Joqlaw qosıqları

Joqlaw qosıqları - ha'm onın' o'zgeshelikleri haqqında birinshi ha'm tujırımlı pikir aytqan N.Da'wqaraev boldı. Onın' aytıwınsha qaraqalpaq da'stu'ri boyınsha adam o'lgen jerge erkekler eki bu'yirin tayanıp, daladan dawıs shıg'arıp baradı. Qatınlar u'yge kirgenen son' jılaydı. Biraz dawıs basılg'annan son' qatınlardın' ishinen birewi a'dette o'lgen adamnın' jaqını, qarındası, anası yaki o'lgen adamnın' jaqınlarınan birewi o'lgen adamdı aytıp jılaydı. Qosıqtın' bunday tu'ri qaraqalpaq tilinde "joqlaw" deydi. Joqlawdı tek qatınlar aytadı. Joqlawda o'lgen adamdı maqtaydı onın' islegen islerin, minezlerin aytadı, biraq jamanlamaydı. Joqlawdın' o'zine ta'n naması bolıp, ol qayg'ılı ırg'aq penen aytıladı. Ha'r to'rtinshi qatardan keyin "ax-way, wayy-ay" degen zarlanıw qosıladı. Joqlawdı aytatug'ın belgili adamlar boladı. Joqlawda ten'ew, salıstırıw ko'p gezlesedi. A'dette erkek adam, jas jigit bolsa qara qusqa, bu'rkitke, qoshqarg'a, narg'a, arıslang'a, hayal-qızlar bolsa perishtege, ayg'a, ku'nge, juldızg'a, qundızg'a, lashıng'a, kepterge, ko'girshinge ten'eydi. Og'ada arttırıp ten'ewler jiye gezlesedi. Joqlaw geypara waqıtlarda ulıwmalıq, barlıq adamlarg'a baylanıslı qayg'ılı, uwayımg'a aynalatug'ın waqıyaları boladı. Ko'p g'ana joqlawlar hayallardın' o'z qostarın joqlawg'a arnalg'an. Olarda qostarının' sın-sımbatın hayran qalarlıq ten'ewler menen beriledi. O'z erlerin "beglerim" dep jılaydı.

On' jaqqa qurılg'an shımıldıq,
Talqısar menen talıqta,
Sol sıqıllı beglerim,
Keler meken juwıqta,
Esiktin' aldı shoq qamıs,
Ushınan tartsam beri bos,
Sen dunyadan ketkenli,
Kewilimnin' ba'ri bos.

Joqlaw aytılıp atırg'anda qasındag'ılar "shu'kir et" dep, qalg'anları saw bolsın, jılama dep tewelle beredi. Sol waqıtta jılap otırg'an adam mınaday qatarlardı keltiredi.

Qoy dese xalqım qoyayın,
Qoydan da juwas bolayın,
A'rmanda ketken bawırımdı,
Joqlawsız qalay qıyayın.

Ulıwma alg'anda joqlaw qosıqları adamnın' o'miri, u'rp-da'stu'r menen teren' baylanısqan, xalıqtın' og'ada teren' qayg'ılı, mun'ı, zarın, qamtıytug'ın tirishilik haqqında adamnın' qıyalların, tileklerin bildiretug'ın o'z aldına ko'rkemlikke iye, xalıqtın' hasıl do'retpelerinen esaplanadı.