Kórkem ádebiyat stili

Wikipedia, erkin enciklopediya

KÓRKEM ÁDEBIYAT STILI. Ádebiy tildiń stillik rawajlanıwınıń eń áhmiyetlileriniń biri — kórkem ádebiyat stili. Kórkem shıǵarma ushın til hámme waqıt tiykarǵı qural bolıp tabıladı. Kórkem ádebiyat turmıstıń barlıq tárepin, bizdi qorshap turǵan haqıyqatlıqtı kórkem obrazlar arqalı biziń sanamızǵajetkizedi. Sonlıqtan kórkem shıǵarmalarda xalıq tiliniń hárbir sózi, sóz dizbekleri puqta tańlanıp, orınlı paydalanıladı.Kórkem ádebiyat stiliniń ádebiy til stilleriniń basqa túrlerine qaraǵanda ózine tán ózgeshelikleri bar. Kórkem shıǵarmalardaǵı leksikalıq baylıqlar hám grammatikalıq qurallar onıń syujeti hám obrazlılıǵına ılayıq keń qollanıladı. Turmıstıń hámme tárepine — tábiyat kórinislerine, adamlarǵa, haywanat hám janlı maqluqlarǵa, jámi etlik-siyasiy hám ekonomikaǵa, úrp-ádet t.b. tarawlarına qatnaslı bolǵan sózler, sóz dizbekleri, sonday-aq onıń tiykarǵı súwretlew materialı boladı. Kórkem ádebiyat stiliniń ózine tán ózgesheligi onıń janrlıq túrlerine baylanıslı. Hárbir janrdıń ózine tán kórkemlik formaları boladı. Máselen, poetikalıq shıǵarmalarda, olardıń stillik ózgesheligine, dawıs ırǵaǵınıń birgelkiligine ılayıq qatarlarındaǵı sózlerdiń buwın sanların, hárbir qatardaǵı eń sońǵısózdiń grammatikalıq formalarınıń birgelkili bolıp keliwi talap etiledi. Prozalıq shıǵarmalarda onıń tematikasına, tariyxiy dáwirine, syujetine hám obraz jasaw ózgesheliklerine baylanıslı xalıq tiliniń bay leksikasınan — tariyxıy sózler, arxaizmler, dialektlik sózler, sintaksislik konstrukciyalarınan keń paydalanıladı. Kórkem ádebiyat stilinde obraz jasaw ushın tildiń kórkem súwretlew quralları hám stillik figuralar — epitet, metafora, metonimiya, te- ńew, sinekdoxa, giperbola, qaytalaw, inversiya, antiteza, ellipsis t. b.keń qollanıladı.