Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı
 | |
| Túri | Nukus State Pedagogical Institute |
|---|---|
| Qashan tiykar salınǵan | 1934 |
| Baslıqlar | Bayram Perdebaevich Otemuratov |
| Websaytı | ndpi.uz |
Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı (ózbekshe Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti/Ажиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институти) ashılǵan kúnnen baslap rawajlanıwdıń bir neshe basqıshları bolıp ótti. 1934-jılı Tórtkúlde tayınlıq bólimi ashıldı. 1935-jılı 1-sentyabr kúni bul bólimniń 42 pitkeriwshisi Qaraqalpaq mámleketlik pedagogikalıq institutında 12 professor - oqıtıwshılar menen sabaq alıp barıldı. 1944-jılı Nókis qalasına kóship ótkennen keyin Institut Qaraqalpaqstan mámleketlik pedagogikalıq institutına aylandırıldı. Birinshi rektor I. Rafikov edi.
Tarix[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti (Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti) 1970-jıllardıń ortalarına shekem iskerlik júrgizgen, 1976-jılda bolsa Nókis mámleketlik universiteti mártebesi berilgen, 1990-jıllardıń baslarında bolsa Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti. 1991-jılda Ózbekstan ǵárezsizlikke eriskennen keyin, Qaraqalpaq mámleketlik universiteti negizinde házirgi kúnde Nókis mámleketlik pedagogika institutı (NGPI) qayta dúzildi, 1992-jıldan berli XIX ásir ortalarındaǵı Aralboyı hám qaraqalpaq poeziyasınıń jaqtı klassiklerinen biri bolǵan Ájiniyaz atı menen atalǵan.
Ulıwma maǵlıwmatlar[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Instituttıń ulıwma maydanı 65075 m2, atap aytqanda, oqıw maydanı — 25700 m2. 2023-jılda Institut 11 fakultet (Fizika-matematika, Baslawısh tálim, Súwretlew óneri hám texnologiyalıq tálim, Túrkiy tiller, Shet tilleri, Tariyx, Pedagogika, Dene mádeniyatı, Tábiyiy pánler, Mektepke shekemgi tálim, Ellikqala pedagogika), magistratura bólimi hám 31 kafedraǵa iye. Bakalavriat baǵdarları hám 14 magistratura qánigelikleri boyınsha qánigeler tayarlanıp atır. Universitet professor -oqıtıwshıları : 18 pán doktorı, professor, 127 ilim kandidati, dotsent. 450 dan artıq oqıtıwshılar bakalavriat hám magistratura studentlerin pán tiykarların oqıtadı. Institut 5 oqıw imaratlarında jaylasqan. 2018 jıldan baslap Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı rektorı fizika-matematika pánleri kandidatı, dotsent Bayram Perdebaevich Otemuratov esaplanadı. Xalıq aralıq studentler sanı 50 den artıq. Oqıw qaraqalpaq, ózbek, qazaq, túrkmen, orıs, inglis tillerinde alıp barıladı.
Belgili pitkeriwshiler[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Óltiriw bul busts arasında belgili adamlar túsinigi: ulug ' Watan urısı qaharmanı p. Nripeisov, Uzbekisan Allaniyaz Uteniyasov, Vera Pak, Tolepbergen Kaipbenov, Joim Yusupov, Ierarxik Sózlik. Akademikalıq Marat Nurmukhammedov, Sabyr Kamalov, Ol Bazarbaev, Isenim Bakhiev, Husniddin Khamidov, Dauletov Hám de Abbot. Chempionı tailoi atletika Jangubaev Bahadır.
NMPI akademikalıq liceyi[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Licey 1999-jılda shólkemlestirilgen bolıp, 400 orınǵa mólsherlengen. Liceydiń oqıw procesi mámleket bilimlendiriw standartına jáne onı eki baǵdarda ámelge asırıwǵa tiykarlanǵan: anıq pánler (texnikalıq baǵdar — fizika, matematika, informatika; ekonomikalıq baǵdar — matematika, inglis tili, ana tili, ádebiyat) jáne social-gumanitar (tariyx, inglis tili, ana tili, ádebiyat).
Rektorlar[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Keyingi jıllarda instituttı Ubaydullaev K. Ol., Tetyushev AP, Kamalov S. K., Rzaev K. R., Izimbetov T. hám T. T. E. basshılıǵında professor -oqıtıwshılar institutı birinshi basshıları : Rafikov I., Bazarov D., Dosumov ya. M., Bekimbetov T., Urumbaev D. A. 1976 jıl pedagogika institutı negizinde Nókis mámleketlik universiteti dúzildi. Ózbekstan ǵárezsizlikke eriskennen keyin, házirgi kúnde Nókis mámleketlik pedagogika institutı qayta tiklendi.
| Dáwir | Rektor |
|---|---|
| 1991—2001 | Jumanazar Bazarbaev |
| 2001—2005 | Azat Jarısanov |
| 2005—2009 | Baxit Jollibekov |
| 2009—2011 | Murat Berdimuratov |
| 2011—2015 | Barlıqbay Prenov |
| 2015—2017 | Kuuanishbay Orazimbetov |
| 2018— h.w. | Bayram Otemuratov |
Galereya[redaktorlaw | derekti jańalaw]
-
Tórtkúl qalasındaǵı oqıtıwshılar institutınıń birinshi pitkeriwshileri 1936-38-jıllar -
Tórtkúl qalasındaǵı oqıtıwshılar institutınıń birinshi oqıtıwshıları 1936-38-jıllar -
Institut studentleri -
Institut studentleri -
Tórtkúl qalasındaǵı oqıtıwshılar institutı 1934-jıl -
NMPI studentleri 1941-1945-jıllar -
Institut imaratı 2015-jılǵa shekem -
Institut imaratı 2017-jılǵa shekem -
Kitapxana
.jpg)
.jpg)
Ádebiyat[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- T. I., W. B. Buleshov, M. G. Galikeev, AE Eshmuratov, A. B., K. S., N. B. Bekasov Sarybaev Martyanov Esimbetov. 40 jıl Qaraqalpaq Mámleket universitetinde islegen. 1935-1975.- Qaraqalpaqstan Respublikası, 1975.- 88 p.
- Уразбаева, Раншан Джангабаевна. Возникновение и развитие высшего и среднего специального образования в советском Каракалпакистане (1924—1980 гг.). — Ташкент, 184. — 186 с.
- Men K. T. Dıń, Ranchan Gangaben. Sovet Qaraqalpaqstanda joqarı hám orta arnawlı tálimdiń jonlanishi hám rawajlanıwı (1924-1980).).- Tashkent, 184.- 186 P.
- Ótiw: Saytda Háreketleniw, Qıdırıw Karalpakstondagi xalıq tálimi 50 jıl (1917-1967). Sovet Qaraqalpaqstanda Joqarı hám orta arnawlı tálimdiń payda bolıwı hám rawajlanıwı (1924-1980 jıllar ).- Qaraqalpaqstan, 1968. — 44 menen.
- Ótiw: Saytda Háreketleniw, Qıdırıw Qaraqalpaqstanda mektep tariyxı ocherklari. 1810 -1967 jıllar -Qaraqalpaqstan, 1974 jıllar. — 583 p.
- Bazarbaev, Ol, K. Allambergenov, S. Ayapov, O. Yusupov. Ajiniyaz atındaǵı Mámleket pedagogika institutı Nókis 60 jıl. Nókis:[Bilim], 1994.- Moskva :, 1994 Nauka.- 98 P.
- Zh. Bazarbayev, Ya. A. Putilov A. Sultanov, A. Yusupov Abdullaeva. Emeric bilim dargai esaplanadı. Nókis mámleket pedagogika Institutı 75 jasda.- Qaraqalpaqstan Respublikası, 2010.- 105 P.
- Ótiw: Saytta Háreketleniw, Qıdırıw Teberik bilim dargaia. Nókis mamleketlik pedagogika institutı 75 chaynalgan.- Qaraqalpaqstan, 2010.- 105 s.
- Ótiw: Saytta Háreketleniw, Qıdırıw Pedagogika institutları (universitet).- Ullı Sovet Ensiklopediyasi.