Pavel Chupikov

Tuwılǵan sánesi	1913-jıl 21-dekabr
Tuwılǵan jeri	Tashkent, Sirdaryo wálayati, Rossiya imperiyasi
Qaytıs bolǵan sánesi	1987-jıl 23-iyun
Qaytıs bolǵan jeri	Moskva, SSSR
Puqaralıǵı	Úlgi:SSSR
Iskerlik jılları	1931-1976

Pavel Fyodorovich Chupikov (1913-jıl21-dekabr— 1987-jıl23-iyun) — Sovet qırıwshı ushıwshı hám áskeriy komandir,Ullı watan urısı urıs qatnasıwshısı,Sovet Birlespesi Qaharmanı. Aviatsiya general-polkovnigi.

Turmısı

Pavel Fyodorovich 1913-jıl21-dekabrdeTashkent qalasında tuwılǵan.1929-jılda mektepti tamamlaǵannan soń,Tashkent teplovoz remontlaw zavodında islegen.

Chupikov 1931-jılmay ayınan Qızıl armiyada valantyorlar qatarında xızmet etken. 1932-jılda volsktaǵı 2-áskeriy aviatsiya texnikalıq mektepti tamamlaǵan.1932-jılavgusttan Ukraina áskeriy okrugi (Kiyev) Áskeriy-hawa kúshleriniń 31-aviatsion eskadronında xızmet etken.1934-jıl aprel ayında pútkil eskadron Krasnoyarskqa kóshirildi. Pavel 1937-jıl noyabrden Uzaq Shıǵısda xızmet etken.1938-jıl iyul-avgust aylarında Xasan ko'li qasındaǵı sawashlarda qatnasqan hám onıń ushın Qızıl Juldız ordenimenen sıylıqlanǵan.

Ullı watan urısı

Pavel Chupikov 1941-jıl 23-iyunnan Ullı watan urısı sawashlarında qatnasqan. Polk Batıs frontta 47- hám 23-aralas aviatsiya diviziyalari quramında I-16 qırıwshı samolyotlarında urısqan.Kapitan Chupikov urıstıń tórtinshi kúni óziniń birinshi jeńisin qolǵa kirgizdi.1941-jıl25-iyunda Lepel qasında bir gruppada nemis qırıwshı samolyotın urip túsirdi. 1941-jıl sentyabr ayında 170-qırıwshı qanattıń sortıgatorı etip tayınlanadı.

1942-jıl iyuldan Qubla, Kavkazarti hám Arqa Kavkaz frontlarında 4-hawa armiyasınıń 40 -qırıwshı aviatsiya polkiniń komandiri lawazımında iskerlik alıp barǵan. Polk Kavkaz urısında qaharmanlarsha gúresti. Óziniń 52 samolyotın joǵalttı hám dushpannıń 123 samolyotın (sonnan 95 i hawa sawashlarında urıp túsirildi) qırıp tasladı.

Mayor Chupikov 194-jıl aprel ayınan voronej frontınıń 2-hawa armiyası quramına kirgen gvardiya polkına komandirlik etti (oktyabrden 1-Ukraina frontı). Onıń komandirligi astında polk Kursk hám Dnepr sawashlarında tabıslı qatnasqan.

Pavel Fyodorovich 1943-jıl31-oktyabrden1943-jıl5-dekabrǵa shekem 2-hawa armiyasınıń 8-gvardiya qırıwshı aviatsiya diviziyasına koman bolıp tabıladı wazıypasın orınlawshı komandir orınbasarı lawazımına tayınlanǵan. 1944-jıl mart ayınan urıs aqırına shekem 1-Belarussiya frontı 16 -hawa armiyasınıń 19 -qırıwshı aviatsiya polkinıń komandiri bolıp xızmet etedi. Bul Qızıl Armiya Áskeriy-hawa kúshleriniń eń jaqsı qırıwshı áskerlerinen shólkemlesken kem ushraytuǵın polk bolıp, polktıń tiykarǵı waziypası nemis avıaciyasın „erkin aw“ usılı menen joq etiw edi. Ol rásmiy bolmaǵan túrde „Marshal polki“ dep atalǵan. Sebebi, polktı Qızıl Armiya Áskeriy-hawa kúshleri bas komandiri, hawa bas Marshalı A. A. Novikov basqarǵan.Sovet Birlespesi Qaharmani Lev Shestakov qaza tapqannan keyin, onıń ornına podpolkovnik Chupikov polk komandiri etip tayınlanǵan.Belarussiya, Serotskaya,visla-Oder, Arqa -Pomeranskaya hám Berlindagi hújim operatsiyalarında polkqa komandirlik etken.