵısh dárejedegi islep shıǵarıw súwretshi. Xızmet kórsetilip atirǵan tarawǵa qaray, wazıypalar «DTP Associate» yamasa «Graphic Artist» sıyaqlı túrli ataqlarǵa ıyelewi múmkin. Juwapkershilik illyustratsiya, fotografiya, animatsiya yamasa ınteraktiv dizayn sıyaqlı arnawlı kónlikpelerdi óz ishine alıwı múmkin.

2026-jılǵa kelip, internet-dizayndaǵi bántlik 35 protsentke asıwı kútilip atır, gazeta hám kitap dizayni sıyaqlı dástúriy ǵalaba xabar qurallarında bántlik bolsa 22 protsentke qısqarıwı kútilip atır. Grafik dizaynerler turaqlı túrde jańa programmalar hám texnikalardi úyrenediler.

Grafik dizaynerler dizayn boyınsha máslahátlar yamasa brending agentlikleri sıyaqlı sánáátqa tán kompaniyalar ushın islewi múmkin, basqaları bolsa baspa, marketing yamasa basqa baylanıs kompaniyalarında islewi múmkin. Ásirese, jeke kompyuterler payda bolǵandan berli kóplegen grafik dizaynerler dizaynǵa jóneltirilmegen shólkemlerde dizayner retinde isleydi. Grafik dizaynerler, sonıń menen birge, óz shártleri, bahaları, ideyaları hám basqalar boyınsha islewleri múmkin.

Grafik dizayner ádetde kórkem direktor, dóretiwshilik direktor yamasa úlken media dóretiwshiine esabat beredi. Dizayner jası ulkeygen tárepke, olar dizaynǵa kemrek waqıt ajiratadılar hám basqa dizaynerlerdi brendti rawajlandırıw hám korporativ identifikatsiyanı rawajlandırıw sıyaqlı keńlew dóretiwshilik iskerlikke jóneltiriw hám basqarıwǵa kóbirek waqıt ajiratadılar. Olar kóbinese klientler menen tuwrıdan-tuwrı ushırasıwları kútiledi, mısalı, qısqasha maǵlıwmat alıw hám awdarmalaw.

Grafik dizayndaǵi kraudsorsing[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Wired jurnalı jumısshısı Jeff Xou birinshi ret 2006-jılda óziniń «Crowdsourcingniń rawajlanıwi» maqalasında «kraudsorsing» terminin isletgen. Ol grafik dizayn, arxitektura, tawıq hám bódeneden basqa quslardıń mákiyeni dizayni, jazıw, illyustratsiya hám basqalar sıyaqlı dóretiwshilik tarawlardı óz ishine aladı, wazıypalar shaxslar yamasa gruppaǵa beriliwi múmkin hám olardı konvergent yamasa divergent dep klassifikatsiyalaw múmkin. Divergent wazıypaǵa mısal retinde afisha ushın alternativ dizayndi jaratıw múmkin. Bir afisha dizaynin tańlaw konvergent mashqalasına mısal bóla aladı.

Derekler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

1. ↑ Currie.Design Rockism. 2007-jıl 5-aprelde túp nusqadan arxivlengen.

2. ↑ Drucker, Joanna hám McVarish, Emili, «Grafik dizayn tariyxı: sın kózqarastan qóllanba». Pearson Education, 2009-jıl.

3. ↑ Ulanoff, Stenli M. Amerikada reklama (anıqlanbaǵan)-1977-jıl.

4. ↑ Meggs, Filipp B.Grafik dizayn tariyxı. Nyu-York: Van Nostrand Reynxold, 1983-jıl.

5. ↑ Reklama dáwiri. Reklamada qanday bolǵan: 1776 -1976. Chikago, Illinoys: Crain Books, 1976-jıl.

6. ↑ «Basıp shıǵarıw» «Jipek jolı» fondı. 2008-jıl 31-mayda alınǵan. Silk-road.com arxivlengen, 2008-jıl 9-may.

7. ↑ Fiona Makkarti, Uilyam Morris, London: Faber hám Faber, 1996 ISBN 0-571-17495-7

8. ↑ Stiv; Beyker. Metropolisdaǵi ózlik belgisi (anıqlanbaǵan) // Dizayn tariyxı jurnalı.- Oksford universiteti baspası, 1990.- 3-bet, 4-san.

9. ↑ Zamanagóy Britaniyanı proektlestiriw - Dizayn muzeyi kórgezbesi. Kirisiw sánesi: 2009-jıl 10-dekabr. Arxivlengen 2010-jıl 7-yanvar.

10. ↑ White, Aleks v. Reklama dizayni hám tipografiyasi (anglichan tili).- Allworth Press (ingliz), 2010.- ISBN 9781581158205. Arxivlengen, 2018-jıl 11-yanvar.

11. ↑ Krouch, Kristofer. 2000. Kórkem óner dizayni hám arxitekturasında modernizm, Nyu-York: St. Martins Press. ISBN 0-312-21830 -3 (shúberek) ISBN 0-312-21832-X (pbk)

12. ↑ Emigre dóretpeleri. Emigre.com. 2012-jıl 1-yanvarda alındı. 2012-jıl 6-yanvarda arxivlengen.

13. ↑ max bruinsma. Maxbruinsma. nl. Kirisiw sánesi: 2012-jıl 1-yanvar. Arxivlengen 2011-jıl 19-dekabr.

14. ↑ Butterik, Metyu. «Butterikniń ámeliy tipografiyasi». Butterikniń ámeliy tipografiyasi. Jons Makklyur.

15. ↑ Tas. Dizayn strategiyasın túsiniw: klientler ushın nátiyjeli grafik dizayn. HOW Design (2013- jıl 22-fevral ). Kirisiw sánesi: 2019-jıl 22-fevral. 2018-jıl 27-oktyabrda túp nusqadan arxivlengen.

16.↑ Jacci Howard Bear,[desktoppub. about.com/cs/basic/a/thumbnails.htm? terms=squiggle desktoppub.about.com] Derek. Kirisiw sánesi: 2019 -jıl 20-mart. Arxivlengen [desktoppub.about.com/cs/basic/a/thumbnails.htm? terms=squiggle original] 2013-jıl, 6-dekabr. alınǵan 2008-03-19

17. ↑ Milton Glaser Draws & Lectures arxivlengen, 2014-jıl 21-mart. alınǵan. 31.01.2011

18. ↑ Designtalkboard. com arxivlanǵan 2007 jıl 29 iyun, 1030 -tema hám Designtalkboard. com 2018-jıl 12-iyun kúni Wayback mashinasında arxivlengen, 1141-tema.

19. ↑ Jann Lourens Pollard hám Jerri Jeyms Little, Súwretshiler ushın dóretiwshilik kompyuter ásbapları: sızılmalar hám súwretlerdi islep shıǵıwda programmalıq támiynattan paydalanıw, 2001-jıl noyabr.

20. ↑ Grafik dizaynerlar: kásiplik keleshek boyınsha qóllanba: Ol. S. Miynet statistikası byurası. www.bls.gov. Kirisiw sánesi: 2018-jıl 29-iyun. Arxivlengen 2017-jıl 27-oktyabr.


Ádebiyat[redaktorlaw | derekti jańalaw]

  • Fiell C., Fiell P. (redaktorlar ). Zamanagóy grafik dizayn.- Taschen Publishers, 2008.- ISBN 978-3-8228-5269 -9.
  • Wiedemann J., Taborda f. (editors). Latin-American Graphic Design. — Taschen Publishers, 2008.

Siltemeler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

  1. Úlgi:±. The Sign of the Self in the Metropolis (und) // Journal of Design History. — Oxford University Press, 1990. — Úlgi:Бсокр, Úlgi:Бсокр.
  2. Stone. „Understanding Design Strategy: Effective Graphic Design for Clients“ (en). HOW Design (22-fevral 2013-jıl). 27-oktyabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-fevral 2019-jıl.