Kontentke ótiw

Numerologiya

Wikipedia, erkin enciklopediya
Numerorum mysteria (1591), Pietro Bongonıń numerologiya boyınsha qollanbası hám onıń Evropadaǵı eń tásirli isi[1]

Numerologiya (20-ásirge shekem arifmansiya retinde belgili) - bir qatar yamasa bir neshe sáykes keletuǵın hádiyseler ortasındaǵı okkultizm, diniy yaki mistik múnásebetlerge iseniw bolıp tabıladı. Bul, sonıń menen birge, sóz hám atlardaǵı háriplerdiń alfanumerik sistema arqalı cifrlı mánisin úyreniw bolıp tabıladı. Numerologiya adamnıń atına qollanılsa, bul onomansiyanıń bir kórinisi bolıp tabıladı. Bul kóbinese astrologiya menen bir qatarda paranormal menen baylanıslı hám palkerlik kórkem ónerine uqsaydı[2].

Numerolog ataması, eger bul adamlar dástúriy numerologiya menen shuǵıllanbasa da, cifrlı naǵıslarǵa isenetuǵın hám olardan juwmaq shıǵaratuǵınlar ushın isletiliwi múmkin. Mısal ushın, óziniń 1997-jılda baspadan shıǵarılǵan „Numerologiya: Yakı Pifagor ne qılǵan“ (Dudli, 1997) kitabında matematikalıq Andervood Dadley bul termindi birja analiziniń Elliott tolqını principi ámeliyatshıları talqılaw ushın isletedi.

Arifmansiya ataması eki grekshe sózden alınǵan – arifmos (san mánisi) hám manteia (bahalaw degen mánini ańlatadı). Sonday etip, „Arifmansiya“ sanlar arqalı pal ashıwdı úyrenedi[3]. „Arifmansiya“ sózi 1570-jıllarǵa tuwrı kelgen bolsa-da[4], numerologiya" sózi eramızǵa shekemgi ingliz tilinde belgilenbegen 1907-jıl[5].

Gematriyanıń sóz hám atlarǵa sanlı bahalar beriw jáne bul bahalardı diniy mániske salıw ámeliyatı áyyemgi dáwirlerden baslanǵan. Eramızǵa shekemgi VIII ásirge tiyisli Ossuriya jazıwında Sargon II tapsrması menen “shah óz atınıń san mánisine sáykes keletuǵın uzınlıǵı 16283 tirsek bolǵan Xorsabad diywalın qurdırǵan” dep daǵaza etilgen[6].Rabbin ádebiyatı Ibraniysha Injıl úzindilerin anıqlaw ushın gematriyadan paydalanǵan.

  1. Valeri 1971.
  2. Carroll 2003.
  3. Francis-Cheung 2006.
  4. „arithmancy (n.)“. etymonline.com.
  5. „Home : Oxford English Dictionary“. oed.com. 21-yanvar 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-yanvar 2024-jıl.
  6. Luckenbill 1927, ss. 43, 65.