Gustav Mahler

Tuwılǵan sánesi	7-iyul 1860
Qaytıs bolǵan sánesi	18-may 1911 (50 jasta)

Gustav Mahler (nemecshe Gustav Mahler, russha Гу́став Ма́лер; 1860-jıl 7-iyul, Kalishte, Avstriya imperiyası — 1911-jıl 18-may, Vena, Avstro-Vengriya) — avstriyalı kompozitor, opera hám simfoniyalıq dirijyor.

Kesh romantizm hám modernizm arasındaǵı dáwirdiń eń ullı kompozitorı esaplanǵan dóretiwshi^[6]; — sońın juwmaqlay almaǵan — on simfoniyası hám romantizmniń túrli janrların birlestirgen orkestr júrgiziwshi qosıqlardı dóretken. Ol óz dáwiriniń jetekshi orkestr basshılarınan biri edi.

Óz shıǵarmalarında ómir hám ólim qorqınıshın, adamlardıń jalǵızlıǵı menen gúmanlanıwın hám tábiyattı túsiniwdiń qıyınshılıǵın kórsetiwge háreket etken^[7] dóretiwshiniń muzıkası óliminen keyin 50 jıl dawamında itibardan shette qalǵan, biraq keyin ala XX ásir kompoziciya texnikasınıń dóretiwshilerinen biri bolǵan Arnold Shyonberg, Dmitriy Shostakovich hám Benjamin Britten sıyaqlı kompozitorlarga tásir kórsetken.

Ómiri

Ol 1860-jılı sol dáwirde Avstriya imperiyasınıń bir bólegi bolǵan Chexiyada nemec tilinde sóylesetuǵın kóp balalı evrey shańaraǵında tuwılǵan. Ol bala waqtında onıń ata-anası Jihlava qalasına kóshken. Ákesi dáslep arbakesh, sońınan mayxanashılıq jumısında islegen. Ol jaylasqan qalada shertiletuǵın áskeriy gimnler hám xalıq tárepinen aytılatuǵın qosıqlar onıń keyingi jıllardaǵı dóretiwshiligine tiykar boldı.

Onıń muzıkalıq talantı dáslepki jasında-aq kózge tústi. Ol altı jasında pianino shertiwdi úyrengen. Ol 10 jasında birinshi koncertin bergen. Ata-anasınıń 14 perzentinen segizi bala waqtında qaytıs bolǵan. Ásirese, 1874-jılı ájaǵası Ernst uzaq dawam etken kesellikten soń qaytıs bolǵanı oǵan júdá tásir etti hám óziniń sezimlerin muzıka arqalı kórsetiw maqsetinde dostınıń járdeminde ájaǵası esteligine opera jazıwǵa kiristi. Shıǵarmanıń muzıkası da, librettosi da bizge shekem jetip kelmedi.

Mektepte jaqsı oqımaǵan Gustav Malerdi ákesi Vena konservatoriyasınıń imtixanlarına kirgizdi. 1875-1876-jılları konservatoriyaǵa qabıl etilgen Gustav bul mektepte tabıslı oqıdı. 1878-jılı konservatoriyanı tamamlap, Vena universitetine oqıwǵa kirdi, ádebiyat hám filosofiya boyınsha sabaq aldı. Artur Shopenxauer, Fridrix Nicshe sıyaqlı filosoflardıń pikirleri studentlik dáwirinen keyin de muzıkaǵa tásir kórsetiwdi dawam ettirdi.

1879-jılı universitetten shıǵıp, pianino sabaqların berip, ómir súre baslaydı. Bul dáwirde ol óziniń dáslepki áhmiyetli dúzilisi «Das Klagande Lied» («Jaqınlasıw qosıǵı») kantatasın dóretti. Keyingi jılı konservatoriya ashqan tańlawda usı shıǵarması menen qatnastı, biraq «Betxoven kompoziciyalıq sıylıǵı»n ala almaǵanınan keyin, ózin qáwipsizrek támiyinlew maqsetinde orkestr basshılıǵına jol aldı; kompoziciya dóretiwshiligin uzaq jazǵı dem alıslarǵa qoydı. Sonıń ushın da ol «jaz kompozitorı» dep ataladı.

Orkestr basshısı

Keyingi 17 jıl dawamında basshılıqta basqıshpa-basqısh rawajlandı. Basshı sıpatında ol «baspa notalar ámel etiliwi kerek bolǵan muqaddes tekstler emes» degen pikirde bolǵan^[8]. Avstriyada basqarǵan muzıkalı farslardan keyin Leypsig, Praga, Budapesht sıyaqlı áhmiyetli operalarda islegen. 1891-1897-jılları Gamburg opera teatrında xızmet etken. Bul tabıslar onı 37 jasında Evropanıń eń áhmiyetli muzıkalıq lawazımı bolǵan Vena korollik operasın kórkem basqarıwǵa kirgizdi.

Derekler

↑ ^1,0 ^1,1 (unspecified title)
↑ ^2,0 ^2,1 (unspecified title)
↑ ^3,0 ^3,1 (unspecified title)
↑ ^4,0 ^4,1 (unspecified title)
↑ ^5,0 ^5,1 (unspecified title)
↑ «Radikal Gazetesi, Mahler’in Zamanı Geldi, 28.07.2010». 3-yanvar 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2012-jıl.
↑ Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named salom
↑ «Simon Behrman, Mahler: Bir Yanardağın Müziği, Marksist.org sitesi, Yayın» (18-iyul 2011-jıl). 7-aprel 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2012-jıl.

Sırtqı siltemeler

«Universal Music»tiń Mahler haqqında blogı (inglisshe) 20-1-2012 sánesinde Wayback Machine saytında arxivlendi.
[1] 6-2-2007 sánesinde Wayback Machine saytında arxivlendi. Muzıkanttıń barlıq shıǵarmaları klassifikaciyalanǵan

[[https://brockhaus.de/ecs/julex/article/mahler-gustav_&#039;&#039;(unspecified_title)&#039;&#039;]-1] 1,0 ^1,1 (unspecified title)

[[http://encyklopedie.idu.cz/index.php/Mahler,_Gustav_&#039;&#039;(unspecified_title)&#039;&#039;]-2] 2,0 ^2,1 (unspecified title)

[[https://aleph.vkol.cz/F/?func=find-c&amp;ccl_term=sys=000003059&amp;local_base=svk04_&#039;&#039;(unspecified_title)&#039;&#039;]-3] 3,0 ^3,1 (unspecified title)

[[https://tritius.kkvysociny.cz/authority/901897_&#039;&#039;(unspecified_title)&#039;&#039;]-4] 4,0 ^4,1 (unspecified title)

[[https://tritius.kmol.cz/authority/782686_&#039;&#039;(unspecified_title)&#039;&#039;]-5] 5,0 ^5,1 (unspecified title)

[radikal-6] «Radikal Gazetesi, Mahler’in Zamanı Geldi, 28.07.2010». 3-yanvar 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2012-jıl.

[salom-7] Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named salom

[yanardag-8] «Simon Behrman, Mahler: Bir Yanardağın Müziği, Marksist.org sitesi, Yayın» (18-iyul 2011-jıl). 7-aprel 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2012-jıl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]