Mırzashól

Wikipedia, erkin enciklopediya

Mırzashól tábiyiy-geografiyalıq úlkesi Sırdárya menen Arnasay kóli aralıǵında jaylasqan. Ol arqada Qazaqstan menen, qubla-shıǵısta Tájikstan menen, arqa-batısta Qızılqum úlkesi menen shegaralasadı hám qubla-batısında Túrkstan, Marguzar, Nurata taw dizbekleri jaylasqan.Túrkstan, Marguzar, Nurata tawlarınıń arqa janbawırları Mırzashól, qubla tárepi Orta Zarafshan tábiyiy-geografiyalıq úlkesine kiredi, shegara olardıń suw ayırǵısh bólimleri arqalı ótedi.Úlkeniń tegislik bólimi arqa-batısqa qıya bolıp, ortasha biyikligi 250—300 m. Onıń arqa-batısınıń biyikligi 260 m,qubla-shıǵısınıki 350 m, Sırdárya jaǵalarında 250 m. Qubladaǵı taw eteklerinde biyiklik 450—530 metrdi quraydı.Túrkstan taw dizbeginiń dawamı esaplanǵan Marguzar tawı úlke aymaǵında jaylasqan bolıp, ortasha biyikligi 1500—2000 m, eń biyik shıńı 2621 metrge jetedi. Marguzar tawı batısqa dawam etip, Sangzar dárya alabı arqalı Nurata tawınan ajıraladı. Sangzar alabınıń eń tar jeri Amir Temur (Jılanótkel) dárwazası, onıń keńligi 120—130 m.

Nurata ortasha biyikliktegi taw bolıp, eń biyik shıńı Hayot bası—2169 m ge jetedi, Nurata tawınıń shıǵıs bólimi Qoytastawı dep ataladı. Qoytastawınıń eteginde Pistelitaw, qubla-shıǵısında Balıqlıtaw jaylasıp, eń biyik jerleri 500—580 m átirapında ózgerip, saylar menen tilkimlengen.

Túrkstan-Nurata tawları áste-aqırın páseyip, Mırzashól tegisligine tutasıp ketedi. Mırzashól tegisliginiń beti pás-biyikliklerden ibárat bolıp, oraylıq bóliminde Sırdáryanıń áyyemgi ózenlerinde Jetisay, Sardoba, Qarasuw, Shuruzák usaǵan oypatlıqlar jaylasıp, Arnasay tárepke páseyip baradı. Bul ózen tárizli oypatlıqlar arasında Bayawıt, Mırzaabat, Mırzashól, Jerijar usaǵan biyiklikler (tóbeshikler) jaylasqan. Mırzashól tegisliginiń, arqa-shıǵısında Sırdáryanıń úsh terrasası jaylasıp, bir-birinen 2—3 m biyiklikte turadı.