Nájimatdin Ańsatbaev

Tuwılǵan sánesi	23-dekabr 1943(1943-12-23) (80 jasta)

Tuwılǵan sánesi	23-dekabr 1943(1943-12-23) (80 jasta)

Ómiri hám dóretiwshiligi

Najimatdin Ańsatbaev 1943-jılı 23-dekabr kúni Kegeyli rayonınıń B. Kárimberdiev atındaǵı xojalıǵındaǵı «Shoq torańǵıl» awılında diyqan shańaraǵında tuwıldı. 1960-jılı orta mektepti pitkerip ol Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik muzıka teatrında qosıqshı-vokalist bolıp jumısqa ornalastı hám 1961-jılı Tashkent mámleketlik teatr hám súwretshilik institutınıń aktyorlıq fakultetine oqıwǵa kirdi. 1966-jılı instituttı pitkerdi hám teatrǵa aktyor lawazımına jumısqa keldi. Teatrda N. Ańsatbaev talantı, sın-sımbatı jáne jaǵımlı hawazı menen dárhál kózge tústi. Tez arada ol belgili dramaturglerdiń pesaları boyınsha qoyılǵan «Eki bayǵa bir malay», «Qáyin ene», «Aktrisanıń ıǵbalı», «Nawayı Astrabadta», «Berdaq», «Otello», «Tiklengen tuw», «Ǵárip ashıq», «Abu Rayxan Beruniy», «Maman biy», «On úshinshi predsedatel», «Áke táǵdiri» spektakllerinde baslı rollerdi atqardı hám usınıń nátiyjesinde ol xalıq súygen aktyorlardıń birine aylandı. N.Ańsatbaev birinshi qaraqalpaq operası bolǵan «Ájiniyaz» operasında Ájiniyazdıń partiyasın atqardı. N.Ańsatbaev 1973-jılı Moskvadaǵı SSSR Malıy teatrına eki jıllıq rejisserlıq stajirovkaǵa jiberildi. Bul jerde oǵan teatrdıń bas rejisserı, SSSR xalıq artisti, mámleketlik sıylıqlardıń laureatı, professor B. I. Rovenskix ustazlıq etti. Usı teatrda 1975-jılı saxnalastırılǵan K. Simonovtıń «Rus adamları» spektaklinde rejisser assistenti wazıypasın atqardı. Stajirovkadan kelgennen keyin rejisser hám aktyor sıpatında N. Ańsatbaev teatrdıń repertuarın rawajlandırıwǵa óziniń salmaqlı úlesin qostı. Ol Jer júzine belgili bolǵan, sonday-aq qaraqalpaq dramaturgleriniń alpıstan aslam shıǵarmaların saxnalastırdı. Olardan qaraqalpaq hám basqa da tuwısqan xalıqlar dramaturgleri K.Raxmanov, M.Karim, S. Xojaniyazov, T.Jumamuratov, T.Seytjanov, O.Abduraxmanov, A.Abdullin, B.Jákiev, S.Axmad, U.Umarbekov, Cagarili, S.Balgabaev, Q.Narqabillerdiń «O dúnyaǵa mirát», «Jaralı júrekler», «Ay tutılǵan túnde», «Súymegenge súykenbe», «Tiklengen tuw», «Abu Rayxan Beruniy», «Urını qaraqshı bastı», «Tirsekler», «On úshinshi predsedatel», «Áke táǵdiri», «Kelinler qozǵalańı», «Saq ǵarǵa saǵaǵınan», «Óz arzası menen», «Xanuma» «Eń sulıw kelinshek», «Nur sayada qalmaydı» spektakllerin ayrıqsha atap ótiwge boladı. N.Ańsatbaev S. Yudakovtıń «Maysaranıń hiylesi» operası menen N. Muxammeddinovtıń birinshi qaraqalpaq operası bolǵan «Ájiniyaz» operasın teatr saxnasında qoyıwǵa eristi. N.Ańsatbaev 1978-jılı ashılǵan S. Xojaniyazov atındaǵı jas tamashagóyler teatrına kórkemlik jaǵınan basshı, bas rejisser lawazımına tayınlandı. Bul teatr óz jumısın N. Ańsatbaev tárepinen qoyılǵan K. Raxmanovtıń «Eglengen báhár» spektakli menen basladı. Bul teatrda ol «Jalańash korol», «Jolbarıs penen ushırasqanda», «Oyınnan oymaq», «Ókinish», «Áke táǵdiri» sıyaqlı spektakllerin qoydı. N.Ańsatbaev Túrkmenstan Respublikasındaǵı Tashawız mámleketlik sazlı teatrında, Tashkent qalasındaǵı Ózbek Milliy Akademiyalıq teatrında B. Mukaevtıń «Ómirden toyınǵan tún» pesasın tabıslı túrde saxnalastırdı. 1977-jılı rejisser saxnalastırǵan «Ay tutılǵan túnde» spektakli Awqamlıq Respublikalar arasında ótkerilgen ekinshi teatrlar festivalında I dárejeli diplom menen sıylıqlandı. «On úshinshi predsedatel», «Óz arzası menen» spektaklleri Ózbekstan teatrları arasında «Eń jaqsı qoyılǵan shıǵarma» dep tanıldı. 1995-jılı Oraylıq Aziya respublikaları teatrları festivalında «Eń sulıw kelinshek» spektakli ushın N. Ańsatbaev «Eń jaqsı rejissura» nominaciyasınıń jeńimpazı boldı. Sonday-aq Ámir Timurdıń 660 jıllıǵına baǵıshlanǵan tańlawda N. Ańsatbaev saxnalastırǵan «Saqıpqıran» spektaklindegi B.Uzaqbergenov atqarǵan Ámir Timur obrazı jeńimpaz sıpatında tanıldı.

Belgili rejisser hám aktyor N. Ańsatbaev basqarǵan teatr jámááti 2008- hám 2014-jılları Ashxabadta ótkerilgen xalıq aralıq teatrlar festivalına, 2009-jılı Kairda ótkerilgen XXI xalıq aralıq teatr festivalına «Eń sulıw kelinshek» spektakli menen qatnasıp, qaraqalpaq teatr ónerin jáhánge tanıtıwǵa salmaqlı úles qostı. Ol óziniń ómirlik joldası talantlı aktrisa Ajar Ańsatbaeva menen birlikte teatr saxnasında tamashagóylerdiń esinde qalatuǵın onlaǵan obrazlardı dóretti, tórt perzentti kamalǵa keltirdi. N.Ańsatbaev kúshli jáne jaǵımlı dramalıq bariton dawısqa iye. Usınıń nátiyjesinde ol xalıq súygen qosıqshılardıń birine aylandı. N. Ańsatbaev atqarǵan kóp sanlı qosıqlar, muzıkalı spektakller menen operalardaǵı ariyalar tıńlawshılar arasında keńnen tarqalǵan. Kóp jıllar dawamında N. Ańsatbaev direktor hám bas rejisser sıpatında Qaraqalpaq mámleketlik muzıkalı teatrın tabıslı túrde basqardı. 2009-jılı Ózbekstannıń barlıq teatrları arasında «Yilning eng faol teatri» nominiciyası boyınsha birinshi orındı aldı. Onıń saxnalastırǵan P. Aytmuratovtıń «Talaplıǵa nur jawar» spektakli Tashkent qalasında 2011-jılı ótkerilgen «Seni kuylaymiz zamondash» atamasındaǵı I festivalda eń aldıńǵı, al 2013-jılı ótkerilgen festivalda «Nur sayada qalmaydı» spektakli III orındı alıwǵa miyasar boldı. N.Ańsatbaev tájiriybeli ustaz bolıp tabıladı. Onıń basıshılıǵında kóp sanlı talantlı aktyorlar ósip shıqtı, búgingi kúnde Ózbekstan mámleketlik kórkem óner hám mádeniyat institutınıń Nókis filialında rejissura boyınsha sabaq berip kelmekte. N.Ańsatbaevtıń miynetleri Mámleket tárepinen joqarı bahalandı. 1969-jılı oǵan «Qaraqalpaqstan Respublikasına xızmet kórsetken artist», 1974-jılı «Ózbekstan xalıq artisti» ataqların aldı. 1980-jılı Berdaq atındaǵı mámleketlik sıylıqtı, 2000-jılı «Mehnat shuhrati», al 2009-jılı «El yurt hurmati» ordenlerin alıwǵa miyasar boldı.